S

S

okrates

okrates

Życie i poglądy

Sokrates

Sokrates (469-399) jako pierwszy z filozofów urodził się, nauczał

i zmarł także w Atenach. Przez całe swe życie dawał dowody

męstwa, odwagi, rozwagi i patriotyzmu. Nie uginał się przed

obowiązkami obywatelskimi, zawsze był gotów poświęcić

wszystko dla swojego kraju. Podczas wojny był dzielnym

żołnierzem i walczył w imieniu Aten. W czasie pokoju natomiast

był rozważnym urzędnikiem państwowym - prytanem, który

dobro narodu i państwa miał za najwyższą wartość. Nie

poświęcał się jednak w całości tym sprawom. Najważniejsze

było bowiem dla niego nauczanie i to z aż zbyt wielkim

zaangażowaniem czynił przez całe życie. Nie pozostawił

po sobie żadnych pism. Był innym typem filozofa - uczył

przez rozmowę i zamiast stawiać tezy, które potem

przekazywałby uczniom - razem z nimi dochodził prawdy.

Uczyli się u niego wybitni ludzie Aten - Ksenofont, Alcybiades,

Platon, Krycjasz. Ogół ludności jednak widział w nim dziwaka -

innych pouczał, sobie nie potrafiąc kupić dobrego płaszcza.

Życie swe zakończył w wieku 70 lat. Został skazany na

śmierć. Nie bał się śmierci, lecz jak powiedział Ksenofont

– „podszedł do niej z podniesionym czołem jak nikt inny.”

Życie i poglądy

Sokrates

Sokrates twierdził, że skoro źródłem wszelkiego szczęścia jest

działanie dobre, na pożytek wszystkich, to tylko człowiek nie

wiedzący o tym, że czyni źle może dokonać czynu złego,

takiego, przez który nie odniesie pożytku on i cała reszta.

Dlatego wiedzę utożsamiał z cnotą. Każdy człowiek w jego mniemaniu

dąży do szczęścia, a więc logicznym jest, że powinien postępować

dobrze, tak, by owego szczęścia dostąpić. Wszelkie inne działania łączą

się tedy u niego z niewiedzą. W definicji Sokratesa wiedzieć, czym jest

sprawiedliwość znaczyło być sprawiedliwym. Bo jeśli człowiek posiada

dostateczną wiedzę, to ją stosuje. Krytykowano go tedy za to, że nieraz

interes ludzki sprzeczny jest z jego dobrym działaniem, a i wiedza o

tym co dobre, co sprawiedliwe nie zawsze jest słuszna z tym, co

człowiek w danej chwili powinien uczynić. Sokrates bronił się wówczas

w ten sposób, że wiedza, jaką ów człowiek posiada i jaką stosuje do

danego zdarzenia jest jak widać tylko powierzchowna, bądź

niedokładna. Człowiek może bowiem nie znać wszelkich

konsekwencji swego działania. Dlatego powinien zawsze do

wiedzy dążyć i dowiadywać się, co będzie działaniem dobrym.

Cnota

Cnota

Według Sokratesa jest wiedzą czyli poznaniem.

Przeciwieństwem cnoty jest wada, która

jest brakiem wiedzy i poznania czyli ignorancją.

Jeśli bowiem istotą człowieka jest dusza, a dusza jest

rozumna i świadoma, wówczas tym, co duszę w pełni

urzeczywistnia, jest właśnie świadomość i rozumność.

Poznanie czyni duszę piękną, czyli taką, jaką być

powinna.

Dobro i zło.

Dobro i zło.

Według Sokratesa nikt nie może chcieć zła jako

zła. Jeśli człowiek pragnie zła, to tylko dlatego, że

wydaje mu się dobrem. Kluczem do tego, by dążyć ku

temu, co naprawdę jest dobrem, jest poznanie tego, co

nim jest. Jeśli ktoś czyni zło – robi to z niewiedzy.

Tak więc – nikt nie „grzeszy” dobrowolnie (słowo

„grzech” musi być w tym miejscu ujęte w nawias, bo

też nie miało za czasów Sokratesa takiego znaczenia,

jak ma w kulturze chrześcijańskiej). Wszelkie zło

pochodzi zatem z nieświadomości; nikt umyślnie zła

nie czyni. Skoro bowiem dobro jest pożyteczne i

gwarantuje szczęście, nie ma powodu, aby ktoś,

kto je zna, nie czynił go.

Sokrates podczas nauczania

Działalność

nauczycielska

Cynicy - szkoła filozoficzna założona przez Antystenesa z

Aten. Jej twórca głosił, że cnota jest czymś zdobywanym

na stałe przez wiedzę łączoną z praktycznym działaniem.

Poglądy cyników:

- jedynym dobrem i celem życia jest cnota, wobec

tego wszystko inne jest obojętne

- w porównaniu z nią inne jest obojętne, między

innymi obojętna jest wiedza

-„prawdziwy filozof”miał być ubogi, ale szczęśliwy

- dla cyników nie istniały żadne obowiązki

społeczne lub religijne; państwo uważali za czcze

formy, bez wszelkiej wartości

Działalność

nauczycielska

Praktykowali 3 cechy:

Praktykowali 3 cechy:

Antarkia – samowystarczalność

Apatia – beznamiętność

Atyphia – obojętność

.

Działalność

nauczycielska

Pogl

Pogl

ądy etyczne – intelektualizm etyczny

ądy etyczne – intelektualizm etyczny

- Cnota - arete - jest dobrem bezwzględnym

- Cnotliwy człowiek to człowiek sprawiedliwy, odważny, i

panujący nad sobą siłą własnego rozumu

- O cnotę jako dobro najwyższe wciąż trzeba zabiegać

niezależnie od trudów z tym związanych, nawet za

cenę niebezpieczeństw i śmierci. Tylko to, co dobre,

jest naprawdę pożyteczne i aby działać z pożytkiem

dla siebie oraz innych wystarczy wiedzieć, co jest

dobre · Największym zaś dobrem jest właśnie cnota i

ona jedynie może dać prawdziwe szczęście.

Działalność

nauczycielska

- Cnota jest wiedzą

- Aby postępować dobrze wystarczy po prostu wiedzieć, czym

jest dobro.

- Wszelkie zło w ludzkim postępowaniu wynika z niewiedzy

- Cnota jest wiedzą, można się jej nauczyć

-

- Jest to wiedza etyczna – o sprawiedliwości, odwadze,

opiera się na praktycznym rozsądku

- · Cnota jest jedna

Uczniowie Sokratesa

Platon

Platon

Uczniowie Sokratesa

Antystenes

Antystenes

 

Uczniowie Sokratesa

Arystyp

Arystyp

 

Uczniowie Sokratesa

Ksenofont

Ksenofont

Śmierć Sokratesa