Leki

blokujące

kanał

wapniowy

1/ Wzrost stężenia Ca

2+

w cytozolu

powoduje

skurcz

mięśni (np. gładkich

naczyń, kardiomiocytów,

poprzez wiązanie Ca

2+

z kalmoduliną, fosforylację łańcuchów lekkich

miozyny i łączenie aktyny z miozyną

).

2/ Od przepływu Ca

2+

przez wolne

kanały zależy też

depolaryzacja

węzła

SA i AV
( zatokowo-przedsionkowego i
przedsionkowo-komorowego )

Mechanizm działania
antagonistów kanałów
wapniowych:

Hamowanie napływu jonów wapnia

przez wolne kanały wapniowe
zależne od potencjał ( typ L ) do :

Kardiomiocytów

♥

Komórek węzła SA i AV

♥

Komorek mięśni gładkich naczyń

Efekt działania blokerów
kanałów wapniowych:

Serce: efekt inotropowy, chronotropowy,

dromotropowy ujemny

♥

Naczynia: rozkurcz

tętnic wieńcowych

( wszystkie leki tej grupy zwiększają

przepływ wieńcowy!)

i

tętnic obwodowych

( nie działają na żyły )

Nasilenie tych efektów jest różne w różnych

grupach leków blokujących kanały wapniowe

Wskazania dla grupy:

choroba wieńcowa ( też

naczynioskurczowa)

nadciśnienie tętnicze

( głównie dihydropirydynowe )

tachyarytmie

nad

komorowe

( niedihydropirydynowe: warepamil, diltiazem)

kardiomiopatia przerostowa ( warepamil )
Również współistniejące z:

Astmą oskrzelową, cukrzycą, zaburzeniami

lipidowymi, otyłością ( korzystny profil

metaboliczny )

Działanie niepożądane

bóle głowy

zaczerwienienie skóry

obrzęki wokół kostek ( z przemieszczenia)

przyspieszenie akcji serca ( Nifedypina)

bradykardia

bloki p-k

hipotonia

zaostrzenie niewydolności serca

( najsilniej po

werapamilu )

zaparcia

po werapamilu i

diltiazemie

Przeciwwskazania:

Hipotonia
Niewyrównana niewydolność

krążenia

Ciężka stenoza aortalna

( pochodne dihydropirydynowe )

Bloki p-k ( powyżej I stopnia )
Bradykardia ( < 55/min )

warepamil

diltiazem

Podział blokerów kanału
wapniowego

1/ Pochodne dihydropirydyny

a)KRÓTKODZIAŁAJĄCE



Nifedypina

b) DŁUGODZIAŁAJĄCE



Amlodypina



Lacydipina



Nitrendypina



Isradypina, Nikardypina, Nisoldypina, Felodypina



Lerkanidypina ( nowość )

2/ Pochodne fenyloalkiloaminy

Werapamil

3/ Pochodne benzotiazepiny

 Diltiazem

1/ POCHODNE
DIHYDROPIRYDYNY

Nifedypina



Pierwszy przedstawiciel grupy



Krótki czas działania



Efekt kliniczny jest związany głównie

z rozszerzeniem naczyń

Nifedypina

Szybko rozszerza naczynia

Obniża ciśnienie

Odruchowa tachykardia

(dlatego preparaty krótko działające

( Cordafen ) przeciwwskazane w
chorobie wieńcowej

Długodziałające

pochodne

dihydropirydyny

1/ istotnie mniejszy wpływ na kurczliwość

( nie upośledzają też istotnie kurczliwości
jak werapamil (!) i diltiazem )

2/ istotnie mniejszy wpływ na częstość

rytmu serca ( tj. nie powodują odruchowej
tachykardii jak
nifedypina, nie zwalniają HR jak diltiazem
i werapamil)

Wskazania:


Nadciśnienie tętnicze



Choroba wieńcowa

Nitrendypina
• Nitrendypina – tabl 0.01, 0.02

Amlo

dypina

Długi czas działania ( dawkowanie 1

x )

Preparaty
• Amlozek- 0.005; 0.01 – tabl
• Norvasc – 0.005; 0.01 – tabl

• Agen – jw.; Aldan – jw.; Tenox – jw.; Vilpin – jw.

Preparat złożony amlodypiny i

walsartanu
( w dawkach odpowiednio:
0.005/0.08; 0.005/0.16; 0.01/0.16)

• Exforge 5/80
• Exforge 5/160
• Exforge 10/160
Oraz z dodatkiem hydrochlorotiazydu
• Exforge HCT ( 10/160/25 )

2/ POCHODNE
FENYLOALKILOAMINY

Werapamil

1/ wpływ na m. sercowy
a)zmiejsza szybkość działania rozrusznika

zatokowego oraz spowalnia przewodnictwo AV

( podobnie jak Diltiazem ) – dlatego oba leki

są stosowane w tachyarytmiach

nadkomorowych ( należą do 4 klasy Vaughana

– Williamsa leków antyarytmicznych )

b)Ma też bezpośredni efekt inotropowy ujemny

2/ wpływ na naczynia krwionośne
a) Rozszerza tętnice wieńcowe i obwodowe

Wskazania :

arytmia ( nadkomorowa np. FA )
choroba niedokrwienna serca
nadciśnienie tętnicze

Migotanie przedsionków (FA)

ang. atrial fibrillation, można też ( AF )

Działania niepożądane:
jak cała grupa

( często zaparcia (!), bradykardia, bloki

p-k, pogorszenie wydolności LK !!!)

Ca blokery

Dihydropirydynowe

niedihydropirydynowe

Krótkodziałające

długodziałające

warepamil

diltiazem

Chrono+

nb

-

-

INO nb

nb

---

3/ POCHODNE
BENZOTIAZEPINY
Diltiazem

Wpływają zarówno na mięsień sercowy jak

i mięśniówkę naczyń ( podobnie jak
Werapamil)

Preparaty:

• Dilzem – tabl 30mg

• Oxycardil 60 – tabl 0.06 ( 3x1 tabl )
• Oxycardil 120; 180; 240 – tabl. o przedł.

Uwal.

0.12; 0.18; 0.24
( 2x120, 1x180 i 240mg)

Nitrendypina

•Nitrendypina – tabl 0.01, 0.02

HA, pozawałowa NS, FA

Alfa adrenolityk
Beta bloker
Werapamil
Amlodypina

ChNS, EF 40%, AO, DM

Alfa adrenolityk
Betabloker
Werapamil
Amlodypina

HA, lat 28, ExV

Alfa adrenolityk
Beta bloker
Amlodypina
Alfa 2 agonista ( Rilmenidyna )

ChNS, HR 48/min, RR 180/120,

cukier 240mg%, LDL 300mg%

Metoprolol
Dialtaizem, werapamil
Amlodypina
doksazosyna

AZOTANY

1/ poprawa rokowania

• IKA

• beta-blokery

• p/płytkowe

• hipolipemizujące ( statyny )

2/ redukcja objawów (poprawa jakości życia)

• azotany

• beta-blokery

• Ca blokery

• inhibitory węzła zatokowego

( iwabradyna)

• leki metaboliczne ( trimetazydyna )

• (otwierające kanały potasowe )

Leki stosowane w IHD i HA

Β-
blokery
Ca-
blokery
IKA
sartany

Azotany
Trimetazyd
yna
Iwabradyna
ASA
statyny

α-adrenolityki

Leki blokujące układ
adrenergiczny

Diuretyki

Leki bezpośrednio
rozszerzające
naczynia

IHD - Choroba niedokrwienna serca –
(ChNS; ang. ischaemic heart disease,
IHD)

IHD

HA

Patogeneza

Ograniczenie światła naczynia

wieńcowego przez blaszkę
miażdżycową i zmniejszenie rezerwy
wieńcowej

Azotany są prolekami,

donorami tlenku azotu.

Dokładny mechanizm przemiany jest

nieznany

Mechanizm działania

nitranów:

Nitraty

NO

 aktywacja cyklazy guanylowej

 wzrost cGMP  wewnątrz komórkowych

jonów Ca

2+

defosforylacja łańcuchów lekkich miozyny,
relaksacja miozyny

ROZKURSZ MIĘŚNI GŁADKICH

Efekty działania nitratów:

1/ zmniejszenie preload ( rozszerzenie

pojemnościowych naczyń żylnych )

2/ zmniejszenie afterload ( rozszerzenie

oporowych naczyń tętniczych )

( 1 i 2 skutkuje zmniejszeniem

zapotrzebowania m. sercowego na tlen )

3/ rozkurcz nasierdziowych tt. wieńcowych
( poprawa ukrwienia m. sercowego )

Hemodynamicznie
powoduje to:

Zmniejszenie ciśnienia tętniczego
Przyspieszenie akcji serca

( odpowiedzi na spadek RR )

Wskazania:

Choroba wieńcowa –

(wszystkie postacie w tym zawał i postać
naczynioskurczowa dusznicy bolesnej)

Zastoinowa niewydolność serca

(w tym ostra niewydolność lewokomorowa-
obrzęk płuc)

Nadciśnienie tętnicze

( do doraźnego

obniżenia ciśnienia, przełom
nadciśnieniowy)

Działania niepożądane:

Bóle głowy (!)

(rozszerzenie tętniczek oponowych)

Zaczerwienienie skóry twarzy, szyi
Zawroty głowy, osłabienie
Hipotonia
Tachykardia
Nudności, wymioty

Rozwijają

tolerancję

( efekt wyczerpania grup

sulfhydrylowych).

Zapobiega jej

utrzymywanie stężenia leku poniżej
poziomów efektywnych przez 6-8 godz.

W praktyce – stosować prep.

Podjęzykowe tylko doraźnie,
a w terapii ciągłej sosować leki
w nierównych odstępach czasowych –
np. dłuższa przerwa nocna

Przeciwwskazania:



Hipotonia ( RRsk<90mmHg)



Zawał prawej komory



Jaskra



Stosowanie inhibitorów

fosfodiesterazt 5 ( PDE5 )

( 24h dla Sildenafilu, Wardenafilu i 48h dla Tadalafilu)

–

niebezpieczeństwo ciężkiej hipotonii



Zwężająca HCM ( Kardiomiopatia

przerostowa (ang. hypertrophic

cardiomyopathy – HCM)



Zaciskające zapalenie osierdzia, tamponada

Mechanizm rozwoju hipotonii po
połączeniu azotanów i
inhibitorów PDE5

Ciała jamiste

Pobudzenie

NO

cGMP

Relaksacja ciał jamistych

Inhibitor PDE5 hamuje rozkład
cGMP

Kumulacja cGMP

Hipotonia
azotan

Przeciwwskazania:

Hipotonia ( RRsk<90mmHg)
Zawał prawej komory
Jaskra
Stosowanie inhibitorów

fosfodiesterazy 5 ( PDE5 )

( 24h dla Sildenafilu, Wardenafilu i 48h dla Tadalafilu ) –

niebezpieczeństwo ciężkiej hipotoniii

Zwężająca HCM ( Kardiomiopatia

przerostowa ang. hypertrophic

cardiomyopathy – HCM)

Zaciskające zapalenie osierdzia, tamponada

Podział azotanów:



Trójazotan glicerolu ( NTG )



Dwuazotan izosorbitolu ( ISDN )



Monoazotan izosorbidu ( ISMN )

oraz



Tetraazotan pentaerytrytolu ( PETN )

Preparaty:

Trójazotan glicerolu
• Nitroglycerinum 0.5 mg – tabl.

Podjęzykowe

• Nitromint – aerozol do stos.

Podjęzykowego

( 400µg/dawkę )

Dawkowanie : 1-2 dawki lub tabletki sl.

W razie potrzeby dawkę powtórzyć

• Nitro-Mack, Perlinganit – roztwory i.v.



Nitrogliceryna nie działa doustnie



Silnie rozkładana przez sok

żołądkowy



Frakcja wchłonięta podlega efektowi

pierwszego przejścia

Interakcje:
1/ nasilenie działania
hipotensyjnego

 inne leki hipotensyjne ( IKA, Ca-

blokery, beta-blokery, diuretyki)

 alkohol

2/ osłabienie działania Ng

 NLPZ ( np. indometacyna )

Postaci „zwykłe”

10 mg

2-3 x

(ok.12 godz. Przerwy między

ostatnią dawką dnia poprzedniego a pierwszą

następnego np. godz. 8-12-17

20-40 mg

2 x

( odstęp między tabletkami 7-

8godz, z ok. 16godz. Przerwą między ostatnią

dawką dnia poprzedniego a pierwszą

następnego np. godz 8-15)

Dawkowanie postaci o przedłużonym

uwalnianiu:

40-60mg

1x 1 ( co 24h )

( ew. 2 x wtedy z zachowaniem 16

godzinnej przerwy np. godz 8 – 15 )

75-100mg

1 x ( co 24h )

Interakcje:
1/ nasilenie działania
hipotensyjnego

 inne leki hipotensyjne ( IKA, Ca-

blokery,
beta-blokery, diuretyki )

 alkohol

2/ osłabienie działania Ng

 NLPZ ( np. indometacyna )

Tetraazotan pentaerytrytolu

• Pentaerythritol 100

Leki o działaniu podobnym do

azotanoów

Molsidomina

 prolek – odszczepia NO

Wskazania :

Przewlekła choroba wieńcowa

( nie nadaje się do przerywania

bólu! )

Działania niepożądane, p/wskazania –

jak azotany

Preparaty:
Molsidomina 0.002, 0.004

IWABRADYNA

Mechanizm działania:

Selektywne hamowanie prądu

rozrusznikowego I

f

w komórkach

węzła zatokowego.

Efektem działania jest zwolnienie akcji

serca.

Inne leki

stosowane w

chorobie

niedokrwiennej

serca

IWABRADYNA

Mechanizm działania:

Selektywne hamowanie prądu

rozrusznikowego I

f

w komórkach

węzła zatokowego.

Efektem działania jest zwolnienie akcji

serca.

Działania niepożądane:

Wrażenia świetlne

tzw. fosfemy ( błyski, nieostre widzenie )

Bóle, zawroty głowy
Arytmia
Bradykardia

Preparat:
• Procoralan – tabl 0.005 i 0.0075
Dawkowanie 2 x 1 tabl

W zdrowym sercu energia ( ATP ) pochodzi

z przemian kwasów tłuszczowych ( FFA )
– 60-80% oraz węglowodanów ( glukozy )
i mleczanów – 10-30%. Glukoza jest
bardziej wydajnym źródłem energii –
wytworzenie takiej samej ilości ATP jak z
FFA wymaga 10% mniej energii.

W niedokrwieniu występuje zwiększone

utlenianie FFA i zmniejszenie utleniania
glukozy.

Trimetazydyna prowadzi do wzrostu

spalania glukozy wtórnie hamowania
oksydacji FFA

Trimetazydyna

Mechanizm działania
Inhibitor tiolazy 3-ketoacylo - koenzymu A
Enzymu biorącego udział w procesie

beta-oksydacji.

Przesuwa to produkcję energii z wolnych

kwasów

Tłuszczowych ( FFA ) w kierunku glukozy

Trimetazydyna ma również
działanie:

Antyoksydacyjne
Ochronne na śródbłonek
p/zapalne

Preparaty:
• Metazydyna – tabl 0.02
• Preductal – tabl 0.02
• Preductal MR – tabl o zmod. uwal. – 0.035

• Trimetoratio – tabl 0.02

• Setal MR – tabl o zmod. uwal. – 0.035
• Protevasc SR - jw