SAMOBÓJSTWO

- akt celowego, świadomego odebrania sobie

życia.

Sytuacja, w której dochodzi do

samobójstwa jest trudna do

określenia,

zazwyczaj składa się na to

szereg czynników natury

psychologicznej bądź społecznej.

Sytuacja ta ma cechy pewnych

syndromatycznych zachowań

autodestrukcyjnych.

„Ludzie walczą, aby żyć, a nie,

by popełniać samobójstwa.”

Samobójstwo jest najpoważniejszym

powikłaniem depresji. Jednak z

badań wynika, że większość osób

z depresją, które próbowały

popełnić lub popełniły

samobójstwo, nie było leczonych

farmakologicznie i nie korzystało

z pomocy psychologicznej. W

Polsce liczba samobójstw sięga

kilku tysięcy rocznie. W ostatnich

latach obserwuje się rosnącą ich

liczbę wśród młodzieży, choć

ciągle najwyższy wskaźnik

samobójstw jest wśród osób,

które przekroczyły 45. rok życia.

Większość osób z myślami samobójczymi w depresji tak

naprawdę nie chce umrzeć, ale jednocześnie bardzo chce

się uwolnić od swojego cierpienia, bo nie są w stanie z nim

żyć. A zatem to raczej ucieczka od niego, a nie od życia.

Należy tu wyróżnić 3 podstawowe pojęcia, które nie są

zamienne:

Myśli samobójcze – chory myśli o samobójstwie, odczuwa

potrzebę zrobienia tego, planuje.

Próba samobójcza – nie doprowadza do śmierci. W takiej

sytuacji jest raczej manifestacją bezradności pacjenta i

próbą wołania o pomoc. Zdarza się 15-krotnie częściej niż

samobójstwa dokonane.

Dokonane samobójstwo – doprowadzające do śmierci.

Jest to jedna z najczęstszych przyczyn śmierci w

populacjach cywilizowanych i druga przyczyna zgonów u

młodzieży. Około 65% przypadków samobójstw wiąże się z

chorobą psychiczną, przede wszystkim z depresją.

Z danych wynika, że próbę samobójczą częściej

podejmują kobiety, ale to mężczyźni częściej

popełniają samobójstwo (2–3 razy częściej).

Można by powiedzieć, że mężczyźni są

bardziej zdecydowani, by odebrać sobie życie

i ich próby samobójcze, choć rzadsze niż u

kobiet, są skuteczniejsze. Należy wiedzieć i

pamiętać, że każda próba samobójcza

zwiększa ryzyko popełnienia samobójstwa

dokonanego. Wielu pacjentów w ciągu roku

ponawia próby samobójcze, największe ryzyko

przypada na pierwsze 3 miesiące. Stąd nie

wolno lekceważyć żadnej takiej sytuacji.

Czynniki ryzyka samobójstwa

Poza chorobami psychicznymi i depresją czynnikami zwiększającymi ryzyko

popełnienia samobójstwa (często towarzyszącymi depresji) są:

- próby i myśli samobójcze w wywiadzie,

- samobójstwa wśród krewnych, rodziców, bliskich osób,

- płeć męska,

- starszy wiek,

- osamotnienie, izolacja chorego od otoczenia,

- śmierć bliskich osób,

- brak pracy, brak wykształcenia,

- choroby przewlekłe, szczególnie te związane z przewlekłym bólem, kalectwem,

nowotwory,

- u kobiety rosnące ryzyko w okresie przełomów hormonalnych: ciąża, poród,

menopauza.

Naszą uwagę powinno zwrócić wiele

zachowań :

Plany samobójcze są bardzo często

ujawniane przez chorych. Mówią o

tym, że nie widzą sensu życia, że nie

mogą tak żyć. Interesują się tematem

śmierci.

Często zdarza się, że osoba

zdecydowana na samobójstwo

zaczyna porządkować wszystkie

swoje sprawy: spłaca długi, odwiedza

rodzinę, pisze testament, porządkuje

rzeczy osobiste. Chce uporządkować

swoje życie przed śmiercią.

Osoby z myślami samobójczymi często

zgłaszają się do różnych lekarzy, do

lekarza rodzinnego, psychiatry.

Skarżą się na wiele dolegliwości, o

nieznanym pochodzeniu i przyczynie.

Czasem bywa też inaczej. Chory, który

dotychczas skarżył się na wiele

dolegliwości, nagle przestaje o nich

mówić, jest spokojny, ma lepszy

nastrój. Często taka zmiana wynika z

podjęcia decyzji o samobójstwie,

chory jest spokojny, że już niedługo

„wszystko się rozwiąże”, uwolni się

od tego.

Podejście religijne

W katolicyzmie samobójstwo jest grzechem,

przez wieki uznawanym za grzech

śmiertelny — skazujący samobójcę na

wieczne potępienie. W świetle

współczesnej nauki Kościoła samobójcy

mogą osiągnąć zbawienie, jeżeli

samobójstwo jest wynikiem działania

diabła, silnego stresu, poświęcenia,

depresji lub innego zaburzenia czynności

psychicznych. W takiej sytuacji może w

ogóle nie dojść do popełnienia grzechu

śmiertelnego (grzech śmiertelny to

grzech, który dotyczy materii poważnej i

który nadto został popełniony z pełną

świadomością i całkowitą zgodą). Kościół

uznaje, że życie ludzkie nie jest

własnością człowieka i nie on, ale Bóg

powinien decydować o jego zakończeniu:

„Nie powinno się tracić nadziei

dotyczącej wiecznego zbawienia osób,

które odebrały sobie życie. Bóg, w

sobie wiadomy sposób może dać im

możliwość zbawiennego żalu. Kościół

modli się za ludzi, którzy odebrali

sobie życie.” (Katechizm Kościoła

Katolickiego).