Czym jest dla was życie? Co jest w nim dla was najważniejsze?
ZADANIE 1: Każdy uczestnik otrzymuje kartkę z pytaniami, na które odpowiada na kartce. Potem odczytujemy i prowadzimy dyskusję.
Co byś uczynił, gdyby jeden z twoich przyjaciół zagroził, że popełni samobójstwo?:
Czy śmiałbyś się z tego?
Czy uznałbyś, że groźba była po prostu żartem lub sposobem zwrócenia na siebie uwagi?
Czy byłbyś zaszokowany i powiedział mu, żeby nie mówił takich rzeczy?
Czy zignorowałbyś to?
Czym jest samobójstwo?
Akt celowy, świadome odebranie sobie życia
Jak myślicie co i dlaczego skłania ludzi do odebrania sobie życia? (wymieniamy i zapisujemy poglądy)
Psychologia o samobójstwie, czynniki które wpływają na podjęcie decyzji:
Samobójstwa popełniane w pierwszej fazie depresji pourazowej charakteryzują się zwykle brakiem planowania i są często nieskuteczne. Są to zwykle poważne próby samobójcze i nie wiążą się z próbami zwrócenia na siebie uwagi. Samobójstwa te są zazwyczaj popełnianie w przeciągu kilku tygodni po doznanym urazie psychicznym, spowodowanym zwykle przez jakieś traumatyczne przeżycie, np. wypadek, utratę zdrowia, pracy, domu, bliskiej osoby.
Inny zupełnie charakter mają samobójstwa popełnianie przez osoby w stanie manii. Stan ten cechuje się silnym, wewnętrznym odrzucaniem negatywnych uczuć, wynikających często z niemożności poradzenia sobie ze skutkami pierwotnej depresji reaktywnej. Dotyczy to zwłaszcza osób, które czują się współwinne zdarzeń, które wywołały u nich uraz psychiczny, np. utrata bliskich w wypadku samochodowym, który się samemu spowodowało. Osoby z utajoną depresją zachowują się zupełnie normalnie i mogą nawet wyglądać na zadowolone z życia. Jednocześnie odczuwają bardzo silną nienawiść do siebie samych. Osoby takie planują starannie akt samobójstwa (jego czas, miejsce i sposób). Bardzo często po pierwszym nieudanym akcie udają pełen powrót do zdrowia psychicznego, po czym, w najmniej oczekiwanym przez innych momencie, dokonują drugiej próby samobójczej. Depresja jest prawdopodobnie przyczyną ponad połowy wszystkich „skutecznych” samobójstw.
Wnioski z tego tekstu:
Samobójstwa popełnione w wyniku urazu psychicznego, traumatycznego przeżycia, stanu odrzucenia i negatywnych uczuć, depresji, odczuwania współwiny, nienawiści do samego siebie, a także stresu, bezcelowości życia i impulsywności.
Trochę suchych faktów i liczb:
Rocznie na świecie w wyniku samobójstwa umiera około miliona osób, a podejmowanych jest 10 - 20 milionów prób samobójczych. Dla przykładu, liczba rocznie popełnianych samobójstw przedstawia się następująco: Chiny około 250 000, Rosja 60 000, USA 30 000, Japonia 30 000.
W Polsce na jedną kobietę, która popełniła samobójstwo przypada 5 mężczyzn-samobójców. Najczęściej popełniane są samobójstwa w wieku 16–21 oraz 45–55 lat. Osoby rozwiedzione czy owdowiałe są też częściej samobójcami, niż osoby żyjące w związkach małżeńskich, czy osoby w stanie wolnym. W tym przypadku pierwsze próby samobójcze pojawiają się szybko, do roku od momentu owdowienia czy rozwiedzenia.
Wg danych roczna liczba prób samobójczych zakończonych śmiercią w latach 2000-2005 w grupie wiekowej 15-19 lat wynosi 267–285 osób. Samobójstwo jest drugą przyczyną zgonu w grupie wiekowej 7-19 lat. Liczba nieudanych prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży jest co najmniej 15-krotnie wyższa niż liczba prób udanych przy czym 2-krotnie częściej próby nieudane podejmują dziewczynki, 75% prób udanych podejmowanych jest przez chłopców. Roczną liczbę prób samobójczych wśród uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich szacuje się na 4-5 tysięcy co stanowi około 5% w skali wszystkich grup wiekowych. Prawie połowa młodych ludzi leczonych psychiatrycznie wykazuje zachowania samobójcze.
Wyniki ankiety przeprowadzonych w 2001 wśród uczniów łódzkich szkół ponadpodstawowych wykazują, iż myśli samobójcze wystąpiły u 1/3 tamtejszych uczniów. Próbę samobójczą potwierdzało 7% badanych.
Dlaczego młodzi ludzie decydują się na popełnienie samobójstwa? (wspólna dyskusja i wymienianie uwag)
Powody popełnienia samobójstw u osób młodych i średniego wieku:
Problemy miłosne – rozstanie się z życiowym partnerem/partnerką, problemy w szkole, w pracy – porażki zawodowe, trudność w znalezieniu pracy, poczucie życiowej porażki, kłótnie z rodzicami, rozwód lub separacja rodziców, przemoc domowa, konflikt z prawem. Wyobcowanie ze społeczeństwa, bezsilność, dyskryminacja, brak celu w życiu do którego może dążyć, poczucie bezsensowności życia, impulsywność, przekonanie że samobójstwo to jedyna droga ucieczki, trudność w rozwiązywaniu problemów, nałogi.
Alkohol znajduje się we krwi więcej niż połowy młodocianych ofiar samobójstw!!!
Rodzaje samobójstw wyróżniane przez psychologów i socjologów:
Pan Durkheim rozróżnił trzy typy samobójstw, w zależności od tego co spowodowało akt samounicestwienia:
Samobójstwa altruistyczne - polegają na poświęceniu siebie jako ofiary dla dobra innych np. żołnierz, który wyrzuca na bok granat, by osłonić innych oraz rytualne samobójstwo takie jak hara - kiri, którego celem jest ocalenie własnej rodziny przed wstydem i hańbą.
Samobójstwa amoralne, anomiczne - wynikają one z przeświadczenia, że życie nie ma już sensu, z braku moralnych zasad, samotności, izolacji i utraty łączności (więzi) z normami i wartościami społeczeństwa.
Samobójstwa egoistyczne - wynikają z silnego odczuwania osobistej porażki, z poczucia, że jednostka jest osobiście odpowiedzialna za funkcjonowanie niezgodne ze społecznymi i osobistymi oczekiwaniami.
Jak myślicie, czy samobójstwo zawsze jest czynem godnym potępienia, który nie stanowi nic dobrego?
- przykład samobójstwa popełnionego w wyższej sprawie, jako poświęcenie własnego życia, za życie drugiego człowieka, walka zbrojna, powstańcza skazana na porażkę i śmierć. (przykład z „Zdążyć przed Panem Bogiem”)
Jak rozpoznać, że dana osoba myśli o samobójstwie? Jak pomóc takiej osobie?
(dzielimy się na dwie grupy i staramy się odpowiedzieć na te pytania po czym czytamy na forum nasze uwagi)
Oznaki samobójstwa:
- mówienie o śmierci, samobójstwie lub zranieniu siebie
- chroniczna panika lub niepokój
- ciągła bezsenność
- zmiany osobowościowe lub w wyglądzie zewnętrznym
- zmiany w zakresie nawyków spania i odżywiania się
- uzyskiwanie słabszych stopni (w odniesieniu do uczniów)
- rozdawanie cennych przedmiotów
- narastanie poczucia izolacji społecznej
- mówienie o depresji, że życie jest nic nie warte
Sposoby pomocy:
- przede wszystkim BYCIE przy tej osobie!
- zwrócenie się o pomoc do ośrodka zapobiegania samobójstwom, przeciwdziałania kryzysom itp.
- rozmowa z nauczycielem, psychologiem, pedagogiem, księdzem, zaufaną osobą
- jeśli ofiara nie chce tego uczynić, zrób to za nią!
- daj mu odczuć, że jesteś godny zaufania i że starasz się z nim przejść przez jego problemy
- miej odwagę i chęć do działania!
Co o samobójstwie mówi nasza wiara katolicka?
Tak KKK mówi nam o samobójstwie:
Każdy jest odpowiedzialny przed Bogiem za swoje życie, które od Niego otrzymał. Bóg pozostaje najwyższym Panem życia. Jesteśmy obowiązani przyjąć je z wdzięcznością i chronić je ze względu na Jego cześć i dla zbawienia naszych dusz. Jesteśmy zarządcami, a nie właścicielami życia, które Bóg nam powierzył. Nie rozporządzamy nim.
Samobójstwo zaprzecza naturalnemu dążeniu istoty ludzkiej do zachowania i przedłużenia swojego życia. Pozostaje ono w głębokiej sprzeczności z należytą miłością siebie. Jest także zniewagą miłości bliźniego, ponieważ w sposób nieuzasadniony zrywa więzy solidarności ze społecznością rodzinną, narodową i ludzką, wobec których mamy zobowiązania. Samobójstwo sprzeciwia się miłości Boga żywego.
Samobójstwo popełnione z zamiarem dania "przykładu", zwłaszcza ludziom młodym, nabiera dodatkowo ciężaru zgorszenia. Dobrowolne współdziałanie w samobójstwie jest sprzeczne z prawem moralnym. Ciężkie zaburzenia psychiczne, strach lub poważna obawa przed próbą, cierpieniem lub torturami mogą zmniejszyć odpowiedzialność samobójcy.
Nie powinno się tracić nadziei dotyczącej wiecznego zbawienia osób, które odebrały sobie życie. Bóg, w sobie wiadomy sposób, może dać im możliwość zbawiennego żalu. Kościół modli się za ludzi, którzy odebrali sobie życie.
KKK 2280-2283
W takim razie czy osoba, która popełniła samobójstwo może być zbawiona?
O wypowiedzenie się prosimy księdza opiekuna.
Przykłady samobójstw w Piśmie Świętym:
A gdy rozgorzała bitwa wokół Saula, wytropili go łucznicy i ciężko zranili w podbrzusze. I rzekł Saul do swojego giermka: Dobądź miecza i przebij mnie nim, aby gdy nadejdą ci nieobrzezańcy, nie przebili mnie i nie naigrawali się ze mnie. Lecz giermek nie chciał, gdyż bał się bardzo. Wziął więc Saul miecz i nań się rzucił. A gdy giermek zobaczył, że Saul nie żyje, również rzucił się na swój miecz i zginął razem z nim.
1 Sam. 31,3-5
Wtedy Judasz, który go zdradził, widząc, że został skazany, żałował tego, zwrócił trzydzieści srebrników arcykapłanom oraz starszym i rzekł: Zgrzeszyłem, gdyż wydałem krew niewinną. A oni rzekli: Cóż nam do tego? Ty patrz swego. Wtedy rzucił srebrniki do świątyni, oddalił się, poszedł i powiesił się.
Mat. 27,3-5
Albowiem sam Ojciec miłuje was, dlatego że wyście mnie umiłowali i uwierzyli, że Ja od Boga wyszedłem. Wyszedłem od Ojca i przyszedłem na świat; znowu opuszczam świat i idę do Ojca.
Dz. 16,27-28
Wnioski końcowe (próbujemy wspólnie ułożyć wnioski końcowe):
Z pewnością możemy do tego zaliczyć:
Samobójstwo jest grzechem, którego musimy się wystrzegać! To sprzeciwienie się największej łasce, którą daje nam Bóg jaką jest nasze życie i próba decydowania o życiu i śmierci!
Nigdy do końca nie możemy być pewni tego, czy ktoś z naszego najbliższego otoczenia nie myśli o samobójstwie dlatego musimy być czujni i nie lekceważyć jakichkolwiek oznak tego stanu!
Nie możemy się łamać, osobę która chce popełnić lub już podjęła nieudaną próbę samobójstwa, można wyciągnąć z tego stanu do normalności! Musimy tylko chcieć i dążyć do tego
Życie jest najpiękniejszym darem od Boga, nie zmarnujmy go! Nie możemy się łamać przy każdym krzyżu, który kładziony jest na nasze barki! Upadki są po to abyśmy mogli powstać i wzmocnić się!
Chrystus powiedział: „Nie ma większej miłości niż ta, gdy ktoś życie oddaje za przyjaciół swoich”. Nie bójmy się więc oddać życia za swoich przyjaciół, poświęcając im swój czas i swoją miłość!