1

ECOFIN a Rada Europejska

•

Rady Ministrów ds. Gospodarczych i Ministrów Finansów

(ECOFIN) nie należy utożsamiać z Radą Europejską.

•

Działanie Rady Europejskiej polega na regularnych (co

najmniej dwa razy w roku) spotkaniach szefów rządów

państw członkowskich oraz przewodniczącego Komisji

Europejskiej, ministra spraw zagranicznych i jednego

członka Komisji.

•

Do zadań Rady Europejskiej należy określanie politycznych

wytycznych Wspólnej Polityki Zagranicznej i

Bezpieczeństwa, formułowanie głównych kierunków

polityki społecznej i gospodarczej i zajmowanie oficjalnego

stanowiska w sytuacjach kryzysowych.

•

Rada Europejska podejmuje też ostateczną decyzję o

rozszerzeniu Unii.

•

Decyzje Rady Europejskiej są podejmowane drogą

konsensusu.

•

Poprzez swój międzynarodowy charakter Rada Europejska

jest forum uzgodnień na najwyższym szczeblu.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Polityka fiskalna, slajd
7.1

2

Koordynacja polityki gospodarczej

•

Na zalecenie Komisji Europejskiej ECOFIN opracowuje projekt ogólnych

kierunków polityki gospodarczej państw członkowskich i Wspólnoty jako

całości i przedstawia go Radzie Europejskiej. Ta zaś na podstawie

sprawozdania ECOFIN przyjmuje kwalifikowaną większością głosów

ogólne kierunki polityki gospodarczej krajów członkowskich i Wspólnoty i

informuje Parlament Europejski o swoim zaleceniu (TWE, art. 99, ust. 2).

•

W celu zapewnienia należytej koordynacji polityk gospodarczych i trwałej

konwergencji ECOFIN, na podstawie sprawozdań przedstawionych przez

Komisję, nadzoruje rozwój sytuacji gospodarczej w każdym z krajów

członkowskich i w całej Wspólnocie, zapewnia zgodność polityki

gospodarczej z jej ogólnymi kierunkami oraz regularnie dokonuje oceny

całościowej. ECOFIN składa też Radzie Europejskiej sprawozdanie o

realizacji przyjętych kierunkowych zaleceń polityki gospodarczej.

•

Jeżeli polityka gospodarcza państwa członkowskiego jest niezgodna z

przyjętymi jej ogólnymi kierunkami lub zagraża należytemu

funkcjonowaniu unii gospodarczej i walutowej, ECOFIN może kierować do

takiego państwa niezbędne zalecenia; może też zadecydować o podaniu

swoich zaleceń do publicznej wiadomości. Przewodniczący ECOFIN i

Komisja składają sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu dotyczące

rezultatów wielostronnego nadzoru, a jeżeli ECOFIN podał swoje

zalecenia do publicznej wiadomości, jej przewodniczący może być

wezwany do złożenia wyjaśnień przed właściwą komisją Parlamentu

Europejskiego.

•

złożenia wyjaśnień przed właściwą komisją Parlamentu Europejskiego.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Polityka fiskalna, slajd
7.2

3

Koordynacja polityki fiskalnej (1)

Komisja Europejska nadzoruje rozwój sytuacji

budżetowej i wysokość długu publicznego w krajach

członkowskich i bada poszanowanie dyscypliny

budżetowej na podstawie dwóch kryteriów:
a) czy stosunek między planowanym lub rzeczywistym

deficytem publicznym a produktem krajowym brutto

przekracza wartość odniesienia (3%), oraz
b) czy stosunek między długiem publicznym a produktem

krajowym brutto przekracza wartość odniesienia (60%).
Jeżeli państwo członkowskie nie spełnia jednego lub obu

tych kryteriów, Komisja opracowuje sprawozdanie, które

uwzględnia różne czynniki, w tym średniookresową

sytuację gospodarczą i budżetową tego państwa.
Komisja może także opracować sprawozdanie, jeśli

mimo spełnienia wymagań wynikających z tych kryteriów

uzna, że istnieje ryzyko nadmiernego deficytu w jakimś

państwie członkowskim. O sprawozdaniu Komisji wydaje

opinię Komitet Walutowy, do którego zadań należy m.in.

śledzenie sytuacji pieniężnej i finansowej państw

członkowskich i całej Wspólnoty i regularne składanie

Radzie i Komisji sprawozdań na ten temat.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Polityka fiskalna, slajd
7.3

4

Koordynacja polityki fiskalnej (2)

•

Jeżeli Komisja uzna, że w kraju członkowskim istnieje

nadmierny deficyt lub że taki deficyt może wystąpić, kieruje

opinię do Rady. Następnie Rada po uwzględnieniu

ewentualnych uwag zainteresowanego kraju decyduje

kwalifikowaną większością głosów czy nadmierny deficyt

lub zagrożenie nim rzeczywiście występują. Jeżeli jednak

Rada podejmuje decyzję o istnieniu nadmiernego deficytu,

kieruje zalecenia do danego państwa członkowskiego, aby

doprowadziło ono do usunięcia przekroczeń w oznaczonym

terminie. Zalecenia te nie zostają podane do publicznej

wiadomości, chyba że Rada stwierdzi, iż w odpowiedzi na jej

zalecenia żadne skuteczne działanie nie zostało podjęte w

oznaczonym terminie; w takim przypadku może ona podać

treść zalecenia do publicznej wiadomości.

•

Jeżeli mimo to państwo członkowskie w dalszym ciągu nie

realizuje zalecenia Rady, może ona je wezwać do przyjęcia

w wyznaczonym terminie środków zmierzających do takiego

ograniczenia deficytu, jakie zostanie uznane przez Radę za

niezbędne do zaradzenia sytuacji. W takim przypadku Rada

może zażądać od danego państwa członkowskiego

przedstawienia sprawozdań według precyzyjnego

harmonogramu, aby móc zbadać wysiłki dostosowawcze

podjęte przez to państwo.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Polityka fiskalna, slajd
7.4

5

Koordynacja polityki fiskalnej (3)

Jeżeli państwo członkowskie nie stosuje się do decyzji w sprawie

istnienia nadmiernego deficytu, Rada może zastosować lub

zaostrzyć jedną lub kilka z następujących sankcji:

•

zażądać opublikowania przed emisją obligacji i papierów

wartościowych dodatkowych informacji, które określi Rada,

•

wezwać Europejski Bank Inwestycyjny do ponownego

rozważenia polityki udzielania pożyczek wobec takiego

Państwa,

•

zażądać złożenia przez to państwo we Wspólnocie

nieoprocentowanego depozytu o stosownej wysokości aż do

czasu, kiedy – w ocenie Rady – nadmierny deficyt zostanie

skorygowany,

•

nałożyć grzywnę w stosownej wysokości (do 0,5% PKB).

O podjętych decyzjach Przewodniczący Rady informuje

Parlament Europejski.

Sankcje te nie znajdują zastosowania w przypadku nowych

członków UE objętych derogacją, ale w tym przypadku

sankcją może być wstrzymanie pomocy w ramach Funduszu

Spójności UE.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Politka fiskalna, slajd
7.5

6

Koordynacja polityki fiskalnej – procedura

wielostronnego nadzoru (art. 99 TWE)

Wprowadza „system wczesnego ostrzegania”, którego zadaniem jest

szybka identyfikacja narastających deficytów budżetowych w

państwach członkowskich oraz wczesne przeciwdziałanie tym

tendencjom, głównie przez usprawnienie koordynacji i nadzoru

polityki gospodarczej w dotkniętych tym zjawiskiem krajach UE.

W tym celu procedura wielostronnego nadzoru nakłada na państwa

strefy euro obowiązek regularnego przedkładania programów

stabilności (stability programes), a na państwa członkowskie UE

pozostające poza strefą euro – obowiązek przedkładania

programów konwergencji (conwergence programes), które są

następnie oceniane przez Komisję Europejską oraz Radę UE.

Wspólnym i głównym elementem obu rodzajów programów są

średnioterminowe strategie konsolidacji finansów publicznych

(strategie osiągnięcia salda budżetowego bliskiego równowagi

lub nadwyżki), a podstawowa różnica między nimi polega na

uzupełnieniu programów konwergencji o informacje na temat

rozwoju polityki pieniężnej w państwie członkowskim

pozostającym poza obszarem wspólnej waluty.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Polityka fiskalna, slajd
7.6

7

Koordynacja polityki fiskalnej – procedura

nadmiernego deficytu (art. 104 TWE oraz

oddzielny Protokół) (1)

Wymaga wprowadzenia szybkich działań naprawczych w przypadku

zaistnienia nadmiernego deficytu.

Dla państw UE, w których wystąpił nadmierny deficyt, procedura

przewiduje możliwość formułowania zleceń Rady Ecofin

dotyczących wyboru optymalnej ścieżki konsolidacji fiskalnej.

W razie nierespektowania zaleceń Rady procedura przewiduje

możliwość uruchomienia sankcji finansowych, aczkolwiek

wyłącznie wobec państw strefy euro.

•

Początkowo niezdyscyplinowane państwo zobowiązane jest

przekazać do budżetu UE nieoprocentowany depozyt, w

pierwszym roku składający się z części stałej wynoszącej 0,2%

PKB tego państwa oraz części zmiennej wynoszącej jedną

dziesiątą wielkości, o jaką deficyt przekroczył wartość

referencyjną.

•

W następnych latach deponowana jest tylko wartość zmienna.

•

Wysokość jednorazowej sankcji nie może jednak przekroczyć

0,5% PKB.

•

Jeśli przez kolejne dwa lata od momentu nałożenia sankcji w

państwie utrzymuje się nadmierny deficyt, depozyt zamienny jest

na karę finansową, która nie podlega zwrotowi.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Polityka fiskalna, slajd
7.7

8

Koordynacja polityki fiskalnej – procedura

nadmiernego deficytu (2)

Sankcje finansowe nakładane są tylko w przypadku

nieprzestrzegania kryterium deficytu budżetowego, nie

dotyczą nieprzestrzegania kryterium długu publicznego.

Chociaż Pakt nie określa sankcji w stosunku do państw nie

będących członkami UWG, UE może zablokować wobec

takiego państwa pomoc finansową z Funduszu Spójności.

Oprócz kwestii finansowych procedura nadmiernego deficytu

definiuje także tzw. klauzulę ochronną, czyli warunki, w

których państwo członkowskie może przekroczyć wartość

referencyjną kryterium deficytu budżetowego (3% PKB),

jednak pod warunkiem, że
a) przekroczenie to ma charakter wyjątkowy i przejściowy

oraz
b) stosunek deficytu do PKB pozostaje zbliżony do wartości

referencyjnej (w praktyce odchylenie powinno być nie

większe niż 0,5% pkt. proc.).

Prof.. Jerzy Osiatyński
Polityka fiskalna, slajd
7.8