Pojęcia deficytu budżetowego i deficytu

sektora finansów publicznych

• Różnica między dochodami a wydatkami budżetu państwa w

danym roku budżetowym stanowi odpowiednio nadwyżkę lub

deficyt budżetu państwa.

• Różnica między dochodami jednostki samorządu

terytorialnego i jej wydatkami w danym roku budżetowym

stanowi odpowiednio nadwyżkę lub deficyt tej jednostki.

• Różnica między dochodami a wydatkami sektora finansów

publicznych w danym roku budżetowym stanowi nadwyżkę

lub deficyt sektora finansów publicznych.

• W ujęciu Unii Europejskiej deficyt budżetu państwa (i

odpowiednio sektora finansów publicznych) definiuje się jako

sumę pożyczek zaciągniętych w danym roku, czyli jako

różnicę między przyrostem zadłużenia brutto a przyrostem

należności i innych aktywów państwa (sektora finansów

publicznych).

Prof.. Jerzy
Osiatyński
Polityka fiskalna
3.1

Pojęcie deficytu pierwotnego

Deficyt pierwotny jest to saldo
budżetowe, jakie kształtowałoby się,
gdyby nie było konieczności obsługi
długu publicznego. Wystąpienie
ujemnego salda pierwotnego świadczy o
rzeczywistej nierównowadze budżetowej
i pogłębianiu się zadłużenia państwa
(lub sektora finansów publicznych).

Prof.. Jerzy
Osiatyński
Polityka fiskalna,
3.2

Potrzeby pożyczkowe państwa netto i brutto

Na potrzeby pożyczkowe netto składają się potrzeby sfinansowania:
1.

deficytu budżetowego państwa (27,1 mld zł w budżecie 2008 i 18,2 w projekcie

budżetu na 2009 r.),

2.

ujemnego salda przychodów z prywatyzacji i ich rozdysponowania (16,8 ,mld zł w

2008 r. i 15,9 mld zł w 2009 r.),

3.

ujemnego salda prefinansowania zadań realizowanych z udziałem środków

pochodzących z budżetu Unii Europejskiej (0,1mld zł w 2008 r. i 3,7 mld zł w 2009 r.).

Dodatkowo na wielkość pożyczkowych potrzeb netto wpływają:
4

saldo środków na rachunkach budżetu państwo (plus 0,5 mld zł w 2008 r. i minus

0,1w 2009 r.),

5

saldo udzielonych przez Skarb Państwa pożyczek krajowych i zagranicznych (0,7 mld

zł w 2008 r. i 1 mld zł w 2009 r.),

6.

wpłaty z tytułu udziału Polski w międzynarodwych instytucjach finansowych (0,6 mld

zł w 2008 r. i 0,3 mld zł w 2009 r.),

które są źródłami finansowania pozycji 1-3 (ale kiedy są ujemne, wtedy powiekszają potrzeby

pożyczkowe netto).

Potrzeby pożyczkowe brutto są sumą potrzeb pożyczkowych netto oraz potrzeb

związanych:

•

ze spłatą wcześniej zaciągniętych zobowiązań,

•

z innymi operacjami finansowymi związanymi z długiem Skarbu Państwa.

Przewidywane wykonanie potrzeb pożyczkowych netto na sfinansowanie pozycji 1-3 w 2008

r. wyniosą 42,7 mld zł, a w 2009 r. 39,1 mld zł.

Potrzeby pożyczkowe brutto (krajowe i zagraniczne razem) mają wynieść w 2008 r. 223,9

mld zł (przy rozchodach równych 178,3 mld z)ł, a w projekcie budżetu na 2009 r.

potrzeby pożyczkowe brutto mają wynieść 225,9 mld zł, rozchody zaś 188 mld zł.

Prof.. Jerzy
Osiatyński
Polityka fiskalna
3.3

Potrzeby pożyczkowe państwa netto i brutto

w latach 2006-2009 (w mld zł)

Wyszczególnienie

2006 2007 2008

a

2009

a

Potrzeby pożyczkowe państwa netto

42,2 46,2 42,7

39,1

w tym m.in..:

a) deficyt budżetowy

30,5 30,0 27,1 18,2

b) ujemne saldo przychodów z prywatyzacji

i ich rozdysponowania

8,6 12,3 16,8 15,9

c) ujemne saldo prefinansowania zadań realizowanych

z udziałem środków UE

2,0 2,8 0,1 4,3

Potrzeby pożyczkowe finansowania (a) +(b) + (c) 41,1 45,0 44,0

38,4

Saldo finansowania krajowego pozycji (a) + (b) + (c) 20,5 36,0 37,0

32,8

Przychody brutto z finansowania krajowego

155,8 180,9 171,5 184,5

Rozchody finansowania krajowego

(spłata zobowiązań krajowych)

135,2 159,9 134,5 151,7

Saldo finansowania zagranicznego 20,5 9,0 7,0 5,6

W tym:

Przychody brutto z finansowania zagranicznego

123,0 52,4

50,8 41,9

Rozchody finansowania zagranicznego

(spłata zobowiązań zagranicznych)

102,5 44,4 43,8 36,3

Środki z funduszy strukturalnych

-1,2 0,0 -1,2 0,0

a

Wg projektu budżetu.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Polityka fiskalna, 3.4

Różnice definicji deficytu – zakres sektora w

ufp i UE

Różnice definicji deficytu publicznego w Polsce i w metodologii UE

wynikają przede wszystkim z odmiennego podmiotowego zakresu

sektora finansów publicznych określonego w ustawie o finansach

publicznych w Polsce i zakresu sektora instytucji rządowych i

samorządowych w Unii Europejskiej.

Różnice dotyczą głównie trzech punktów.
Po pierwsze, jakkolwiek otwarte fundusze emerytalne w metodologii UE

należą do sektora instytucji rządowych i samorządowych i tak samo są

ujmowane w polskiej metodologii, to ze względu na niektóre

rozwiązania przyjęte w Polsce od marca 2007 r. OFE nie mogą być

zaliczane do sektora finansów publicznych.

Po drugie, co prawda zgodnie z metodologią UE agencje wykonawcze

rządu są zaliczane do sektora f.p., jeżeli mniej niż 50% ich kosztów jest

finansowana ich dochodami (przychodami) ze sprzedaży (wobec czego

w met. UE Agencja Rynku Rolnego nie wchodzi w zakres sektora

instytucji rządowych i samorządowych).

Po trzecie, według zasad ESA’95 jednostki badawczo-rozwojowe i instytuty

naukowe nie są zaliczane do sektora finansów publicznych, podczas gdy

zgodnie z polską metodologią takie jednostki są do niego włączane.

Prof.. Jerzy
Osiatyński
Polityka fiskalna,
3.4

Relacja deficytu i długu

publicznego do PKB wg

metodologii UE w latach 2007-

2011

Według szacunków Min. Fin. wielkość wyniku

sektora instytucji rządowych i
samorządowych oraz wielkość zadłużenia
(liczonego zgodnie z metodologią UE) w
relacji do PKB w latach 2007-2011 kształtuje
się następująco (w %):
2007 2008 2009 2010 2011

deficyt

-2,0 -2,5 -2,0 -1,5 -1,0

dług

45,2 44,3 43,9 43,1 42,1

Prof.. Jerzy
Osiatyński
Polityka fiskalna,
3.5