WKŁUCIA DOŻYLNE

WKŁUCIA DOŻYLNE

DOSZPIKOWE

DOSZPIKOWE

DOTCHAWICZE

DOTCHAWICZE

Iniekcja dożylna

Iniekcja dożylna

( wstrzyknięcie )

łac. Injectio intravenosa –

iv

- to wprowadzenia do żyły igły lub
wenflonu /kaniuli/ w celu uzyskania
dostępu do układu krążenia

ZASADY

1. Wykorzystać żyły położone obwodowo

(grzbiet ręki), a potem kolejno dolną,

dolną,

środkową, górną

środkową, górną

część przedramienia.

Wybierać żyły położone dystalnie.

2. Unikać nakłuwania żył w obrębie stawu
3. Nie wykorzystywać żyły odłokciowej
4. Unikać kaniulacji żył kruchych i

stwardniałych, w miejscach obrzękniętych,
w sąsiedztwie ran, blizn i w obrębie

kończyny dominującej



Podział dostępu żylnego ze względu na:

Podział dostępu żylnego ze względu na:

1.

1.

Czas pozostawienia kaniuli w naczyniu

Czas pozostawienia kaniuli w naczyniu

-

- czasowy

czasowy

( jednorazowe podanie leku)

( jednorazowe podanie leku)

-

- stały

stały

( żywienie pozajelitowe )

( żywienie pozajelitowe )

-

- krótkotrwały

krótkotrwały

(

(

↓ 24 godzin)

↓ 24 godzin)

-

- długotrwały

długotrwały

( ↑ niż 24 godziny )

( ↑ niż 24 godziny )

2.

Długości, rodzaju materiału i jej

Długości, rodzaju materiału i jej

umiejscowienia

umiejscowienia

:

:

-

Krótka

Krótka

( tradycyjna wykonana z metalu lub miękka

( tradycyjna wykonana z metalu lub miękka

plastikowa do wkłuć obwodowych typu VENFLON)

plastikowa do wkłuć obwodowych typu VENFLON)

-

Długa

Długa

( miękka plastikowa do wkłuć centralnych np.; żyła

( miękka plastikowa do wkłuć centralnych np.; żyła

szyjna wewnętrzna, żyłą podobojczykowa)

szyjna wewnętrzna, żyłą podobojczykowa)

3. Sposobu wprowadzenia igły

3. Sposobu wprowadzenia igły

-

- Przezskórny

Przezskórny

( przez nakłucie skóry)

( przez nakłucie skóry)

-

- Zabiegowy

Zabiegowy

( chirurgiczne odsłonięcie żyły

( chirurgiczne odsłonięcie żyły

WENESEKCJA)

WENESEKCJA)

Cel wykonania nakłucia żyły

Cel wykonania nakłucia żyły

1.

Wstrzyknięcie leku

2.

Nawodnienie organizmu

3.

Skorygowanie zaburzeń równowagi
elektrolitowej

4.

Żywienie pozajelitowe

5.

Dostarczenie krwi i preparatów
krwiozastępczych

6.

Podanie środków cieniujących

7.

Znieczulenie

8.

Pobranie krwi do badań

Sytuacje utrudniające dostęp

Sytuacje utrudniające dostęp

naczyniowy

naczyniowy

1.

Obfita tkanka tłuszczowa

2.

Zwłóknienia po wcześniejszych wkłuciach

3.

Zmiany zarostowe światła żyły

4.

Pobudliwość ruchowa pacjenta

5.

Niewidoczne i trudne do wyczucie naczynie
krwionośne

6.

Ruchoma – przesuwalna żyła

7.

Powstanie skrzepu w igle

8.

Odruchowe obkurczanie się naczynia

Powikłania w czasie podawania leku

Powikłania w czasie podawania leku

dożylnego

dożylnego

1.

Niepożądane działanie leku (wstrząs, uczulenie na lek,
zaburzenia pracy serca, zaczerwienienie, bladość lub
sinica skóry, niepokój ruchowy, zaburzenia widzenia,
ból głowy, suchość w jamie ustnej, senność )

2.

Podanie leku poza naczynie i ból w miejscu wkłucia

3.

Podanie leku drażniącego tkanki poza naczynie i
wywołanie martwicy

Dostęp naczyniowy

Dostęp naczyniowy

Dożylny obwodowy

Dożylny obwodowy

-żyły kończyn górnych

grzbiet dłoni
dół łokciowy

Żyła odłokciowa
Żyła
odpromieniowa

Wstrzyknięcie metodą tradycyjną

Wstrzyknięcie metodą tradycyjną

1.

1.

Sprawdzenie zlecenia lekarskiego

Sprawdzenie zlecenia lekarskiego

2.

2.

Higieniczne mycie rąk

Higieniczne mycie rąk

3.

3.

Rękawiczki jednorazowe

Rękawiczki jednorazowe

4.

4.

Przygotowanie zestawu: karta zleceń lekarskich,

Przygotowanie zestawu: karta zleceń lekarskich,

zlecony lek, preparat antyseptyczny, strzykawka

zlecony lek, preparat antyseptyczny, strzykawka

dostosowana do dawki leku, 2 igły-do pobrania i do

dostosowana do dawki leku, 2 igły-do pobrania i do

podania leku, jałowe gaziki, rękawiczki jednorazowe

podania leku, jałowe gaziki, rękawiczki jednorazowe

przylepiec, nożyczki, opaska uciskowa

przylepiec, nożyczki, opaska uciskowa

- staza, lignina pod kończynę

- staza, lignina pod kończynę

pacjenta, pojemnik na

pacjenta, pojemnik na

odpady.

odpady.

5. W każdym gabinecie zabiegowym znajduje się zestaw

p/wstrząsowy

6. Przygotowujemy miejsce wkłucia: dobra widoczność,

wybieramy żyłę metodą palpacyjną oraz wzrokiem

7. Pacjenta informujemy o celu i przebiegu zabiegu, uzyskujemy

jego zgodę i pozyskujemy do współpracy

8. Wyjmujemy strzykawkę i igłę z osłonką z opakowania

i wykładamy lek do podania wg. wcześniej poznanych

metod: śródskórna i domięśniowa z zachowaniem

zasad aseptyki i antyseptyki zgodnie z zleceniem

lekarskim i wskazaniem przez producenta

odpowiedniej ilości środka rozpuszczającego lek

9. Na wybraną kończynę zakładamy stazę

na 60-90 sekund powyżej miejsca wkłucia

10. Lewą ręka obejmujemy kończynę od spodu, kciuk

5cm poniżej miejsca wkłucia i pociągamy nim skórę ku

dołowi, aby nie powodować odsuwania się skóry

11. Prawa ręką odkażamy skórę jednym gazikiem a drugi

mamy w zasięgu lewej ręki

12. Powoli i równomiernie nakłuwamy skórę i

przeprowadzamy igłę pod kątem 30° wzdłuż żyły tak,

aby koniec igły znajdowała się 0,5 – 1 cm w świetle żyły

13. Przeniesienie lewej ręki na strzykawkę, aby palec

wskazujący podtrzymywała nasadę igły

14. Prawą ręka wykonujemy aspirację tłokiem strzykawki,

aby upewnić się, że jesteśmy igła znajduje się w żyle

(aspirujemy niewielką ilość krwi, aby nie mieszała się z lekiem)

(aspirujemy niewielką ilość krwi, aby nie mieszała się z lekiem)

15. Obluźniamy stazę

16. Wstrzykujemy powoli lek prawą ręką

17. Zachowujemy kontakt słowny i wzrokowy z

pacjentem obserwując jego stan, pacjent zgłasza nam
niepokojące objawy (

duszność, pieczenie w miejscu wkłucia,

duszność, pieczenie w miejscu wkłucia,

szum w uszach, kołatanie serca, niepokój, nudności )

szum w uszach, kołatanie serca, niepokój, nudności )

18. Przerwanie podawania leku w przypadku

niepokojących nas objawów starając się nie wykłuwać
igły z żyły

19. Po podaniu leku zdecydowanym ruchem usuwamy

prawa ręką igłę wraz ze strzykawką

20. Przyciśnięcie lewą ręką suchego jałowego gazika do

skóry lub założenie opatrunku uciskowego

21. Pacjent uciska miejsce wkłucia kilka minut i trzyma

rękę w pozycji uniesionej

22. Uporządkowanie materiału, sprzętu i otoczenia

23. Higieniczne mycie rąk

24. Udokumentowanie zabiegu

Założenie kaniuli typu VENFLONU

Założenie kaniuli typu VENFLONU

1. Czynności przygotowawcze jak w metodzie tradycyjnej,

ale zestaw powinien dodatkowo zawierać przylepiec
do kaniuli, cewniki naczyniowe w odpowiednim
rozmiarze, zapasowy jałowy korek do cewnika,
strzykawka o pojemności 5-10 ml z 0,9 % Na Cl wraz z
igłą w osłonce

2. Powtarzamy czynności od punktu

1 – 12 j.w

3. Pierwszym ruchem nakłuwamy skórę pod katem

30-

40°

, drugim ruchem zmniejszamy kąt do

25-30 °

i

przesuwamy venflon ku przodowi i nakłuwamy żyłę

4. Jeżeli Venflon jest w żyle, w zbiorniczku napływczym

kaniuli ukaże się krew

5. Lewą ręka trzymamy skrzydełka cewnika, a prawą

wyjmujemy metalową igłę ( mandryn) z uchwytem o
około 5 – 10 mm, w taki sposób, że mandryn znajduje
się cały czas w plastikowej kaniuli

6. Lewą ręką przesuwamy skrzydełka cewnika do przodu

do ostatecznej pozycji w żyle

7. Zdjęcie stazy, pacjent rozluźnia dłoń, podłożenie

jałowego gazika pod kaniulę i odłożenie korka na
wcześniej przygotowany gazik

8. Palcami lewej ręki uciskamy żyłę z zewnątrz, w miejscu,

gdzie wyczuwa się koniec plastikowej kaniuli, aby
zapobiec wypływowi krwi z kaniuli, a prawą ręką
całkowicie usuwamy metalową igłę i wrzucamy do
pojemnika na odpady

9. Sprawdzamy położenie wenflonu przez podanie 5-10 ml

0,9% NaCl – bezbolesny przepływ. Zabezpieczamy
venflon jałowym korkiem i usuwamy gazik z pod kaniuli

10. Umocowanie kaniuli za pomocą jałowego opatrunku

włókninowego lub przezroczystego

11. Podanie leku wg zlecenia lekarskiego

12. W przypadku nieudanej próby założenia

cewnika dezynfekujemy miejsce wkłucia
zaopatrzenie jałowym opatrunkiem uciskowym i
założenie cewnika w innym miejscu

13. Porządkowanie miejsca, sprzętu i otoczenia

14. Informujemy pacjenta o zachowaniu

szczególnej ostrożności tj.(

nieodklejanie plastra,

niezamaczaniu w czasie kąpieli, niedotykaniu kaniuli
palcami, można zabezpieczyć cewnik bandażem-
szczególnie dzieci

)

Zmiana opatrunku kaniuli

Zmiana opatrunku kaniuli

15. Higieniczne mycie rąk, udokumentowanie zabiegu.

Jeżeli cewnik założony jest dłużej niż na 24 godziny
należy założyć

KARTĘ OBSERWACJI WKŁUCIA

OBWODOWEGO

gdzie 1x/dobę wpisuje się obserwację

miejsca wkłucia. Wymiana venflonu

co 3 dni

lub w

sytuacjach jego niedrożności, zaczerwienienia,
pojawienia się obrzęku lub bólu w miejscu wkłucia.

Usuwać

, gdy ich zastosowanie przestaje być klinicznie

uzasadnione

Wkłucie centralne



Wkłucie centralne –

cewnik

wprowadzony

przez

naczynie krwionośne

do dużej

centralnej

żyły

. Najczęściej umieszczany jest

w

żyle podobojczykowej

. Inne lokalizacje to

żyła szyjna wewnętrzna

,

żyła szyjna zewnętrzna

, żyły dołu łokciowego

(częściej u dzieci). W tym wypadku koniec
cewnika powinien się znajdować w

żyle głównej górnej

. Możliwe jest też

wprowadzenie cewnika do

żyły udowej

, wtedy

jego koniec znajduje się w

żyle głównej dolnej

.



W odróżnieniu od zwykłego

wenflonu

, który

wymaga usunięcia po kilku dniach, wkłucie
centralne może pozostawać w żyle kilka
tygodni, a nawet miesięcy, co jest przydatne
przy długotrwałej konieczności podawania
płynów i leków dożylnych, zwykle na

Oddziałach Intensywnej Terapii

,

oddziałach hematologii

lub

oddziałach onkologii

. Możliwe jest też

pobieranie z wkłucia centralnego próbek

krwi do badań

.

PIELĘGNACJA



Działania pielęgniarskie:



1. Asystowanie lekarzowi przy zakładaniu wkłucia centralnego- dbałość o czystość

miejsca wkłucia oraz otoczenia. Prawidłowa technika podaży narzędzi oraz

elementów cewnika.



2. Stosowanie układu zamkniętego do przetaczania płynów. Właściwy dobór

zestawu do wlewów kroplowych.



3. Prawidłowe założenie opatrunku w miejscu wkłucia- dbanie o jego jałowość,

przejrzystość i czystość skóry pacjenta.



4. Stosowanie się do zasad obowiązujących w opiece nad wkłuciem centralnym:



* Dezynfekcja rąk przed manipulacją



* Zastosowanie kraników trójdrożnych



* Właściwe postępowanie ze zużytym zestawem



* Każdorazowe zamykanie wejść do cewnika



* Jałowe przygotowywanie i podawanie leków (dezynfekcja miejsca przygotowania,

ampułek, butelek, używanie rękawiczek, jednorazowe użycie rozpuszczalników (np

NaCl 0,9% lub glukoza 5%))



* Zapewnienie ciągłego przepływu przez kaniulę



* Wymiana zestawu do przetoczeń co najmniej 1x na dobę



5. Prowadzenie karty monitorowania dostępu żylnego



6. Dokładna obserwacja parametrów życiowych pacjenta mogących świadczyć o

rozwijającym się zakażeniu: podwyższona temp, tętno, ciśnienie krwi



7. Unikanie namoczenia miejsca wkłucia podczas toalety pacjenta



8. Edukacja pacjenta (o ile jest możliwa) w celu przedstawienia celu terapii oraz

omówienie konieczności pozostawienia wkłucia w stanie czystości i w prawidłowym

miejscu.

Port naczyniowy



Port naczyniowy (potocznie: port) – podskórny,

trwały dostęp do

żylnych

naczyń krwionośnych.



Składa się z komory z

silikonową

membraną, oraz

dołączonego

cewnika

kończącego się w

żyle głównej górnej

w pobliżu jej ujścia do prawego

przedsionka. Komora portu umieszczana jest

najczęściej w okolicy podobojczykowej.



Poprzez wkłucie do komory portu za pomocą

specjalnej igły, uzyskuje się dostęp do centralnych

naczyń żylnych, poprzez który możliwe są zarówno

infuzje, jak i aspiracja krwi. Silikonowa membrana

może być nakłuwana ponad 2000 razy. Prawidłowo

założony i obsługiwany port można wykorzystywać

przez kilka lat.

Zastosowanie



Port naczyniowy stosowany jest u
pacjentów wymagających częstego
podawania leków dożylnie (np. w
przypadku chemioterapii, czy
żywienia pozajelitowego).

Pielęgnacja portu



Ponieważ skóra nad komorą portu narażona

jest na częsty kontakt ze środkami

dezynfekcyjnymi oraz powtarzane nakłucia,

należy szczególnie dbać o skórę nad komorą

portu – unikać napięcia, stosować kremy

natłuszczające i odżywcze. Ze względu na

ryzyko przerwania cewnika, należy zwracać

uwagę, aby przez miejsca, w którym cewnik

przechodzi nad obojczykiem, nie uciskać

pasami bezpieczeństwa, paskiem od torby

lub plecaka, ramiączkiem od stanika .

Pielęgnacja portu



Port powinien być przepłukany po
każdorazowym użyciu roztworem
soli fizjologicznej z dodatkiem
heparyny. Podobnie należy
przepłukiwać nieużywany port co 4-
6 tygodni.



Zaleca się też ograniczenie
procedur medycznych na ramieniu,
w które wszczepiono port
naczyniowy – zrezygnować z
mierzenia ciśnienia i pobierania krwi
oraz wstrzykiwania leków do tego
ramienia.

Najczęstsze błędy popełniane
podczas użytkowania portu



Brak zachowania aseptyki podczas

przygotowywania zestawu do przetoczeń



Niedostateczne odkażenie skóry nad membraną



Żle dobrana długość igły



Brak szczelnego opatrunku mocującego igłę do

portu



Wielokrotne próby aspiracji podczas braku poboru

krwi z komory portu



Nie stosowanie korka heparynowego po

zakończonym wlewie



Usuwanie igły z portu bez zachowanego przepływu



Brak zabezpieczenia skóry nad portem po

usunięciu igły



W celu uzyskania dostępu do portu

należy stosować wyłącznie

specjalne igły Hubera. 



Do prowadzenia wlewów stosuje się

specjalne zestawy do przetoczeń

wyposażone w igłę Hubera, dren z

zaciskiem oraz element (najczęściej

skrzydełka) do zamocowania

zestawu do skóry.



Nakłucie membrany zwykłą igłą,
posiadającą skośny w stosunku do osi
szlif, może spowodować trwałe jej
uszkodzenie i nieszczelność portu.



Przed zakończeniem wlewu i wyjęciem igły
należy wypełnić komorę i cewnik
roztworem soli fizjologicznej z
heparyną (tzw. korek heparynowy).

Doszpikowe podanie leku

Doszpikowe podanie leku

Tą drogę podania leków rozpatrujemy w

przypadku dużych utrudnień bądź
niemożliwości uzyskania dostępu żylnego.

Uprawnienia do wykonania wkłucia uzyskuje

Uprawnienia do wykonania wkłucia uzyskuje

się po odbyciu kursu specjalistycznego

się po odbyciu kursu specjalistycznego

Cel:

Cel:

Uznana za szybką, bezpieczną i efektywną
drogę podawania:

-

leków

leków

-płynów

-płynów

-krwi

-krwi

W tych samych dawkach jak dożylne

W tych samych dawkach jak dożylne

Wskazania

Wskazania

1. Alternatywna metoda szczególnie dla dzieci ale i

dorosłych w NZK, u których uzyskanie wkłucia
obwodowego jest utrudnione, niemożliwe lub zbyt
czasochłonne wobec konieczności szybkiego
podania leków

2. U dzieci z hipowolemą, osoby w hipotermii w czasie

długotrwałego transportu

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

1.

Kończyna dolna złamana, zakażona, z
widocznym guzem, do której wcześniej
podawano leki

2.

Stany zapalne w miejscu nakłucia

3.

W przypadku pojawienia się nacieku wokół
wkłucia, po raz drugi nie wkłuwamy się do
tej samej kości, należy znaleść inne miejsce
aby nie spowodować przeciekania płynu
przez pierwszy otwór w kości

Powikłania

Powikłania

1.

Podokostnowe podawanie płynów z powodu złego
położenia igły

2.

Sepsa

3.

Zator tłuszczowy

4.

Uszkodzenie szpiku kostnego

5.

Złamanie kości piszczelowej

6.

Osteomyelitis ( zapalenie kości i szpiku)

Najczęstszym miejscem założenia jest:

Najczęstszym miejscem założenia jest:

- bliższy koniec

kości piszczelowej

, około 2 cm

poniżej

guzowatości piszczeli

na powierzchni

przednio-przyśrodkowej

- oraz 2 cm powyżej

kostki przyśrodkowej

na

dalszym końcu kości piszczelowej

-koniec dalszy

kości udowej

-u dorosłych używając systemu

automatycznego możemy wykonać wkłucie
doszpikowe na rękojeści

mostka

w linii

pośrodkowej 1,5 cm poniżej wcięcia
jarzmowego.

Procedura wkłucia doszpikowego

Procedura wkłucia doszpikowego

1.

Bezpieczeństwo własne (rękawiczki,okulary, maska)

2.

Zachowanie zasad aseptyki i antyseptyki

3.

Wybór miejsca wkłucia doszpikowego

4. Operator wykonuje wkłucie zgodnie z zasadami
5. Strzykawki nie podłącza się bezpośrednio do igły
6. Udrożnij dostęp doszpikowy podając bolus 0,9% NaCl  -dorośli 10

ml – dzieci  5 ml

7.Zawsze zaspiorować należy szpik kostny
8.Wkłucia nie pozostawia się dłużej niż na 24 godziny

Podawanie leków dotchawiczo

Podawanie leków dotchawiczo

1. Brak możliwości kaniulacji żyły
2. Konieczność intubacji dotchawiczej
3. Dostosowanie dawki i objętości

podawanego leku

4. Rozprowadzenie leku w obrębie

drzewa oskrzelowego

Technika podawania leków

Technika podawania leków

1.

Dawkę leku należy zwiększyć 2-3 krotnie w
stosunku do dawki dożylnej

2.

Rozcieńczyć lek np.; Adrenalina 3 mg w 10-20 ml
0.9 % NaCl lub wody do iniekcji, ze wzg na lepszą
absorpcję leku, i podać go w formie rozpylonej
(najczęściej stosując jako rozpylacz zwykłą
strzykawkę).

3.

Najlepiej roztwór wstrzyknąć przez cewnik
wprowadzony do rurki dotchawiczej. Po każdym
podaniu leku wykonać oddechy ratownicze aby
rozprowadzić lek w obrębie drzewa oskrzelowego

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ