WKŁUCIA DOŻYLNE
WKŁUCIA DOŻYLNE
DOSZPIKOWE
DOSZPIKOWE
DOTCHAWICZE
DOTCHAWICZE
WKŁUCIA DOŻYLNE
WKŁUCIA DOŻYLNE
DOSZPIKOWE
DOSZPIKOWE
DOTCHAWICZE
DOTCHAWICZE
Iniekcja dożylna
Iniekcja dożylna
( wstrzyknięcie )
łac. Injectio intravenosa –
iv
- to wprowadzenia do żyły igły lub
wenflonu /kaniuli/ w celu uzyskania
dostępu do układu krążenia
ZASADY
1. Wykorzystać żyły położone obwodowo
(grzbiet ręki), a potem kolejno dolną,
dolną,
środkową, górną
środkową, górną
część przedramienia.
Wybierać żyły położone dystalnie.
2. Unikać nakłuwania żył w obrębie stawu
3. Nie wykorzystywać żyły odłokciowej
4. Unikać kaniulacji żył kruchych i
stwardniałych, w miejscach obrzękniętych,
w sąsiedztwie ran, blizn i w obrębie
kończyny dominującej
Podział dostępu żylnego ze względu na:
Podział dostępu żylnego ze względu na:
1.
1.
Czas pozostawienia kaniuli w naczyniu
Czas pozostawienia kaniuli w naczyniu
-
- czasowy
czasowy
( jednorazowe podanie leku)
( jednorazowe podanie leku)
-
- stały
stały
( żywienie pozajelitowe )
( żywienie pozajelitowe )
-
- krótkotrwały
krótkotrwały
(
(
↓ 24 godzin)
↓ 24 godzin)
-
- długotrwały
długotrwały
( ↑ niż 24 godziny )
( ↑ niż 24 godziny )
2.
Długości, rodzaju materiału i jej
Długości, rodzaju materiału i jej
umiejscowienia
umiejscowienia
:
:
-
Krótka
Krótka
( tradycyjna wykonana z metalu lub miękka
( tradycyjna wykonana z metalu lub miękka
plastikowa do wkłuć obwodowych typu VENFLON)
plastikowa do wkłuć obwodowych typu VENFLON)
-
Długa
Długa
( miękka plastikowa do wkłuć centralnych np.; żyła
( miękka plastikowa do wkłuć centralnych np.; żyła
szyjna wewnętrzna, żyłą podobojczykowa)
szyjna wewnętrzna, żyłą podobojczykowa)
3. Sposobu wprowadzenia igły
3. Sposobu wprowadzenia igły
-
- Przezskórny
Przezskórny
( przez nakłucie skóry)
( przez nakłucie skóry)
-
- Zabiegowy
Zabiegowy
( chirurgiczne odsłonięcie żyły
( chirurgiczne odsłonięcie żyły
WENESEKCJA)
WENESEKCJA)
Cel wykonania nakłucia żyły
Cel wykonania nakłucia żyły
1.
Wstrzyknięcie leku
2.
Nawodnienie organizmu
3.
Skorygowanie zaburzeń równowagi
elektrolitowej
4.
Żywienie pozajelitowe
5.
Dostarczenie krwi i preparatów
krwiozastępczych
6.
Podanie środków cieniujących
7.
Znieczulenie
8.
Pobranie krwi do badań
Sytuacje utrudniające dostęp
Sytuacje utrudniające dostęp
naczyniowy
naczyniowy
1.
Obfita tkanka tłuszczowa
2.
Zwłóknienia po wcześniejszych wkłuciach
3.
Zmiany zarostowe światła żyły
4.
Pobudliwość ruchowa pacjenta
5.
Niewidoczne i trudne do wyczucie naczynie
krwionośne
6.
Ruchoma – przesuwalna żyła
7.
Powstanie skrzepu w igle
8.
Odruchowe obkurczanie się naczynia
Powikłania w czasie podawania leku
Powikłania w czasie podawania leku
dożylnego
dożylnego
1.
Niepożądane działanie leku (wstrząs, uczulenie na lek,
zaburzenia pracy serca, zaczerwienienie, bladość lub
sinica skóry, niepokój ruchowy, zaburzenia widzenia,
ból głowy, suchość w jamie ustnej, senność )
2.
Podanie leku poza naczynie i ból w miejscu wkłucia
3.
Podanie leku drażniącego tkanki poza naczynie i
wywołanie martwicy
Dostęp naczyniowy
Dostęp naczyniowy
Dożylny obwodowy
Dożylny obwodowy
-żyły kończyn górnych
grzbiet dłoni
dół łokciowy
Żyła odłokciowa
Żyła
odpromieniowa
Wstrzyknięcie metodą tradycyjną
Wstrzyknięcie metodą tradycyjną
1.
1.
Sprawdzenie zlecenia lekarskiego
Sprawdzenie zlecenia lekarskiego
2.
2.
Higieniczne mycie rąk
Higieniczne mycie rąk
3.
3.
Rękawiczki jednorazowe
Rękawiczki jednorazowe
4.
4.
Przygotowanie zestawu: karta zleceń lekarskich,
Przygotowanie zestawu: karta zleceń lekarskich,
zlecony lek, preparat antyseptyczny, strzykawka
zlecony lek, preparat antyseptyczny, strzykawka
dostosowana do dawki leku, 2 igły-do pobrania i do
dostosowana do dawki leku, 2 igły-do pobrania i do
podania leku, jałowe gaziki, rękawiczki jednorazowe
podania leku, jałowe gaziki, rękawiczki jednorazowe
przylepiec, nożyczki, opaska uciskowa
przylepiec, nożyczki, opaska uciskowa
- staza, lignina pod kończynę
- staza, lignina pod kończynę
pacjenta, pojemnik na
pacjenta, pojemnik na
odpady.
odpady.
5. W każdym gabinecie zabiegowym znajduje się zestaw
p/wstrząsowy
6. Przygotowujemy miejsce wkłucia: dobra widoczność,
wybieramy żyłę metodą palpacyjną oraz wzrokiem
7. Pacjenta informujemy o celu i przebiegu zabiegu, uzyskujemy
jego zgodę i pozyskujemy do współpracy
8. Wyjmujemy strzykawkę i igłę z osłonką z opakowania
i wykładamy lek do podania wg. wcześniej poznanych
metod: śródskórna i domięśniowa z zachowaniem
zasad aseptyki i antyseptyki zgodnie z zleceniem
lekarskim i wskazaniem przez producenta
odpowiedniej ilości środka rozpuszczającego lek
9. Na wybraną kończynę zakładamy stazę
na 60-90 sekund powyżej miejsca wkłucia
10. Lewą ręka obejmujemy kończynę od spodu, kciuk
5cm poniżej miejsca wkłucia i pociągamy nim skórę ku
dołowi, aby nie powodować odsuwania się skóry
11. Prawa ręką odkażamy skórę jednym gazikiem a drugi
mamy w zasięgu lewej ręki
12. Powoli i równomiernie nakłuwamy skórę i
przeprowadzamy igłę pod kątem 30° wzdłuż żyły tak,
aby koniec igły znajdowała się 0,5 – 1 cm w świetle żyły
13. Przeniesienie lewej ręki na strzykawkę, aby palec
wskazujący podtrzymywała nasadę igły
14. Prawą ręka wykonujemy aspirację tłokiem strzykawki,
aby upewnić się, że jesteśmy igła znajduje się w żyle
(aspirujemy niewielką ilość krwi, aby nie mieszała się z lekiem)
(aspirujemy niewielką ilość krwi, aby nie mieszała się z lekiem)
15. Obluźniamy stazę
16. Wstrzykujemy powoli lek prawą ręką
17. Zachowujemy kontakt słowny i wzrokowy z
pacjentem obserwując jego stan, pacjent zgłasza nam
niepokojące objawy (
duszność, pieczenie w miejscu wkłucia,
duszność, pieczenie w miejscu wkłucia,
szum w uszach, kołatanie serca, niepokój, nudności )
szum w uszach, kołatanie serca, niepokój, nudności )
18. Przerwanie podawania leku w przypadku
niepokojących nas objawów starając się nie wykłuwać
igły z żyły
19. Po podaniu leku zdecydowanym ruchem usuwamy
prawa ręką igłę wraz ze strzykawką
20. Przyciśnięcie lewą ręką suchego jałowego gazika do
skóry lub założenie opatrunku uciskowego
21. Pacjent uciska miejsce wkłucia kilka minut i trzyma
rękę w pozycji uniesionej
22. Uporządkowanie materiału, sprzętu i otoczenia
23. Higieniczne mycie rąk
24. Udokumentowanie zabiegu
Założenie kaniuli typu VENFLONU
Założenie kaniuli typu VENFLONU
1. Czynności przygotowawcze jak w metodzie tradycyjnej,
ale zestaw powinien dodatkowo zawierać przylepiec
do kaniuli, cewniki naczyniowe w odpowiednim
rozmiarze, zapasowy jałowy korek do cewnika,
strzykawka o pojemności 5-10 ml z 0,9 % Na Cl wraz z
igłą w osłonce
2. Powtarzamy czynności od punktu
1 – 12 j.w
3. Pierwszym ruchem nakłuwamy skórę pod katem
30-
40°
, drugim ruchem zmniejszamy kąt do
25-30 °
i
przesuwamy venflon ku przodowi i nakłuwamy żyłę
4. Jeżeli Venflon jest w żyle, w zbiorniczku napływczym
kaniuli ukaże się krew
5. Lewą ręka trzymamy skrzydełka cewnika, a prawą
wyjmujemy metalową igłę ( mandryn) z uchwytem o
około 5 – 10 mm, w taki sposób, że mandryn znajduje
się cały czas w plastikowej kaniuli
6. Lewą ręką przesuwamy skrzydełka cewnika do przodu
do ostatecznej pozycji w żyle
7. Zdjęcie stazy, pacjent rozluźnia dłoń, podłożenie
jałowego gazika pod kaniulę i odłożenie korka na
wcześniej przygotowany gazik
8. Palcami lewej ręki uciskamy żyłę z zewnątrz, w miejscu,
gdzie wyczuwa się koniec plastikowej kaniuli, aby
zapobiec wypływowi krwi z kaniuli, a prawą ręką
całkowicie usuwamy metalową igłę i wrzucamy do
pojemnika na odpady
9. Sprawdzamy położenie wenflonu przez podanie 5-10 ml
0,9% NaCl – bezbolesny przepływ. Zabezpieczamy
venflon jałowym korkiem i usuwamy gazik z pod kaniuli
10. Umocowanie kaniuli za pomocą jałowego opatrunku
włókninowego lub przezroczystego
11. Podanie leku wg zlecenia lekarskiego
12. W przypadku nieudanej próby założenia
cewnika dezynfekujemy miejsce wkłucia
zaopatrzenie jałowym opatrunkiem uciskowym i
założenie cewnika w innym miejscu
13. Porządkowanie miejsca, sprzętu i otoczenia
14. Informujemy pacjenta o zachowaniu
szczególnej ostrożności tj.(
nieodklejanie plastra,
niezamaczaniu w czasie kąpieli, niedotykaniu kaniuli
palcami, można zabezpieczyć cewnik bandażem-
szczególnie dzieci
)
Zmiana opatrunku kaniuli
Zmiana opatrunku kaniuli
15. Higieniczne mycie rąk, udokumentowanie zabiegu.
Jeżeli cewnik założony jest dłużej niż na 24 godziny
należy założyć
KARTĘ OBSERWACJI WKŁUCIA
OBWODOWEGO
gdzie 1x/dobę wpisuje się obserwację
miejsca wkłucia. Wymiana venflonu
co 3 dni
lub w
sytuacjach jego niedrożności, zaczerwienienia,
pojawienia się obrzęku lub bólu w miejscu wkłucia.
Usuwać
, gdy ich zastosowanie przestaje być klinicznie
uzasadnione
Wkłucie centralne
Wkłucie centralne –
wprowadzony
przez
do dużej
centralnej
. Najczęściej umieszczany jest
w
. Inne lokalizacje to
,
, żyły dołu łokciowego
(częściej u dzieci). W tym wypadku koniec
cewnika powinien się znajdować w
. Możliwe jest też
wprowadzenie cewnika do
, wtedy
jego koniec znajduje się w
.
W odróżnieniu od zwykłego
, który
wymaga usunięcia po kilku dniach, wkłucie
centralne może pozostawać w żyle kilka
tygodni, a nawet miesięcy, co jest przydatne
przy długotrwałej konieczności podawania
płynów i leków dożylnych, zwykle na
Oddziałach Intensywnej Terapii
,
lub
. Możliwe jest też
pobieranie z wkłucia centralnego próbek
.
PIELĘGNACJA
Działania pielęgniarskie:
1. Asystowanie lekarzowi przy zakładaniu wkłucia centralnego- dbałość o czystość
miejsca wkłucia oraz otoczenia. Prawidłowa technika podaży narzędzi oraz
elementów cewnika.
2. Stosowanie układu zamkniętego do przetaczania płynów. Właściwy dobór
zestawu do wlewów kroplowych.
3. Prawidłowe założenie opatrunku w miejscu wkłucia- dbanie o jego jałowość,
przejrzystość i czystość skóry pacjenta.
4. Stosowanie się do zasad obowiązujących w opiece nad wkłuciem centralnym:
* Dezynfekcja rąk przed manipulacją
* Zastosowanie kraników trójdrożnych
* Właściwe postępowanie ze zużytym zestawem
* Każdorazowe zamykanie wejść do cewnika
* Jałowe przygotowywanie i podawanie leków (dezynfekcja miejsca przygotowania,
ampułek, butelek, używanie rękawiczek, jednorazowe użycie rozpuszczalników (np
NaCl 0,9% lub glukoza 5%))
* Zapewnienie ciągłego przepływu przez kaniulę
* Wymiana zestawu do przetoczeń co najmniej 1x na dobę
5. Prowadzenie karty monitorowania dostępu żylnego
6. Dokładna obserwacja parametrów życiowych pacjenta mogących świadczyć o
rozwijającym się zakażeniu: podwyższona temp, tętno, ciśnienie krwi
7. Unikanie namoczenia miejsca wkłucia podczas toalety pacjenta
8. Edukacja pacjenta (o ile jest możliwa) w celu przedstawienia celu terapii oraz
omówienie konieczności pozostawienia wkłucia w stanie czystości i w prawidłowym
miejscu.
Port naczyniowy
Port naczyniowy (potocznie: port) – podskórny,
trwały dostęp do
naczyń krwionośnych.
Składa się z komory z
membraną, oraz
dołączonego
kończącego się w
w pobliżu jej ujścia do prawego
przedsionka. Komora portu umieszczana jest
najczęściej w okolicy podobojczykowej.
Poprzez wkłucie do komory portu za pomocą
specjalnej igły, uzyskuje się dostęp do centralnych
naczyń żylnych, poprzez który możliwe są zarówno
infuzje, jak i aspiracja krwi. Silikonowa membrana
może być nakłuwana ponad 2000 razy. Prawidłowo
założony i obsługiwany port można wykorzystywać
przez kilka lat.
Zastosowanie
Port naczyniowy stosowany jest u
pacjentów wymagających częstego
podawania leków dożylnie (np. w
przypadku chemioterapii, czy
żywienia pozajelitowego).
Pielęgnacja portu
Ponieważ skóra nad komorą portu narażona
jest na częsty kontakt ze środkami
dezynfekcyjnymi oraz powtarzane nakłucia,
należy szczególnie dbać o skórę nad komorą
portu – unikać napięcia, stosować kremy
natłuszczające i odżywcze. Ze względu na
ryzyko przerwania cewnika, należy zwracać
uwagę, aby przez miejsca, w którym cewnik
przechodzi nad obojczykiem, nie uciskać
pasami bezpieczeństwa, paskiem od torby
lub plecaka, ramiączkiem od stanika .
Pielęgnacja portu
Port powinien być przepłukany po
każdorazowym użyciu roztworem
soli fizjologicznej z dodatkiem
heparyny. Podobnie należy
przepłukiwać nieużywany port co 4-
6 tygodni.
Zaleca się też ograniczenie
procedur medycznych na ramieniu,
w które wszczepiono port
naczyniowy – zrezygnować z
mierzenia ciśnienia i pobierania krwi
oraz wstrzykiwania leków do tego
ramienia.
Najczęstsze błędy popełniane
podczas użytkowania portu
Brak zachowania aseptyki podczas
przygotowywania zestawu do przetoczeń
Niedostateczne odkażenie skóry nad membraną
Żle dobrana długość igły
Brak szczelnego opatrunku mocującego igłę do
portu
Wielokrotne próby aspiracji podczas braku poboru
krwi z komory portu
Nie stosowanie korka heparynowego po
zakończonym wlewie
Usuwanie igły z portu bez zachowanego przepływu
Brak zabezpieczenia skóry nad portem po
usunięciu igły
W celu uzyskania dostępu do portu
należy stosować wyłącznie
specjalne igły Hubera.
Do prowadzenia wlewów stosuje się
specjalne zestawy do przetoczeń
wyposażone w igłę Hubera, dren z
zaciskiem oraz element (najczęściej
skrzydełka) do zamocowania
zestawu do skóry.
Nakłucie membrany zwykłą igłą,
posiadającą skośny w stosunku do osi
szlif, może spowodować trwałe jej
uszkodzenie i nieszczelność portu.
Przed zakończeniem wlewu i wyjęciem igły
należy wypełnić komorę i cewnik
roztworem soli fizjologicznej z
heparyną (tzw. korek heparynowy).
Doszpikowe podanie leku
Doszpikowe podanie leku
Tą drogę podania leków rozpatrujemy w
przypadku dużych utrudnień bądź
niemożliwości uzyskania dostępu żylnego.
Uprawnienia do wykonania wkłucia uzyskuje
Uprawnienia do wykonania wkłucia uzyskuje
się po odbyciu kursu specjalistycznego
się po odbyciu kursu specjalistycznego
Cel:
Cel:
Uznana za szybką, bezpieczną i efektywną
drogę podawania:
-
leków
leków
-płynów
-płynów
-krwi
-krwi
W tych samych dawkach jak dożylne
W tych samych dawkach jak dożylne
Wskazania
Wskazania
1. Alternatywna metoda szczególnie dla dzieci ale i
dorosłych w NZK, u których uzyskanie wkłucia
obwodowego jest utrudnione, niemożliwe lub zbyt
czasochłonne wobec konieczności szybkiego
podania leków
2. U dzieci z hipowolemą, osoby w hipotermii w czasie
długotrwałego transportu
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania
1.
Kończyna dolna złamana, zakażona, z
widocznym guzem, do której wcześniej
podawano leki
2.
Stany zapalne w miejscu nakłucia
3.
W przypadku pojawienia się nacieku wokół
wkłucia, po raz drugi nie wkłuwamy się do
tej samej kości, należy znaleść inne miejsce
aby nie spowodować przeciekania płynu
przez pierwszy otwór w kości
Powikłania
Powikłania
1.
Podokostnowe podawanie płynów z powodu złego
położenia igły
2.
Sepsa
3.
Zator tłuszczowy
4.
Uszkodzenie szpiku kostnego
5.
Złamanie kości piszczelowej
6.
Osteomyelitis ( zapalenie kości i szpiku)
Najczęstszym miejscem założenia jest:
Najczęstszym miejscem założenia jest:
- bliższy koniec
, około 2 cm
poniżej
na powierzchni
przednio-przyśrodkowej
- oraz 2 cm powyżej
na
dalszym końcu kości piszczelowej
-koniec dalszy
-u dorosłych używając systemu
automatycznego możemy wykonać wkłucie
doszpikowe na rękojeści
w linii
pośrodkowej 1,5 cm poniżej wcięcia
jarzmowego.
Procedura wkłucia doszpikowego
Procedura wkłucia doszpikowego
1.
Bezpieczeństwo własne (rękawiczki,okulary, maska)
2.
Zachowanie zasad aseptyki i antyseptyki
3.
Wybór miejsca wkłucia doszpikowego
4. Operator wykonuje wkłucie zgodnie z zasadami
5. Strzykawki nie podłącza się bezpośrednio do igły
6. Udrożnij dostęp doszpikowy podając bolus 0,9% NaCl -dorośli 10
ml – dzieci 5 ml
7.Zawsze zaspiorować należy szpik kostny
8.Wkłucia nie pozostawia się dłużej niż na 24 godziny
Podawanie leków dotchawiczo
Podawanie leków dotchawiczo
1. Brak możliwości kaniulacji żyły
2. Konieczność intubacji dotchawiczej
3. Dostosowanie dawki i objętości
podawanego leku
4. Rozprowadzenie leku w obrębie
drzewa oskrzelowego
Technika podawania leków
Technika podawania leków
1.
Dawkę leku należy zwiększyć 2-3 krotnie w
stosunku do dawki dożylnej
2.
Rozcieńczyć lek np.; Adrenalina 3 mg w 10-20 ml
0.9 % NaCl lub wody do iniekcji, ze wzg na lepszą
absorpcję leku, i podać go w formie rozpylonej
(najczęściej stosując jako rozpylacz zwykłą
strzykawkę).
3.
Najlepiej roztwór wstrzyknąć przez cewnik
wprowadzony do rurki dotchawiczej. Po każdym
podaniu leku wykonać oddechy ratownicze aby
rozprowadzić lek w obrębie drzewa oskrzelowego
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ