Postępowanie

sądowoadministracyjne

Wykład 1

Sądownictwo administracyjne –

geneza

i funkcje.

Ustrój sądów administracyjnych,

Wojewódzkie Sądy Administracyjne,

Naczelny Sąd Administracyjny.

Literatura do przedmiotu:

„Postępowanie sądowoadministracyjne”

T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska:
Postępowanie sądowoadministracyjne. Podręcznik

akademicki, wyd. 3, LexisNexis, Warszawa 2009.

Literatura uzupełniająca:

M. Jaśkowska, M. Masternak, E. Ochendowski: Postępowanie

sądowo - administracyjne, LexisNexis, Warszawa 2007,

Z. Kmieciak (red.): Polskie sądownictwo administracyjne, wyd.

Beck, Warszawa 2006,

J. P. Tarno, E. Frankiewicz, M. Sieniuć, M. Szewczyk,

J. Wyporska: Sądowa kontrola administracji. Podręcznik

akademicki, wyd. Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa

i Administracji, Warszawa 2006,

B. Dauter, J. Drachal, M. Niezgódka-Medek: Wzory pism

i orzeczeń w postępowaniu przed sądami administracyjnymi,

wyd. Beck, Warszawa 2006,

B. Adamiak, J. Borkowski: Postępowanie administracyjne

i sądowoadministracyjne, wyd. LexisNexis, Warszawa 2009,

J. P. Tarno: Prawo o postępowaniu przed sądami

administracyjnymi. Komentarz, wyd. LexisNexis, Warszawa 2006.

Podstawowe pojęcia



Postępowanie sądowoadministracyjne -

postępowanie sądowe toczące się wedle określonych

prawem reguł, zawartych w ustawie z 30 sierpnia 2002 r.

Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej:

u.p.s.a.) przed niezawisłymi i niezależnymi organami

(sądami administracyjnymi).



Sprawa sądowoadministracyjna (przedmiot

postępowania sądowoadministracyjnego)-

zgodnie legalną definicją zamieszczoną w treści art. 1

u.p.s.a.: „Prawo o postępowaniu przed sądami

administracyjnymi normuje postępowanie

w sprawach z

zakresu kontroli działalności administracji publicznej

oraz

w innych sprawach, do których jego przepisy

stosuje się na podstawie ustaw szczególnych

(sprawa sądowoadministracyjna)”.

Istota kontroli działalności administracji publicznej

dokonywanej przez sądy administracyjne

Zadaniem sądu administracyjnego jest

wszechstronna ocena

zgodności

z prawem materialnym i procesowym działania organu
administracyjnego (względnie wykazania bezczynności),

co oznacza,

że

sądy te nie rozpoznają sprawy administracyjnej merytorycznie.

Wynikiem tej kontroli jest uchylenie kontrolowanego aktu,
nie zaś utworzenie nowego, gdyż stanowiłoby to tzw. podwójną
administrację

(o uprawnieniach i obowiązkach

wynikających z prawa materialnego dla konkretnie wskazanego
adresata orzeka organ administracji publicznej przykładowo w

decyzji

administracyjnej, którą sądy administracyjne kontrolują).

Sądownictwo administracyjne jest określane mianem kasacyjnego

z uwagi na ograniczenie możliwości orzekania do stwierdzania

o niezgodności z prawem aktów administracji publicznej i ich

uchylania.

Geneza sądownictwa

administracyjnego

Głównym celem powołania do życia sądownictwa administracyjnego była

ochrona praw podmiotowych jednostki przed dyskrecjonalną władzą

administracji.

Jej realizacja zapewnia jednostce równorzędną pozycję z organem
administracji w odrębnym postępowaniu, toczącym się przed sądem.

W drugiej połowie XIX wieku prawie we wszystkich państwach niemieckich
utworzono odrębne sądownictwo administracyjne.

W 1876 r. w Austrii rozpoczął działalność Trybunał Administracyjny, dzięki

któremu ukształtowała się tradycyjna, istniejąca nadal, kontrola

administracji

władczej przez niezawisłe sądownictwo administracyjne jednoinstancyjne.

Sądownictwo to polegało w zasadzie na orzekaniu o legalności aktów

orzekaniu o legalności aktów

administracyjnych przez organy o charakterze sądowym.

Sądownictwo administracyjne na

ziemiach polskich

Początki sądownictwa administracyjnego na
ziemiach polskich sięgają daty:

22 sierpnia

1807r.

Na mocy Konstytucji Księstwa Warszawskiego

Konstytucji Księstwa Warszawskiego

nadanej przez cesarza Francji Napoleona

powstały

wówczas dwa organy:

Rada Ministrów i

Rada Stanu

Geneza sądownictwa

administracyjnego

w Polsce c.d.

Organy te zastąpiły Komisję Rządzącą, która do tej pory sprawowała

władzę

w Księstwie Warszawskim. Miały wspierać króla w sprawowaniu władzy.

Rada Stanu

była nieznanym dotąd w państwowości polskiej organem,

przeniesionym przez Napoleona z ustroju państwowego Francji.
Miała kompetencje zarówno organu prawotwórczego,
jak i sądowniczego.

Kompetencje prawotwórcze Rady Stanu

Pierwszą z kompetencji określał art. 15 konstytucji: „Rada Stanu roztrząsa,
układa i uchwala projekta do prawa lub urządzenia administracji

publicznej,

które podaje każdy minister w przedmiotach tyczących się swych
wydziałów".

Kompetencje sądownicze

Rady Stanu

Zgodnie z treścią art. 16 Konstytucji Księstwa Warszawskiego:
„Czterech referendarzów przydanych jest do rady stanu
już to dla przygotowania spraw administracyjnych i tych,
w których rada daje wyroki, jako sąd kasacyjny

rada daje wyroki, jako sąd kasacyjny

, już też dla

znoszenia się rady z komisjami izby poselskiej.”

Art. 16 Konstytucji Księstwa Warszawskiego, przyznawał jej
ponadto prawo rozpoznawania sporów o kompetencje

prawo rozpoznawania sporów o kompetencje

między władzami administracyjnymi a sądowymi oraz

między organami administracji

. Nadto orzekała w sprawie

odpowiedzialności urzędników.

Kompetencje sądownicze

Rady Stanu c.d.

Kompetencje Rady Stanu w zakresie sądownictwa
administracyjnego zostały określone w dekrecie księcia

dekrecie księcia

warszawskiego Fryderyka Augusta z dnia 19 września

1810 r.

o organizacji Rady Stanu.

Stała się ona organem II instancji sądownictwa

organem II instancji sądownictwa

administracyjnego

, przy czym jej wyroki podlegały

zatwierdzeniu królewskiemu (zgodnie z art. 18 Konstytucji
Księstwa Warszawskiego).
W I instancji orzekała wyjątkowo

I instancji orzekała wyjątkowo

(głównie w sprawach

związanych z umowami zawieranymi przez ministrów
dotyczących potrzeb kraju).

Rady prefekturalne Księstwa

Warszawskiego

Sądownictwo administracyjne w I instancji

sprawowały Rady Prefekturalne

(Rady interesów

spornych).

Celem ich działania było rozstrzyganie sporów

administracyjnych,

m. in.:

pomiędzy administracją a dzierżawcami dóbr narodowych

i majątku,

pomiędzy wykonawcami robót publicznych, dostawcami

oraz innymi osobami prywatnymi o uznanie brzmienia

zatwierdzonego kontraktu i jego wykonanie;

Rady rozpatrywały również prośby o ulgi w podatkach i innych
ciężarach publicznych podyktowane przyczynami

nadzwyczajnymi.

Organizacja rady prefekturalnej

Rada prefekturalna działała na szczeblu

działała na szczeblu

departamentu.

Składała się z trzech radców mianowanych przez

trzech radców mianowanych przez

króla

wedle uznania.

W obradach mógł uczestniczyć

prefekt

z głosem stanowczym

(gdy uznał to za

stosowne).

Tryb postępowania przed sądami

administracyjnymi w Księstwie

Warszawskim



przebieg postępowania został uregulowany
jedynie w instancji odwoławczej (przed Radą
Stanu),



strony obowiązywał przymus adwokacki,



termin do wniesienia odwołania od decyzji
Rady Prefekturalnej wynosił 3 miesiące od
chwili jej doręczenia stronie (orzeczeń Rady
nie nazywano wyrokami lecz decyzjami),



rozprawa nie była jawna.

Sądownictwo administracyjne

w Królestwie Polskim

Sądownictwo administracyjne w Królestwie Polskim
funkcjonowało również w oparciu o zasadę dwuinstancyjności.

Do 1817 roku

w I instancji

I instancji

orzekały w dalszym ciągu

istniejące Rady Prefekturalne

Rady Prefekturalne

, po czym ich kompetencje

ich kompetencje

przejęły

Komisje Wojewódzkie

zarządzające województwami.

W 1837 roku zmieniono ich nazwę na Rządy Gubernialne

W okresie od 1816 r. do 1822 r. w II instancji orzekała

Delegacja Administracyjna

, która przejęła dotychczasową

funkcję Zgromadzenia Ogólnego Rady Stanu w tym zakresie.

W 1822 roku Rada Stanu odzyskała ponownie funkcję sądu

administracyjnego drugiej instancji.

Polskie sądownictwo administracyjne

w dwudziestoleciu międzywojennym

Organem władzy sądowej w Polsce międzywojennej był Najwyższy

Najwyższy

Trybunał Administracyjny:



powołany do życia Konstytucją RP z 17 marca 1921 roku i ustawą

z dnia 3 sierpnia 1922 roku o Najwyższym Trybunale

Administracyjnym. Ustawa ta była kilkakrotnie nowelizowana

wreszcie uchylona i zastąpiona Rozporządzeniem Prezydenta RP

Rozporządzeniem Prezydenta RP

z dnia 27 października 1932 roku o Najwyższym Trybunale

Administracyjnym (Dz.U. RP nr 94, poz. 806),



wzorowany na rozwiązaniach austriackich zawartych w ustawie

o wiedeńskim Trybunale Administracyjnym,



był jedynym ogólnopolskim organem sądowej kontroli administracji,

o składzie wyłącznie fachowym i uprawnieniach kasacyjnych,



zadaniem NTA miało być (zgodnie z treścią art. 17 Konstytucji

Marcowej) orzekanie o legalności aktów administracyjnych

orzekanie o legalności aktów administracyjnych

w zakresie administracji zarówno rządowej jak i samorządowej,

Polskie sądownictwo administracyjne

w dwudziestoleciu międzywojennym c.d.

Pomimo nakazu utworzenia co najmniej

dwuinstancyjnego

sądu administracyjnego z udziałem ławników (został
zawarty w art. 73 Konstytucji marcowej) NTA działał jako

sąd jednoinstancyjny

W II RP funkcjonowały równolegle dwa typy sądownictwa

administracyjnego:



oparty na jednoinstancyjnym modelu austriackim

ziemiach byłych zaborów austriackiego i rosyjskiego,



oparty na trójinstancyjnym modelu pruskim

na dawnych

ziemiach tego zaboru

ziemiach tego zaboru (wydziały powiatowe lub miejskie

(wydziały powiatowe lub miejskie

wydziały obwodowe – I instancja, wojewódzkie sądy

administracyjne w Toruniu, Poznaniu i Katowicach – II

instancja, NTA w Warszawie jako instancja III rewizyjna).

Polskie sądownictwo administracyjne

w dwudziestoleciu międzywojennym c.d.

Oba modele były połączone organizacyjnie na

szczeblu Najwyższego Trybunału

Administracyjnego.

Oprócz NTA na ziemiach polskich istniał specjalny

specjalny

sąd administracyjny,

jakim był Inwalidzki Sąd

Inwalidzki Sąd

Administracyjny, który orzekał w sprawach

zaopatrzenia inwalidów wojennych

Właściwość Najwyższego

Trybunału Administracyjnego

Trybunał rozpoznawał

skargi na

skargi na zarządzenia i orzeczenia

zarządzenia i orzeczenia

wydane w ostatniej instancji przez organy obu typów

administracji, z wyjątkiem:



spraw należących do właściwości sądów powszechnych

i sądów szczególnych,



spraw, w których władze administracyjne były

uprawnione do rozstrzygania według swobodnego

uznania

w granicach pozostawionych temu uznaniu,



spraw dyplomatycznych, konsularnych, dyscyplinarnych.

Od 1932 roku NTA został wyposażony w nową kompetencję –

możliwość dokonywania wiążącej wykładni przepisów

prawnych budzących wątpliwości w praktyce organów

administracji publicznej.

Tryb postępowania przed NTA

Po rozpatrzeniu wniesionej skargi Trybunał albo ją oddalał albo

uznawał jej zasadność i uchylał

zaskarżoną decyzję

administracyjną

wydając wyrok kasacyjny. Jego

wydając wyrok kasacyjny. Jego uzasadnienie

uzasadnienie

było wiążące dla organu administracji rządowej

lub samorządowej, który zobowiązany był wydać niezwłocznie

nową decyzję.

NTA nie prowadził odrębnego postępowania dowodowego

, lecz

orzekał na podstawie stanu faktycznego sprawy

administracyjnej.

Skarga na indywidualny akt administracyjny mogła być

przedmiotem rozpoznania po wykorzystaniu przez stronę

środków zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym

(po wyczerpaniu toku instancji).

Tryb postępowania przed NTA c.d.

Termin do wniesienia skargi na indywidualny akt

administracyjny

wynosił 2 miesiące od doręczenia stronie zaskarżonej decyzji.

Kontrola

legalności działań organów administracji publicznej

miała charakter następczy - mogła nastąpić dopiero po

wydaniu decyzji administracyjnej

. Uniemożliwiało to

skorzystanie ze skargi w razie bezczynności administracji.
Istniał tzw. przymus adwokacki – skarga musiała być

przymus adwokacki – skarga musiała być

podpisana przez adwokata, chyba, że osoba wnosząca

posiadała wykształcenie prawnicze.

Charakter niektórych orzeczeń

NTA

NTA rozpatrywał skargi na rozprawie lub na

posiedzeniu

niejawnym. Orzeczenia zapadały w tzw. składach

zwykłych

lub pełnym składzie (na Zgromadzeniu Ogólnym).

Uchwały Zgromadzenia Ogólnego od 1932 roku

wpisywano

za wzorem Sądu Najwyższego do księgi zasad

prawnych.

Polskie sądownictwo

administracyjne

w latach 1980 - 2009

Po II wojnie światowej Najwyższy Trybunał Administracyjny
nie wznowił działalności.

Sądownictwo administracyjne w Polsce zostało reaktywowane

ustawą z 31 stycznia 1980 roku o Naczelnym Sądzie

Administracyjnym oraz o zmianie ustawy – Kodeks

postępowania administracyjnego (Dz. U. z 1980r, nr 4, poz. 8).

Naczelny Sąd Administracyjny rozpoczął działalność 1 września

1980 roku.

Był sądem jednoinstancyjnym wraz z

powstałymi w 1981 roku

ośrodkami zamiejscowymi

(w Gdańsku, Katowicach, Krakowie,

Poznaniu, i Wrocławiu), w 1983 roku w Lublinie, a w latach 90-tych XX
wieku w Łodzi, Białymstoku, Rzeszowie i Szczecinie.

Regulacje prawne dotyczące

sądownictwa administracyjnego w

latach 1980 – 2009

W latach od 1980 do 1995

wszystkie kwestie związane

z zaskarżaniem decyzji organów administracji państwowej były

były

uregulowane w Kodeksie postępowania administracyjnego

(Dz. U. z 1980r., nr 9, poz. 26)

W treści art. 196

2 K.p.a. w ówczesnym brzmieniu wyliczono

20 spraw administracyjnych, których rozstrzygnięcie mogło być

przedmiotem skargi do NSA z powodu niezgodności z prawem.

Przesłanką wniesienia skargi było jednak wszczęcie
postępowania administracyjnego po dniu 1 września 1980 roku.,
tj. po dacie wejścia w życie znowelizowanego K.p.a.

Naczelny Sąd Administracyjny

do 1995 roku



działał w oparciu o przepisy K.p.a. oraz ustawy z dnia

31 stycznia 1980 r. o Naczelnym Sądzie

Administracyjnym oraz o zmianie ustawy - Kodeks

postępowania administracyjnego (Dz. U. z 1980r., nr 4,

poz. 8 ze zm.) – określała ona ustrój NSA oraz

kwalifikacje, jakie powinien spełnić kandydat na

stanowisko sędziego,



orzekał jedynie kasacyjnie, przy czym nie był związany

granicami wniesionej skargi,



podlegał nadzorowi judykacyjnemu Sądu Najwyższego

(do końca istnienia),

Właściwość NSA do 1995r.



był powołany do badania zgodności z prawem

decyzji administracyjnych oraz rozpatrywania skarg

na bezczynność administracji (do 1995 roku zakres

przedmiotowy skargi był określony poprzez

wyliczenie spraw, którymi sąd mógł się zajmować),



rozpatrywał skargi na bezczynność organów

administracji państwowej, po wykorzystaniu środków

przeciwdziałania bezczynności określonych

w K.p.a. (art. 216 § 1),



podejmował uchwały zawierające rozstrzygnięcia

zagadnień prawnych w kwestiach budzących

poważne wątpliwości w konkretnej sprawie,

przedstawionych w formie pytań prawnych przez

samorządowe kolegia odwoławcze.

Postępowanie przed NSA do

1995 roku



skarga

na decyzję administracyjną wnoszona była za pośrednictwem

wnoszona była za pośrednictwem

organu administracji państwowej, który ją wydał w terminie 30 dni od

dnia doręczenia jej stronie

(prokurator mógł wnieść skargę w ciągu

sześciu miesięcy od dnia jej doręczenia). Organ administracji

publicznej przesyłał skargę wraz z odpowiedzią do NSA w ciągu 30

dni.



brak regulacji dotyczącej przymusu adwokackiego

(skargę mogła

złożyć sama strona postępowania administracyjnego, organizacja

społeczna, która uzyskała status podmiotu na prawach strony

w postępowaniu administracyjnym, prokurator),



możliwość uczestnictwa w postępowaniu osób trzecich, których

interesu prawnego mógł dotyczyć wynik postępowania,



postępowanie dowodowe w formie rozprawy (ograniczona jawność

ograniczona jawność

jedynie w przypadku odrzucenia skargi z przyczyn formalnych



w końcowej fazie - możliwość stwierdzenia przez NSA nieważności

możliwość stwierdzenia przez NSA nieważności

decyzji administracyjnej w oparciu o przesłanki z art. 156

1 K.p.a.

Naczelny Sąd Administracyjny po

1995 roku



działał w oparciu o przepisy ustawy z 11 maja 1995r. o

Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. z 1995r., nr 74,

poz. 368 ze zm., dalej: u.n.s.a.),



w skład Sądu wchodzili: Prezes, wiceprezesi tego Sądu,

prezesi izb, prezesi ośrodków zamiejscowych oraz sędziowie.



orzekał również w sprawach skarg na: postanowienia

wydawane w postępowaniu administracyjnym (zaskarżalne

zażaleniem, kończące postępowanie, bądź rozstrzygające

sprawę co do istoty) oraz zaskarżalne zażaleniem

postanowienia wydawane

w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, a także

w sprawach skarg na akty prawa miejscowego i inne z

zakresu administracji publicznej, oraz akty nadzoru nad

działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego.



posiadał możliwość uchylania aktów nadzoru oraz

stwierdzania nieważności aktów prawa miejscowego,



rozstrzygał spory kompetencyjne

Tryb wnoszenia skargi do NSA po

1995 roku

Zgodnie z treścią art. 35 ust. 1 u.n.s.a.: „Skarżący wnosił skargę

Skarżący wnosił skargę

bezpośrednio do Sądu w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu

rozstrzygnięcia w sprawie, a w innych przypadkach w terminie 30 dni od

dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o podjęciu

aktu lub innej czynności organu uzasadniającej wniesienie skargi

.”

Jeżeli sąd nie otrzymał w terminie 30 dni (od dnia otrzymania przez organ

administracji publicznej, którego działanie lub bezczynność zaskarżono)

odpowiedzi na skargę mógł orzec w sprawie na podstawie stanu

faktycznego i prawnego przedstawionego w skardze

, gdy nie budził

uzasadnionych wątpliwości w świetle ustaleń poczynionych przez Sąd
w toku rozpoznania sprawy (art. 38 i 39 u.n.s.a.).

Funkcje sądownictwa

administracyjnego

Wyróżniamy 3 podstawowe funkcje
sądownictwa administracyjnego:

ochronną,

kontrolną,

prawotwórczą.

Funkcja ochronna

realizowana jest poprzez zagwarantowanie:



poszanowania praw podmiotowych jednostki

, która dzięki

wniesieniu skargi na akt administracyjny zyskuje

w postępowaniu sądowym równorzędną pozycję z organem

administracji publicznej i dzięki temu może skuteczniej bronić

swojego interesu prawnego. Wyrazem poszanowania praw

podmiotowych jednostki są również przepisy Konstytucji

(art. 45 ust. 1, art. 10 i 173) oraz umów międzynarodowych

statuujące „prawo do sądu”, jako jedno z podstawowych

uprawnień obywatela w demokratycznym państwie prawym.



praworządności

, a zatem przestrzegania prawa. Sądy

administracyjne nie biorą pod uwagę jedynie tego prawa,

które zostało zaskarżone, lecz mają obowiązek kontrolować

ogół prawa. Realizacji tej funkcji służy zasada

dwuinstancyjności postępowania sądowoadministracyjnego.

Funkcja

kontrolna

Została określona w art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo

o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002r., nr 153, poz. 1269

ze zm.).

Zgodnie z ich treścią: sądy administracyjne sprawują wymiar

sądy administracyjne sprawują wymiar

sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej

oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między

organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi

kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami

administracji rządowej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem

zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej

.”

Funkcja kontrolna c.d.

Z brzmienia art. 184 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997r. wynika:
„Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne
sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę
działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje
również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów
samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych
organów administracji rządowej.”.

Treść art. 166 ust. 3 Konstytucji porusza także temat sporów
kompetencyjnych, powierzając ich rozstrzyganie sądom
administracyjnym, co stanowi wyraz kontroli nad właściwym
przebiegiem postępowania toczącego się przed tymi organami.

Funkcja prawotwórcza

Sądy administracyjne tworzą wykładnię prawa.
W ten sposób sąd dokonuje interpretacji
zamierzeń ustawodawcy.

NSA realizuje tą funkcję przez prawo do

podejmowania uchwał

. Tworzenie wykładni ma

na celu podjęcie odpowiednich rozstrzygnięć.
Uchwały sądowe nie mogą wychodzić poza
granice prawa.

Ustrój sądów administracyjnych

w Polsce

Sądami administracyjnymi są obecnie:

wojewódzkie sądy administracyjne orzekające w

pierwszej instancji,

Naczelny Sąd Administracyjny.

Funkcjonują w oparciu o przepisy:



Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997r,



ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów

administracyjnych (Dz. U. z 2002r., nr 153, poz. 1269 ze

zm.),



ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu

przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002r., nr 153,

poz. 1270

ze zm.)

Wojewódzki sąd administracyjny –

tryb powoływania i struktura

Wojewódzki sąd administracyjny może utworzyć Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Prezesa Naczelnego
Sądu Administracyjnego, w drodze rozporządzenia,
dla jednego województwa lub dla większej liczby

województw.

Dzieli się na wydziały, które tworzy i znosi Prezes Naczelnego Sądu

Administracyjnego. Wydziałem w wojewódzkim sądzie

administracyjnym kieruje prezes lub wiceprezes sądu albo

wyznaczony sędzia.

W skład wojewódzkiego sądu administracyjnego wchodzą: prezes

prezes

sądu, wiceprezes sądu lub wiceprezesi sądu oraz sędziowie

Liczbę sędziów i wiceprezesów sądu określa Prezes Naczelnego Sądu
Administracyjnego.

Regulamin wewnętrzny

wojewódzkiego sądu

administracyjnego

Z treści art. 23 § 1 i 2 ustawy Prawo o ustroju sądów
administracyjnych wynika, że regulamin określający

regulamin określający

szczegółowo tryb wewnętrznego urzędowania wojewódzkich

sądów administracyjnych ustala, w drodze rozporządzenia

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

Określa w nim w szczególności:
1) wewnętrzną organizację sądów,
2) porządek funkcjonowania sądów,
3) tryb czynności sądowych zapewniających sprawne i

szybkie ich wykonywanie,

4) tryb wyznaczania składów orzekających w dostosowaniu

do specjalizacji orzeczniczej sędziów i wpływu spraw,

5) przypadki wyznaczania składów orzekających w drodze

losowania z ustaleniem zasad losowania.

Organy wojewódzkiego sądu

administracyjnego

Prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego:



kieruje sądem i reprezentuje go na zewnątrz,



pełni czynności administracji sądowej i inne czynności

przewidziane w ustawie,



podlega Prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego

(jest przez niego powoływany i odwoływany,

po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego tego sądu

i Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego,



przewodniczy zgromadzeniu ogólnemu sędziów sądu

administracyjnego, które ma obowiązek zwoływać co

najmniej raz w roku,



składa zgromadzeniu ogólnemu sędziów sądu

administracyjnego informację o rocznej działalności

sądu.

Zgromadzenie ogólne sędziów sądu

administracyjnego:



składa się z sędziów wsa,



rozpatruje informację prezesa wojewódzkiego sądu

administracyjnego

o rocznej działalności sądu,



przedstawia Krajowej Radzie Sądownictwa kandydatów na

stanowiska sędziów wojewódzkiego sądu administracyjnego,



wyraża opinię w sprawie powołania lub odwołania prezesa

wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz opinię w sprawie

powołania lub odwołania wiceprezesa wojewódzkiego sądu

administracyjnego,



ustala skład liczbowy kolegium sądu oraz wybiera jego członków

i dokonuje zmian w jego składzie,



wybiera spośród członków zgromadzenia ogólnego dwóch

przedstawicieli, którzy uczestniczą w Zgromadzeniu Ogólnym

Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego wybierającym

członków Krajowej Rady Sądownictwa,



zgłasza kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa,



rozpatruje i opiniuje inne sprawy przedłożone przez prezesa

wojewódzkiego sądu administracyjnego lub zgłoszone przez

członków zgromadzenia ogólnego.

Kolegium wojewódzkiego sądu

administracyjnego



ustala podział czynności w sądzie i określa szczegółowe zasady

przydziału spraw poszczególnym sędziom,



przedstawia zgromadzeniu ogólnemu opinię o kandydatach

na stanowiska sędziów,



rozpatruje sprawy przedstawiane zgromadzeniu ogólnemu,



rozpatruje inne sprawy przedstawione przez prezesa sądu

lub z własnej inicjatywy.

Jest organem wybieralnym - kadencja kolegium sądu trwa trzy lata.
Przewodniczącym kolegium sądu jest prezes sądu. Uchwały

kolegium,

podobnie jak uchwały zgromadzenia ogólnego, zapadają

bezwzględną

większością głosów, przy obecności ponad połowy jego członków.

Naczelny Sąd Adminisracyjny

W Naczelnym Sądzie Administracyjnym organami są:



Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego,



Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu

Administracyjnego



Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny dzieli się ponadto na:



Izbę Finansową,



Izbę Gospodarczą,



Izbę Ogólnoadministracyjną.

Sprawują one nadzór nad orzecznictwem NSA.

W Naczelnym Sądzie Administracyjnym działa również:



Kancelaria Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego



Biuro Orzecznictwa.

Prezes Naczelnego Sądu

Administracyjnego



Kieruje pracami Naczelnego Sądu Administracyjnego i reprezentuje na

zewnątrz,



pełni czynności przewidziane w ustawie Prawo o ustroju sądów

administracyjnych i w odrębnych przepisach, a także wykonuje czynności

administracji sądowej

w stosunku do Naczelnego Sądu Administracyjnego,



ma prawo wglądu w czynności Naczelnego Sądu Administracyjnego: może być

obecny na rozprawie toczącej się z wyłączeniem jawności, może żądać

wyjaśnień i usunięcia uchybień. W przypadku stwierdzenia uchybienia w

zakresie sprawności postępowania sądowego, Prezes Naczelnego Sądu

Administracyjnego może zwrócić na nie uwagę i żądać usunięcia skutków

uchybienia,



może wystąpić o podjęcie przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwały

wyjaśniającej przepisy prawne, których stosowanie wywołało rozbieżności

w orzecznictwie sądów administracyjnych,



może zlecić poszczególne czynności z zakresu administracji sądowej sędziom

oraz upoważnić ich do załatwiania określonych spraw w jego imieniu,



określa zakres obowiązków wiceprezesów NSA.

Powoływany jest przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na sześcioletnią
kadencję spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie

Ogólne

Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zgromadzenie Ogólne Sędziów

Naczelnego Sądu Administracyjnego



tworzą sędziowie Naczelnego Sądu Administracyjnego

(przewodniczy mu Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego;

ma obowiązek zwoływać je przynajmniej raz w roku),



rozpatruje informację Prezesa Naczelnego Sądu

Administracyjnego

o rocznej działalności Naczelnego Sądu Administracyjnego,



przedstawia Krajowej Radzie Sądownictwa kandydatów na

stanowiska sędziów,



wybiera kandydatów na stanowisko Prezesa Naczelnego Sądu

Administracyjnego,



wyraża zgodę w sprawie powołania i odwołania wiceprezesów

Naczelnego Sądu Administracyjnego,



ustala skład liczbowy Kolegium Naczelnego Sądu

Administracyjnego oraz wybiera jego członków i dokonuje

zmian

w jego składzie,



rozpatruje i opiniuje inne sprawy przedłożone przez Prezesa

Naczelnego Sądu Administracyjnego lub zgłoszone przez

członków Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego Sądu

Administracyjnego.

Kolegium Naczelnego Sądu

Administracyjnego

Jest organem kadencyjnym (kadencja trwa 3 lata). Przewodniczy mu

Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego.



ustala podział czynności w Naczelnym Sądzie Administracyjnym i

określa szczegółowe zasady przydziału spraw poszczególnym sędziom,



przedstawia Zgromadzeniu Ogólnemu Sędziów Naczelnego Sądu

Administracyjnego opinię o kandydatach na stanowiska sędziów,



wyraża zgodę w sprawie tworzenia i znoszenia wydziałów oraz

powołania

i odwołania przewodniczących wydziałów, Szefa Kancelarii Prezesa

Naczelnego Sądu Administracyjnego i dyrektora Biura Orzecznictwa,



rozpatruje sprawy przedstawiane Zgromadzeniu Ogólnemu Sędziów

Naczelnego Sądu Administracyjnego,



rozpatruje i opiniuje inne sprawy przedłożone przez Prezesa

Naczelnego Sądu Administracyjnego lub z własnej inicjatywy.

Podobnie jak uchwały Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego Sądu
Administracyjnego również uchwały Kolegium Naczelnego Sądu
Administracyjnego zapadają bezwzględną większością głosów, przy

obecności

ponad połowy jego członków

Przedmiot postępowania

sądowoadministracyjnego

Przedmiotem postępowania sądowoadministracyjnego
przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi jest

sprawa

sądowoadministracyjna, w której celu załatwienia sąd
rozpoznaje i rozstrzyga o skardze na działanie lub bezczynność
organu wykonującego administrację publiczną. Oznacza to,
że postępowanie sądowoadministracyjne nie może być
wszczęte z urzędu.
Naczelny Sąd Administracyjny dokonuje tej kontroli pośrednio
— przez rozpoznanie i rozstrzygnięcie skargi kasacyjnej
(na wyrok, postanowienie sądu wojewódzkiego), działając jako
sąd II instancji.

Przedmiot postępowania

sądowoadministracyjnego c.d.

Przedmiotem postępowania przed Naczelnym Sądem
Administracyjnym (jako organem I instancji) jest:

rozpoznawanie i rozstrzyganie sporów o właściwość

oraz

innych spraw przekazanych na mocy odrębnych ustaw.

Naczelny Sąd Administracyjny jest właściwy do prowadzenia

prowadzenia

postępowania pomocniczego

— postępowania w sprawach

uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych,
których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie
sądów administracyjnych i podejmowanie uchwał zawierających
rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne
wątpliwości w konkretnej sprawie sądowoadministracyjnej.

Zgodnie z art. 3 u.p.s.a. kontrola działalności

administracji publicznej przez sądy

administracyjne obejmuje orzekanie w

sprawach wszczynanych skargą.

Przedmiotem skargi mogą być:



decyzje administracyjne

(rozstrzygnięcie decyzji, jak i jej

uzasadnienie),



postanowienia

wydane w toku

postępowania

administracyjnego

, na które służy zażalenie, kończące

postępowanie w sprawie administracyjnej, a także te,

które rozstrzygają ją co do istoty,



postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym

i zabezpieczającym

i zabezpieczającym, na które służy zażalenie,

podstawie wyraźnego przepisu prawa,



inne akty lub czynności z zakresu administracji

publicznej

dotyczące uprawnień lub obowiązków

wynikających z przepisów prawa,



pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego

wydawane w indywidualnych sprawach

(od 1 lipca 2007r.)



bezczynność organów w powyższych pięciu

przypadkach,

Przedmiot skargi do sądu

administracyjnego c.d.



akty prawa miejscowego

organów samorządu

terytorialnego i terenowych organów
administracji rządowej,



inne akty

jednostek samorządu terytorialnego i

ich związków,

podejmowane w sprawach

administracji publicznej

administracji publicznej,



akty nadzoru nad działalnością organów

jednostek samorządu terytorialnego.

Sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w

których przepisy ustaw szczególnych przewidują

sądową kontrolę, mogą również stosować środki

określone w tych przepisach.

Przykłady przepisów :



Zgodnie z treścią art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o

wojewodzie i administracji rządowej w województwie

(Dz. U. z 2009r., nr 31, poz. 206) : ”Każdy, czyj interes prawny

lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa

miejscowego, wydanym przez wojewodę lub organ niezespolonej

administracji rządowej, w sprawie z zakresu administracji publicznej,

może, po bezskutecznym wezwaniu organu, który wydał przepis, lub

organu upoważnionego do uchylenia przepisu w trybie nadzoru do

usunięcia naruszenia, zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego.”

„W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy
o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym.”
(art. 63 ust. 3 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej
w województwie).

Przykłady przepisów zawartych w ustawach

szczególnych przewidujących możliwość sądowej

kontroli działań administracji publicznej przez sądy

administracyjne c.d.



zgodnie z treścią art. 30a ust. 4 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r.

o zawodach pielęgniarki i położnej (tj. Dz. U. 2009r., nr 151,

poz. 1217) zainteresowanej pielęgniarce przysługuje skarga

do sądu administracyjnego na uchwałę Naczelnej Rady

Pielęgniarek

i Położnych w sprawie wpisu do rejestru indywidualnych

praktyk, indywidualnych specjalistycznych praktyk i

grupowych praktyk, odmowy wpisu, zmiany wpisu do tych

rejestrów oraz skreślenia

z nich,



na podstawie art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r.

o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009r.,

nr 52, poz. 417 ze zm.) zainteresowanemu podmiotowi,

udzielającemu zbiorowych świadczeń zdrowotnych

przysługuje skarga do sądu administracyjnego na decyzję

Rzecznika Praw Pacjenta w sprawie zaniechania praktyki

naruszającej zbiorowe prawa pacjentów,

Przykłady przepisów zawartych w ustawach

szczególnych przewidujących możliwość sądowej

kontroli działań administracji publicznej przez sądy

administracyjne c.d.



na podstawie art. 129 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.

o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2008r., nr 115, poz. 728

ze zm.) wojewoda może wystąpić do sądu administracyjnego

ze skargą na bezczynność organu jednostki samorządu

terytorialnego, jeżeli ta (w terminie nie dłuższym niż dwa

miesiące od dnia otrzymania wezwania) nie wyznaczyła

wykonawcy zastępczego w celu ograniczenia lub likwidacji

stwierdzonych w trakcie postępowania kontrolnego istotnych

nieprawidłowości w zakresie działań i usług świadczonych

przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej,



zgodnie z treścią art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r.

o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. z 2009r., nr

19, poz. 101): „Zainteresowanemu podmiotowi, którego

interes prawny w zawarciu umowy koncesji doznał lub może

doznać uszczerbku w wyniku czynności podjętych przez

koncesjodawcę z naruszeniem przepisów ustawy, przysługuje

prawo do wniesienia skargi do sądu administracyjnego.”.

Przykłady przepisów zawartych w ustawach

szczególnych przewidujących możliwość sądowej

kontroli działań administracji publicznej przez sądy

administracyjne c.d.



skarga do sądu administracyjnego przysługuje
pracownikowi Państwowej Straży Pożarnej na
orzeczenie kończące postępowanie dyscyplinarne
w drugiej instancji, zgodnie z treścią art. 124j
ustawy z z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej
Straży Pożarnej (tj.: Dz. U. z 2009r., nr 12,
poz. 68 ze zm.).

Ogólna charakterystyka

postępowania przed wsa

Sąd wydaje wyroki, które kończą sprawę sądowoadministracyjną

(postanowienia

wyjątkowo)

Nie rozstrzyga w nich o istocie sprawy administracyjnej.

Skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia otrzymania rozstrzygnięcia

organu administracji publicznej za jego pośrednictwem, przy czym,

aby odniosła pożądany skutek należy wnieść ją po wyczerpaniu środków

zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem

właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw

Obywatelskich.

Skargę na akty prawa miejscowego (i inne) wnosi się po uprzednim

wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia,

w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu

lub podjęciu innej czynności - do usunięcia naruszenia prawa.

Następnie zainteresowany ma do dyspozycji 30 dniowy termin na wniesienie

skargi, którego początek wyznacza uzyskanie odpowiedzi organu,

a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu

dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa.

Ogólna charakterystyka

postępowania przed wsa c.d.

Przymus adwokacki istnieje jedynie w postępowaniu
przed NSA.
Oprócz skargi można również zainicjować postępowanie
sądowoadministracyjne wnioskiem.
Nowością jest wprowadzenie do postępowania mediacji.
Celem postępowania mediacyjnego jest wyjaśnienie
i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy
oraz przyjęcie przez strony ustaleń co do sposobu jej
załatwienia w granicach obowiązującego prawa. Nowością
jest również to, że nie musi go prowadzić sędzia (może
również referndarz sądowy).
Od rozstrzygnięć wsa przysługuje skarga kasacyjna
(wyroki) oraz zażalenie.

Kontrola administracji publicznej

dokonywana przez sądy powszechne

Kontrola administracji publicznej realizowana jest również przez sądy

powszechne

na podstawie szczególnych przepisów zawartych w ustawach prawa

materialnego.

Przykłady:



art. 83 ust. 2 ustawy z 13 października o systemie ubezpieczeń

społecznych (tj: Dz. U. z 2007r., nr 11, poz. 74 ze zm.) w związku z art.

477

(8 -14a)

Kodeksu postępowania cywilnego – w sprawach

dotyczących ustalania wymiaru składek ubezpieczenia społecznego,

ustalania uprawnień do emerytur i rent odwołanie od decyzji ZUS

przysługuje do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w

terminie jednego miesiąca od dnia otrzymania aktu administracyjnego,



art. 81 ustawy z 16 lutego 2007r. O ochronie konkurencji i konsumentów

(Dz. U. z 2007r., nr 50, poz. 331 ze zm.) oraz art. 479 (28-35) Kodeksu

postępowania cywilnego od decyzji wydawanych przez Prezesa Urzędu

Ochrony Konkurencji i Konsumentów służy (w terminie 14 dni od dnia ich

doręczenia) odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu

Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Tematyka kolejnego wykładu

Skład sądu,

wyłączenie sędziego,

zakres kontroli sądów

administracyjnych i ich

właściwość

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54

Postępowanie Sądowo Administracyjne w slajdach

Document Outline