06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

1

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

TEMAT:

CYKLE KONIUNKTURALNE

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

2

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

CEL - ZAPOZNAĆ Z:



typami zachodzących zmian społeczno
- gospodarczych;



fazami cyklów gospodarczych;



typami cyklów koniunkturalnych.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

3

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

LITERATURA:



Praca zbiorowa pod red. Milewskiego R.:
Podstawy ekonomii. Praca zbiorowa pod red.
Milewskiego R.: Podstawy ekonomii. PWN:
Warszawa 2006.



Czarny B.: Wstęp do ekonomii. PWE: warszawa
2006.



Bremond J., Couel J., Salot M.: Kompedium
wiedzy o ekonomii. PWN: Warszawa 2006.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

4

CYKLE KONIUNKTURALNE

Dynamika życia gospodarczego oraz dysproporcje

pojawiające się w procesie wzrostu i rozwoju,

zmieniający się stan aktywności gospodarczej, który

jest charakteryzowany przez wiele czynników:



poziom PKB;



produkcja;



ceny;



płace;



zatrudnienie itp.
wiąże się pojęciem koniunktury gospodarczej, która

jest synonimem stanu gospodarki.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

5

CYKLE KONIUNKTURALNE

1.

Dobra koniunktura

– wysoki wzrost PKB,

zatrudnienia,

eksportu,

wzrost

dochodów

ludności itp.

2.

Zła (niekorzystna) koniunktura

– obniżenie

PKB, zmniejszanie zatrudnienia, eksportu itp.,

co prowadzi do pogorszenia stanu finansów

państwa, obniżenie dochodów realnych ludności

oraz innych niekorzystnych zjawisk społeczno –

gospodarczych.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

6

CYKLE KONIUNKTURALNE



Koniunktura gospodarcza

jest to określona

sytuacja gospodarcza kraju, wyrażana dynamiką
podstawowych

wielkości

(kategorii)

ekonomicznych, produkcji, zatrudnienia, cen,
inflacji, PKB, kształtująca i charakteryzująca
trendy rozwojowe.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

7

CYKLE KONIUNKTURALNE



Cyklem koniunkturalnym

nazywamy wahania

rzeczywistej wielkości produkcji wokół trendu

długookresowego, który ukazuje zmiany wielkości

produkcji potencjalnej.



Cykl

(gr. kyklos, koło, wieczny nawrot) oznacza

pewną powtarzalność zjawisk i procesów pod

wpływem pewnych uwarunkowań lub zdarzeń. Może

mieć charakter stały i regularny (pory roku, dzień,

noc, wegetacja i zbiory) lub niestały i aregularny

(urodzaje i nieurodzaje, pokój i wojny itp.)

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

8

CYKLE KONIUNKTURALNE



Zmiany są jednak jedynym zjawiskiem stałym na

świecie

w

procesach

przyrodniczo

– biologicznych i społeczno – gospodarczych. Są

prawidłowościami przyrodniczymi i społecznymi.



Nie maja jednak charakteru deterministycznego,

wpływ na zmiany cykliczne, ich arytmię

i odmienność wywołuje działalność ludzka,

w tym oddziałując na przyrodę.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

9

CYKLE KONIUNKTURALNE

Przykładem

gospodarczym

jest

cykl

życia,

odwzorowujący faktycznie cykl życia ludzi.

Rozróżnia się następujące typy zachodzących

zmian społeczno – gospodarczych

:



tendencje

rozwojowe – trendy określające

kierunki

zmian

związane

z

określonymi

cywilizacjami (naturalną, rolniczą, przemysłową,

postindustrialną);



wahania

cykliczne

(koniunkturalne)

–

określają fluktuację zmian wokół trendów;

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

10

CYKLE KONIUNKTURALNE



wahania sezonowe

– powtarzające się

w określonych porach roku, w ciągu miesiąca,
tygodnia lub dnia;



wahania przypadkowe

(nieregularne)

–

spowodowane

jednorazowymi,

incydentalnymi

zdarzeniami,

w

tym

o

charakterze

losowym

(powodziami,

strajkami, wojnami itp.).

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

11

CYKLE KONIUNKTURALNE

Cykle koniunkturalne są m.in. interpretowane:

1.

Występowaniem plam na słońcu, co zmniejsza
nasłonecznienie i obniża temperatury, z
następstwami gorszej wegetacji roślin itp.

2.

Nadprodukcją nad zjawiskami deflacyjnymi.

3.

Przegrzaniem

koniunktury,

przeinwestowaniem, rozproszeniem inwestycji,
abilansowaniem powiązań inwestycyjnych.

4.

Cyklami odnowy kapitału trwałego.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

12

CYKLE KONIUNKTURALNE

5.

Niewłaściwą strukturą gospodarek narodowych
i ich produkcji.

6.

Nadmiernymi

oszczędnościami

ludności,

niedostatecznym popytem konsumpcyjnym.

7.

Wyczerpaniem

rentowności

inwestycyjnej,

zahamowaniem popytu inwestycyjnego.

8.

Nierównowagą

pieniężną,

niestabilnym

strumieniem pieniądza i oprocentowania
bankowego, co m.in. Powoduje wydłużenie
cykli inwestycyjnych.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

13

CYKLE KONIUNKTURALNE

9.

Zmianami w postępie, w tym gwałtownymi lub

długo wdrażanymi.

10.

Psychologiczne,

zbyt

optymistyczne

lub

pesymistycznymi zachowaniami i działaniami

ludzi (przedsiębiorstw, GD).

11.

Brakiem stosowania lub błędnym rachunkiem

ekonomicznym, niedoszacowaniem nakładów,

przeszacowaniem efektów.

12.

Błędami w prowadzonej polityce gospodarczej,

w tym konserwatyzmem, woluntaryzmem lub

subiektywizmem.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

14

CYKLE KONIUNKTURALNE



Każdy cykl koniunkturalny

dzieli się na

fazy

odnoszące się do

wzrostów

lub

spadków

ożywienia działalności gospodarczej.



Wzrost to ożywienie, ekspansja, rozkwit.



Spadek to recesja, kryzys i depresja

.



Szczyt koniunkturalny

to krótki moment

czasowy

kończący rozkwit

, który w wyniku

niekorzystnych

uwarunkowań

przechodzi

w

załamanie

rozpoczynające fazę kryzysu.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

15

CYKLE KONIUNKTURALNE



Odrębną fazą jest

stagnacja, długotrwały

zastój na jednym z poziomów

, bez wzrostów i

spadków.



Cechą

charakterystyczną

cyklów

koniunkturalnych, jest to, że

każda ekspansja

generuje

załamanie

,

spadki

ożywienia

gospodarczego,

po których zawsze występuje

ożywienie

.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

16

CYKLE KONIUNKTURALNE

1.

FAZY CYKLU KONIUNKTURALNEGO

Szczyt

Dno

Szczyt

Dno

Recesja

Ekspansja

Recesja

Ożywienie

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

17

CYKLE KONIUNKTURALNE

2.

FAZY CYLKU KONIUNKTURALNEGO

Depresja

(dno koniunktury)

Szczyt

koniunktury

Re

ce

sja

Kr

yz

ys

Załamanie

Fa

za

sp

ad

ku

Fa

za

w

zro

stu

Oż

yw

ie

ni

e

Ek

sp

an

sja

Szczyt

koniunktury

Roz

kw

it

Za

łam

an

ie

PKB

Czas

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

18

CYKLE KONIUNKTURALNE



W teorii koniunktur wyodrębnia się trzy
typowe

cykle

gospodarcze

(koniunkturalne)

o różnej długości trwania.

Są to:

1.

Cykle

krótkookresowe J. Kitchina

, o

długości trwanie w przedziale

3 – 5

lat,

typowe

dla

aktywności

gospodarczej,

szczególnie handlowej i w rolnictwie.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

19

CYKLE KONIUNKTURALNE

2.

Cykle

średniookresowe C. Juglara

, o długości

trwania w przedziale

7 – 11

lat, zwane

inwestycyjnymi

(związane

są

z

cyklami

inwestycyjnymi).

3.

Cykle

długookresowe N. Kondratiewa

, o

długości trwania w przedziale

40 – 60

lat,

koniunkturalno - strukturalne, zwane długą fazą
gospodarczą. W cyklach tych występują okresy
przyspieszonego i zwolnionego tempa rozwoju.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

20

CYKLE KONIUNKTURALNE

PKB

CYKLE KONIUNKTURALNE

Szczyt koniunkturalny

Depresja

Kryzys

Rec

esja

R

o

zk

w

it

Ożywieni

e

Rozkwit

Stagnacja

Cykl Kirtchina

Cykl Juglara

Cykl Kondriatiewa

Trend wzrostowy

W cykl Kondriatiewa wpisany
jest cykl Juglara, w który
Wpisany jest cykl Kitchina

CZAS

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

21

CYKLE KONIUNKTURALNE

Współcześnie wyróżnia się

3 trzy modele recesji

przechodzące w ożywienie, w kształcie liter

U, V i L

.

1.

U

– wzrost gospodarczy jest wyhamowany (spadek),

a

potem

łagodnie

zaczyna

wzrastać

(faza

wzrostowa);

2.

V

– ostry spadek koniunktury gospodarczej, który

przechodzi w szybki wzrost gospodarczy;

3.

L

– występuje ostre załamanie i spadek koniunktury,

recesja trwa długo i przechodzi w długotrwały okres
depresji, po którym następuje ożywienie.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

22

CYKLE KONIUNKTURALNE

Symptomami zapowiadającymi, a później

trwanie stanów recesyjnych są obecnie:



spadek PKB i produkcji przez dwa kolejne

kwartały;



spowolniona aktywność gospodarcza;



spadające indeksy giełdowe przez pewien czas;



spada, zmniejsza się wskaźnik pozytywnych

nastrojów konsumentów, konsumenci oraz

inwestorzy zaczynają oszczędzać;



pracodawcy/wytwórcy ograniczają produkcję i

zmniejszają zatrudnienie.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

23

CYKLE KONIUNKTURALNE



Informacje o zmianach gospodarczych

w świecie (spodziewanych) lub:



ruchu notowań zmian cen;



tendencji w zakresie bezrobocia;



integrowania się państw;



zmian politycznych;



wybuchu i rozprzestrzeniania się wojen itp.
są przekształcane w decyzje gospodarcze

na podstawie racjonalnych oczekiwań.

Z reguły odpowiadają one tendencjom

koniunkturalny.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

24

CYKLE KONIUNKTURALNE



Reakcje biznesu na wydarzenia polityczne
i ich wpływie na zjawiska gospodarcze
określane

są

polityzacją

cykli

koniunkturalnych.



Przykładem

polityzacji

zmian

koniunkturalnych jest zbieżność politycznych
cykli

Kondratiewa

z

jego

cyklami

gospodarczymi.

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

25

CYKLE KONIUNKTURALNE

GOSPODARCZE CYKLE KONDRATIEWA

1814

1864

1920

1970

1836 – kryzys w Anglii

1844 – reforma banku w Anglii

1846 – zniesienie ceł

zbożowych w Anglii

1847 – kryzys

w Angli

1890 – wymienialność

dolara na złoto

1825 – pierwsze linie kolejowe w Anglii

1848

1986

1940

1998

1907 – kryzys

bankowy w USA

1934 – dewaluacja

dolara

1920 – 24 –hiperinflacja

w Niemczech, Austrii,

Polsce i na Węgrzech

1944 – konferencja
w Bretton Woods

1940 – 47 – plan
Marshalla

1998 – kryzysy finansowe
w Azjii, Rosjii i Brazylii

1971 – zawieszenie wymienialności
dolara na złoto

1973 – pierwszy szok
naftowy, inflacja
w USA i Europie

1780

06/02/21

DR Zbigniew WITASZEK

26

CYKLE KONIUNKTURALNE

POLITYCZNE CYKLE KONDRATIEWA

1780

1848

1814

1864

1815 – kongres wiedeński

1803 – 15 – wojny
napoleońskie

1848 – Wiosna Ludów

1846 – 48 – wijna USA z Meksykiem

1830 – rewolucja we Francji,
powstanie listopadowe w Polsce

1852 – utworzenie II Cesarstwa
we Francji

1854 – 56 – wojna
krymska

1861 – 64 – wojna
secesyjna w USA

1863 – 65 – powstanie
Styczniowe w Polsce

1866 – wojna prusko
- austriacka

1871 – Komuna Paryska

1894 – 95 – wojna
chińsko - japońska

1896