Cykle

koniunkturalne

Przygotowali:

Karolina Mazur, Patrycja Trzyna, Bartosz Żurowski

TREND CYKLU I CYKL
GOSPODARCZY

Trend inaczej tendencja rozwojowa
produkcji to wygładzona ścieżka
obrazująca rozwój produkcji w długim
okresie po wyeliminowaniu
krótkookresowych wahań.

Cykl koniunkturalny to powtarzające
się, choć nie zawsze regularne pod
względem długości i amplitudy wahania
aktywności gospodarczej o okresie od
2-10 lat. Wahania te przejawiają się w
zmianach absolutnych, odchyleniach od
trendu lub wahaniach dynamiki (stopy
wzrostu) różnych zmiennych
ekonomicznych, które opisują poziom
aktywności gospodarczej.

DŁUGOŚCI CYKLU

Wyodrębnia się cykle o różnej długości;
najważniejsze z nich to cykle: Kitchina (2-
4lat),Juglara (8–10 lat) Kondratiewa (40–
60 lat); nazywa się je — odpowiednio —
cyklami krótkimi, średnimi i długimi.

Cykl koniunkturalny- wykres i
fazy

PRZYCZYNY WYSTĘPOWANIA

Przyczyny zewnętrzne - to czynniki
powodujące wahania cyklu koniunkturalnego,
które pozostają poza systemem ekonomicznym.

Przyczyny wewnętrzne - to takie czynniki,
które występują w samej gospodarce.

Podział na czynniki zewnętrzne i wewnętrzne
jest pewnym uproszczeniem ponieważ w
rzeczywistości zachodzą między tymi
czynnikami liczne współzależności.

REALNY CYKL
KONIUNKTURALNY

Teoria realnego cyklu
koniunkturalnego zakłada, że wahania
produkcji i zatrudnienia są wynikiem zmian
realnych czynników w gospodarce przy
rynkach dostosowujących się szybko i zawsze
pozostających w stanie równowagi.

• Źródłem cyklu koniunkturalnego są zakłócenia o

charakterze realnym

• Teoria opiera się na założeniu, że tempo postępu

technicznego i związany z nim wzrost

produktywności podlegają nieregularnym

zmianom, co wpływa na podaż dóbr i w efekcie

na decyzje konsumpcyjne

• Cykl koniunkturalny to zbiór trwałych wstrząsów

technologicznych, które zmieniają ścieżkę

wzrostu

Kluczowym czynnikiem powodującym
zmiany w koniunkturze są rozmaite wstrząsy
podażowe, których następstwem są zmiany
poziomu produkcji. Przykładem takich
zjawisk są przede wszystkim, zmiany
klimatyczne, wojny i inne istotne czynniki
historyczne i kulturowe. Teoria ta pomija
czynniki monetarne, ale za to ściśle wiąże
analizę mikroekonomiczną z
makroekonomiczną

Twórcami teori są F. E. Kydland oraz E. C.
Prescott. W 2004 r. autorzy teorii otrzymali
Nagrodę Nobla z ekonomii za pracę
wyjaśniającą, w jaki sposób na cykle
koniunkturalne wpływają zmiany w
polityce gospodarczej czy zmiany
technologii. Teoria ta doczekała się bardzo
licznej krytyki, głównie ze względu na brak
dowodów empirycznych.

HISTORYCZNY PRZEGLĄD
NAJWAŻNIEJSZYCH KRYZYSÓW O SKALI
OGÓLNOŚWIATOWEJ

Rok

Wydarzenie

Główne

miary kryzysu

Rok

Wydarzenie

Główne

miary kryzysu

1636-1637

Kryzys w Republice Holandii po

spekulacji akcjami Holenderskiej

Kompani Wschodnioindyjskiej, zwłasz

cza: nieruchomościami i cebulkami

rzadkich odmian tulipanów

Holandia – ok. 20%

produkcji przemysłowej

1882

Spadek kursu akcji kolejowych w

Stanach Zjedno czonych, który

doprowadził do spadku kursów także i

w Anglii

Spadek kursu akcji o ok.

9% w ciągu kwartału

1720

Spekulacje Johna Lawa we Francji i

Anglii

Francja, Anglia – ok. 7%

produkcji przemysłowej

1890

Tak zwany „kryzys firmy braci Baring”

(przeinwestowa nie w kolej w

Argentynie)

Bd.

1788

Technologiczny (nie spekulacyjny)

kryzys przeinwe stowania –

nadmierny wzrost podaży po

wygaśnięciu praw patentowych

Richarda Arkwrighta do maszyny

przędzalniczej, odkrytej w 1768 r.

Bd.

1900

Spadek kursów akcji w 1899 r.

doprowadził do kryzysu w 1900 r. Rynki

załamały się po zabójstwie prezydenta

USA Williama Mc Kinleya we wrześniu

1901 r. Na złą sy tuację gospodarczą

wpływ miała również ciężka susza

latem tego samego roku

Spadek notowań giełdy

amerykańskiej o blisko

45%.

1825

Kryzys przemysłowy w Anglii; krach

na giełdzie, speku lacje cenami

bawełny w Stanach Zjednoczonych w

1825 i 1826 r.

Anglia – ok. 10%

produkcji przemysłowej;

USA – spadek cen

bawełny o blisko 12%

1907

Kolejny kryzys na rynku giełdowym

spowodowany spe kulacjami. Nerwowa

reakcja była efektem zapowiedzi

prezydenta Theodora Roosevelta, że

rozprawi się on z monopolami, które

opanowały różne sektory gospo darki,

m.in. kolej

Spadek notowań

amerykańskiej giełdy o

ok. 48% w ciągu dwóch

lat

1857

Przeinwestowanie w kolej żelazną i

wpływ tego zjawi ska na pogorszenie

kondycji banków

Bd.

1913

Kryzys giełdowy wywołany przez

rozpoczęcie działań zbrojnych na

Bałkanach

Spadek notowań (DJIA) o

ok. 25% w ciągu

jednego dnia

1873

Wielka Depresja po spekulacjach, a

także euforii wywo łanej

zjednoczeniem Niemiec;

nadprodukcja w Anglii

Anglia – ok. 10%

produkcji przemysłowej,

świat – ok. 3%

1920

Kryzys spekulacyjny z 1919 r. i 1920 r.

w Stanach Zjed noczonych.

Amerykańska giełda bardzo nerwowo

zare agowała na obawy, że nowo

powstała branża motoryza cyjna jest

przeszacowana, a nasycenie rynku

samocho dami osiągnęło już

maksymalny poziom

Spadek notowań

amerykańskiej giełdy o

blisko 46% w ciągu

dwóch la

Rok

Wydarzenie

Główne

miary kryzysu

Rok

Wydarzenie

Główne

miary kryzysu

1929-1933

Wielki Kryzys po spekulacjach na giełdach,
zakończonych spektakularnym spadkiem
notowań na giełdzie na Wall Street w
październiku 1929 r. Kryzys rozpoczął się tzw.
czarnym czwartkiem, 24 października 1929
r., który przy niósł paniczną wyprzedaż akcji
na nowojorskiej giełdzie Wcześniej na
giełdzie narastała bańka spekulacyjna.
Wzrost cen akcji podniósł wartość aktywów
wielu inwe storów. Banki udzieliły kredytów
pod zastaw przeszaco wanych akcji, a za
środki z nowych pożyczek inwestorzy
kupowali kolejne akcje. Wiele firm, których
akcje

noto wały

spore

wzrosty,

w

rzeczywistości było wartych zde cydowanie
mniej
W

czarny

czwartek

rozpoczęła

się

wyprzedaż akcji i wkrótce przybrała ona

paniczne rozmiary. Wartość większości
udziałów spadła praktycznie do zera.
Giełdowy krach pociągnął za sobą łańcuchy

bankrustw i wzrost bezrobocia, które
według szacunków sięgnęło w USA 1/3 siły

roboczej.

Spadek notowań giełdowych
w październiku 1929 – DJIA z
380 do 220 pkt; w ciągu
czterech lat kryzysu spadek
notowań o 89%; Spadek
produkcji przemysłowej w
USA o blisko 45% (ok. 33% w
Europie)

1987

Ogólnoświatowy krach na giełdzie (głównie w
Stanach Zjednoczonych), który nie przerodził
się w recesję dzięki szczególnie odpowiedzialnej
polityce antykryzysowej Systemu Rezerwy
Federalnej

Gwałtowny spadek DJIA o
22% (czarny poniedziałek);
spadek innych indeksów
giełdowych na całym
świecie: do końca
października giełda w
Hongkongu spadła o 45,8%,
w Australii o 41,8%, w
Hiszpanii o 31%, Wielkiej
Brytanii o 26,4%, w USA o
22,7% i w Kanadzie 22,5%.

1937-1938

Przyczyną spadków była recesja gospodarcza
i obawy o to, czy zaproponowany przez
prezydenta Franklina D. Roosevelta tzw. New
Deal czyli Nowy Ład Gospodarczy – pakiet
reform społeczno-ekonomicznych opartych w
dużej mierze na wierze w interwencjonizm
państwo wy – przyczyni się do poprawienia
koniunktury

i

zniwe lowania

skutków

Wielkiego Kryzysu

Spadek notowań giełdowych
na Wall Street o 49%

1990-1991

Krach giełdowy, który zapoczątkował dekadę
słabego rozwoju gospodarczego w Japonii po
spekulacji cena mi akcji nieruchomości. Na
giełdzie tokijskiej w drugiej połowie lat 80.
japoński rynek giełdowy powoli, ale sys
tematycznie tracił na wartości przez 13 lat.
Doszło wte dy do pęknięcia bańki spekulacyjnej
m.in. w sektorze nieruchomości i pojawienia się
deflacji

Spadek tempa wzro stu PKB z
6% rocznie w latach 80. do
0% po 1990 r.

1973-1976

Kryzys

energetyczno-naftowy

wywołał

głęboki spadek PKB gospodarki światowej,
dotykając

głównie

kraje

wysoko

uprzemysłowione, silnie uzależnione od cen
su rowców energetycznych

Spadek PKB w skali świata o
blisko 5,2%; notowania
londyńskiej giełdy wykazały
w ciągu 2 lat spadek o 76%

1994-1995

Meksykański kryzys
zadłużeniowy

Spadek PKB Meksyku o 6% w
ciągu jednego roku

Rok

Wydarzenie

Główne

miary kryzysu

Rok

Wydarzenie

Główne

miary kryzysu

1997- 1998 Kryzys azjatycki – gwałtowny spadek

kondycji finan sowej krajów Azji Płd.-
Wsch. oraz pogorszenie sytuacji na
giełdach azjatyckich były efektem
masowej

ucieczki

inwestorów

z

azjatyckich przegrzanych parkietów

Spadek PKB krajów Azji
Płd.-Wsch. o blisko 4,8%
w ciągu jednego roku;
spadek notowań
giełdowych
(np. na giełdzie w
Hongkongu o 64% w
ciągu dwóch lat kryzysu)

2000-2001

Kryzys finansowy w Argentynie i w Turcji

1998

Rosyjski kryzys zadłużeniowy

Spadek PKB Rosji o 6,5%
w ciągu jednego roku

2001-2002

Kolejna recesja na światowych rynkach po
wzroście ceny ropy oraz zakończonym
krachu

giełdowym.

In deks

spółek

technologicznych spadł po tym, jak pękła
bańka

przeszacowanych

spółek

internetowych, tzw. dot-comów.
latach 1995-2001 na fali euforii giełdowej
inwestorzy

wywindowali

do

bardzo

wysokich poziomów kur sy akcji spółek
działających w internecie. W tzw. do t-
comy inwestowały fundusze typu venture
capital. Na początku 2000 r. część
inwestorów straciła wiarę w internetowy
biznes. Akcje niektórych spółek gwał
townie spadły. Zaczęła się paniczna
wyprzedaż, która pogłębiła straty

W okresie 2000-2002
wartość US NASDAQ
spadł o 82%; PKB

1999

Brazylijski kryzys zadłużeniowy

Spadek PKB Brazylii o 2%
w ciągu jednego roku

2007-2010

Światowy kryzys finansowy, spowodowany
spekulacja mi na rynku nieruchomości oraz
niewystarczającymi

regulacjami

związanymi z udzielaniem kredytu pod
nieruchomości (tzw. subprime), a także
nadmiernie poluzowaną polityką pieniężną
w USA po poprzednim kryzysie (dot-
comów).

Spadek światowego PKB
o 0,8%.

Wielu ekonomistów przewidywało wystąpienie
kryzysu współczesnego a jednym z nich był Max Otte.
Już w 2001r. spodziewał się poważnej katastrofy
gospodarczej, która miała jego zdaniem objąć cały
świat:
 
„(…) Istnieje duże niebezpieczeństwo, że będzie
równie źle, jeśli nie gorzej niż w 1929 r. Także tym
razem światowy kryzys gospodarczy będzie miał
początek w USA. Gdy gospodarka amerykańska
poważnie cierpi, to Europa, Japonia i Chiny w ich
obecnej postaci nie mają niczego, co mogłyby temu
przeciwstawić. Przeciw nie, zostaną one
„zainfekowane” – tak jak w 1929”.

Za symboliczny moment rozpoczęcia się
współczesnego, światowego kryzysu uznaje się
datę 15 września 2008r - upadek banku Lehman
Brothers.

Główne przyczyny kryzysu XXIw. :
-zapaść rynku pożyczek hipotecznych wysokiego
ryzyka w Stanach Zjednoczonych
-globalizacja, współzależność giełd światowych i
aktywność funduszy spekulacyjnych (np. hedge)
-nadmierna dźwignia finansowa, zbyt niski poziom
stóp procentowych w skali światowej (koszt
pieniądza)
-spadek na giełdach i spadek cen nieruchomości
(tzw. bańka budowlana)

DYNAMIKA PKB W PROC. W KRAJACH UE,
STREFY EURO I KRAJACH GRUPY PIGS W
OKRESIE 2007r. - 2010r.

UPADŁOŚCI W PIERWSZYM KWARTALE
2009r. W PODZIALE NA SEKTORY