OPÓR

OPÓR to
świadoma lub

nieświadoma

niechęć do

udzielenia
odpowiedzi na
dane pytanie

WEWNĘTRZNE

ŹRÓDŁA

OPORU

WSTYD

LĘK

POCZUCIE

WINY

INNE ?

ZEWNĘTRZNE
ŹRÓDŁA
OPORU

Często
diagnosta


Przejawy oporu

• Milczenie
• Odmowa odpowiedzi

na pytanie

• Odpowiedź nie na

temat lub nieskładna

• Próby zmiany tematu
• Stwierdzenia „nie

pamiętam”, „mam

pustkę w głowie”

• Nagła zmiana

sposobu

wypowiadania się

• Niewerbalne objawy

silnych emocji

• Prezentowanie

emocji sprzecznych z

treścią wypowiedzi

• Próba zmiany relacji

diagnostycznej na

inną (np. towarzyską)

• Zaatakowanie

diagnosty (werbalne)

W komunikacji:

W relacji z
diagnostą:

W sferze emocji:

Jak reagować na opór?

MECHANIZMY OBRONNE są obecnie uważane

za przejaw działań adaptacyjnych osobowości

Nie należy ich „niszczyć”

NIE ŁAMIEMY OPORU!!!

ale

MOŻEMY PRÓBOWAC RADZIC SOBIE

Z OPOREM

OPÓR nie zawsze jest

przejawem działania

mechanizmów obronnych

• opór jako wahanie
• przy pogłębianiu się wywiadu
• przed mówieniem o ważniejszych,

bardziej osobistych sprawach

• sprawdzanie, czy diagnosta

zaakceptuje, wysłucha, nie oceni

Jak sobie radzić z oporem?

Poniżej przedstawione są przykłady
możliwych reakcji diagnosty na objawy
oporu u o.b.

• Milczenie
• Powtórzenie pytania
• Przeformułowanie

pytania (język)

• Przeformułowanie

pytania (myśli –

emocje – zachowanie)

• Pytanie projekcyjne
• Pytanie hipotetyczne

• Odzwierciedlenie

emocji

• Parafraza
• Klaryfikacja
• Metoda lejka
• Reakcja

wspierająca

• Ujawnianie siebie
• Informowanie o

zasadach kontraktu

Jak sobie radzić z

oporem?

Na symptomy oporu można

zareagować w różny sposób

Wybór interwencji zależy od diagnosty:

od jego „wyczucia” sytuacji.

Poniżej przykłady, jak można sobie

radzi w konkretnych sytuacjach

Jak sobie radzić z oporem?

O.b. odmawia odpowiedzi na pytanie:

• Akceptacja decyzji o.b. (ewentualnie pytanie

„Czy możemy wrócić do tego tematu później?”)

O.b. milczy, albo mówi „nie

pamiętam”:

• Milczenie (dajmy czas osobie badanej)
Ale uwaga na zjawisko REAKTANCJI
• Przeformułowanie pytania na „język” o.b.
• Przeformułowanie pytania (przekonania –

uczucia – zachowanie)

• Metoda progresji
• Pytanie projekcyjne / hipotetyczne

Jak sobie radzić z oporem?

O.b. mówi nieskładnie lub nie na temat:

• Parafraza / Klaryfikacja
• Powtórzenie pytania („ To bardzo interesujące, ale

ja chciałbym się dowiedzieć…”)

• Metoda lejka

O.b. przejawia silne emocje:

• Odzwierciedlenie („Widzę, że ręce ci drżą, gdy o

tym mówisz”) – wtedy, gdy jest naprawdę głęboki
kontakt!

• Reakcja wspierająca („Myślę, że inni ludzie też tak

mają”)

• Ujawnianie siebie („Czuję się …, gdy o tym mówisz)

Jak sobie radzić z oporem?

Opór przejawia się w relacji z

diagnostą:

• INFORMOWANIE: przypomnienie zasad

kontraktu, np.

- „Spotkaliśmy się tu, żeby rozmawiać o tobie,

nie o mnie”

- „Tak się umówiliśmy zawierając kontrakt”
• UJAWNIANIE SIEBIE, np.
- „Odnoszę wrażenie, że coś cię zezłościło. Czy

mam rację?”

- „ Źle się czuję, gdy proponujesz coś takiego”

Ćwiczenie: zaproponuj interwencję w
następujących przykładach:

• Nie, no, w zasadzie, bo… a właściwie dlaczego o to

pytasz?

• Hm, to ciekawe, ciekawe, taak… Moja mama… Hm,

tak, matka to jest, jak to się mówi, jest tylko jedna.

• No i wtedy… nie wiem, jak to powiedzieć… wtedy

weszłam do szpitala… nie, to ciężko tak mówić…

• Mój mąż , dobrze nam się układa tylko on

czasami… no, ale tak już w życiu jest, nie ma
wszystkiego. Zresztą, jak mówiłam, jesteśmy
bardzo udanym małżeństwem

• Co to za głupie pytanie! Czego oni was uczą na tej

psychologii?!

Pytania do testu

• Co to jest opór?
• Wymień przejawy oporu
• W podanym fragmencie wywiadu

zaznacz, wypowiedzi OB., które mogą
wskazywać na pojawienie się oporu,
zaproponuj interwencję
diagnostyczną.