Uwewnętrzniona czynność
operowania informacjami (danymi,
wiadomościami), w szczególności ich
selekcja i wytwarzanie, dzięki której
dochodzi do pośredniego i
uogólnionego poznawania
rzeczywistości



Analiza

– myślowe rozdzielanie danych



Synteza

– myślowe scalanie rozdzielonych w

analizie elementów



Porównywanie

– operacja zestawiania ze

sobą przedmiotów, zjawisk lub sytuacji, a
następnie ujmowanie podobieństw i różnic
między nimi



Porównywanie następcze

– zestawianie

uprzednio opanowanego materiału z nowym



Porównywanie przeciwstawne

– zestawia się

równocześnie poznawane przedmioty lub
zjawiska



Abstrahowanie – wyróżnienie jakiejś jednej
właściwości rzeczy, zjawiska lub sytuacji a
jednocześnie pominięcie innych cech



Rozumowanie

- ukierunkowanie

realistycznego myślenia na działanie, na
rozwiązanie jakiegoś problemu, na
określenie środków niezbędnych do
osiągnięcia pożądanego celu



Dedukcyjne – od ogółu do szczegółu



Indukcyjne – od szczegółu do ogółu;
wniosek przewidywalny na podstawie
materiału dowodowego



Transdukcyjne – od szczegółu do szczegółu



Myślenie autystyczne

– bodźcem jest raczej

rzeczywistość wewnętrzna niż zewnętrzna.
Może składać się wyłącznie z pragnień,
marzeń, fantazji



Twórczość – połączenie myślenia
autystycznego z realistycznym; nadawanie
autystycznym wyobrażeniom artysty takiej
formy, aby inni mogli ją przyjąć i
zaakceptować



W nauce twórczość na ogół opiera się na
myśleniu realistycznym



Preferowanie poznawczej złożoności



Impulsywność



Niezależność



Introwersja



Intuicyjność



Samoakceptacja



U pisarzy – większa oryginalność oraz

fantazja



Układ zainteresowań odzwierciedla zarówno

męską jak i żeńską stronę ich natury



Mężczyźni: nie odczuwają konfliktu płci, są
bardziej otwarci na emocje i uczucia,
cechuje ich większa wrażliwość estetyczna



U kobiet – brak podobnych danych



Ludzie twórczy – większa siła ego, większa
zdolność rozwiązywania problemów w
sposób konstruktywny

„Rozsądny człowiek przystosowuje się do

świata, człowiek nierozsądny ciągle stara się

przystosować świat do siebie. Zatem wszelki

postęp zależy od człowieka nierozsądnego”

G.B. Shaw



Amerykanie, Europejczycy cenią w
twórczości oryginalność, odkrywczość, nowe
formy.



W krajach azjatyckich – w stare formy
wplata się nowe elementy

„Nasze życie jest tym, czym czynią je

nasze myśli”

Marek Aureliusz



Biologiczny punkt widzenia: forma
zachowania przystosowawczego, rodzaj
aktywności, która nie jest zdolnością
wrodzoną, lecz rozwija się na podstawie
innych, prostszych form czynności
motorycznych i sensorycznych
przystosowanie:
adaptacja = asymilacja + akomodacja



Formalny punkt widzenia:

inteligencja:

zdolność tworzenia

operacji

umysłow

ych

coraz bardziej złożonych i

coraz bardziej odwracalnych

Operacja umysłowa

– zinterioryzowana

czynność wywodząca się z czynności
wykonywanych na przedmiotach i
posiadająca cechę odwracalności

1.

Inteligencja sensomotoryczna

(0-2 r. ż.) – ćwiczenie odruchów
i manipulacji podtrzymujących
lub powtarzających
interesujące dziecko doznania.

Główne osiągnięcie – stałość

przedmiotu

Piaget

Piaget

2. Inteligencja przedoperacyjna

(2-6 r. ż.) – celowe

eksperymentowanie na

przedmiotach, coraz bardziej

świadome planowanie działań

oparte na reprezentacjach

przedmiotów.

Główne osiągnięcia: czynności

symboliczne, mowa, zdolność

zachowania stałości cech,

rozumowanie transdukcyjne

Piaget

Piaget

3. Operacje konkretne

(6-12 r. ż.) –

coraz bardziej odwracalne

manipulacje na reprezentacjach

konkretnych przedmiotów.
decentracja umożliwiająca

uwzględnienie w rozważaniach

wielu własności przedmiotu w tym

samym czasie.
Główne osiągnięcia: zdolność do

zachowania ilości (masy,

objętości), rozumowanie

sylogistyczne

Piaget

Piaget

4. Operacje formalne

(12-15) r.ż.)

– w pełni odwracalne operacje
umysłowe.

Główne osiągnięcia: myślenie
abstrakcyjne, hipotetyczno-
dedukcyjne, rozumowanie
logiczne, logika zdań



Stosunek wieku umysłowego do wieku życia

Przedziały II
117 i > powyżej normy

84 – 116 norma

68 – 83 inteligencja poniżej normy



52 – 67 lekkie upośledzenie umysłowe



36 – 51 umiarkowane upośledzenie
umysłowe



20 – 35 znaczne upośledzenie umysłowe



19 i < głębokie upośledzenie umysłowe



Racjonalna



Emocjonalna



Duchowa



Sprawność w rozwiązywaniu problemów
teoretycznych, bezradność w życiu



Ambicja, odpowiedzialność, upór



Szerokie zainteresowania



Krytycyzm



Dystans



Brak okazywania uczuć



Niska wrażliwość zmysłowa



Otwartość, towarzyskość, łatwość
nawiązywania kontaktów



Życzliwy stosunek do otoczenia



Niski poziom lękliwości



Brak skłonności do martwienia się,
przeżywania myśli i doznań



Skłonność do poświęcania swego czasu i
energii innym ludziom i sprawom



Empatia, troska o innych



Bogate życie emocjonalne



Zadowolenie z siebie z rzeczywistości



Umiejętność radzenia sobie ze stresem



Pewność siebie



Panowanie nad emocjami, uczuciami



Spontaniczność



Rzadko przeżywany niepokój, poczucie winy



Aktywność i spontaniczność w adaptowaniu
się do nowych warunków



Świadomość własnej wartości



Zdolność stawiania czoła cierpieniu i
wykorzystywania zdobytego przy tym
doświadczenia



Umiejętność znoszenia bólu



Wrażliwość na inspirujące wizje i wartości



Sprzeciwianie się niepotrzebnemu
zadawaniu cierpieniu



Dostrzeganie powiązań pomiędzy
różniącymi się rzeczami



Silna potrzeba zadawania pytań o
przyczynę, skutek działań, o sens życia



Niezależność od otoczenia



Umiejętność wychodzenia poza przetarte
szlaki