HISTORIA ROSJI

Pradzieje ruskie

W okresie starożytnym i we wczesnym średniowieczu przez

terytorium dzisiejszej Rosji wędrowały liczne ludy różnego

pochodzenia, m.in. Hunowie, Alanowie, Awarowie,

Bułgarzy, Chazarowie, Połowcy i Węgrzy.

Około 632 roku powstało na południu dzisiejszej Rosji

pierwsze państwo bułgarskie, tzw. Stara Wielka Bułgaria,

które upadło około 671 r. na skutek poniesionej klęski w

wojnie z Chazarami. Bułgarzy emigrowali wówczas do

Europy dając początek dzisiejszemu państwu bułgarskiemu

oraz nad Wołgę, gdzie utworzyli Bułgarię Kamską (VII-XIII

w.).

W połowie VII w. na terenach Północnego Kaukazu powstał

Kaganat Chazarski (ok. 650-969). Chazarowie opanowali w

VIII w. znaczne obszary południowej dzisiejszej Rosji i

Ukrainy podporządkowując sobie część wschodniej

Słowiańszczyzny (m.in. plemię Polan).

Ruś Kijowska

Okres w historii Rusi trwający umownie od 862 do 1240 roku.

Pierwszymi historycznymi władcami ruskimi byli prawdopodobnie

Waregowie (m.in. Ruryk i Oleg Mądry), którzy zgodnie z

istniejącymi przekazami przybyli na ziemie ruskie przed 860 r.

Przybycie Ruryka do Nowogrodu Wielkiego w 862 r. uważa się za

symboliczny początek historii Rosji. Ruryk zdołał skupić pod

swymi rządami część Waregów, plemion wschodniosłowiańskich

oraz plemion ugrofińskich i stworzył fundamenty państwa

ruskiego, tzw. Rusi Nowogrodzkiej. Ruryk był także założycielem

dynastii Rurykowiczów, która sprawowała rządy w Rosji do 1598

roku.

Z czasem część drużyny Ruryka oddzieliła się od niego i udała się w

dół Dniepru opanowując podległe Chazarom państwo Polan z ich

największym grodem Kijowem.

Wyprawa następcy Ruryka, księcia nowogrodzkiego Olega Mądrego

na Kijów (882) doprowadziła do zjednoczenia północnych i

południowych księstw ruskich oraz powstania Rusi Kijowskiej.

Była ona początkowo luźnym związkiem księstw, które do ok. 2.

połowy X w. zachowały szeroką autonomię.

Książęta kijowscy Oleg (panujący do 912 lub 922) i Igor Rurykowicz

(panujący w latach 912/922-945) podpisali z Bizancjum układy

handlowe, które gwarantowały krajowi zyskowny handel.

Rządząca w latach 945-957 księżna Olga scentralizowała państwo i

stworzyła podstawy trwałego porządku administracyjnego.

Kolejny władca, syn Olgi, Światosław I podejmował odległe

wyprawy wojenne, docierając na Krym, Kaukaz i na Bałkany.

Światosław toczył m.in. liczne wojny z Chazarami doprowadzając

ok. 969 do ostatecznego upadku Kaganatu Chazarskiego.

Ożeniony z siostrą cesarza bizantyjskiego Anną książę

Włodzimierz I w 988 przyjął chrzest i uczynił z chrześcijaństwa

oficjalną religię państwową.

Panujący w latach 1019-1054 Jarosław I Mądry umocnił pozycję

Cerkwi prawosławnej na Rusi Kijowskiej. Ustanowione przez

niego zasady dziedziczenia tronu książęcego w oparciu o regułę

senioratu nie zapobiegły rozbiciu jedności politycznej kraju.

Umierając w 1054 roku Jarosław podzielił państwo między swoich

synów.

W XII w. Ruś Kijowska podzieliła się na konkurujące ze sobą dzielnice

(księstwa). Na północy powstała Republika Nowogrodzka, na

północnym zachodzie Księstwo Połockie, na południowym zachodzie

księstwa Halickie i Wołyńskie. W centralnej części powstały

księstwa: Kijowskie, Turowskie i Smoleńskie, na północnym

wschodzie księstwa Rostowsko-Suzdalskie i Riazańskie, na

południowym wschodzie czernihowskie i perejasławskie. Z czasem

podział ten uległ jeszcze większemu rozdrobnieniu, przy czym

książęta, którym udało się zawładnąć Kijowem byli w hierarchii

feudalnej wyżej postawieni od pozostałych książąt i posługiwali się

tytułem wielkiego księcia.

1169 książę włodzimiersko-suzdalski Andrzej I Bogolubski opanował

Kijów uzyskując tym samym tytuł wielkiego księcia. Odmiennie od

większości swoich poprzedników, nie przeniósł do tego miasta swej

stolicy lecz po opanowaniu Kijowa osadzał tam podległych sobie

książąt. Centrum swego państwa pozostawił Włodzimierz nad

Klaźmą, który odtąd stał się stolicą wielkiego księstwa i przejął

dominującą rolę Kijowa.

W przeciągu lat 1054-1224 na Rusi istniały 64 księstwa, 293 książąt

usiłowało zasiąść na tronie a ich polityka doprowadziła do wybuchu

83 wojen domowych.

Historia Rosji jest nierozerwalnie związana z założoną w XII

wieku Moskwą, która w okresie trwającego od XI wieku

rozdrobnienia dzielnicowego znalazła się w obrębie Rusi

Włodzimiersko-Suzdalskiej. W roku 1238 doszło do najazdu

mongolsko-tatarskiego. Na skutek inwazji prawie całe państwo

znalazło się pod panowaniem Złotej Ordy. Jedynym obszarem

niezależnym pozostał Nowogród Wielki. Skutkiem podboju

ziem ruskich była danina która musiał płacić mianowany przez

chanów książę włodzimierski. Pod panowaniem syna

Aleksandra Newskiego Daniela Moskiewskiego

najważniejszym księstwem zostało Księstwo Moskiewskie.

W XIII i XIV w. niektóre z zachodnich, mniejszych księstw ruskich

przeszły w strefę wpływów nabierającej znaczenia Litwy. Litwa

korzystając z rozbicia dzielnicowego i osłabienia Rusi walkami

z Tatarami, wielokrotnie najeżdżała ziemie ruskie.

Po klęsce poniesionej przez Księstwo Kijowskie w bitwie z

wojskami litewskimi nad Irpieniem (ok. 1320) Kijowszczyzna

stała się zależna od Litwy, a w 1362 bezpośrednio do niej

wcielona. W wyniku wojny polsko-litewskiej (1340-1392)

zostało zlikwidowane Księstwo Halicko-Wołyńskie a jego

terytorium rozdzielone pomiędzy Polskę i Litwę.

Księstwo Moskiewskie

Ruskie księstwo istniejące w

latach 1213-1328 ze

stolicą w Moskwie.

W 1328 roku Iwan I Kalita

podniósł je do rangi

wielkiego księstwa. Przez

cały czas istnienia

księstwa władzę w nim

sprawowali książęta z

dynastii Rurykowiczów

wywodzący się linii

bezpośredniej od Ruryka.

Wielkie Księstwo

Moskiewskie

Poczynając od Iwana I

Kality, władcy Wielkiego

Księstwa Moskiewskiego

zapoczątkowali

długotrwały proces

jednoczenia księstw

ruskich, dokonywany w

drodze dobrowolnych

unii, zakupów terytoriów

bądź podbojów. Księstwo

Moskiewskie, jako

pierwsze, podjęło też

walkę z dominacją

tatarską. Pierwsze duże

zwycięstwo nad Tatarami

odniosły wojska ruskie,

pod wodzą Dymitra

Dońskiego, w 1380 r. w

bitwie na Kulikowym

Polu nad Donem.

Bitwa na Kulikowym Polu – obraz pędzla Adolpha Yvona z
1850 r. upamiętniający zwycięstwo Dymitra Dońskiego
nad Złotą Ordą w 1380 r. Bitwa ta stała się początkiem
końca panowania Złotej Ordy na Rusi. Zbiory Pałacu
Wielkiego na Kremlu

Na przeszkodzie realizacji jednoczenia ziem ruskich stanęła

rozwijająca się potęga Wielkiego Księstwa Litewskiego

(pozostającego od 1386 w unii personalnej z Polską), pod

którego wpływami znalazły się dawne zachodnie ziemie Rusi

Kijowskiej (m.in. od 1362 sam Kijów).

Dzieło zjednoczenia kontynuował intensywnie książę Iwan III

Srogi. Iwan III uniezależnił się całkowicie od dominacji

tatarskiej Złotej Ordy (1480). Przestał płacić podatki lenne

chanowi tatarskiemu, a następnie odparł kilka jego

odwetowych wypraw. Złota Orda upadła ostatecznie w 1502,

pobita przez krymskich Tatarów. Za Iwana III Wielkie Księstwo

Moskiewskie stało się jednolitym państwem narodowym,

została rozbudowana Moskwa, jako stolica, a także Kreml

moskiewski, jako rezydencja władcy.

Sprawujący od 1505 roku rządy Wasyl III dokończył dzieło

jednoczenia kraju. Wielkie Księstwo Moskiewskie stało się

wówczas jedynym istniejącym państwem ruskim (zachodnie

księstwa ruskie zostały wcześniej zajęte przez Litwę i Polskę)

oraz jedynym niepodległym państwem prawosławnym na

Świecie.

Carstwo Rosyjskie

Państwo historyczne

istniejące w latach 1547–

1721 i rozciągające się od

wschodniej Europy

poprzez północną część

Azji po Ocean Spokojny.

Carstwo Rosyjskie było

kontynuacją Wielkiego

Księstwa Moskiewskiego

(1328-1547).

W 1547 roku odbyła się

koronacja wielkiego

księcia moskiewskiego

Iwana IV Groźnego na

„cara Wszechrusi”, co dało

początek Carstwu

Rosyjskiemu.

Carowie rosyjscy nadal

jednak używali (do 1917

roku) tytułów m.in.

wielkich książąt

włodzimierskich, twerskich

i moskiewskich.

W 1555 r. Iwan IV przeprowadził gruntowną reformę systemu

prawnego państwa i usprawnił jego administrację. Jego

rządy, mimo wielu pozytywnych reform wewnętrznych,

wyniszczyły kraj.

Iwan IV prowadził politykę ekspansji. Doprowadzono też do

nawiązania kontaktów handlowych z Anglią, Holandią i

innymi krajami zachodnioeuropejskimi.

W 1552 zlikwidował Chanat Kazański. Uderzył też na państwo

Zakonu Kawalerów Mieczowych w Inflantach zdobywając

w 1558 Dorpat i Narwę, rozpoczynając wojny inflanckie.

Kontynuował ekspansję Rosji na wschodnie ziemie

Wielkiego Księstwa Litewskiego. W czasie wojny litewsko-

rosyjskiej 1558-1570 wojska rosyjskie zdobyły m.in. Połock

(1563). W 1582 zawarł rozejm w Jamie Zapolskim z królem

Polski Stefanem Batorym, kończący wojnę o Inflanty

toczoną z państwem polsko-litewskim.

Wielka Smuta

Po śmierci Iwana IV Groźnego carem Rosji został Fiodor I.

Formalnie rządy w jego imieniu sprawowała matka, jednakże

faktyczną władzę sprawował Borys Godunow, który na Soborze

Ziemskim został obrany carem.

Po jego śmierci carem został Fiodor II. Panował przez dwa

miesiące. Został zamordowany.

Moskwę zajął rzekomy syn cara Dymitr Samozwaniec I. Panował

przez rok, zginął na skutek antypolskiego powstania

wznieconego przez rosyjskich bojarów.

Jego następcą został Wasyl IV Szujski. Na skutek kryzysu

gospodarczego w Rosji także za jego panowania doszło do

wybuchu powstania pod przywództwem Iwana Bołotnikowa.

Podczas powstania pojawił się Dymitr Samozwaniec II. Jego

zwolennicy zbrojnie wystąpili przeciwko carowi. Spowodowało

to podpisanie paktu ze Szwecją i zrzeczenie się praw do Inflant.

W 1609 Polska wypowiedziała wojnę Rosji. W 1610 polskie

oddziały zajęły Moskwę i ujęły cara. W marcu 1613 carem

został obrany Michał I Romanow, kończąc okres Wielkiej Smuty.

Panowanie Piotra I

Wielkiego

W 1682 formalnie carem został Piotr I Wielki. Przez pierwszych

7 lat rządy sprawowała jego siostra Zofia.

W 1689 na skutek przewrotu przejął pełnię władzy. Jego

panowanie przyniosło Rosji rządy autokratyczne, które

odegrały znaczącą rolę w dostosowywaniu kraju do

europejskiego systemu społeczno-politycznego. Okres jego

panowania to głównie reformy społeczno-gospodarcze.

Jedną z najważniejszych zmian był coroczny pobór wojskowy

oraz nowy podział administracyjny na gubernie, prowincje i

dystrykty. Za jego panowania Carstwo Rosyjskie uczestniczyło

w wojnie północnej.

Rosja stała się największym państwem w świecie, swoim

obszarem trzykrotnie przewyższała pozostałe państwa Europy.

Ówczesny obszar obejmował tereny Eurazjatyckie od Morza

Bałtyckiego do Oceanu Spokojnego. Największa rozbudowa

imperium rosyjskiego miała miejsce w XVII wieku.

W 1712 Piotr I przeniósł stolicę Carstwa Rosyjskiego do Sankt

Petersburga. Przez ostatnie cztery lata panowania nosił tytuł

imperatora i cesarza Rosji.

W 1717 r. Piotr I podjął

ekspedycję wojskową

do Azji Środkowej, a

na południowej flance

wszczął wojnę z

Persją, zdobywając

dla Rosji pas terenów

wzdłuż południowych

brzegów Morza

Kaspijskiego.

Imperium Rosyjskie

Oficjalna nazwa Rosji w

latach 1721-1917.

Imperium rosyjskie było

jednym z

najrozleglejszych

imperiów w historii

ludzkości. Stolicą

imperium był Sankt

Petersburg.

Nazwa Imperium Rosyjskie została ustanowiona po zwycięstwie

Rosji w wojnie północnej 1700-21, w związku z przyjęciem

1721 przez Piotra I Wielkiego tytułu cesarza (imperatora);

używana do rewolucji lutowej 1917 roku (do abdykacji

Mikołaja II).

W latach 1725-1762 polityka pod rządami jego następców była

bardzo niestabilna. Zmieniło się to dopiero za Katarzyny II.

Wprowadziła radykalne zmiany w polityce wewnętrznej i

zagranicznej.

W latach 1787–1791 po kolejnej wojnie z Turcją

podporządkowała sobie Krym i ziemie między Bohem a

Dniestrem. Przy pomocy zręcznej polityki oraz siły Katarzyna

II zdołała nie dopuścić do reform w Polsce, zachowania jej

ustroju i złotej wolności w Rzeczypospolitej szlacheckiej.

Podczas trzech rozbiorów Rzeczypospolitej w skład Rosji weszły:

Ukraina, Podole, Wołyń, tereny obecnej Białorusi, Litwa i

Kurlandia. Katarzyna doprowadziła także do ograniczenia

wolności kozaków i rozszerzenia poddaństwa.

W XVIII w nastąpił rozkwit kultury, sztuki, nauk przyrodniczych

i historycznych. Sztuka rozwijała się głównie na Akademii

Sztuk Pięknych w Petersburgu. W 1775 w Moskwie powstał

uniwersytet.

Rosja w XIX wieku

Następcy Katarzyny II Paweł I oraz Aleksander I prowadzili (z

przerwami) od 1796 do 1814 wojny z Francją. W tym

czasie Rosja była uczestnikiem II, III i IV koalicji

antyfrancuskiej. Dwie ostatnie koalicje zakończyły się dla

Rosji podpisaniem pokoju w Tylży na mocy którego z

terenów zagarniętych przez Austrię w III oraz Prusy w II i

III rozbiorze Polski postanowiono utworzyć Księstwo

Warszawskie.

I wojna światowa

Po zamachu na arcyksięcia Ferdynanda, wobec wojny austro-

węgro-serbskiej, 30 lipca 1914 Rosja ogłosiła mobilizację,

co spowodowało wypowiedzenie wojny Rosji przez Niemcy

i wybuch I wojny światowej u boku innych państw ententy.

Wojna spowodowała chaos w gospodarce i polityce oraz

trudności w zaopatrzeniu miast. W marcu 1917 roku

wybuchła rewolucja lutowa, której efektem było obalenie

caratu.

Na czele państwa stanął Rząd Tymczasowy który dzielił

władzę z Piotrogrodzką Radą Delegatów Robotniczych i

Żołnierskich. W lipcu po demonstracjach robotniczych

Rząd Tymczasowy skupił pełnię władzy w swych rękach.

Premierem został wybrany Aleksander Kiereński.

W sierpniu doszło do próby zamachu stanu dokonanego przez

generała Ławra Korniłowa. Pod wpływem radykalizacji

nastrojów dokonano zamachu stanu, który przeszedł do

historii pod nazwą rewolucji październikowej.

Rewolucja

październikowa

W nocy z 6 na 7

listopada 1917

władzę przejął

wyłoniony 8 listopada

1917 na II

Ogólnorosyjskim

Zjeździe Rad rząd

sowiecki zwany Radą

Komisarzy Ludowych.

Przewodniczącym

Rady został

Włodzimierz Lenin

Rewolucja październikowa 1917 spowodowała ustrojową i

terytorialną dezintegrację Rosji. Niepodległość ogłosiły kraje,

których terytorium częściowo lub całkowicie wchodziło w skład

tego państwa do I wojny światowej, w tym: Polska, Finlandia,

Litwa, Estonia, Łotwa.

Bolszewicy uznając formalnie zasadę "samostanowienia narodów"

dążyli do światowej rewolucji i wkrótce zaczęli instalować i

wspierać w tych państwach lokalne partie komunistyczne.

Poparcie to najczęściej sprowadzało się do interwencji Armii

Czerwonej. Na zajętych obszarach proklamowano "władzę

radziecką", sprawowaną formalnie przez robotników i chłopów

– faktycznie przez partyjnych "komisarzy.

Proklamowano kilka "republik" o takim ustroju, z których

większość wkrótce upadła. Największa z tych republik nosiła

od 1917 (do 1991) nazwę Rosyjska Socjalistyczna Federacyjna

Republika Radziecka – RSFSR. W tym samym roku powstała

republika ukraińska, a w 1919 – białoruska. W latach 1920–

1921 bolszewicy zajęli Azerbejdżan, Armenię i Gruzję i powołali

na tym obszarze Zakaukaską Federacyjną Socjalistyczną

Republikę Radziecką.

W 1919–20 Rosja zaatakowała Polskę w nadziei rozszerzenia

rewolucji do Niemiec i Europy Zachodniej. W czasie wojny

domowej rząd sowiecki wprowadził politykę stanu

wyjątkowego, zwanego komunizmem wojennym. Na skutek

wojny domowej w państwie rosyjskim powstały duże

zniszczenia.

W 1921r. na wniosek Lenina przyjęto uchwałę precyzującą

nowy kurs polityki gospodarczej. Nosił on nazwę Nowa

Polityka Ekonomiczna (NEP). Jej podstawą było odejście od

komunizmu wojennego i budowa gospodarki socjalistycznej

przy wykorzystaniu bodźców rynkowych.

Związek republik powołano do życia 30 grudnia 1922.

Pierwszym szefem rządu ZSRR został Lenin, a funkcje

nominalnej głowy państwa sprawować mieli

przedstawiciele wszystkich republik.

Choroba i śmierć (1924r.) Lenina spowodowały zaciętą walkę

o władzę w partii. Najbliżsi współpracownicy Lenina –

Grigorij Zinowjew i Lew Kamieniew w sojuszu z Józefem

Stalinem usunęli uważanego za drugą osobę w partii i

następcę wodza – organizatora i głównodowodzącego

Armii Czerwonej Lwa Trockiego.

Po eliminacji przeciwników w toku czystek w partii, armii i

administracji Stalin przejął władzę dyktatorską, zgodnie z

przewidywaniami Trockiego. Najważniejszym posunięciem

władz była kolektywizacja rolnictwa – przymusowe

połączenie gospodarstw chłopskich w quasi-spółdzielcze

przedsiębiorstwa (kołchozy). Spowodowało to klęskę głodu

oraz załamanie produkcji rolnej (z powodu uwięzienia

wielu opornych chłopów, chronicznego niedofinansowania

państwowego rolnictwa oraz braku motywacji chłopów do

pracy).

W polityce zagranicznej głównym założeniem bolszewików do

czasu klęski poniesionej w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–

1921 było wywołanie światowej rewolucji.

W 1922 Republika Weimarska i ZSRR podpisały Układ w Rapallo

który przewidywał tajną współpracę wojskową w celu

podważenia ustalonego po I wojnie światowej traktatu

wersalskiego.

Po dojściu w Niemczech do władzy Adolfa Hitlera współpraca

niemiecko-radziecka została zastąpiona przez ideologiczna

walkę dwóch ustrojów totalitarnych. W 1934 ZSRR wstąpił do

Ligi Narodów i podejmował propagandowe inicjatywy na rzecz

stworzenia systemu zbiorowego bezpieczeństwa.

W 1932 został podpisany z II Rzecząpospolitą Polską pakt o

nieagresji. W drugiej połowie lat trzydziestych. Stalin ponownie

zaczął szukać zbliżenia z Niemcami. Decyzja zapadła na skutek

niezdecydowanej polityki mocarstw zachodnich w stosunku do

zajęcia przez III Rzeszę Nadrenii. Rozbicie przez wojska

sowieckie w 1939 sił japońskich nad położoną w Mongolii rzeką

Chałchin-Goł przyspieszyło decyzję o rozpoczęciu tajnych

rokowań niemiecko-sowieckich. Zakończyły się one podpisaniem

23 sierpnia 1939 paktu Ribbentrop-Mołotow.

Po napadzie Niemiec na Polskę ZSRR ogłosiło mobilizację.

ZSRR w II wojnie

światowej

17 września 1939 nastąpiła agresja ZSRR na Polskę. Tereny zajęte

przez Armię Czerwoną zostały wcielone do Białoruskiej

Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, Ukraińskiej

Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, oraz Litwy (w zamian za

zgodę się na stacjonowanie kilku sowieckich garnizonów

wojskowych na jej terenie).

30 listopada 1939 ZSRR zaatakował Finlandię rozpoczynając wojnę

zimową. Jej skutkiem było zawarcie traktatu pokojowego 12

marca 1940 i włączenie obszarów przylegających do obwodu

leningradzkiego do ZSRR.

W 1940 pod groźbą interwencji zbrojnej w republikach bałtyckich

doszło do przewrotów, które doprowadziły do utraty

niepodległości na rzecz ZSRR. ZSRR zmusił także Rumunię do

zrzeczenia się Besarabii oraz Północnej Bukowiny, na skutek

czego powstała Mołdawska Socjalistyczna Republika Radziecka.

Po napaści Niemiec na ZSRR Armia Czerwona doznała olbrzymich

strat spowodowanych m.in. czystkami w armii. Na skutek wojny

pogorszeniu uległo położenie ludności cywilnej. W czasie wojny

władzę oficjalnie objął Państwowy Komitet Obrony.

W trakcie II wojny światowej ZSRR poniósł olbrzymie straty,

stał się jednak jednym ze zwycięzców dyktujących warunki

porządku powojennego (konferencja jałtańska 4-11 lutego

1945, konferencja poczdamska 17 lipca-2 sierpnia 1945).

Zgodnie ustaleniami w strefie wpływów ZSRR miały się

znaleźć: Albania, Bułgaria, Czechosłowacja, Mongolia,

Polska, Węgry, Jugosławia i wschodnia część Niemiec.

Obok zdobyczy terytorialnych w Europie ZSRR zajął także

japońskie Wyspy Kurylskie i część Półwyspu Koreańskiego,

gdzie w 1948 utworzył Koreańską Republikę Ludowo-

Demokratyczną.

ZSRR w latach

powojennych

W latach powojennych Józef Stalin

wzmacniał rosyjski nacjonalizm

i antysemityzm. Zaostrzenie

polityki wewnętrznej oraz

walka o wpływy polityczne z

państwami Zachodu

spowodowały rozpoczęcie

Zimnej Wojny, która

spowodowała podział świata na

demokratyczny zachód i

socjalistyczny wschód. W 1949

utworzono Radę Wzajemnej

Pomocy Gospodarczej a w 1955

Układ Warszawski.

5 marca 1953 zmarł Józef Stalin.

Główny konflikt, w który zaangażowany był ZSRR po 1945,

dotyczył rywalizacji wojskowej, ideologicznej i gospodarczej

z blokiem państw demokratyczno-liberalnych, na czele

których stały USA. Deklaracje intencji pokojowych,

rokowania w sprawie redukcji zbrojeń SALT I i SALT II,

ograniczenie strategicznych zbrojeń ofensywnych,

zniszczenie części międzykontynentalnych rakiet

balistycznych (START), podpisanie ustaleń Konferencji

Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE),

działalność w ramach ONZ miały pozwolić ZSRR na

uzyskanie pomocy ekonomicznej od USA.

Ogromne środki przeznaczane na utrzymanie mocarstwowej

pozycji ZSRR w sposób skuteczny destabilizowały jego

nieefektywną gospodarkę. Kryzys ekonomiczny wynikający z

koncepcji gospodarki socjalistycznej umożliwił rozpad

systemu dominacji radzieckiej w Europie Środkowo-

Wschodniej. Krótkotrwała władza sekretarzy generalnych

KC KPZR, J.W. Andropowa (1982-1984) i K.U. Czernienki

(1984-1985) nie wpłynęła na zmianę w stosunkach

wewnętrznych w ZSRR.

Dopiero objęcie urzędu szefa partii przez M.S. Gorbaczowa

(1985-1991) zainicjowało proces głasnosti i pieriestrojkę,

programy, które miały umożliwić przełamanie kryzysu

ekonomicznego przez podjęcie reform wewnętrznych i pomoc

zagraniczną, ale bez zmiany systemu gospodarki

socjalistycznej i z utrzymaniem ścisłej kontroli partii nad

całością życia społecznego i ekonomicznego. Inicjatywy

Gorbaczowa nie usunęły zasadniczych trudności gospodarki,

uwidoczniły natomiast kolejne negatywne zjawiska systemu

komunistycznego, umożliwiły dekompozycję bloku państw

socjalistycznych i przyśpieszyły rozpad ZSRR.

Państwo radzieckie zostało skompromitowane przez katastrofę

atomową w Czarnobylu. W 1989 zorganizowano zjazd

delegatów ludowych, na którym doszło do krytyki

rzeczywistości komunistycznej.

4 marca 1990 odbyły się pierwsze w historii demokratyczne

wybory parlamentarne.

10 lipca tego samego roku Borys Jelcyn został prezydentem

Rosji.

25 grudnia 1991 zdjęto z masztu flagę ZSRR a w następnych

dniach ZSRR przestało istnieć z mocy prawa.

Federacja Rosyjska

Po upadku ZSRR doszło do ogłoszenia niepodległości przez

byłe republiki radzieckie. Powołały one Wspólnotę

Niepodległych Państw, a Rosja, pozostając nadal

supermocarstwem atomowym zaczęła przejmowanie

strategicznych pozycji po ZSRR oraz dążyła do

odtworzenia imperium.

Pierwszym prezydentem niepodległej Rosji został Borys

Jelcyn.

Wysoki deficyt budżetowy w 1997 i kryzys finansowy w Azji w

1998 r. doprowadziły do kryzysu ekonomicznego i

gwałtownego spadku PKB w Rosji.

31 XII 1999 r. Borys Jelcyn zrezygnował z urzędu prezydenta

przekazując władzę w ręce premiera Władimira Putina, który

w 2000 r. wygrał wybory prezydenckie.

Wysokie ceny ropy naftowej oraz początkowe osłabienie kursu

rubla połączone z wysokim popytem na rynku krajowym,

konsumpcją i inwestycjami doprowadziły do szybkiego wzrostu

gospodarczego, poprawienia standardów życia w Rosji i

częściowej odbudowy wpływów na arenie międzynarodowej.

Liczne reformy wdrożone w okresie prezydentury Putina,

zwłaszcza te wzmacniające struktury państwowe Rosji, zostały

oznaczone przez niektóre państwa zachodnie jako

„niedemokratyczne“.

Rządy Putina doprowadziły do przywrócenia porządku,

stabilności i rozwoju gospodarczego, co zapewniło mu

ogromną popularność w Rosji.

7 III 2008 r. wybory prezydenckie w Rosji wygrał Dmitrij

Miedwiediew.

Dziękuję za uwagę.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
historia rosji
WAŻNE DATY Z HISTORII ROSJI
Propaganda historyczna Rosji PL
Propaganda historyczna Rosji w latach 2004 2009 [BBN VIII 2009]
Paradoksy historii Tajna historia Rosji, Europy i świata W Uszkujnik
Historia Rosji w kontekście stosunków międzynarodowych
hist ros, Historia Rosji
hist ros HISTORIAB ROSJI poczatki panstwa
Bazylow Ludwik Historia Rosji
Historia Rosji w pigulce kw
Historia Rosji
Bazylow Ludwik Historia Rosji
HISTORIA ROSJI NOTATKI
Historia rosji od konca
Historia Rosji w pigułce
Bazylow Ludwik Historia Rosji Notatnik
HISTORIA ROSJI
Historia Rosji w pigułce

więcej podobnych podstron