„Przesądne Gołębie”
B. F. Skinner
Skrzynka Skinnera
Jeden z najwybitniejszych psychologów
Uważany za ojca radykalnego
behawioryzmu
Wynalazca tzw. Skrzynki Skinnera
Nie negował istnienia stanów mentalnych; uważał
jednak, że badanie ich nie jest użyteczne.
Zdaniem Skinnera przyczyn ludzkiego zachowania nie
należy szukać w osobowości człowieka, lecz w
środowisku zewnętrznym. Przekonanie to oparte było
na przesłance mówiącej, iż nie sposób badać treści
umysłu w sposób obiektywny, zgodny ze standardami
metodologii naukowych. Warunek obiektywizmu może
być spełniony w przypadku, gdy przedmiotem naszych
badań będzie nie treść osobowości lecz zachowanie.
Zgodnie z klasyczną definicją, psychologia jest
dyscypliną naukową badającą psychikę i zachowanie.
Skinner postuluje zredukowanie definicji psychologii
jedynie do badań nad zachowaniem, odrzucając
jednocześnie wszystkie nurty psychologiczne,
uznające za zasadne badania nad osobowością. Co
ważne, uważał że dobre społeczeństwo jest oparte na
nagrodach, nie karach: najskuteczniejsze jego zdaniem
okazało się nagradzanie w zmiennych proporcjach i w
zmiennych odstępach czasowych. Za pomocą
warunkowania instrumentalnego pragnął stworzyć
idealne społeczeństwo.
W każdej sytuacji z naszego zachowania
wynikają pewne konsekwencje.
Są nimi np. pochwała, takie konsekwencje
nazywane są bodźcami wzmacniającymi lub
wzmocnieniami.
Do tego dochodzą konsekwencje nazywane
czynnikami karzącymi lub karami, np.
skaleczenie, poczucie zażenowania.
Wzmocnienie i karanie to dwa podstawowe
elementy biorące udział w procesie, który
Skinner nazwał WARUNKOWANIEM
SPRAWCZYM (instrumentalnym)
Za pomocą tej koncepcji Skinner był w stanie
wyjaśnić, w jaki sposób wyuczone
zachowania słabną a czasem całkowicie
zanikają.
Jeżeli jakieś zachowanie było wzmocnione a
następnie wzmocnienie zostanie wycofane
to prawdopodobieństwo powtórzenia się
tego zachowania zmniejsza się, aż do
całkowitego wytłumienia.
Proces wytłumienia zachowania nazywa się
WYGASZENIEM
Jedynie zachowania człowieka mogą być
przesądem. Dowodzono tego, utrzymując,
że przesądy wymagają ludzkich działań
poznawczych (myślenie, poznawanie,
rozumienie).
Przesąd jest przekonaniem o czymś, a
zwykle nie przypisujemy przekonań
zwierzętom.
Skinner twierdził że przesądne zachowania
można wyjaśnić tak samo jak wszelkie inne
działania – za pomocą zasad warunkowania
sprawczego. Aby to udowodnić
przeprowadził eksperyment.
Artykuł ten pozwala przedstawić/omówić
podstawowe teorie Skinnera, stanowi
interesujący przykład podejścia badacza do
analizowania zachowań i dostarcza
Skinnerowskiego wyjaśnienia zjawiska, które
wszyscy znamy – PRZESĄDÓW.
Na pewno każdy człowiek uległ kiedyś jakiemuś
przesądowi.
Skinner twierdził, że ludzie robią to dlatego, że wierzą
w związek pomiędzy przesądnym zachowaniem a
wzmacniającą konsekwencją, nawet jeżeli w
rzeczywistości nie ma takiego związku.
Związek ten powstał, ponieważ zachowanie zostało
przypadkowo wzmocnione kilkakrotnie.
Skinner nazwał to wzmocnieniem przypadkowym,
bez związku z zachowaniem, nagrodą niezależną
od jakiegokolwiek konkretnego zachowania.
Wierzymy że pomiędzy zachowaniem a nagrodą jest
związek przyczynowy, gdy w rzeczywistości
takiego związku nie ma.
8 gołębi
Kilka dni nie dokarmiane dla wzmocnienia
motywacji
Po kilka minut dziennie przebywały w klatce
Dwóch niezależnych obserwatorów
rejestrowało zachowanie gołębi
Sześć gołębi na osiem (62,5%) nabyło
nowych nawyków ruchów przed
podaniem pokarmu, które w żaden
sposób nie były realnie skojarzone ze
zdobywaniem pożywienia.
Gdy odstęp
między
spełnieniem
określonego
ptasiego
„przesądu”, a
pojawieniem się
produktów
spożywczych był
dłuższy niż
zwykle…
…gołębie nasilały wyraźność
wykonywania określonych ruchów.
Wygaszanie nawyków po
zaprzestaniu kojarzenia
określonych ruchów z
pożywieniem u jednego z
ptaków zajęło przeszło…
…zachowań
tego rodzaju.
X 3
X 20
6
miesięcy!!!
Interpretacja sformułowana przez
Skinnera nie była tak optymistycznie
odnosząca się do zagadnienia jak
można by sądzić.
W swej interpretacji nawiązał
do zachowania ludzi.
Wg Skinnera przesądy są
tak mocno zakorzenione,
nie dlatego, że wierzymy w
ich prawdziwość, ale
dlatego, że przy tylu
próbach od czasu do czasu,
mają okazję się sprawdzić.
„Można powiedzieć, że
eksperyment ukazał pewien
rodzaj przesądów…”
Skinner żył w czasach sporów
między behawiorystami i
psychologami
humanistycznymi.
Jako, iż sam był behawiorystą został
wciągnięty w aferę dotyczącą jego
rzekomego negowania wszelkich zasad
behawioryzmu.
Każdy z Nas jest przesądny i
jest to NATURALNE.
Podążając od badań gołebi
stwierdzono, że przesądy mogą Nam
dawać w trudnych chwilach poczucie
kontroli sytuacji i siły do pokonywania
sytuacji trudnych.