Zasoby produkcyjne w

gospodarce żywnościowej

Zasoby produkcyjne w gospodarce

żywnościowej to czynniki wytwórcze
uczestniczące w procesach produkcji
rolniczej i przetwórstwa
spożywczego (tj. ziemia, praca,
kapitał).

Bieżące zużycie zasobów w procesach

produkcji to nakłady na produkcję.
Nakłady powodują koszty produkcji.

Zasoby ziemi - ilość ziemi użytkowana
rolniczo, czyli powierzchnia użytków
rolnych (UR).
Użytki rolne obejmują:
- grunty orne,
- użytki zielone (łąki i pastwiska),
- sady, plantacje wieloletnie.

Powierzchnia ogólna gospodarstw

rolnych obejmuje:
- użytki rolne,
- grunty użytkowane nierolniczo (lasy,
grunty pod zabudowaniami, wodami,
podwórza, drogi),
- nieużytki.

Cechy zasobów ziemi :
- siedlisko produkcji rolniczej;
- środek trwały do produkcji;
- zasoby ziemi posiadają określoną
wartość
pod względem przydatności
rolniczej.

Zasoby ziemi nie zużywają się w
procesach
produkcji (uprawy roślin).

Angażowanie zasobów ziemi w

procesy produkcji, polega na
przeznaczaniu określonej powierzchni
pod daną produkcję, której nie można
już przeznaczyć pod inną, w tym
samym czasie (w tym samym roku).

Wartość zasobów ziemi pod względem
przydatności rolniczej zależy od:
- jej jakości;
- klimatu w regionie położenia;
- położenia względem rynków zbytu.

Jakość ziemi wskazuje na warunki
do wzrostu i rozwoju roślin, czyli:
- zasobność w składniki pokarmowe;
- stosunki wodne;
- ukształtowanie powierzchni.

Jakość zasobów ziemi :
- wpływa na wydajność produkcji rolniczej;
- decyduje o doborze roślin do uprawy
(możliwościach produkcji), ponieważ rośliny
mają swoje wymagania glebowe.

Wydajność w produkcji roślinnej

(plony)

to wielkość produkcji w przeliczeniu
na 1 ha uprawy.

Wydajność w produkcji zwierzęcej:
- w produkcji mleka to wielkość

produkcji w przeliczeniu na 1

sztukę w stadzie krów mlecznych,

- w produkcji żywca rzeźnego to

przyrosty wagowe w określonym

czasie.

Jakość poszczególnych powierzchni

zasobów ziemi określają klasy
bonitacyjne.

Mamy sześć klas bonitacyjnych, pierwsza

wskazuje na grunty najwyższej jakości,
kolejne - gorszej jakości.

Struktura użytków rolnych w

Polsce według klas bonitacyjnych

Wyszczególnie

nie

I

II

III

IV

V

VI

w% pow. UR

0,4

2,7

22,

3

39,

9

22,

9

11,

7

Źródło: dane GUS.

Jakość zasobów ziemi w gospodarstwach

rolnych określa się także za pomocą
jednego wskaźnika, tzw. hektarów
przeliczeniowych.

Hektary przeliczeniowe wyrażają

powierzchnię gospodarstw w
hektarach gruntów ornych IV klasy
bonitacyjnej.

Do obliczania hektarów

przeliczeniowych służą współczynniki
przeliczeniowe, które wyrażają
plonowanie 4 zbóż podstawowych na
gruntach poszczególnych klas
bonitacyjnych.

Dla klasy: współ. przeliczeniowy:
I 1,8
II 1,6
III 1.2
IV 1,0
V 0,8
VI 0,6

Koszty użytkowania ziemi w rolnictwie

zależą od jej jakości. To podatek rolny
(gruntowy), naliczany w zależności od
ilości hektarów przeliczeniowych i wg
stawki dla 1 ha przeliczeniowego w
danym regionie.

Zasoby pracy - liczba osób potencjalnie
zdolnych do pracy:
- w rolnictwie (w gospodarstwie rolnym);
- w przemyśle spożywczym
(w przedsiębiorstwie).

Zasoby pracy w rolnictwie:
- rolnik i jego rodzina,
- pracownicy sezonowi,
- zatrudnieni etatowo pracownicy rolni.

W przetwórstwie spożywczym:
- zatrudnieni etatowo,
- pracownicy sezonowi.

Zasoby pracy w rolnictwie nie są w pełni

wykorzystane ze względu na sezonalny
charakter produkcji rolniczej.

Możliwości pracy poza gospodarstwem

to szansa wykorzystania wolnego czasu
i pozyskania dodatkowych
źródeł dochodów.

Nakłady pracy w rolnictwie i przemyśle

spożywczym to zsumowany czas pracy
poniesionej na wytworzenie danej
produkcji.

Czas pracy osób zaangażowanych w

wykonanie wszystkich czynności
związanych z produkcją.

Nakłady pracy zależą od:
- rodzaju produkcji,
- technologii produkcji,
- stopnia mechanizacji,
- organizacji pracy.

Zasoby kapitałowe to środki

produkcyjne (dobra materialne)

angażowane w procesy produkcji:

- w rolnictwie (w gospodarstwie

rolnym);

- w przetwórstwie spożywczym
(w przedsiębiorstwie).

Zasoby kapitałowe obejmują:
- środki trwałe - zużywają się

stopniowo w kolejnych cyklach
produkcyjnych (np. budynki,
maszyny, pojazdy, urządzenia w
wyposażeniu budynków, stada
podstawowe zwierząt, plantacje
wieloletnie);

Zasoby kapitałowe obejmują (cd.):
- środki obrotowe - materiały,

które ulegają zużyciu w jednym
cyklu produkcyjnym (np. paliwo,
energia elektryczna, nawozy,
pasze, surowce żywnościowe).

Nakłady środków produkcyjnych to

częściowe zużycie środków trwałych i
całkowite obrotowych.

Dziękuję za uwagę