Koszty w gospodarce
żywnościowej
Główne koszty w gospodarce
żywnościowej powodują inwestycje w
zasoby produkcyjne, procesy
produkcji i obrót produktami rolnymi
i żywnościowymi.
Koszty produkcji wynikają przede
wszystkim z zaangażowania
zasobów w procesy produkcji.
Z działalnością produkcyjną wiążą się
także obciążenia finansowe dla
jednostek produkcyjnych.
Koszty związane z produkcji w
rolnictwie i przetwórstwie
spożywczym
to ujęte wartościowo
nakłady na produkcję i inne wydatki
z nią związane.
Producenci rolni i przetwórcy
surowców żywnościowych,
funkcjonują w określonych warunkach
rynkowych. Na rynku rolnym i
żywnościowym, podaż i popyt
kształtuje ceny produktów, a tym
samym warunki zbytu.
Pojedynczy producent, nie ma wpływu
na poziom cen produktów,
kształtowanych poprzez rynek. Może
tylko wpływać na poziom kosztów
swojej produkcji.
Koszty produkcji są przedmiotem analizy
producentów rolnych i przetwórstwa
spożywczego:
- przed podjęciem decyzji - co
produkować;
- w trakcie produkcji, kiedy są
ponoszone wydatki z nią związane;
- po zakończeniu produkcji, kiedy można
policzyć koszty poniesione na jej
wytworzenia.
Analizy kosztów produkcji
- uczą ekonomicznego
gospodarowania zasobami;
- są podstawą podejmowania decyzji
produkcyjnych: co i jak produkować.
Koszty w ujęciu księgowym związane
z produkcją w jednostkach
produkcyjnych to poniesione wydatki,
np. opłata za energię elektryczną,
koszty zakupu surowców
żywnościowych, koszty pracy.
W obrębie kosztów ponoszonych na
produkcję w rolnictwie i przetwórstwie
spożywczym występują koszty:
- bezpośrednio związane z produkcją,
np. zużytych materiałów, wkładu pracy,
- koszty pośrednie (ogólne), jak podatek
rolny, ubezpieczenia budynków, maszyn,
pojazdów.
Koszty bezpośrednio związane z
produkcją są zmienne, czyli zależne
od skali produkcji poszczególnych
produktów.
Koszty pośrednie są stałe, kiedy
zwiększanie skali produkcji opiera się
o posiadane zasoby ziemi i środków
trwałych (majątek produkcyjny).
Jeśli zwiększanie skali produkcji
wymaga inwestycji w majątek
produkcyjny to koszty pośrednie
wzrastają (wyższe podatki, koszty
ubezpieczeń).
Koszty zakupu ziemi i środków
produkcyjnych trwałych i
obrotowych to koszty
inwestycyjne (inwestycja w
zasoby produkcyjne).
Do obliczania kosztów produkcji w gospodarce
żywnościowej służą kategorie kosztów.
Koszty produkcyjne - to koszty nakładów
poniesionych na produkcję w rolnictwie
i przetwórstwie spożywczym.
K
p
= K
m
+ K
A
+ K
L
Koszty materiałowe (K
m
)
- w rolnictwie: nakładów środków własnych
i zakupionych rolniczego i
przemysłowego pochodzenia oraz usług na
produkcję;
- w przetwórstwie spożywczym: surowców
żywnościowych i pozostałych materiałów.
Koszty amortyzacji (K
A
) - to koszty
zużycia środków trwałych w rolnictwie
i przetwórstwie spożywczym.
Odzwierciedlają pogorszenie wartości
środków trwałych.
Koszty osobowe (K
L
) - to koszty
nakładów pracy wynikające z
zatrudnienia.
Koszty majątkowe (K
M
)
to wydatki
pieniężne związane z majątkiem
produkcyjnym w rolnictwie i
przetwórstwie spożywczym.
Koszty całkowite (K
c
) - to koszty nakładów
i wydatki pieniężne związane z
produkcją.
K
c
= K
m
+ K
A
+ K
L
+ K
M
Koszty jednostkowe to koszty całkowite
przypadające na 1 jednostkę produktu
w rolnictwie i przetwórstwie spożywczym.
Koszty jednostkowe, poprzez porównanie
z ceną, służą do ustalania i
porównywania zmian opłacalności
jednostkowej produktu, w czasie.
W gospodarce żywnościowej, szczególne
znaczenie mają koszty alternatywne, czyli
utraconych możliwości większego
dochodu (lepszego wyniku
ekonomicznego), gdyby inaczej (lepiej)
zaangażowano posiadane zasoby w
procesy produkcji.
Dziękuję za uwagę