konformiz

m

mgr E. Chmielewska

2

To, że człowiek żyje pośród innych

ludzi, że żyje w społeczeństwie,

ma doniosłe konsekwencje dla

jego zachowania, myślenia,

funkcjonowania. Większość

swoich decyzji czy działań

podejmuje się bowiem w

kontekście innych ludzi.

3

Konformizm – def.

zmiana zachowania danego

człowieka albo zmiana jego

opinii, osądu, która wywołana

została przez nacisk ze strony

jakiejś innej osoby, bądź całej

grupy ludzi. Co więcej, ów nacisk
ze strony innych osób może mieć

charakter rzeczywisty bądź

wyobrażony.

4

5

Marlboro –man

Amerykańskie
uosobienie
niezależności,
samodzielności,
indywidualizmu

6

czy rzeczywiście jesteśmy tak

nonkonformistyczni jak o sobie

myślimy?

Czy zawsze, podejmując

jakiekolwiek działanie, polegamy

wyłącznie na tym, co się nam

podoba, co sami myślimy, czy też

czasem odwołujemy się do

zachowania innych ludzi?

7

nie zawsze opłaca nam

się być

nonkonformistą!

8

W odpowiedzi na żądania

wyrażone bądź to wprost,

bądź nie bezpośrednio,

ludzie zmieniają swoje

zachowanie i

podporządkowują się

oczekiwaniom innych

osób.

9

Dlaczego ludzie to robią?

Dlaczego się

podporządkowują?

Dlaczego działają tak

samo jak inni?

10

Inni ludzie są dla nas

bardzo ważnym źródłem

INFORMACJI.

Przebywanie z nimi czy

interakcja z nimi dostarcza

nam informacji, wiedzy.

11

Kiedy znajdujemy się w

sytuacji, gdy mamy niedobór

pewnych informacji, w sytuacji

dla nas niejasnej, w miarę

nowej, traktujemy innych ludzi

i ich zachowanie jako źródło

wiedzy, źródło wskazówek

dotyczących tego co robić

12

Widzimy co mówią, jak się

zachowują i na tej

podstawie w naszej głowie

rodzi się obraz sytuacji, jej

definicja, wraz z zalecanym

scenariuszem

postępowania. Sytuacja

staje się mniej niejasna.

Widzieliśmy co robią inni,

więc już wiemy co robić!

13

PRZYKŁAD:

Jak zachowamy się w obcej

nam kulturowo świątyni?

14

EKSERYMENT MUZAFERA

SHERIFA (1936)

Eksperyment ten

ilustruje nam w

jaki sposób inni

ludzie stają się

dla nas źródłem

informacji

15

Efekt autokinetyczny albo

zjawisko autokinetyczne jest

rodzajem złudzenia wzrokowego.

Polega na tym, że jeśli w bardzo

ciemnym pomieszczeniu umieścimy

mały jasny punkt, wydawać on nam

się będzie ruchomy.

Dla różnych osób złudzenie

przesunięcia punktu (dystans jaki

on pokonuje) jest różne, lecz dla tej

samej osoby przesunięcie jest

stałe.

16

Muzafer Sherif wykorzystał to

zjawisko dla zbadania konformizmu

informacyjnego.

Sherif prosił badanych o oszacowanie

odległości, o jaką przesuwa się punkt.

Podawano rozmaite szacunki, których

rozpiętość sięgała od 2,5 cm do 25

cm!

17

Gdy badanie odbywało się w

3-osobowych grupach, ich

członkowie podawali

uśrednione oszacowania.

18

Badani zatem traktowali

siebie nawzajem jako

źródło informacji i

podawali uśrednione

dane w przekonaniu, że

szacunki wypracowane

wspólnie przez grupę są

słuszne!

19

Sytuacja wytworzona przez

Sherifa była niepewna,

niejasna. Jego eksperyment

potwierdza hipotezę, iż w

sytuacjach tego typu

traktujemy innych ludzi jako

źródło informacji.

20

Przykłady:

Zauważamy dym w

samolocie. Co robimy?

Panikujemy czy pozostajemy

spokojni?

21

Małe dziecko upada.

Co się dzieje?

22

Zjawisko klakierów w

teatrach czy operach.

23

Zjawisko sitcomów.

24

Wykład, zebranie, inne

uroczystości.

25

Spotkanie z inną kulturą.

26

Czy konformizm

informacyjny

jest dobry czy

zły?

(pozytywne i negatywne

skutki wpływu

informacyjnego)

27

Negatywne skutki

informacyjnego wpływu

społecznego

28

Kiedy

prawdopodobieństw

o uzyskania pomocy

jest większe, gdy

świadkiem naszego

wypadku jest tylko

jedna osoba, czy

wówczas gdy tych

świadków jest

więcej?

29

Zdrowy rozsądek oraz

rachunek

prawdopodobieństwa

sugerują nam, że większe

szanse uzyskania pomocy

mamy wówczas, gdy świadkami

naszego wypadku jest więcej

osób.

A co na to psychologia

społeczna?

30

Zaproszeni studenci

proszeni są o pisemne

odpowiadanie na pytania

kwestionariusza.

Eksperymentatorka

opuszcza pomieszczenie i

wychodzi do sąsiedniego

pokoju. Tam włącza

nagranie głosów

imitujących upadek z

krzesła.

Słychać wołania: „Nie

mogę się ruszyć! Ojej!

Moja noga!”

Co się dzieje?

Eksperyment B.Latane i

J.Rodin

(1969)

31

32

Dlaczego wraz ze wzrostem

liczby osób obserwujących

wypadek maleje ich

gotowość do reakcji, a tym

samym nasza szansa na

uzyskanie pomocy?

33

Zjawisko „rozproszenia

odpowiedzialności”

„efekt widza”, „efekt obojętnego

przechodnia”

34

Jeśli

odpowiedzialność

za coś spada na

dużą grupę, to nie

spada konkretnie

na nikogo.

Nikt nie czuje się

osobiście

odpowiedzialny za

pomoc. Każdy liczy

na to, że ktoś inny

pomoże.

35

JAK PRZEŁAMAĆ TEN

MECHANIZM?

36

Obarczyć

odpowiedzialnością

konkretnego człowieka!

37

czynniki, które dodatkowo zwiększają

prawdopodobieństwo konformizmu

informacyjnego :

1.Niejasność sytuacji

38

2. Niepewność

39

3. Sytuacja

kryzysowa

40

4. Inni ludzie

postrzegani są

przez nas jako

eksperci

41

EFEKT

WERTERA

ciemna

strona

konformizmu
informacyjne

go

42

Po opublikowaniu przez

Goethego książki pt.

„Cierpienia młodego

Wertera”

1774 roku nastąpiła fala

samobójstw

(wówczas w niektórych

krajach w związku z tym

faktem zakazano dystrybucji

książki)

43

Istnieje udowodniony związek
pomiędzy nagłośnieniem w mass
mediach faktu popełnienia przez
kogoś samobójstwa a wzrostem liczby
popełnionych samobójstw.

Wzrost ten sięga
średnio 1000% w
przypadkach
samobójstw sławnych
ludzi i kilkaset procent
w przypadku mniej
znanych osób.

44

wzrost liczby

samobójstw jest tym

większy, im więcej czasu

poświęca się w mass

mediach informowaniu o

popełnionym czynie oraz

jego opisywaniu

45

problemem etycznym

pozostaje, czy środki

masowego przekazu

powinny w ogóle

informować o

samobójstwach znanych

osób?

46

istotnymi czynnikami

wpływającymi na powstanie

„efektu Wertera” są podawane

publicznie w mediach:

-szczegóły dotyczące okoliczności

samobójstwa

-fotografie zmarłych

- dokładne opisy powodów

samobójstwa

-dokładne opisy aktu odebrania

sobie życia

47

Dlaczego

wymienione wcześniej

czynniki sprzyjają

wystąpieniu

„efektu Wertera”?

48

Do czego możemy wykorzystać

znajomość omówionych w tym

wykładzie prawidłowości?

czyli

Praktyczne zastosowania

wiedzy o informacyjnym

wpływie społecznym

49

Przykłady wykorzystania mechanizmu

konformizmu informacyjnego przez przemysł

reklamowy

50

Informowanie o

poziomie

zadowolenia

innych ludzi,

którzy skorzystali

z danej usługi

51

52

53

Czy konformizm

powodowany jest jedynie

przez brak informacji?

Czy zachowujemy się tak,

jak czynią to inni tylko

dlatego, że nie wiemy o

robić?

54

I czy jesteśmy

konformistyczni tylko w

sytuacjach niejasnych?

55

EKSPERYMENT SOLOMONA

ASCHA

(1955)

Asch stwierdził, że gdyby
wytworzyć sytuację,
która byłaby jasna, w
której ludzie czuliby się
pewnie ze swoją wiedzą,
nie polegaliby na wiedzy
innych. Aby udowodnić
swoje racje stworzył
własny eksperyment.

56

57

Tylko jeden członek grupy był
faktycznie badanym. Resztę stanowili
podstawieni przez eksperymentatora
aktorzy

58

59

W eksperymencie Ascha

wygenerowana sytuacja

była bardzo jasna, a mimo

to 75 % badanych

zachowało się

konformistycznie

przynajmniej w 1 próbie!

60

Poza tym, że inni ludzie są

dla nas źródłem informacji

w sytuacjach niejasnych,

oddziałują na nas również w

sytuacjach dla nas jasnych.

61

Podporządkowujemy się,

dopasowujemy swoje

zachowanie (opinie, działania,

strój, reakcje) do zachowania

innych ludzi, by nie narazić

się na wykluczenie z ich

strony.

62

63

64

CO ZWIĘKSZA

SKŁONNOŚĆ DO

KONFORMIZMU

NORMATYWNEGO?

(CZYNNIKI)

65

Jednomyślność grupy

Im bardziej jednomyślna jest grupa, do

której należymy, tym trudniej będzie się

nam jej przeciwstawić

66

Liczebność grupy

Im więcej członków liczy grupa, do której

należymy, tym większe prawdopodobieństwo,

że ulegniemy jej wpływowi. Jednak trzeba

jednocześnie zauważyć, że im liczniejsza grupa,

tym większa szansa na pojawienie się w niej

herezji (tym mniejsza jednomyślność)!

67

Atrakcyjność grupy

Im bardziej atrakcyjna jest dla nas

przynależność do danej grupy, tym

większy jest wpływ jej członków na nasze

myślenie, zachowanie, działanie

68

Samoocena

Im wyższa jest nasza samoocena, tym

mniejsze prawdopodobieństwo ulegania

wpływom normatywnym i większa szansa na

zachowania nonkonformistyczne

69

Pozycja w grupie

Im wyższa jest nasza pozycja w danej

grupie, tym większe

prawdopodobieństwo, że nie ulegniemy

wpływowi jej członków

70

Poczucie niepewności i

zagrożenie zewnętrzne

Zagrożenie zewnętrzne zawsze sprawia, że sytuacja

wydaje nam się niejasna. Sytuacje niejasne sprzyjają zaś

konformistycznym zachowaniom

71

Specjaliści

Jesteśmy tym bardziej skłonni do ulegania innym ludziom, im

bardziej wydają się nam oni ekspertami w danej dziedzinie

72

Podobieństwo

Fakt, że członkowie jakiejś grupy są do nas podobni,

sprzyja naszemu konformizmowi