ZABURZENIA STATYKI
NARZĄDU RODNEGO

STATYKA NARZĄDÓW PŁCIOWYCH

Poprzez pojęcie „statyka narządów płciowych”

rozumie się ogół warunków anatomicznych,

fizjologicznych, położenie i stan narządów

miednicy mniejszej oraz siłę i kierunek

działania tłoczni brzusznej.

WŁAŚCIWA STATYKA KOBIECYCH

NARZĄDÓW RODNYCH ZALEŻY OD:

1) prawidłowej budowy kostnej miednicy i dna

miednicy,
2) aparatu zawieszającego (więzadeł macicy,

powięzi, tkanki łącznej i przestrzeni),
3) wydolności przepony moczowo-płciowej (mięśni

dna miednicy i krocza),
4) ciśnienia śródbrzusznego (ciśnienia

podprzeponowego, napięcia mięśni brzucha, masy

ciała),
5) napięcia mięśniówki macicy,
6) prawidłowej gospodarki hormonalnej,
7) właściwego funkcjonowania narządu rodnego

(Bochenek 1969, Słomko i Skrzypczak 1987,

Lembrych 1996, Sajdak 1998).

ZABURZENIE STATYKI NARZĄDÓW

PŁCIOWYCH

Zaburzenie statyki narządów płciowych może
dotyczyć obniżenia macicy (descensus uteri)
lub wypadania macicy (prolapsus uteri) oraz
wypadania pochwy (prolapsus vaginae).
W przypadku wypadania pochwy rozróżnia się
obniżenie przedniej ściany pochwy z
wypadaniem ściany pęcherza moczowego
(cystocele) oraz obniżenie tylnej ściany
pochwy wraz z obniżeniem tylnej ściany
odbytnicy (rectocele). Przyczynami tych zmian
są czynniki organiczne lub czynnościowe.

PRZYCZYNY ORGANICZNE

Do najczęściej spotykanych przyczyn

organicznych zalicza się:



uraz okołoporodowy,



częste porody,



wielodzietność,



porody patologiczne,



operacje ginekologiczne,



starczą inwolucję macicy.

PRZYCZYNY CZYNNOŚCIOWE

Do przyczyn czynnościowych

zaburzenia prawidłowej statyki narządów
płciowych u kobiety zalicza się przede
wszystkim obniżenie poziomu stężeń
estrogenów w okresie klimakterium. Niedobór
estrogenów w okresie przekwitania powoduje
zanik napięcia aparatu mięśniowo-
więzadłowego, utratę elastyczności oraz siły
mięśni, a to w konsekwencji prowadzi do
obniżenia lub wypadania macicy i pochwy.

Podobne zależności mogą również

występować u kobiet o budowie astenicznej (wątłej,

smukłej, przeciętnej wadze) lub u osób przewlekle

niedożywionych, przebywających w złych

warunkach higienicznych.

W utrzymywaniu prawidłowej statyki

narządów płciowych u kobiet pewną rolę odgrywają

też predyspozycje genetyczne i uwarunkowania

rasowe (Lembrych 1996).

Obniżenie lub wypadanie macicy i pochwy

łączy się często z przykrą dolegliwością, określoną

nietrzymaniem moczu.

OBNIŻANIE NARZĄDU RODNEGO

PRZEZ PRZEPONĘ MIEDNICY

TRZY STOPNIE OBNIŻANIA MACICY

STOPIEŃ I

TRZY STOPNIE OBNIŻANIA MACICY

STOPIEŃ II

TRZY STOPNIE OBNIŻANIA MACICY

STOPIEŃ III

WYPADANIE POCHWY

OBNIŻENIE PRZEDNIEJ ŚCIANY

POCHWY

OBNIŻANIE TYLNEJ ŚCIANY POCHWY

OBNIŻANIE TYLNEJ ŚCIANY POCHWY

WYPADANIE SZYJKI MACICY

WYPADANIE SZYJKI MACICY

PROFILAKTYKA

Ze względu na przyczyny obniżenia narządu rodnego

istotnym zagadnieniem jest profilaktyka, do której należy:



właściwy tryb życia (prawidłowe odżywianie, higiena, aktywność

fizyczna i inne);



odpowiednie postępowanie kinezyterapeutyczne w okresie

połogu w zależności od rodzaju porodu i stanu położnicy;



zastosowanie chwytu Poręby po III okresie porodu siłami natury

(chwyt polega na odprowadzeniu macicy ku górze, wykonany

przez lekarza lub samą położnicę, która przez ułożenie dłoni na

podbrzuszu podciąga macicę ku górze tym samym uwalniając

mięśnie dna miednicy i krocza od ucisku) (Poręba 1985);



izometryczna stymulacja mięśni krocza i dna miednicy według

metody Poręby po III okresie porodu siłami natury (Karpińska

1990);



stosowanie kinezy terapii przed zabiegiem operacyjnym

wykonywanym na narządzie rodnym i po jego zakończeniu;



wykonywanie specjalnych ćwiczeń ruchowych w okresie

klimakterium i senium (Kozłowska 2002).

W zależności od rodzaju i stopnia rozpoznanej

choroby stosuje się leczenie zachowawcze i

operacyjne.

Celem leczenia zachowawczego jest

reedukacja czynności aparatu podtrzymująco-

nośnego poprzez odtworzenie właściwego

napięcia i siły mięśni krocza i dna miednicy.

Środki zachowawcze:



gimnastyka dna miednicy mniejszej (szczególnie zalecana u kobiet

młodych),



terapia za pomocą estrogenów nie wpływających na błonę śluzową

macicy poprawia napięcie i unaczynienie tkanek podporowych,



wkładki dopochwowe (zarezerwowane dla kobiet, u których

przeciwwskazana jest operacja).

Leczenie operacyjne.
Istnieje wiele metod operacyjnych dostosowanych do rodzaju i

stopnia zaburzeń statyki, schorzeń współistniejących i wieku kobiety.

U kobiet młodych należy dokonać rekonstrukcji dna miednicy. W

razie konieczności zachowania macicy można wykonać operację

unoszącą macicę (operacja menchesterska), lub inne operacje

plastyczne pochwy i krocza, z zawieszeniem lub bez zawieszenia

macicy.

U kobiet w okresie menopauzy wykonuje się często usunięcie macicy

z jednoczesną operacją plastyczną pochwy i mięśni dna miednicy

mniejszej. U starszych kobiet można wykonać częściowe zaszycie

pochwy.

KINEZYTERAPIA



kinezyterapia: indywidualna, czasem grupowa



ćwiczenia stosuje się w pozycjach: leżenie tyłem

(miednica jest w odciążeniu podczas pierwszych

zabiegów), leżenie na boku, leżenie tyłem, siad

prosty na materacu, siad na taborecie, stanie,



ćwiczenia izometryczne mm. krocza, mm. brzucha,

mm. przywodzicieli ud, mm. pośladków w

odciążeniu i obciążęniu - wspomagane

intensywnym oddychaniem torem brzusznym

(skurcz mięśni następuje pod koniec fazy wydechu,

wzmacniając siłę wykonywanego ćwiczenia),



ćwiczenia czynne w odciążeniu ww. grup

mięśniowych,



ćwiczenia czynne właściwe i siłowe ww. grup

mięśniowych w pozycji siadu na taborecie i w

staniu (Souffir 1988, Kozłowska 1991, 2002);

ZASADY STOSOWANIA ĆWICZEŃ



stopniowanie trudności z uwzględnieniem
synergizmów mięśniowych,



stosowanie szybkich serii ćwiczeń z wytrzymaniem
skurczu przez 2-3 sekundy (w celu zwiększenia
liczby włókien poprzecznie prążkowanych typu II),



wspomaganie maksymalnego skurczu mięśni
wydechem,



powtarzanie ćwiczeń minimum dwa razy dziennie,



czas trwania zabiegu do 20 minut,



ścisła współpraca z rehabilitantem (Kozłowska
1991, Strupińska i wsp. 1999b, Jóźwik i Jóźwik 200l,
Kozłowska 2002).

LECZENIE ZA POMOCĄ KRĄŻKA



Do pochwy zakłada się plastikowe, dość sztywne
krążki (pessaria). Rozciągają one ściany
pochwy i zapobiegają ich obniżaniu. Krążek, po
ściśnięciu do kształtu owalnego i natłuszczeniu
powierzchni, należy delikatnie umieścić w
pochwie, gdzie ulega rozprężeniu i przybiera, w
płaszczyźnie poziomej, swój poprzedni, okrągły
kształt. Średnica krążka powinna być dostosowana
do wielkości pochwy. Nie powinien
zbyt ściśle przylegać do ścian pochwy. Prawidłowe
zakładanie krążka wymaga doświadczenia.

LECZENIE ZA POMOCĄ KRĄŻKA

WSKAZANIA DO LECZENIA

PRZY POMOCY KRĄŻKA



Pacjentka akceptuje leczenie przy pomocy
krążka, natomiast nie wyraża zgody na
wykonanie zabiegu operacyjnego.



Krążek można zakładać do pochwy w tych
przypadkach, w których spodziewamy się uzyskać
poprawę. Słabe, niewydolne mięśnie krocza mogą
nie utrzymać krążka i może on wypaść. Jeżeli
natomiast zastosuje się zbyt duży krążek, ściany
pochwy i szyjka mogą się nadal obniżać.



Istnieją przeciwwskazania do leczenie
operacyjnego.



Pacjentka chce przesunąć operację na czas
późniejszy /np. planuje ciążę/.

BIBLIOGRAFIA



Jadwiga Kozłowska – Rehabilitacja w
ginekologii i położnictwie, wyd. AWF Kraków
2006



Adam Zborowski – Masaż w wybranych
jednostkach chorobowych, wyd. I, część II, AZ
Kraków 1999



A.D.T Govan, D. McKay Hart, Robin Callander
– Ginekologia Ilustrowana, wyd. IV, Libramed
1995

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.