Rola poloznej w profilaktyce zaburzen statyki narzadu rodnego, ginekologia zaliczenie


Rola położnej w profilaktyce zaburzeń statyki narządu rodnego.

Dolegliwości związane z obniżaniem się narządu rodnego stanowią często spotykaną przypadłość u kobiet. Szacuje się, iż cierpi na nią już co czwarta kobieta po 40 roku życia. Fizjologicznie macica oraz pochwa utrzymywane są w miednicy mniejszej przy pomocy mięśni i więzadeł. Spadek napięcia mięśniowego, uszkodzenia włókien mięśniowych dna miednicy oraz powłok brzusznych, czy też uszkodzenia aparatu więzadłowego, mogą stać się przyczyną dużych zmian położenia narządów płciowych w stosunku do płaszczyzn miednicy mniejszej. Obniżenie napięcia macicy oraz rozluźnienie więzadeł macicznych powoduje, iż macica stopniowo obniża się do pochwy.

Klasyfikacja POPQ (pelvic organ prolapse quantification system - skala oceny wypadania narządu płciowego) - zob. Rekomendacje PTG - nietrzymanie moczu.

O wiele częściej spotyka się obniżenie narządu rodnego aniżeli jego wypadanie. Rodzaj oraz nasilenie objawów pojawiających się na skutek obniżenia lub wypadania narządu jest uzależnione od stopnia zaawansowania choroby. Charakterystyczne dla tej dolegliwości jest uczucie ciężkości i ucisku w dole brzucha, ustępujące po dłuższym leżeniu lub odpoczynku nocnym. Znaczne obniżenie narządu rodnego, staje się przyczyną dyskomfortu w obrębie krocza, szczególnie podczas chodzenia. Stosunki płciowe często stają się bolesne lub całkowicie niemożliwe. Mogą pojawiać się również bóle okolicy krzyżowo-lędźwiowej, a ucisk obniżonej macicy na odbytnicę może powodować uciążliwe i przewlekłe zaparcia. Zaburzenia statyki narządu rodnego często współistnieją z nieotrzymaniem moczu. Obniżenie napięcia mięśni dna miednicy wpływa na zmiany położenia narządów układu moczowo-płciowego, w szczególności pęcherza moczowego i cewki moczowej, co może powodować zaburzenia ich prawidłowego funkcjonowania. Obniżona macica uciska czasem na pęcherz moczowy, co wywołuje uczucie parcia na pęcherz oraz zaleganie moczu w pęcherzu, sprzyjając licznym stanom zapalnym układu moczowego. W przypadku wypadania narządu rodnego, szyjka macicy znajdująca się pomiędzy wargami sromowymi często ulega otarciom i odparzeniom, którym towarzyszy najczęściej ból, krwawienia i owrzodzenia. Rany powstałe wówczas na szyjce macicy często ulegają zakażeniu.

Terminologia: zaburzenia statyki często objawiają się wysuwaniem się poszczególnych części narządu płciowego poza szparę sromową - określane są wówczas jako przepukliny pochwowe z zawartością:

Zaburzenia statyki narządu rodnego są dolegliwością dotyczącą najczęściej kobiet w wieku podeszłym, co związane jest przede wszystkim z naturalnym starzeniem się organizmu. Na skutek niedoboru estrogenów dochodzi w okresie około i post menopauzalnym, do zmian zanikowych narządu rodnego oraz osłabienia tkanki łącznej i mięśniowej, co w konsekwencji może prowadzić do obniżania i w wielu przypadkach wypadania narządu rodnego. Nie bez znaczenia jest również ilość przebytych ciąż oraz porodów drogą pochwową. Powikłania w czasie porodów, nieprawidłowy przebieg okresu poporodowego i połogu, liczne zakażenia, porody zabiegowe, znacznie zwiększają ryzyko obniżenia narządu rodnego w późniejszym wieku. Urazy okołoporodowe uznawane są bowiem za częstą przyczynę występowania tej patologii. W trakcie przechodzenia główki przez kanał rodny może dojść do uszkodzenia tkanek krocza, na skutek znacznego rozciągnięcia szpary sromowej i w konsekwencji niewydolności mięśni dna miednicy. Sytuacja taka bardzo często zdarza się podczas rodzenia płodów o dużej masie ciała.

Dlatego tak duże znaczenie dla profilaktyki obniżania narządu rodnego przypisuje się odpowiedniej ochronie tkanek krocza podczas porodu. Między innymi ze względu na zmniejszenie ryzyka takich powikłań, w wielu salach porodowych, wykonuje się rutynowo nacięcie krocza podczas porodu drogą pochwową, w szczególności u kobiet rodzących po raz pierwszy. Zmniejszenie tym sposobem napięcia mięśni krocza oraz powiększenie obwodu szpary sromowej, powoduje łagodniejsze rodzenie się główki, co zmniejsza ryzyko pęknięcia głębszych warstw mięśni dna miednicy oraz uszkodzeń, ważnych dla statyki narządu rodnego struktur, takich jak powięź pęcherzowo-pochwowa czy powięź pęcherzowo-maciczna. Urazy okołoporodowe powodują, iż coraz częściej pierwsze symptomy obniżania się narządu rodnego można zauważyć również u młodych kobiet. Każda kolejna ciąża, jak również poród naturalny w tej grupie kobiet, niesie ryzyko dalszego obniżenia narządów i nasilenia się dolegliwości.

Obniżenie lub wypadanie narządu rodnego może pojawić się także na skutek znacznego niedożywienia organizmu, w przebiegu chorób wyniszczających organizmu, jak również u kobiet wykonujących ciężką pracę fizyczną. Innymi czynnikami zwiększającymi ryzyko pojawienia się zaburzeń statyki narządu rodnego jest również znaczna otyłość czy ograniczona aktywność ruchowa. Mało aktywny tryb życia wpływa bowiem bardzo niekorzystnie na odpowiednią sprawność mięśni, w tym także mięśni dna miednicy.

Leczenie zaburzeń statyki narządu rodnego opiera się na leczeniu operacyjnym lub zachowawczym. Wybór postępowania leczniczego uzależnione jest od wieku kobiety, jej stanu ogólnego oraz od stopnia zaawansowania choroby. Leczenie zachowawcze polega przede wszystkim na prowadzeniu odpowiedniej rehabilitacji oraz stosowaniu różnych ćwiczeń zwiększających napięcie mięśni dna miednicy utrzymujących narząd rodny w prawidłowym położeniu. Do nieoperacyjnego leczenia obniżenia narządu rodnego wykorzystuje się także dopochwowe wkładki ortostatyczne. Odpowiednio dobrana i założona wkładka podnosi pęcherz moczowy oraz macicę zmniejszając dolegliwości towarzyszące tej patologii. Tę metodę stosuje się najczęściej u kobiet starszych, u których zabieg operacyjny wymagający najczęściej znieczulenia ogólnego, stanowi duże ryzyko powikłań lub zagrożenie życia. Założenie krążka nie wymaga pobytu w szpitalu, ponieważ może on być założony przez lekarza podczas wizyty w gabinecie ginekologicznym. Ze względu na możliwość pojawienia się w trakcie stosowania krążka takich powikłań jak odleżyna czy też stan zapalny powinien on być zmieniany co około 6 miesięcy.

Najczęściej znaczne obniżenie narządu rodnego wymaga leczenia operacyjnego, podczas którego dokonuje się usunięcia macicy oraz wykonuje się plastykę krocza. Obecnie znanych jest wiele nowoczesnych technik operacyjnych polegających na naprawie struktur aparatu podtrzymującego narząd rodny. Duża różnorodność metod pozwala na precyzyjny dobór najodpowiedniejszej z nich do indywidualnego przypadku. Wybór metody operacji zależy od wieku pacjentki, jej stylu życia, ogólnego stanu fizycznego, przeszłości chirurgicznej i potrzeb seksualnych.

Jeżeli kobieta jest w wieku menopauzalnym lub nie zamierza już mieć dzieci wówczas najczęściej proponuje się jej operacyjne usunięcie macicy drogą pochwową lub przezbrzuszną. W innych przypadkach stosuje się operacje polegające na podniesieniu narządu rodnego.

Profilaktyka

Celem profilaktyki zaburzeń statyki narządów płciowych jest:

         zmniejszenie sił przemieszczających narządy płciowe,

         zapobieżenie uszkodzeniu aparatu podtrzymującego narządy płciowe w prawidłowym położeniu.

Działania profilaktyczne:

Ćwiczenia Kegla

W celu identyfikacji mięśni, które mają zostać wzmocnione dzięki tym ćwiczeniom, najlepiej podczas oddawania moczu zatrzymywać strumień moczu. Napinając je, jednocześnie zaciskają się zwieracze odbytu, cewki moczowej i wejście do pochwy. Uczucie to należy zapamiętać, by dalej ćwiczyć „na sucho” (!).

Kiedy już wiadomo, o które mięśnie chodzi, należy położyć się na plecach lub stanąć w lekkim rozkroku. Następnie należy napiąć tę grupę mięśni, policzyć do 5 i powoli je rozluźnić. Potem zaś chwilę odpocząć i powtórzyć ćwiczenie. Na początek należy wykonywać serię 5 skurczów i rozkurczów i powtarzać ją 3 razy dziennie. Po tygodniu należy zwiększyć liczbę skurczów do 10-15 i wykonywać codziennie po kilka serii. Można modyfikować ćwiczenia, np. wydłużając skurcz do 10 sekund lub napinając i rozluźniając mięśnie tak szybko jak tylko można.