Rola położnej w

profilaktyce zapalenia

sutka



Połogowe zapalenie sutka należy do

częstych chorób rozwijających się u kobiet
karmiących piersią, rzadko obserwowane jest
u matek stosujących sztuczne żywienie. W
większości przypadków czynnikiem
chorobotwórczym jest bakteria gronkowiec
złocisty.



Drogi zakażenia sutka



Drobnoustroje są przenoszone przeważnie z jamy nosowo-gardłowej
noworodka na brodawkę sutkową kobiety karmiącej, zapalenie sutka rozwija
się zatem podczas karmienia. Bezpośrednio po odstawieniu noworodka od
piersi, u 90% kobiet, na brodawce sutkowej można wykazać obecność
gronkowców.

W samej piersi zakażenie może szerzyć się do tkanki łącznej
(śródmiąższowe zapalenie sutka), czemu sprzyjają drobne uszkodzenia
brodawki (pęknięcia, szczeliny, rozstępy), w głębi tkanki łącznej rozwija się
rozległe ropne zapalenie (ten mechanizm jest najczęstszym
odpowiedzialnym za wystąpienie połogowego zapalenia sutka).

Ponadto w samej piersi zakażenie może rozprzestrzeniać się również przez
otwarte przewody mlekowe (zapalenie miąższu sutka). Mleko stanowi
doskonałą pożywkę dla bakterii, dlatego nieopróżnianie piersi sprzyja
występowaniu tego typu zapalenia.



Objawy połogowego zapalenia sutka



Początkowo połogowe zapalenie sutka przebiega z dolegliwościami bólowymi
piersi, ich zaczerwienieniem i z podwyższoną temperaturą ciała. Bóle
zlokalizowane w jednym miejscu często są pierwszymi objawami, nieraz
jedynymi. Początkowo dolegliwości te nie są znacznie nasilone, często są
lekceważone lub niewłaściwie oceniane.

Gorączka może być obecna wkrótce po pojawieniu się bolesności w obrębie
piersi. Wystąpienie podwyższonej temperatury pod koniec pierwszego lub w
trakcie drugiego tygodnia połogu u kobiety karmiącej piersią, powinna
nasuwać przypuszczenie występowania połogowego zapalenia sutka.

Zaczerwienienie może nie wystąpić, jeśli się pojawia, to zazwyczaj po
kilkunastu godzinach od pierwszych dolegliwości bólowych lub stanów
gorączkowych. Ponadto obszar objęty zakażeniem jest cieplejszy i wykazuje
tkliwość oraz bolesność podczas badania palpacyjnego.



Rozpoznanie połogowego zapalenia sutka



Rozpoznanie połogowego zapalenia sutka ustalane jest w
oparciu o wywiad chorobowy i obecność typowych
objawów klinicznych. Konieczne jest szybkie postawienie
diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia, ponieważ
umożliwia to zahamowanie procesu zapalnego i uniknięcie
tworzenia się wysięku i tym samym zropienia.

Jeżeli rozpoznanie połogowego zapalenia sutka nie
zostanie wcześnie ustalone, w przeciągu 2-3 dni w miejscu
zaczerwienionym i bolesnym powstaje twardy, nieostro
odgraniczony naciek, pierś staje się wyraźnie większa i
powstaje ropień.



Leczenie połogowego zapalenia sutka



Terapia połogowego zapalenia sutka polega przede wszystkim na ograniczeniu
karmienia piersią, stosowaniu antybiotyków, leczeniu resorpcyjnym metodami
fizykalnymi i w niektórych przypadkach zastosowaniu metod chirurgicznych.

Bezpośrednio po wystąpieniu pierwszych objawów zapalenia sutka podaje się
małe dawki preparatu hamującego wydzielanie prolaktyny (bromokryptynę,
lizurid). Leczenie to ma na celu zmniejszenie wydzielania pokarmu i powinno
być prowadzone łącznie z terapią resorpcyjną, ważne jest aby w tym czasie
dbać o całkowite opróżnianie piersi.

Jeśli po zastosowaniu środków zmniejszających laktację nie nastąpi poprawa
stanu klinicznego chorej konieczne jest podawanie antybiotyków, łącznie z
preparatami zmniejszającymi wydzielanie pokarmu.

Leczenie resorpcyjne metodami fizykalnymi jest uzasadnione jedynie w
przypadkach początkowego stadium zapalenia lub kiedy proces chorobowy nie
jest nasilony. W tym celu podwiązuje się pierś i stosuje się zimne okłady.



Zapobieganie połogowemu zapaleniu sutka. Kilka
rad od położnej:



Upewnic się, czy podczas karmienia dziecko ma w ustach brodawkę wraz z otoczką, a
nie tylko samą brodawkę. Ssanie samej brodawki sprawia ból, a dziecku nie dostarczy
zbyt wiele mleka. Jeśli obrzmienie utrudnia dziecku uchwycenie całej otoczki, by je
zmniejszyć przed przystawianiem dziecka do piersi należy wycisnąć palcami lub
odciągnąć trochę mleka za pomocą ściągacza.



Usunąć ze stanika wkładki nie przepuszczające powietrza( by ułatwić cyrkulację
powietrza)



Wystawić brodawki na powietrze tak często, jak jest to możliwe, szczególnie po
karmieniu



Zmienić pozycję w czasie karmienia, tak aby brodawka z otoczką były uciskane w
różnych płaszczyznach, a nie tylko w jednej.



Myć brodawki tylko wodą- nigdy mydłem, spirytusem ani zwilżonymi chusteczkami



Rozluźnić się psychicznie przez 15 minut przed karmieniem- posłuchać muzyki,
wykonać kilka rozluźniających ćwiczeń



Rola położnej- prawidłowe techniki karmienia

piersią:



Wargi dziecka obejmują brodawkę piersi wraz z

otoczką



Policzki nie zapadają się w trakcie ssania



Usta dziecka sa szeroko otwarte, a wargi nie są

wciągnięte do wewnątrz



Przed karmieniem język malucha jest ułożony na

jego dolnej wardze



Nie słychac odgłosów cmokania ssanie nie jest

bolesne dla mamy.



Rokowanie przy połogowym zapaleniu sutka



Rokowanie w połogowym zapaleniu sutka jest z reguły
pomyślne. Nieraz nie jest konieczne stosowanie
antybiotyków, objawy ustępują samoistnie lub po
wdrożeniu terapii preparatami hamującymi wydzielanie
prolaktyny. Możliwy jest szybki powrót do naturalnego
karmienia noworodka.

Nieco gorzej rokują przypadki połogowego zapalenia
sutka nierozpoznane i późno rozpoznane, ponieważ nieraz
dochodzi do znacznego rozprzestrzeniania się procesu
zapalnego z wytworzeniem się ropni, często
wymagających interwencji chirurgicznej.

Monika Rowińska



Dziękuje za

uwagę