Duszność

Duszność

Katedra i Klinika Otolaryngologii

Katedra i Klinika Otolaryngologii

Akademia Medyczna w Warszawie

Akademia Medyczna w Warszawie

Kierownik: prof. dr hab. n. med. Kazimierz

Kierownik: prof. dr hab. n. med. Kazimierz

Niemczyk

Niemczyk

Duszność

Duszność

- stan uświadomionej

- stan uświadomionej

konieczności wzmożenia czynności

konieczności wzmożenia czynności

oddechowej

oddechowej

duszność wysiłkowa - po wysiłku

duszność wysiłkowa - po wysiłku

fizycznym

fizycznym

duszności spoczynkowa - bez

duszności spoczynkowa - bez

uprzedniej aktywności fizycznej

uprzedniej aktywności fizycznej

asfiksja

asfiksja

(duszenie się) - najcięższa

(duszenie się) - najcięższa

postać duszności, jest stanem ostrej

postać duszności, jest stanem ostrej

niewydolności oddechowej

niewydolności oddechowej

duszności krtaniowa

duszności krtaniowa

-

-

zwężenie drogi

zwężenie drogi

oddechowej na poziomie krtani

oddechowej na poziomie krtani

jest dusznością spoczynkowo-wysiłkową

jest dusznością spoczynkowo-wysiłkową

ma charakter wdechowo-wydechowy

ma charakter wdechowo-wydechowy

ostra

ostra

przewlekła

przewlekła

(może być

(może być

nieuświadomiona)

nieuświadomiona)

duszności krtaniowa

duszności krtaniowa

towarzyszy jej zwykle zjawisko

towarzyszy jej zwykle zjawisko

akustyczne, określane jako

akustyczne, określane jako

świst

świst

krtaniowy

krtaniowy

(ang.

(ang.

stridor

stridor

).

).

Świst krtaniowy jest dźwiękiem o

Świst krtaniowy jest dźwiękiem o

szorstkim brzmieniu powstałym w

szorstkim brzmieniu powstałym w

wyniku przeciskania się powietrza

wyniku przeciskania się powietrza

przez zwężone światło krtani,

przez zwężone światło krtani,

ulegającego turbulencji i

ulegającego turbulencji i

wywołującego wibrację jej ścian.

wywołującego wibrację jej ścian.

Duszność krtaniowa jest
zawsze stanem
bezpośredniego zagrożenia
życia, niejednokrotnie o
dramatycznym przebiegu

Przyczyny duszności:

Przyczyny duszności:

Przyczyn należy szukać od poziomu

Przyczyn należy szukać od poziomu

gardła do poziomu oskrzeli

gardła do poziomu oskrzeli

–

Na poziomie gardła

Na poziomie gardła

–

Na poziomie krtani

Na poziomie krtani

–

Na poziomie tchawicy

Na poziomie tchawicy

–

Na poziomie oskrzeli

Na poziomie oskrzeli

Przyczyny duszności

na poziomie

gardła

:

Ropień okołomigdałkowy
Ropień zagardłowy lub przestrzeni

przygardłowej
Ropień języka
Ropień dna jamy ustnej
Obrzęk naczynioruchowy Quinckego
Nowotwory złośliwe
Choroby zakaźne (mononukleoza

zakaźna, błonica)

Przyczyny duszności

na poziomie

gardła

:

Ropień okołomigdałkowy

Przyczyny duszności

na poziomie

gardła

:

Ropień

przestrzeni
przygardłowej

Przyczyny duszności

na poziomie

gardła

:

Ropień języka

Przyczyny duszności

na poziomie

gardła

:

Ropień dna jamy ustnej

Przyczyny duszności

na poziomie

gardła

:

Obrzęk

Quinkego

Przyczyny duszności

na poziomie

gardła

:

Nowotwory złośliwe –rak migdałka

Przyczyny duszności

Przyczyny duszności

na poziomie krtani

na poziomie krtani

:

:

Nowotwory złośliwe i łagodne

Nowotwory złośliwe i łagodne

Obrzęk krtani

Obrzęk krtani

Zapalenie nagłośni

Zapalenie nagłośni

Ropień nagłośni

Ropień nagłośni

Porażenie fałdów głosowych

Porażenie fałdów głosowych

Urazy krtani i szyi

Urazy krtani i szyi

Ciało obce

Ciało obce

Skurcz krtani

Skurcz krtani

Zaburzenia rozwojowe u dzieci – „płetwy

Zaburzenia rozwojowe u dzieci – „płetwy

krtani” i wodzona wiotkość chrząstek krtani

krtani” i wodzona wiotkość chrząstek krtani

Przyczyny duszności

Przyczyny duszności

na poziomie

na poziomie

krtani

krtani

:

:

Nowotwory złośliwe i łagodne

Nowotwory złośliwe i łagodne

Brodawczaki krtani

Brodawczaki krtani

Przyczyny duszności

Przyczyny duszności

na poziomie

na poziomie

krtani

krtani

:

:

Nowotwory złośliwe i łagodne

Nowotwory złośliwe i łagodne

Przyczyny duszności

Przyczyny duszności

na poziomie

na poziomie

krtani

krtani

:

:

Zapalenie nagłośni

Zapalenie nagłośni

Przyczyny duszności

Przyczyny duszności

na poziomie

na poziomie

krtani

krtani

:

:

Zaburzenia rozwojowe u dzieci –

Zaburzenia rozwojowe u dzieci –

„płetwy krtani” i wodzona wiotkość

„płetwy krtani” i wodzona wiotkość

chrząstek krtani

chrząstek krtani

Przyczyny duszności

Przyczyny duszności

na poziomie

na poziomie

krtani

krtani

:

:

Porażenie fałdów głosowych

Porażenie fałdów głosowych

Przyczyny duszności

Przyczyny duszności

na poziomie

na poziomie

tchawicy:

tchawicy:

Zwężenia tchawicy (bliznowate, ucisk z

Zwężenia tchawicy (bliznowate, ucisk z

zewnątrz przez wole, guz śródpiersia)

zewnątrz przez wole, guz śródpiersia)

Uraz tchawicy

Uraz tchawicy

Ciało obce

Ciało obce

Tracheomalacja

Tracheomalacja

Nowotwory tchawicy

Nowotwory tchawicy

Stany zapalne

Stany zapalne

Powikłania po tracheotomii

Powikłania po tracheotomii

Objawy:

Objawy:

Zwężenie światła gardła lub okolicy

Zwężenie światła gardła lub okolicy

nadgłośniowej

nadgłośniowej

utrudnienie wdechu

utrudnienie wdechu

słyszalny stridor

słyszalny stridor

głos zwykle jest prawidłowy

głos zwykle jest prawidłowy

Objawy:

Objawy:

Zwężenie światła krtani

Zwężenie światła krtani

duszność wdechowo-wydechowa

duszność wdechowo-wydechowa

często chrypka lub bezgłos

często chrypka lub bezgłos

Objawy:

Objawy:

Zwężenie okolicy podgłośniowej

Zwężenie okolicy podgłośniowej

duszność wdechowo-wydechowa

duszność wdechowo-wydechowa

często „szczekający kaszel”

często „szczekający kaszel”

głos zwykle jest prawidłowy

głos zwykle jest prawidłowy

Objawy:

Objawy:

Zwężenie światła tchawicy

Zwężenie światła tchawicy

Ciężka duszność wdechowo-wydechowa

Ciężka duszność wdechowo-wydechowa

Uruchomienie dodatkowych mięśni

Uruchomienie dodatkowych mięśni

oddechowych – wciąganie dołków

oddechowych – wciąganie dołków

nadobojczykowych, dołka nad

nadobojczykowych, dołka nad

mostkiem, przestrzeni międzyżebrowych

mostkiem, przestrzeni międzyżebrowych

głos jest prawidłowy

głos jest prawidłowy

W każdym przypadku

W każdym przypadku

konieczne jest podjęcie

konieczne jest podjęcie

natychmiastowego

natychmiastowego

leczenia zachowawczego

leczenia zachowawczego

bądź chirurgicznego, w

bądź chirurgicznego, w

zależności od przyczyny

zależności od przyczyny

duszności.

duszności.

Postępowanie:

Postępowanie:

Ustalenie poziomu, na którym

Ustalenie poziomu, na którym

nastąpiło upośledzenie drożności

nastąpiło upośledzenie drożności

dróg oddechowych

dróg oddechowych

Rozpoznanie: badanie

Rozpoznanie: badanie

laryngologiczne, w tym badanie

laryngologiczne, w tym badanie

krtani w laryngoskopii pośredniej

krtani w laryngoskopii pośredniej

Zebranie wywiadu od chorego lub

Zebranie wywiadu od chorego lub

osoby towarzyszącej

osoby towarzyszącej

Leczenie duszności krtaniowej

Leczenie duszności krtaniowej

obejmuje:

obejmuje:

przywrócenie oraz utrzymanie

przywrócenie oraz utrzymanie

drożności drogi oddechowej

drożności drogi oddechowej

możliwie najszybsze

możliwie najszybsze

usunięcie przyczyny

usunięcie przyczyny

wystąpienia duszności

wystąpienia duszności

Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze

jest z reguły

jest z reguły

wystarczające w przypadku zmian

wystarczające w przypadku zmian

zapalno-obrzękowych.

zapalno-obrzękowych.

"tracheotomia farmakologicza„ -

"tracheotomia farmakologicza„ -

podawanie kortykosteroidów w

podawanie kortykosteroidów w

iniekcjach dożylnych

iniekcjach dożylnych

–

u dorosłych w dawce do 1000 mg

u dorosłych w dawce do 1000 mg

–

u dzieci 10 mg/kg masy ciała.

u dzieci 10 mg/kg masy ciała.

Duszność w przebiegu wstrząsu anafilaktycznego:

Duszność w przebiegu wstrząsu anafilaktycznego:

może zawierać komponentę duszności krtaniowej.

może zawierać komponentę duszności krtaniowej.

Lekiem z wyboru jest

Lekiem z wyboru jest

epinefryna

epinefryna

, dawka zależnie od

, dawka zależnie od

wartości ciśnienia tętniczego krwi chorego oraz

wartości ciśnienia tętniczego krwi chorego oraz

stopnia nasilenia objawów anafilaksji.

stopnia nasilenia objawów anafilaksji.

U chorych w ciężkim stanie - dożylnie po

U chorych w ciężkim stanie - dożylnie po

rozcieńczeniu 0,1 ml epinefryny 1:1000 w 9,9 ml soli

rozcieńczeniu 0,1 ml epinefryny 1:1000 w 9,9 ml soli

fizjologicznej przez 5 - 10 minut.

fizjologicznej przez 5 - 10 minut.

Przy mniej nasilonych objawach - podskórnie lub

Przy mniej nasilonych objawach - podskórnie lub

domięśniowo dawka 0,3 - 0,5 ml (0,01 ml/kg

domięśniowo dawka 0,3 - 0,5 ml (0,01 ml/kg

roztworu 1:1000, maksymalnie do 0,5 ml).

roztworu 1:1000, maksymalnie do 0,5 ml).

Ponadto kortykosteroidy (np. metylprednizolon 125 -

Ponadto kortykosteroidy (np. metylprednizolon 125 -

250 mg i.v. lub hydrokortryzon 250 - 1000 mg i.v.)

250 mg i.v. lub hydrokortryzon 250 - 1000 mg i.v.)

oraz leki przeciwhistaminowe anty H1

oraz leki przeciwhistaminowe anty H1

(difenhydramina 1 mg/kg i.v. lub i.m. zwykle 50 mg)

(difenhydramina 1 mg/kg i.v. lub i.m. zwykle 50 mg)

lub anty H2 (cymetydyna 300 mg i.v., i.m., p.o.).

lub anty H2 (cymetydyna 300 mg i.v., i.m., p.o.).

Utrzymywanie się

Utrzymywanie się

duszności krtaniowej mimo

duszności krtaniowej mimo

stosowanego leczenia

stosowanego leczenia

zachowawczego wymaga

zachowawczego wymaga

mechanicznego

mechanicznego

udrożnienia górnych dróg

udrożnienia górnych dróg

oddechowych.

oddechowych.

Interwencja chirurgiczna

Interwencja chirurgiczna

obejmuje intubację

obejmuje intubację

dotchawiczą,

dotchawiczą,

tracheotomię, a w

tracheotomię, a w

szczególnych

szczególnych

okolicznościach –

okolicznościach –

konikotomię lub

konikotomię lub

konikopunkcję.

konikopunkcję.