Wybrane zagadnienia

z endokrynologii dziecięcej

CHOROBY TARCZYCY

Najczęstsze choroby tarczycy
u dzieci:

I. Wole

II. Niedoczynność tarczycy

III. Nadczynność tarczycy

Wole (struma, tyreomegalia)

Def. powiększenie tarczycy lub
ektopowa lokalizacja tkanki

tarczycowej

(wole językowe; wole jajnikowe)

badanie palpacyjne tarczycy- tradycyjna ocena



wg def.Pereza i wsp

. (WHO,Genewa 1960r.)



Wg PAHO (1974r. i 1986r.):

wyczuwalność,widoczność w położeniu

normalnym i wyproście



Wg WHO/UNICEF/ICCIDD

Uproszczona klasyfikacja wola

wg

WHO



Stopień O - nie stwierdza się wola



Stopień I - wole wyczuwalne
dotykiem, niewidoczne w normalnej
pozycji szyi; przy przełykaniu tarczyca
przesuwa się ku górze;

wole guzkowe – guzek bez

powiększenia

tarczycy



Stopień II - wole wyczuwalne dotykiem,
widoczne w normalnej pozycji szyi

Wole rzekome

Def. obrzmienie, twór guzowaty na

szyi



fałd tłuszczowy



powiększone węzły chłonne

(delfickie, przedtchawicze, na

wysokości cieśni tarczycy)



potworniaki (np. torbiele skórzaste)



guzy i torbiele przytarczyc



guzki krtaniowe

Wole - podział



wrodzone nabyte



obojętne nadczynne

niedoczynne

(proste)



rozlane guzowate mieszane

(miąższowe)

Wole wrodzone - przyczyny



niedobór jodu w pożywieniu matki

najczęściej



wole niedoczynne - dyshormonogeneza



wole nadczynne - ch.Graves-Basedowa

u noworodka



wole noworodków matek leczonych:

tyreostatykiem, jodem



guzy nieswoiste : lymphoma; teratoma

Wole nabyte -przyczyny



niedobór jodu



nadmiar jodu



goitrogeny - substancje wolotwórcze



czynniki hormonalne:

duże zapotrzebowanie na hormony

tarczycy:

okres

pokwitania

ciąża



procesy autoimmunologiczne



defekty hormonogenezy

Wole obojętne

=

proste

Def. niezapalne i nienowotworowe
powiększenie tarczycy, przebiegające ze
stanem eutyreozy



sporadyczne czynniki wewnętrzne:

wrażliwość osobnicza; predyspozycja
rodzinna; uwarunkowania genetyczne



endemiczne czynniki zewnętrzne:

niedobór jodu; goitrogeny
niedobór jodu na danym terenie
u 10% ogółu ludności lub u 20% dzieci

Proces powstawania wola

guzowatego z obojętnego



Wole rozlane miąższowe - przerost i

pomnożenie komórek pęcherzykowych tarczycy

pod wpływem stymulacji TSH



Wole rozlane hiperplastyczne -zmniejszenie

ilości koloidu w pęcherzykach tarczycy i wzrost

unaczynienia gruczołu tarczowego



Wole koloidowe - spłaszczenie nabłonka

pęcherzykowego i zmniejszenie jego aktywności

biologicznej, wypełnienie pęcherzyków koloidem



Wole guzkowe - pojawienie się rozsianych

obszarów hiperplazji z czynnościową autonomią

oraz obszarów inwolucji (atrofia z wyczerpania),
aż do

rozwoju raka

Wole obojętne

obraz anatomiczny

1. Wole miąższowe rozlane

struma parenchymatosa diffusa

2. Wole koloidowe

struma coloides

3. Wole guzowate

struma nodosa

-

wole jednoguzkowe

mononodularis

-

wole wieloguzkowe

multinodularis

Wole proste u dzieci

objawy kliniczne

Wole pokwitaniowe

bezbolesne powiększenie tarczycy,o gładkiej pow.,
symetryczne; wielkość: I lub II stopień (wg WHO)
okres pokwitania 7-9 x częściej u dziewcząt

Wywiad: rodzinna predyspozycja; wole sporadyczne,
endemiczne; czas wystąpienia wola

Badanie: wole, węzły chłonne,obwód szyi, tętno, RR

Wole proste u dzieci

różnicowanie

wole miąższowe



zapalenie tarczycy typu Hashimoto



choroba Graves-Basedowa

wole guzowate



rozlane wole wieloguzkowe



łagodny gruczolak



rak tarczycy



torbiel

Wole proste u dzieci

badania dodatkowe



Hormony tarczycy

:

FT4 dolny zakres normy
FT3 górna granica normy /nieco podwyższone
TSH norma

trójjodotyroninowa eutyreoza



Inne badania:

USG tarczycy

p-ciała p-tarczycowe:

a-Tg, a-Mc, a-TPO,a-TSH (TRAB)

Wole proste u dzieci

leczenie

usunięcie czynnika stymulującego przerost tarczycy
zależnie od patogenezy

wole endemiczne  suplementacja jodem
wole sporadyczne



identyfikacja przyczyny

1. leczenie przyczynowe
- niedobór jodu : uzupełnić niedobór
- unikać substancji wolotwórczych
2. supresja TSH : podać hormony tarczycy

Wole proste u dzieci

profilaktyka



dieta: unikać goitrogenów

dodawać pierwiastki

śladowe

Zapobieganie:

-

sól jodowana

-

jodowanie pasz bydła

-

ochrona środowiska!!!

Wole guzkowe

Def.
wole, które w badaniu palpacyjnym
sprawia wrażenie tworu o

nierównej

(guzkowej) konsystencji

hist-pat.:

zmiana nienotworowa,

wg klasyfikacji Hedingera należy do

grupy 7 (zmiany guzopodobne)

Wole guzkowe - przyczyny

powstawania guzków



predyspozycja genetyczna



wole obojętne długotrwające, nieleczone



leczenie zbyt małymi dawkami /nieregularne
stosowanie hormonów tarczycy



przedawkowanie preparatów jodowych

u dzieci



radioterapia szyi, głowy z innych
przyczyn

Rak tarczycy u dzieci

częstość występowania

w ogólnej populacji

rak brodawkowaty 40-60%
rak pęcherzykowy 20-30%
rak anaplastyczny 5-15 %
rak rdzeniasty 3-12 %
u dzieci

3-6% wszystkich nowotworów tarczycy
8 x częściej u dziewcząt
najczęściej rak brodawkowaty

Wskazania do biopsji tarczycy

u dzieci

wole guzowate zapalenia tarczycy nowotwory
Cel BAC tarczycy:
- różnicowanie typu zmiany:
nowotworowa; nienowotworowa
- rozpoznawanie:
raka tarczycy (anaplast.; brodawk.)
zapalenia tarczycy (ostre ; podostre)
-pomoc w wyborze leczenia:
kwalifikacja do strumektomii
przewidywanie zakresu zabiegu oper.
-monitorowanie leczenia zachowawczego:
zmiany łagodne; zwyrodnieniowe; wole odrostowe