CHOROBY TARCZYCY

HORMONY TARCZYCY:

• TYROKSYNA (3,3,3’,5’-

TETRAJODOTYRONYNIA T4

• TRIJODOTYRONINA 3,5,3,-

TRIJODOTYRONINA T3

• KALCYTONINA

T4
Prohormon, główny produkt aktywności

tarczycy (85%)

Jego aktywność wzrasta po odjodowaniu do

T3 (dejodazynaza 1 D1 w wątrobie,

nerkach, mieśniach szkieletowych, sercu i

innych.

Odjodowanie w mózgu, przysadce i tarczycy

zachodzi z udziałem dejodynazy 2

Deojodanyzana 3 jest natomiast w łożysku

inaktywując T4 i T3 chroniąc płód przed

nadmiernym działaniem hormonów

tarczycy

T3

• Podstawowy hormon działjący na

poziomie komórek obwodowych

• Powodują aktywację (rzadziej

hamowanie) transkrypcji genów

RECEPTORY HT

• Znajdują się we wszystkich

komórkach ustroju

• Są receptorami jądrowymi, wysępują

2 typy tych receptorów TRα i TRβ

• Wiążą się głównie z T3, wykazują

znacznie słabsze powinowactwo do
T4

BIOSYNTEZA I METABOLIZM TYROKSYNY

TYROZYNA

I

2

TYROKSYNA

UWALNINIE
Z TYREOGLOBULINY

WIĄZANIE
Z BIAŁKAMI TBG,
TBPA, TBA

ODJODOWANIE

T3 DZIAŁAJĄCA
NA TKANKI

T3

T4

Wiązanie z
białkami krwi

Małe (0,3% w
postaci wolnej)

Bardzo
wysokie
(0,03% w
postaci
wolnej)

Działanie na
tkanki

Wysokie

Małe
(4Xsłąbiej)

1)tworzenie
2)tyrozyna+I=MIT oraz DIT
3)reakcja sprzęgania Harringtona
DIT+MIT
Lub DIT+DIT

PRZYCZYNY ZABURZEŃ CZYNNOŚCI TARCZYCY

NADCZYNNOŚĆ

• PIERWOTNA
• Wole guzkowate nadczynne

(choroba Plummera)

• WTÓRNA
• 1)Nadmierne wydzielanie

TSH

• (gruczolak przysadki)
• 2)choroba Gravesai

Basedowa (wytw.
LATS+LATS-ochraniacz)

NIEDOCZYNNOŚĆ

PIERWOTNA

(brak wytwarzania T3 i

T4)

• Wole obojętne
• Wole endemiczne(brak jodu)

choroba Hashimoto

• Choroba Riedla (zmiany zapalne

i włókniste)

• Choroba Quervaina

WTÓRNA

Uszkodzenie przysadki lub

podwzgórza

Objawy podmiotowe i przedmiotowe zaburzeń czynności tarczycy

Nadczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy

Ogólne wrażenie

Zdenerwowanie,
Pobudzenie

Nieruchoma, blada twarz o
grubych stężałych rysach,
obrzęki twarzy

Oczy

Błyszczące, utkwione w jeden
punkt

Obrzęknięte powieki

Objawy „mózgowe”

nadpobudliwość

Kretynizm, zmęczenie, stany
depresyjne

metabolizm

Przyspieszony
Zwiększone procesy spalania i
zużycia tlenu, podwyższona
temperatura ciała

Zwolniony,
Trudności z redukcją masy
ciała
marznięcie

Skóra

Wilgotna, ciepła

Szorstka, blada lub o
żółtawym zabarwieniu

Włosy

Wypadają

Suche, łamliwe, wypadanie
brwi i owłosienia łonowego

Potliwość

Wzmożona

Zmniejszona

Obrzęki

W wyniku niewydolności
serca

Częste:nóg i rąk

Rytm serca

Przyspieszony, tachykardie

Zwolniony

Duszność

Wysiłkowa

Często spoczynkowa

Stolce

Tendencje do biegunek

Zaparcia

Niedokrwistość

Rzadka

Częsta

Stawy

Bez zmian

Bóle i obrzęki

Mięśnie

Drżenia

Pseudohipertrofia

Wole

Nie jest charakterystyczne

Nie jest charakterystyczne

LECZENIE NIEDOCZYNNOŚCI

• Dawniej organoterapia
• hormony
• Syntetyczne T3 i T4
• Związki jodu

TYREOTROPINA

• HORMON WYTWARZANY W

PRZYSADCE, pobudza wytwarzanie
HT

• Powoduje unaczynienie i masę

tarczycy, zwiększa ilość
tyreoglobuliny, zwiększa
gromadzenie jodu, pobudza syntezę i
uwalnianie HT

Trijodotyronina T3 i

tyroksyna T4

ZASTOSOWANIE:
Leczenie substytucyjne przy upośledzeniu lub braku

ich wytwarzania

LEKI: LEWOTYROKSYNA I LITYRONINA

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• Tyreotoksykoza

• Wzrost ciśnienia tętniczego

• Zaburzenia pracy serca(migotanie przedsionków,

zaostrzenie wniewydolności)

• Zaburzenia jajeczkowania

LECZENIE NADCZYNNOŚCI

LEKI PRZECIWTARCZYCOWE

TYREOSTATYKI

1. Poch. TIOURACYLU
2. POCH. TIOIMIDAZOLU
3. INHIBITORY WYCHWYTU JODU
4. JOD I JEGOZ ZWIĄZKI

AD.1 POCHODNE TIOURACYLU

METYLOTIOURACYL, PROPYLOTIOURACYL

• HAMUJĄ WYTWARZANIE T3 I T4 POPRZEZ HAMOWANIE AKTYWNOSCI

ENZYMÓW WARUNKUJĄCYCH JODOWANIE TYROZYNY W TYREOGLOBULINIE

• Dobrze się wchłąniają, stęż. Zmniejsza się po 6 godz, po jednorazowej

dawce działanie utrzymuje się przez 24 godz

• DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
• PRZEROST TARCZYCY
• Skórne odczyny uczuleniowe
• Łysienie
• Zaburzenia pracy przewodu pokarmowego
• LEUKOPENIA!!!!
• AGRANULOCYTOZA!!!
• Uszkodzenie wątroby, nerek
• Zapalenia wielonerwowe
• Interakcje z CHLORAMFENIKOLEM, POCH. HYDANTOINY I LEKAMI

PRZECIWHISTAMINOWYMI

PRZECIWHISTAMINOWYMI

AD.2 POCH. TIOIMIDAZOLU

TIAMAZOL, KARBIMAZOL

• Hamują jodowanie grup tyrozynowych w tyreoglobulinie

oraz hamują reakcję Harringtona

• Lepiej tolerowane, działają po 1 godz, dz. Utrzymuje się do

24 godz

• Gromadzą się także w nadnerczach

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• Bardziej bezpieczne, rzadziej TROMBOCYTOPENIA

AGRANULOCYTOZA, NIEDOKRWISTOŚĆ APLASTYCZNA

• Nudności, wymioty, bóle głowy, wysypka

• łysienie

STOSUJE SIĘ DAWKI 10 RAZY MNIEJSZE NIŻ PRPYLOTIOURACYLU

AD.3 INHIBITORY WYCHWYTU JODU

KClO

4,

RODANKI NaSCN, KSCN

• Hamują wbudowanie jodu do tarczycy, oraz

usuwają niezużyte jodki

• Aniny tych związków mają podobną masę

cząsteczkową do jodu konkurując z nimi

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• NIEDOKRWISTOŚĆ APLASTYCZNA

• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe,

• Wysypki

• granulocytopenia

PREPARATY JODU

• W małych dawkach stymulują powstawanie HT, w dużych

hamuje wytwarzanie HT: efekt Wolffa i Chaikoffa

• Tarczyca bez nadczynności nie wykazuje reaktywnosci na

jod

• Duże dawki hamują hydrolizę tyreoglobuliny i hamują dz.

TSH

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

•

Jodzica,

• Nadczynnosć tarczycy (Jod-Basedov)

• Ostre zaburzenia pracy przewodu pokarmowego

• Podrażnienie błony śluzowej nosa i gardzieli

JOD PROMIENIOTWÓRCZY

ZA pomocą

131

I dokonuje się:

• Oceny nadczynności (jodochwytność)

• Wbudowania jodu promieniotwórczego do

tkanki nowotworowej:emisja
promieniowania β, które w tkankach ma
długość 1-2 mm, powstają wolne rodniki

Przełom tarczycowy

• Objawy: 

 

gorączka do 40 ,

chory zdezorientowany, 

halucynacje, 

chory skrajnie pobudzony, niespokojny, 

drżenia mięśniowe, 

wilgotna, gorąca skóra, 

 

biegunki, 

częstoskurcz z zaburzeniami rytmu tętno >140 , 

niewydolność krążenia, 

odwodnienie, 

śpiączka. 

Śmiertelność w czasie przełomu tarczycowego do 20 % przypad

ków. 

 

Leki pomocnicze

• Β-adrenolityki (propranolol, atenolol,

metoprolol)

• Glikokortykosteroidy (leczenie

oftalmopatii)