PRZECIWDZIAŁA

NIE

TERRORYZMOWI

W POLSCE

PŁASZCZYZNA POLITYCZNA

Po zmianach ustrojowych Polska podjęła
działania związane z związaniem swojego
bezpieczeństwa z NATO i Unią Europejską.
Problem przeciwdziałania terroryzmowi
odgrywa w tych organizacjach znaczącą
rolę.
Poglądy

na

zagrożenie

terroryzmem

międzynarodowym uległy zdecydowanym
przewartościowaniom po 11 września
2001 roku.

W 2003 roku w Strategii Bezpieczeństwa
RP znalazły się postanowienia dotyczące
zagrożenia terrorystycznego:
• zaliczono terroryzm do nowych wyzwań
polskiej
polityki bezpieczeństwa;
• wskazano terroryzm międzynarodowy
jako
najważniejsze wśród nowych zagrożeń
dla Polski i
bezpieczeństwa międzynarodowego;

• wyrażono gotowość do odgrywania
odpowiedniej roli
międzynarodowej jaką było
zaangażowanie Polski w
proces stabilizacji w Iraku;

• podkreślono rosnącą rolę sfery
bezpieczeństwa
wewnętrznego, za której ochronę
odpowiedzialność
ponoszą wszystkie organy administracji
publicznej
oraz inne, realizujące zadania w
dziedzinie
bezpieczeństwa i obrony;

• wskazano potrzebę utworzenia
państwowego
kompleksu systemu reagowania
kryzysowego;
• podkreślono rolę wywiadu i kontrwywiadu
w
rozpoznawaniu podmiotów prowadzących,

inspirujących bądź finansujących
międzynarodową
działalność terrorystyczną.

W listopadzie 2007 roku powstał kolejny
dokument:
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP.

Strategia wymienia komponenty systemu

bezpieczeństwa państwa, które odgrywają

istotną rolę w przeciwdziałaniu

zagrożeniom o charakterze

terrorystycznym:

• Siły Zbrojne
- w zakresie udziału w akcjach
międzynarodowej koalicji
antyterrorystycznej,
-wsparcie działań prewencyjnych na
terytorium RP,
-udział w działaniach z zakresu zarządzania

kryzysowego,
- prowadzenie działań przez wojska
specjalne;

• cywilne i wojskowe służby specjalne – w

zakresie

rozpoznania i przeciwdziałania zjawiskom,

które

zagrażają interesom kraju, a przede

wszystkim

w

zakresie uzyskiwania, analizowania,

przetwarzania

i

przekazywania właściwym organom

informacji,

w

tym

szczególnie w odniesieniu do terroryzmu;

• Policję i Straż Graniczną – w zakresie

monitorowania

zagrożeń terrorystycznych we współpracy

z innymi

służbami;

• Biuro Ochrony Rządu – w zakresie

ochrony

osób,

obiektów i urządzeń, ważnych ze

względu

na

bezpieczeństwo państwa oraz placówek

dyplomatycznych przed zagrożeniami o

charakterze

terrorystycznym;

• wymiar sprawiedliwości – zwiększanie

sprawności

i

efektywności prowadzonych działań,

szczególnie

w

odniesieniu do zmian porządku prawnego

związanego

z

przeciwdziałaniem terroryzmowi;

•

wywiad

finansowy

–

w

zakresie

doskonalenia

monitoringu transakcji finansowych oraz

współpracy

operacyjno-rozpoznawczej z Agencją

Bezpieczeństwa

Wewnętrznego, Centralnym Biurem

Antykorupcyjnym,

Policją i Strażą Graniczną, w odniesieniu

do

przeciwdziałaniu

finansowaniu

terroryzmu;

• Służbę Celną – w zakresie współpracy z

innymi służbami

przy zwalczaniu terroryzmu.

PŁASZCZYZNA PRAWNA

Minister Spraw Wewnętrznych i

Administracji

posiada

szerokie

kompetencje

w

zakresie

przeciwdziałania terroryzmowi.

MSWiA

podlegają

służby

biorące

angażowane

w

przeciwdziałanie

terroryzmowi:
• Policja;
• Straż Graniczna;
• Państwowa Straż Pożarna;
• Obrona Cywilna Kraju;
• Urząd ds. Repatriacji i Cudzoziemców;
•

Krajowe

Centrum

Informacji

Kryminalnej;
• Biuro Ochrony Rządu.

Przepisy polskiego prawa regulują kwestie

związane z dostępem do broni palnej,

amunicji i materiałów wybuchowych, które

mogą posłużyć przeprowadzeniu ataku

terrorystycznego.

Przed 2001 rokiem w Polsce nie istniały

specjalne

regulacje

prawno-karne

dotyczące

czynów

o

charakterze

terrorystycznym.

Istniały jednak ramy prawne, które

umożliwiały ściganie przestępstw, które

mogły być związane z działalnością

terrorystyczną na tyle, na ile terroryzm

jest zjawiskiem skutkującym działaniami o

charakterze przestępczym.

W roku 2002 Kodeks karny został

znowelizowany.

Przestępstwa

o

charakterze

terrorystycznym

są

zagrożone większym wymiarem kary.

W znowelizowanym Kodeksie określono, że

przestępstwem

o

charakterze

terrorystycznym jest czyn zagrożony karą

pozbawienia wolności, której górna granica

wynosi co najmniej 5 lat, popełniony w

celu:

• poważnego zastraszenia wielu osób;

• zmuszenia organu władzy publicznej RP

lub

innego

państwa albo organu organizacji

międzynarodowej

do

podjęcia lub zaniechania określonych

czynności;

• wywołanie poważnych zakłóceń w ustroju

lub

gospodarce RP, innego państwa lub

organizacji

międzynarodowej – a także groźba

popełnienia

takiego

czynu.

Kto bierze udział w zorganizowanej

grupie lub związku mającym charakter

zbrojny lub o charakterze terrorystycznym

podlega karze pozbawienia wolności od 6

miesięcy do lat 8.
(w przypadku innego charakteru – od 3
miesięcy do 5 lat)

Kto grupę (związek) o charakterze
terrorystycznym zakłada podlega karze
pozbawienia wolności od lat 3 do 10 lat.

W odniesieniu do zwalczania terroryzmu
mogą być stosowane szczególne
instrumenty prawne:
• specjalne zespoły dochodzeniowe;
• specjalne techniki śledcze;
• użycie agentów;
• procedura związana z występowaniem
przed sądem
świadka koronnego;
• świadek incognito oraz programy
ochrony świadków.

Określono nowe zasady postępowania

wzmacniające mechanizmy współpracy

międzynarodowej

w

odniesieniu

do

zwalczania terroryzmu.

W Ustawie o cudzoziemcach z 2003 roku
uregulowano

kwestie

związane

z

potencjalnym zagrożeniem ze strony
cudzoziemców.
Ustawa stanowi, że cudzoziemcowi
można odmówić prawa wjazdu na
terytorium RP bądź przyznania mu wizy,
jeśli istnieje podejrzenie, że osoba taka
jest zaangażowana w działalność o
charakterze terrorystycznym.

Prezes

Urzędu

ds.

Repatriacji

i

Cudzoziemców

prowadzi

wykaz

cudzoziemców,

których

pobyt

na

terytorium RP jest niepożądany.

W wykazie znajdują się cudzoziemcy,
wobec których:
• została wydana ostateczna decyzja o
cofnięciu zezwolenia na osiedlenie się ze
względów obronności lub bezpieczeństwa
państwa;

• ich wjazd lub pobyt jest niepożądany ze
względu

na

zobowiązania wynikające z postanowień

ratyfikowanych

umów

międzynarodowych
obowiązujących RP;
• ich wjazd lub pobyt jest niepożądany ze
względu

na

zagrożenie

dla

obronności

lub

bezpieczeństwa
państwa albo bezpieczeństwa i porządku
publicznego.

W

przypadku

starania

się

przez

cudzoziemca o status uchodźcy Ustawa

nakazuje

ustalić

czy

nie

dokonał

wcześniej zbrodni przeciwko pokojowi,

zbrodni wojennej lub zbrodni przeciwko

ludzkości,

w

rozumieniu

przepisów

prawa międzynarodowego.

PŁASZCZYZNA POLICYJNA

Jednym z najważniejszych podmiotów,

które wnoszą wkład w przeciwdziałanie

terroryzmowi są siły policyjne.

W Polsce Komendant Główny Policji

podlega Ministrowi Spraw Wewnętrznych

i Administracji i jest centralnym organem

właściwym w sprawach bezpieczeństwa

ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i

porządku publicznego.

Zgodnie z Ustawą o Policji do jej zadań
należy m.in.:
• ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia
przed
bezprawnymi zamachami naruszającymi
te dobra;
• ochrona bezpieczeństwa i porządku
publicznego, w tym
zapewnienie spokoju w miejscach
publicznych oraz w
środkach komunikacji publicznej, w
ruchu drogowym i
na wodach przeznaczonych do
powszechnego
korzystania;
• wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz
ściganie ich
sprawców.

Zadania o charakterze policyjnym wykonuje

także w Polsce Straż Graniczna.

Komendant

Główny

Straży

Granicznej

podlega Ministrowi Spraw Wewnętrznych i

Administracji i jest centralnym organem

administracji

rządowej

właściwym

w

sprawach granicy państwowej i kontroli

ruchu granicznego.

Zgodnie z Ustawą o Straży Granicznej do jej
zadań należy między innymi:
• ochrona granicy;
• zapewnienie kontroli ruchu granicznego
na granicach
lądowych, lotniczych i morskich;

• rozpoznawanie, zapobieganie i
wykrywanie
przestępstw i wykroczeń oraz ściganie
ich sprawców,
w zakresie właściwości Straży
Granicznej;
•

zapewnienie

bezpieczeństwa

w

komunikacji

międzynarodowej

i

porządku

publicznego

w

zasięgu

terytorialnym przejścia granicznego a
także

w

strefie

nadgranicznej;

•

ochrona

granicy

w

przestrzeni

powietrznej

RP

na

małych wysokościach i informowanie o
obiektach
przelatujących na małych wysokościach
jednostek

Sił

Powietrznych;
•

zapobieganie

transportowaniu

(bez

zezwolenia)

przez

granicę

szkodliwych

substancji,

materiałów

jądrowych

i

promieniotwórczych;
• zapobieganie przemieszczaniu broni,
amunicji

i

materiałów wybuchowych.

Znaczącą rolę w przeciwdziałaniu

atakom terrorystycznym odrywa także

Biuro Ochrony Rządu.

Szef BOR podlega Ministrowi Spraw

Wewnętrznych i Administracji.

Do zadań BOR należy m.in. ochrona:
• Prezydenta RP, Marszałków Sejmu i
Senatu, Prezesa i
wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra
Spraw
Wewnętrznych i Administracji, Ministra
Spraw
Zagranicznych;
• innych osób ze względu na dobro
państwa;
• delegacji państw obcych przebywających
na
terytorium RP;

• polskich przedstawicielstw
dyplomatycznych i
konsularnych oraz przy organizacjach
międzynarodowych poza granicami RP;

•prowadzenie rozpoznania pirotechniczno-
radiologicznego obiektów Sejmu i Senatu;

• ochrona obiektów służących Prezydentowi
RP,
Premierowi, MSWiA, MSZ.

Ponadto do BOR w celu zapewnienia ochrony
należy:

• planowanie zabezpieczenia osób, obiektów
i urządzeń;

• rozpoznawanie i analizowanie
potencjalnych zagrożeń;

• zapobieganie powstawaniu zagrożeń;
• wykonywanie bezpośredniej ochrony;
• zabezpieczenie obiektów i urządzeń.

Zadania

policyjne

realizuje

także

Żandarmeria

Wojskowa,

podległa

Ministrowi Obrony Narodowej.

Do zadań Żandarmerii Wojskowej należy
m.in.:
• ochranianie porządku publicznego na
terenach

i

obiektach jednostek wojskowych oraz w
miejscach
publicznych;
• ochranianie życia i zdrowia ludzi oraz
mienia

wojskowego

przed

zamachami

naruszającymi

te

dobra;

• poszukiwanie utraconych przez
jednostki wojskowe:
broni, amunicji, materiałów
wybuchowych;
• kontrolowanie ochrony mienia
wojskowego, a w
szczególności przechowywania
uzbrojenia i środków
bojowych;
• współdziałanie z polskimi oraz
zagranicznymi
służbami odpowiedzialnymi za
bezpieczeństwo i
porządek publiczny.

Premier

na

wniosek

MSWiA,

po

uzgodnieniu z MON może zarządzić

użycie

Żandarmerii

Wojskowej

do

udzielenia pomocy Policji.

W

takim

przypadku

żołnierzom

przysługują uprawnienia policjantów.

Zadania związane z

przeciwdziałaniem terroryzmowi, w

zakresie ograniczenia swobody

przepływu środków finansowych,

realizuje Generalny Inspektor

Informacji Finansowej.

System walki z praniem pieniędzy i
finansowaniem terroryzmu tworzą w
Polsce:
• Generalny Inspektor Informacji
Finansowej,
• Instytucje obowiązane (banki, fundusze
inwestycyjne,
domy aukcyjne, kantory, lombardy, komisy,
pośrednicy w
obrocie nieruchomościami itd.),
• jednostki współpracujące (organy
administracji
rządowej i samorządu terytorialnego oraz
inne
państwowe jednostki organizacyjne, a także
Narodowy
Bank Polski, Komisja Nadzoru Finansowego
i
Najwyższa Izba Kontroli).