ZABURZENIA W

ZABURZENIA W

ROZRODZIE

ROZRODZIE

ŚWIŃ

ŚWIŃ

Prof. dr hab. Władysław Wawron

Prof. dr hab. Władysław Wawron

Katedra i Klinika Rozrodu Zwierząt

Katedra i Klinika Rozrodu Zwierząt

Wydział Medycyny Weterynaryjnej

Wydział Medycyny Weterynaryjnej

Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie

Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie

GŁÓWNE PRZYCZYNY

GŁÓWNE PRZYCZYNY

OBNIŻONEJ PŁODNOŚCI

OBNIŻONEJ PŁODNOŚCI

LUB NISKIEJ PŁODNOŚCI

LUB NISKIEJ PŁODNOŚCI

ŚWIŃ:

ŚWIŃ:

•

Błędy organizacyjne

Błędy organizacyjne

•

Czynniki infekcyjne

Czynniki infekcyjne

•

Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia hormonalne

•

Wady rozwojowe

Wady rozwojowe

GŁÓWNE PRZYCZYNY

GŁÓWNE PRZYCZYNY

BRAKOWANIA LOCH:

BRAKOWANIA LOCH:

1.

1.

Nieprawidłowy dobór loszek do rozrodu

Nieprawidłowy dobór loszek do rozrodu

2.

2.

Nieprawidłowe żywienie loszek przeznaczonych

Nieprawidłowe żywienie loszek przeznaczonych

do rozrodu oraz loch prośnych i karmiących.

do rozrodu oraz loch prośnych i karmiących.

3.

3.

Niewłaściwe wyszukiwanie i stwierdzanie rui

Niewłaściwe wyszukiwanie i stwierdzanie rui

4.

4.

Krycie lub unasienianie loch w nieodpowiednim

Krycie lub unasienianie loch w nieodpowiednim

terminie

terminie

5.

5.

Nieprawidłowo przeprowadzony zabieg

Nieprawidłowo przeprowadzony zabieg

inseminacji

inseminacji

6.

6.

Użycie nasienia złej jakości

Użycie nasienia złej jakości

7.

7.

Niewykrywanie loch wykazujących ruję po kryciu

Niewykrywanie loch wykazujących ruję po kryciu

8.

8.

Brak odpowiedniego nadzoru nad przebiegiem

Brak odpowiedniego nadzoru nad przebiegiem

porodu i okresu poporodowego

porodu i okresu poporodowego

Przy doborze przyszłych loszek należy brać pod

Przy doborze przyszłych loszek należy brać pod

uwagę liczbę prosiąt w miocie oraz stan

uwagę liczbę prosiąt w miocie oraz stan

zdrowotny i kondycję tych zwierząt w 21 dniu

zdrowotny i kondycję tych zwierząt w 21 dniu

życia. Tylko takie loszki mogą rodzić dużo

życia. Tylko takie loszki mogą rodzić dużo

prosiąt , które odchowywane były w miotach

prosiąt , które odchowywane były w miotach

małych (6-8 prosiąt). Istnieją przesłanki

małych (6-8 prosiąt). Istnieją przesłanki

wskazujące, że w organizmie prosiąt z dużych

wskazujące, że w organizmie prosiąt z dużych

miotów istnieje silna konkurencja pokarmowa

miotów istnieje silna konkurencja pokarmowa

między narządami wewnętrznymi jak serce,

między narządami wewnętrznymi jak serce,

wątroba, nerki, w wyniku której wymienione

wątroba, nerki, w wyniku której wymienione

narządy są lepiej zaopatrywane w energię niż

narządy są lepiej zaopatrywane w energię niż

układ rozrodczy, co jest przyczyną

układ rozrodczy, co jest przyczyną

wyhamowania rozwoju tego układu.

wyhamowania rozwoju tego układu.

PRZYCZYNY NISKIEJ PLENNOŚCI

PRZYCZYNY NISKIEJ PLENNOŚCI

ŚWIŃ

ŚWIŃ

PRZYCZYNA

PRZYCZYNA

CZYNNOŚCI

CZYNNOŚCI

UMOŻLIWIAJĄCE

UMOŻLIWIAJĄCE

POPRAWĘ

POPRAWĘ

1. Niewłaściwy termin

1. Niewłaściwy termin

oraz krotność krycia

oraz krotność krycia

Obserwacja

Obserwacja

przyjętych w

przyjętych w

gospodarstwie metod

gospodarstwie metod

krycia. Sprawdzenie

krycia. Sprawdzenie

czy wszystkie lochy i

czy wszystkie lochy i

loszki z objawami rui

loszki z objawami rui

są przynajmniej

są przynajmniej

dwukrotnie kryte

dwukrotnie kryte

(inseminowane).

(inseminowane).

Sprawdzenie

Sprawdzenie

dokumentacji krycia.

dokumentacji krycia.

2. Wykorzystywanie

2. Wykorzystywanie

tego samego knura

tego samego knura

Dwukrotne krycie,

Dwukrotne krycie,

każdorazowo z użyciem

każdorazowo z użyciem

innego knura, pozwala na

innego knura, pozwala na

uzyskanie średnio 0,4

uzyskanie średnio 0,4

prosięcia w miocie więcej

prosięcia w miocie więcej

w stosunku do

w stosunku do

dwukrotnego krycia tym

dwukrotnego krycia tym

samym knurem.

samym knurem.

3. Krycie loszek

3. Krycie loszek

niedojrzałych do rozrodu

niedojrzałych do rozrodu

Loszki należy kryć nie

Loszki należy kryć nie

wcześniej niż w drugim

wcześniej niż w drugim

cyklu owulacyjnym

cyklu owulacyjnym

(przepuścić pierwszą

(przepuścić pierwszą

ruję). Powszechnie uważa

ruję). Powszechnie uważa

się, że samic nie należy

się, że samic nie należy

kryć poniżej 220 dnia

kryć poniżej 220 dnia

życia.

życia.

4. Nadmierna

4. Nadmierna

eksploatacja loch w

eksploatacja loch w

trakcie laktacji

trakcie laktacji

Korzystnie jest etapowe

Korzystnie jest etapowe

odsadzenie miotu; w

odsadzenie miotu; w

pierwszej kolejności

pierwszej kolejności

odsadzić

odsadzić

Najlepsze prosięta, a 5-7

Najlepsze prosięta, a 5-7

dni później- odsadzić

dni później- odsadzić

drugą, słabszą część

drugą, słabszą część

miotu. Postępowanie

miotu. Postępowanie

takie ogranicza

takie ogranicza

nadmierną eksploatację

nadmierną eksploatację

samic. Nie przedłużać

samic. Nie przedłużać

okresu laktacji ponad 6

okresu laktacji ponad 6

tygodni.

tygodni.

5. Zbyt wysoki udział

5. Zbyt wysoki udział

loszek w stadzie

loszek w stadzie

podstawowym.

podstawowym.

Mioty loszek i

Mioty loszek i

pierwiastek są mniej

pierwiastek są mniej

liczne niż mioty

liczne niż mioty

wieloródek.

wieloródek.

Najliczniejsze mioty

Najliczniejsze mioty

uzyskuje się w 3, 4, 5 i 6

uzyskuje się w 3, 4, 5 i 6

ciąży.

ciąży.

6. Rasa świń

6. Rasa świń

Analiza składu rasowego.

Analiza składu rasowego.

Rasy „białe” są bardziej

Rasy „białe” są bardziej

plenne od kolorowych.

plenne od kolorowych.

7.

7.

Heterozja

Heterozja

Analiza programów

Analiza programów

hodowlanych.

hodowlanych.

Sprawdzenie, czy w pełni

Sprawdzenie, czy w pełni

wykorzystuje się

wykorzystuje się

możliwości heterozji.

możliwości heterozji.

8. Pora roku

8. Pora roku

Mioty loch krytych

Mioty loch krytych

między styczniem a

między styczniem a

kwietniem są średnio o

kwietniem są średnio o

0,4 prosięcia większe niż

0,4 prosięcia większe niż

mioty samic krytych w

mioty samic krytych w

pozostałych miesiącach.

pozostałych miesiącach.

9. Nadmierna utrata m.c.

9. Nadmierna utrata m.c.

przez karmiące lochy

przez karmiące lochy

Świnie które w laktacji

Świnie które w laktacji

straciły więcej niż 25 kg

straciły więcej niż 25 kg

rodzą mniejsze mioty w

rodzą mniejsze mioty w

kolejnym cyklu.

kolejnym cyklu.

10. Nieprawidłowe

10. Nieprawidłowe

żywienie loszek

żywienie loszek

Loszki, intensywnie

Loszki, intensywnie

żywione tuż przed

żywione tuż przed

pokryciem rodzą około 1

pokryciem rodzą około 1

prosię więcej w miocie.

prosię więcej w miocie.

11. Czynniki stresowe

11. Czynniki stresowe

Nie dopuszczać do

Nie dopuszczać do

tworzenia zbyt licznych

tworzenia zbyt licznych

grup loch odsadzonych,

grup loch odsadzonych,

umieszczać w kojcach

umieszczać w kojcach

samice o podobnej m.c.

samice o podobnej m.c.

Nie wprowadzać do tych

Nie wprowadzać do tych

samych kojców ciężkich

samych kojców ciężkich

wieloródek oraz

wieloródek oraz

pierwiastek. Przez 30 dni

pierwiastek. Przez 30 dni

po pokryciu pozostawić

po pokryciu pozostawić

świnie w spokoju. Unikać

świnie w spokoju. Unikać

przegrzewania

przegrzewania

pomieszczeń

pomieszczeń

(szczególnie jest to

(szczególnie jest to

ważne w okresie 30 dni

ważne w okresie 30 dni

po kryciu).

po kryciu).

PODZIAŁ ZABURZEŃ

PODZIAŁ ZABURZEŃ

PŁODNOŚCI U LOSZEK I LOCH:

PŁODNOŚCI U LOSZEK I LOCH:

Z KLINICZNEGO PUNKTU WIDZENIA ZABURZENIA

Z KLINICZNEGO PUNKTU WIDZENIA ZABURZENIA

PŁODNOŚCI U LOSZEK I LOCH OBJAWIAJĄ SIĘ:

PŁODNOŚCI U LOSZEK I LOCH OBJAWIAJĄ SIĘ:

1.

1.

Brakiem rui lub cichą rują

Brakiem rui lub cichą rują

2.

2.

Powtarzaniem rui

Powtarzaniem rui

3.

3.

Rują nieregularną lub ciągłą

Rują nieregularną lub ciągłą

4.

4.

Ronieniami

Ronieniami

5.

5.

Zaburzeniami porodu

Zaburzeniami porodu

6.

6.

Zaburzeniami okresu poporodowego

Zaburzeniami okresu poporodowego

BRAK RUI I CICHA RUJA

BRAK RUI I CICHA RUJA

Zarówno brak rui jak i cicha ruja

Zarówno brak rui jak i cicha ruja

należą do najczęściej występujących

należą do najczęściej występujących

zaburzeń płodności świń. . Dotyczy to

zaburzeń płodności świń. . Dotyczy to

zarówno młodych loszek, które

zarówno młodych loszek, które

skończyły 8 miesięcy, jak też macior

skończyły 8 miesięcy, jak też macior

pierwiastek oraz loch starszych po

pierwiastek oraz loch starszych po

odłączeniu od prosiąt.

odłączeniu od prosiąt.

PRZYCZYNY NIEPOJAWIANIA SIĘ

PRZYCZYNY NIEPOJAWIANIA SIĘ

RUI U LOSZEK:

RUI U LOSZEK:

•

Niedorozwój jajników lub innych odcinków układu

Niedorozwój jajników lub innych odcinków układu

rozrodczego

rozrodczego

•

Anomalie rozwojowe (hermafrodytyzm,

Anomalie rozwojowe (hermafrodytyzm,

pseudohemafrodytyzm itp..)

pseudohemafrodytyzm itp..)

•

Czynniki rasowe

Czynniki rasowe

•

Pora roku

Pora roku

•

Błędy w żywieniu (przekarmianie loszek, skarmianie

Błędy w żywieniu (przekarmianie loszek, skarmianie

paszą biologicznie niepełnowartościową)

paszą biologicznie niepełnowartościową)

•

Błędy w utrzymaniu (przebywanie pojedynczo w

Błędy w utrzymaniu (przebywanie pojedynczo w

kojcach, nadmierne zagęszczenie, brak ruchu i

kojcach, nadmierne zagęszczenie, brak ruchu i

kontaktu z knurem, niewłaściwa temp.

kontaktu z knurem, niewłaściwa temp.

pomieszczeń, zbyt mała ilość światła, brak

pomieszczeń, zbyt mała ilość światła, brak

wybiegów, przewlekłe schorzenia itp.)

wybiegów, przewlekłe schorzenia itp.)

PRZYCZYNY BRAKU RUI LUB

PRZYCZYNY BRAKU RUI LUB

OPÓŹNIONEGO POJAWIANIA SIĘ

OPÓŹNIONEGO POJAWIANIA SIĘ

RUI PO ODŁĄCZENIU PROSIĄT

RUI PO ODŁĄCZENIU PROSIĄT

:

:

•

Duża utrata masy ciała w czasie laktacji wskutek

Duża utrata masy ciała w czasie laktacji wskutek

nieprawidłowego żywienia (niedobory białka,

nieprawidłowego żywienia (niedobory białka,

niektórych aminokwasów, soli mineralnych, witamin)

niektórych aminokwasów, soli mineralnych, witamin)

•

Schorzenia pasożytnicze

Schorzenia pasożytnicze

•

Chroniczne schorzenia infekcyjne

Chroniczne schorzenia infekcyjne

•

Cysty jajnikowe

Cysty jajnikowe

•

Zapalenia macicy

Zapalenia macicy

•

Czynniki stresogenne (zbyt duże grupy po odsadzeniu

Czynniki stresogenne (zbyt duże grupy po odsadzeniu

prosiąt o wyraźnie zróżnicowanej masie ciała)

prosiąt o wyraźnie zróżnicowanej masie ciała)

•

Nieumiejętne stosowanie hormonów

Nieumiejętne stosowanie hormonów

•

Niedostateczna sekrecja LH w czasie laktacji i tuż po

Niedostateczna sekrecja LH w czasie laktacji i tuż po

odsadzeniu prosiąt oraz inne zaburzenia hormonalne.

odsadzeniu prosiąt oraz inne zaburzenia hormonalne.

CICHA RUIA

CICHA RUIA

WYSĘPOWANIE CICHEJ RUI

WYSĘPOWANIE CICHEJ RUI

ZWIĄZANE JEST MIĘDZY INNYMI Z

ZWIĄZANE JEST MIĘDZY INNYMI Z

DOJRZEWANIEM I OWULACJĄ

DOJRZEWANIEM I OWULACJĄ

NIEWIELKIEJ LICZBY PĘCHERZYKÓW

NIEWIELKIEJ LICZBY PĘCHERZYKÓW

JAJNIKOWYCH NASTĘPSTWEM CZEGO

JAJNIKOWYCH NASTĘPSTWEM CZEGO

JEST NISKI POZIOM ESTROGENÓW.

JEST NISKI POZIOM ESTROGENÓW.

CICHĄ RUIĘ STWIERDZANO U

CICHĄ RUIĘ STWIERDZANO U

ŚWIŃ Z :

ŚWIŃ Z :

•

Niedoczynnością jajników

Niedoczynnością jajników

•

Cystami jajnikowymi

Cystami jajnikowymi

•

Przewlekłymi schorzeniami

Przewlekłymi schorzeniami

•

Wyniszczonym organizmem

Wyniszczonym organizmem

METODY STOSOWANE W CELU

METODY STOSOWANE W CELU

POBUDZENIA WYSTĘPOWANIA RUI U

POBUDZENIA WYSTĘPOWANIA RUI U

LOSZEK I LOCH PO ODŁĄCZENIU PROSIĄT:

LOSZEK I LOCH PO ODŁĄCZENIU PROSIĄT:

•

Poprawa żywienia zarówno pod względem ilościowym jak i

Poprawa żywienia zarówno pod względem ilościowym jak i

jakościowym -tzw. uderzenie białkowo-witaminowe.

jakościowym -tzw. uderzenie białkowo-witaminowe.

Szczególnie korzystne efekty uzyskuje się po

Szczególnie korzystne efekty uzyskuje się po

przeprowadzeniu krótkotrwałej głodówki samic.

przeprowadzeniu krótkotrwałej głodówki samic.

•

Zmiana środowiska, w którym przebywają zwierzęta

Zmiana środowiska, w którym przebywają zwierzęta

(poddanie świń działaniu krótkotrwałego stresu). Transport

(poddanie świń działaniu krótkotrwałego stresu). Transport

świń, zmiana kojców, przegrupowanie indukuje występowanie

świń, zmiana kojców, przegrupowanie indukuje występowanie

objawów rui u znacznego odsetka loch i loszek w ciągu 5-7

objawów rui u znacznego odsetka loch i loszek w ciągu 5-7

dni po takim zabiegu.

dni po takim zabiegu.

•

Spacer knura korytarzami wśród kojców, w

Spacer knura korytarzami wśród kojców, w

których przebywają niepłodne samice

których przebywają niepłodne samice

zwiększa odsetek świń z objawami rujowymi

zwiększa odsetek świń z objawami rujowymi

oraz tempo dojrzewania rozpłodowego

oraz tempo dojrzewania rozpłodowego

loszek.

loszek.

•

W celu uniknięcia przedłużania się okresu

W celu uniknięcia przedłużania się okresu

braku aktywności rozrodczej po oproszeniu

braku aktywności rozrodczej po oproszeniu

można podać preparat PG 600 w dniu

można podać preparat PG 600 w dniu

odsadzenia prosiąt, stosuje się go również u

odsadzenia prosiąt, stosuje się go również u

loch, u których ruja nie wystąpiła w okresie 8-

loch, u których ruja nie wystąpiła w okresie 8-

10 dni po odsadzeniu prosiąt.

10 dni po odsadzeniu prosiąt.

•

Hormonalna stymulacja rui- gonadotropiny-

Hormonalna stymulacja rui- gonadotropiny-

Biogonadyl, Chorulon (hCG),

Biogonadyl, Chorulon (hCG),

serogonagotropiny, Folligon (PMSG) oraz

serogonagotropiny, Folligon (PMSG) oraz

analogi GnRH (Fertagyl).

analogi GnRH (Fertagyl).

WYKAZ PREPARATÓW HORMONALNYCH

WYKAZ PREPARATÓW HORMONALNYCH

PRZEZNACZONYCH DO STYMULACJI

PRZEZNACZONYCH DO STYMULACJI

RUI U ŚWIŃ

RUI U ŚWIŃ

L.

L.

P

P

NAZWA

NAZWA

PREPARATU

PREPARATU

SKŁA

SKŁA

D

D

DAWKOWANI

DAWKOWANI

E

E

LOSZKI LOCHY

LOSZKI LOCHY

UWAGI

UWAGI

1

1

BIOGONADY

BIOGONADY

L

L

HCG

HCG

1000j.m

1000j.m

1500j.m

1500j.m

Najlepsze efekty

Najlepsze efekty

uzyskuje się

uzyskuje się

aplikując HCG 24-

aplikując HCG 24-

48 godzin po

48 godzin po

PMSG

PMSG

2

2

CHORULON

CHORULON

HCG

HCG

750j.m

750j.m

1000j.m

1000j.m

j.w

j.w

3

3

GESTAVET

GESTAVET

HCG

HCG

200J.M

200J.M

PMSG

PMSG

400J.M

400J.M

1 FILOLKA 1

1 FILOLKA 1

FIOLKA

FIOLKA

Preparat

Preparat

podaje się

podaje się

w dniu

w dniu

odsadzenia

odsadzenia

lub w

lub w

pierwszym

pierwszym

dniu po

dniu po

odsadzeniu

odsadzeniu

4

4

PG-600

PG-600

HCG

HCG

200j.m

200j.m

PMSG

PMSG

400j.m

400j.m

1 amp. 1

1 amp. 1

amp.

amp.

Najlepsze

Najlepsze

efekty

efekty

uzyskuje się

uzyskuje się

podając

podając

preparat w

preparat w

dniu

dniu

odsadzenia

odsadzenia

prosiąt

prosiąt

5

5

SUIDAN

SUIDAN

HCG

HCG

200j.m

200j.m

PMSG

PMSG

400 j.m

400 j.m

1 amp. 1 amp

1 amp. 1 amp

j.w

j.w

6

6

SERODIN

SERODIN

HCG 200

HCG 200

j.m PMSG

j.m PMSG

400 j.m

400 j.m

2 ml 2

2 ml 2

ml

ml

Najlepsze efekty

Najlepsze efekty

uzyskuje się

uzyskuje się

podając preparat

podając preparat

w dniu

w dniu

odsadzenia

odsadzenia

prosiąt

prosiąt

7

7

SEROGONA

SEROGONA

DOTROPIN

DOTROPIN

PMSG

PMSG

(amp. a

(amp. a

500)

500)

2 amp. 3

2 amp. 3

amp.

amp.

j.w

j.w

8

8

FOLLIGON

FOLLIGON

PMSG

PMSG

(amp. a

(amp. a

1000)

1000)

1000 j.m

1000 j.m

j.w

j.w

9

9

S.O.A

S.O.A

16-5

16-5

α

α

-

-

androsten3

androsten3

-1, 0,28 mg

-1, 0,28 mg

w 75ml

w 75ml

rozpuszcza

rozpuszcza

lnika DME

lnika DME

Areozol

Areozol

skierować w

skierować w

okolicę tarczy

okolicę tarczy

ryjowej świni

ryjowej świni

Syntetyczne

Syntetyczne

feromony imitują

feromony imitują

zapach

zapach

feromonów

feromonów

knura, stosować

knura, stosować

u loch 3-8 dzień

u loch 3-8 dzień

po odsadzeniu, u

po odsadzeniu, u

loszek 3-6 dzień

loszek 3-6 dzień

po podaniu PG-

po podaniu PG-

600

600

DIAGNOSTYKA PRZYCZYN BRAKU

DIAGNOSTYKA PRZYCZYN BRAKU

RUI LUB OPŹNIENIA JEJ

RUI LUB OPŹNIENIA JEJ

WYSTĄPIENIA PO PORODZIE:

WYSTĄPIENIA PO PORODZIE:

•

Wywiad (obserwacja zachowania się samicy)

Wywiad (obserwacja zachowania się samicy)

•

Badanie kliniczne (zewn.narządy płciowe, badanie

Badanie kliniczne (zewn.narządy płciowe, badanie

per vaginam)

per vaginam)

•

Badanie histologiczne nabłonka błony śluzowej

Badanie histologiczne nabłonka błony śluzowej

pochwy

pochwy

•

Oznaczanie hormonów

Oznaczanie hormonów

•

Badanie usg narządu rodnego

Badanie usg narządu rodnego

USTALENIE PRZYCZYN ZABURZEŃ I POSTAWIENIE

USTALENIE PRZYCZYN ZABURZEŃ I POSTAWIENIE

ROZPOZNANIA CZĘSTO JEST BARDZO TRUDNE, A

ROZPOZNANIA CZĘSTO JEST BARDZO TRUDNE, A

NIEKIEDY PRZYŻYCIOWO NIEMOŻLIWE.

NIEKIEDY PRZYŻYCIOWO NIEMOŻLIWE.

POSTĘPOWANIE

POSTĘPOWANIE

ZAPOBIEGAWCZE:

ZAPOBIEGAWCZE:

•

Odpowiednie żywienie w czasie ciąży i

Odpowiednie żywienie w czasie ciąży i

laktacji

laktacji

•

Głodzenie w dniu odstawienia prosiąt a

Głodzenie w dniu odstawienia prosiąt a

następnie obfite żywienie (flushing)

następnie obfite żywienie (flushing)

•

Umożliwienie maciorom bezstresowego

Umożliwienie maciorom bezstresowego

dostępu do karmy

dostępu do karmy

•

Łączenie loch w odpowiednio dobrane

Łączenie loch w odpowiednio dobrane

niezbyt liczne grupy po odłączeniu prosiąt

niezbyt liczne grupy po odłączeniu prosiąt

•

Małe zagęszczenie w kojcach

Małe zagęszczenie w kojcach

•

Okresowy kontakt z knurem

Okresowy kontakt z knurem

POWTARZANIE RUI

POWTARZANIE RUI

W około 60% przypadków za przyczynę

W około 60% przypadków za przyczynę

kłopotów w rozrodzie można uznać

kłopotów w rozrodzie można uznać

knura.

knura.

RZYCZYNY KTÓPRE DO TEGO PROWADZĄ TO:

RZYCZYNY KTÓPRE DO TEGO PROWADZĄ TO:

1.

1.

Błędy w żywieniu i utrzymaniu

Błędy w żywieniu i utrzymaniu

2.

2.

Używanie knurów zbyt młodych< 8 m-ca

Używanie knurów zbyt młodych< 8 m-ca

życia

życia

3.

3.

Używanie knurów zbyt ciężkich, zapasionych

Używanie knurów zbyt ciężkich, zapasionych

lub nadmiernie eksploatowanych

lub nadmiernie eksploatowanych

INNE PRZYCZYNY

INNE PRZYCZYNY

POWTARZANIA RUI:

POWTARZANIA RUI:

•

Nieodpowiedni termin krycia

Nieodpowiedni termin krycia

•

Wadliwie wykonane unasienianie

Wadliwie wykonane unasienianie

•

Niezdolność lochy do kojarzenia

Niezdolność lochy do kojarzenia

•

Wady anatomiczne narządów płciowych

Wady anatomiczne narządów płciowych

samicy (dotyczy loszek)

samicy (dotyczy loszek)

•

Zapalenie macicy

Zapalenie macicy

•

Chroniczne stany zapalne dróg moczowych

Chroniczne stany zapalne dróg moczowych

•

Obumieranie zarodków

Obumieranie zarodków

SZTUCZNE UNASIENIANIE:

SZTUCZNE UNASIENIANIE:

Przy stosowaniu sztucznego

Przy stosowaniu sztucznego

unasieniania szczególnie ważne jest

unasieniania szczególnie ważne jest

określenie właściwego momentu

określenie właściwego momentu

wykonania zabiegu. Zależy on od

wykonania zabiegu. Zależy on od

terminu wystąpienia pierwszych

terminu wystąpienia pierwszych

objawów rui oraz długości jej trwania.

objawów rui oraz długości jej trwania.

Ruja u lochy trwa 36-55 godzin (średnio

Ruja u lochy trwa 36-55 godzin (średnio

43 godziny). U loszek okres ten bywa

43 godziny). U loszek okres ten bywa

nieco krótszy. Do owulacji dochodzi

nieco krótszy. Do owulacji dochodzi

średnio między 30 a 40 godzina od

średnio między 30 a 40 godzina od

początku rui, na krótko przed

początku rui, na krótko przed

ustąpieniem odruchu tolerancji. Owulacja

ustąpieniem odruchu tolerancji. Owulacja

trwa 1-3 godzin, w czasie której uwalnia

trwa 1-3 godzin, w czasie której uwalnia

się około 15 pęcherzyków jajnikowych.

się około 15 pęcherzyków jajnikowych.

Z uwagi na to, że komórki jajowe

Z uwagi na to, że komórki jajowe

zachowują zdolność do zapłodnienia

zachowują zdolność do zapłodnienia

tylko przez 4-6 godzin, natomiast

tylko przez 4-6 godzin, natomiast

plemniki przez co najmniej 24 godziny,

plemniki przez co najmniej 24 godziny,

wskazane jest aby plemniki czekały na

wskazane jest aby plemniki czekały na

komórki jajowe w jajowodach. Należy

komórki jajowe w jajowodach. Należy

pamiętać, że czas trwania rui u loch

pamiętać, że czas trwania rui u loch

jest różny i zależy w dużym stopniu od

jest różny i zależy w dużym stopniu od

terminu pojawienia się po porodzie.

terminu pojawienia się po porodzie.

SYNDROM TORBIELI

SYNDROM TORBIELI

JAJNIKOWYCH

JAJNIKOWYCH

Syndrom torbieli na jajnikach jest

Syndrom torbieli na jajnikach jest

schorzeniem, które u maciory z reguły

schorzeniem, które u maciory z reguły

nie daje się zdiagnozować.

nie daje się zdiagnozować.

Tylko u nielicznych zwierząt choroba

Tylko u nielicznych zwierząt choroba

przebiega w sposób zauważalny, co

przebiega w sposób zauważalny, co

uzewnętrznia się w formie dyscyklii:

uzewnętrznia się w formie dyscyklii:

1.

1.

Brak niepokoju

Brak niepokoju

2.

2.

Brak wycieku

Brak wycieku

3.

3.

Brak obrzmienia sromu w czasie rui

Brak obrzmienia sromu w czasie rui

PRZYCZYNY SYNDROMU

PRZYCZYNY SYNDROMU

TORBIELI JAJNIKOWYCH:

TORBIELI JAJNIKOWYCH:

•

Dysfunkcje hormonalne szczególne w okresie

Dysfunkcje hormonalne szczególne w okresie

przejścia z laktacji do ponownego okresu

przejścia z laktacji do ponownego okresu

reprodukcji

reprodukcji

•

Blokada lub niedobór LH

Blokada lub niedobór LH

•

Stosowanie progestagenów

Stosowanie progestagenów

•

Stosowanie ECG i HCG po zakończeniu laktacji

Stosowanie ECG i HCG po zakończeniu laktacji

•

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy

•

Inne czynniki

Inne czynniki

Syndrom torbieli jajnikowych z reguły

Syndrom torbieli jajnikowych z reguły

pozostaje klinicznie nieuchwytny i

pozostaje klinicznie nieuchwytny i

przebiega w postaci cichych torbieli.

przebiega w postaci cichych torbieli.

Zawartość progesteronu w torbielach

Zawartość progesteronu w torbielach

jajanikowych koreluje ujemnie z liczbą

jajanikowych koreluje ujemnie z liczbą

torbieli na jajniku (im mniej torbieli, tym

torbieli na jajniku (im mniej torbieli, tym

wyższe stężenie progesteronu w torbieli)

wyższe stężenie progesteronu w torbieli)

Liczba torbieli zależy od obecności zdolnego

Liczba torbieli zależy od obecności zdolnego

do funkcjonowania corpus luteum.

do funkcjonowania corpus luteum.

Wykazano, że nie występuje więcej niż 10

Wykazano, że nie występuje więcej niż 10

torbieli na jednym jajniku, jeśli nie jest

torbieli na jednym jajniku, jeśli nie jest

obecne zdolne do funkcjonowania ciałko

obecne zdolne do funkcjonowania ciałko

żółte.

żółte.

FORMY SYNDROMU TORBIELI

FORMY SYNDROMU TORBIELI

JAJANIKOWYCH

JAJANIKOWYCH

1.

1.

SYNDROM POLITORBIELOWY CHARAKTERYZUJE:

SYNDROM POLITORBIELOWY CHARAKTERYZUJE:

•

Acykliczność

Acykliczność

•

Niski poziom progesteronu w osoczu

Niski poziom progesteronu w osoczu

•

Niski poziom progesteronu w torbieli

Niski poziom progesteronu w torbieli

2.

2.

SYNDROM OLIGOTORBIELOWY CHARAKTERYZUJE:

SYNDROM OLIGOTORBIELOWY CHARAKTERYZUJE:

•

Na początku jeszcze cykliczny przebieg cyklu

Na początku jeszcze cykliczny przebieg cyklu

płciowego

płciowego

•

Wysoki poziom progesteronu w torbielach

Wysoki poziom progesteronu w torbielach

1.

1.

SYNDROM OLIGO-I POLITORBIELOWY (ROZWIJA

SYNDROM OLIGO-I POLITORBIELOWY (ROZWIJA

SIĘ Z SYNDROMU OLIGOCYSTYCZNEGO)

SIĘ Z SYNDROMU OLIGOCYSTYCZNEGO)

CHARAKTERYZUJE GO:

CHARAKTERYZUJE GO:

•

Acykliczność

Acykliczność

•

Niski poziom progesteronu w osoczu

Niski poziom progesteronu w osoczu

•

Wysoki lub niski poziom progesteronu w torbieli

Wysoki lub niski poziom progesteronu w torbieli

LECZENIE:

LECZENIE:

W chwili obecnej nie jest znana sprawdzona metoda

W chwili obecnej nie jest znana sprawdzona metoda

leczenia, zarówno prostaglandyny jak i HCG nie

leczenia, zarówno prostaglandyny jak i HCG nie

dają zadowalających wyników.

dają zadowalających wyników.

Szacuje się, że torbielowate zwyrodnienie jajników

Szacuje się, że torbielowate zwyrodnienie jajników

jest przyczyną brakowania od 10-25% macior

jest przyczyną brakowania od 10-25% macior

hodowlanych.

hodowlanych.

WCZESNA ZAMIERALNOŚĆ

WCZESNA ZAMIERALNOŚĆ

ZARODKÓW

ZARODKÓW

PRZYCZYNĄ POWTARZANIA RUII MOŻE BYĆ

PRZYCZYNĄ POWTARZANIA RUII MOŻE BYĆ

ZAMIERALNOŚĆ ZARODKOW ( OD

ZAMIERALNOŚĆ ZARODKOW ( OD

ZAPŁODNIENIA DO 30 DNIA CIĄŻY).

ZAPŁODNIENIA DO 30 DNIA CIĄŻY).

ŚMIERTELNOŚĆ ZARODKÓW U ŚWIŃ ZALEŻY

ŚMIERTELNOŚĆ ZARODKÓW U ŚWIŃ ZALEŻY

OD WIELU CZYNNIKÓW POPRZEDZAJĄCYCH,

OD WIELU CZYNNIKÓW POPRZEDZAJĄCYCH,

KTÓRYCH WSPÓŁDZIAŁANIE MOŻE

KTÓRYCH WSPÓŁDZIAŁANIE MOŻE

UPOŚLEDZAĆ ROZWÓJ PĘCHERZYKÓW

UPOŚLEDZAĆ ROZWÓJ PĘCHERZYKÓW

JAJNIKOWYCH, OWULACJĘ, ZAPLODNIENIE A

JAJNIKOWYCH, OWULACJĘ, ZAPLODNIENIE A

NASTĘPNIE ROZWÓJ ZARODKÓW.

NASTĘPNIE ROZWÓJ ZARODKÓW.

PRZYCZYNY NIEZAKAŹNE

PRZYCZYNY NIEZAKAŹNE

WCZESNEJ ZAMIERALNOŚCI

WCZESNEJ ZAMIERALNOŚCI

ZARODKÓW:

ZARODKÓW:

•

Nieodpowiednie warunki środowiskowe

Nieodpowiednie warunki środowiskowe

•

Nieodpowiednie żywienie

Nieodpowiednie żywienie

•

Zła organizacja hodowli

Zła organizacja hodowli

•

Niedobory witamin, mikroelementów itp.

Niedobory witamin, mikroelementów itp.

•

Zatrucia: środków ochrony roślin,

Zatrucia: środków ochrony roślin,

mikotoksynami zawartymi w paszy

mikotoksynami zawartymi w paszy

•

Czynniki stresowe

Czynniki stresowe

•

Wysoka temperatura otoczenia

Wysoka temperatura otoczenia

•

Schorzenia ogólne przebiegające z

Schorzenia ogólne przebiegające z

wysoką temp. itp..

wysoką temp. itp..

PRZYCZYNY ZAKAŹNE

PRZYCZYNY ZAKAŹNE

WCZESNEJ

WCZESNEJ

ZAMIERALNOŚCI

ZAMIERALNOŚCI

ZARODKÓW:

ZARODKÓW:

•

Parwowirus świń

Parwowirus świń

•

Wirus choroby Aujeszkiego

Wirus choroby Aujeszkiego

•

Wirus grypy

Wirus grypy

•

Enterowirusy grypy SMEDI

Enterowirusy grypy SMEDI

•

Różne bakterie, które podczas aktu

Różne bakterie, które podczas aktu

krycia lub innych chorób dostają

krycia lub innych chorób dostają

się do macicy

się do macicy

Szacuje się, że około 20-30% zarodków

Szacuje się, że około 20-30% zarodków

świń ulega obumarciu przed 30 dniem

świń ulega obumarciu przed 30 dniem

ciąży. Odsetek ten zwiększa się o

ciąży. Odsetek ten zwiększa się o

dalsze 10-20% w okresie późniejszym.

dalsze 10-20% w okresie późniejszym.

W przypadku obumarcia wszystkich

W przypadku obumarcia wszystkich

zarodków w ciągu pierwszych 11 dni

zarodków w ciągu pierwszych 11 dni

ciąży lub rozwinięcia się mniej niż 5

ciąży lub rozwinięcia się mniej niż 5

zarodków, locha powtarza ruję po 21

zarodków, locha powtarza ruję po 21

dniach od poprzedniej rui. Jeżeli ruja

dniach od poprzedniej rui. Jeżeli ruja

powtórzy się później, świadczyć to

powtórzy się później, świadczyć to

może o tym, że zarodki zamarły w

może o tym, że zarodki zamarły w

okresie późniejszym.

okresie późniejszym.

Chorobowe zamieranie zarodków

Chorobowe zamieranie zarodków

można podejrzewać wtedy, kiedy

można podejrzewać wtedy, kiedy

spada procent ciężarnych loch,

spada procent ciężarnych loch,

wzrasta liczba samic

wzrasta liczba samic

powtarzających ruję często z

powtarzających ruję często z

nieregularnym okresem

nieregularnym okresem

międzyrujowym, obserwuje się

międzyrujowym, obserwuje się

przypadki małych liczebnie

przypadki małych liczebnie

miotów lub też występuje to

miotów lub też występuje to

zjawisko u dużej liczby zwierząt.

zjawisko u dużej liczby zwierząt.

Z uwagi na różnorodność czynników

Z uwagi na różnorodność czynników

wywołujących wczesną zamieralność

wywołujących wczesną zamieralność

zarodków istnieją z reguły duże trudności z

zarodków istnieją z reguły duże trudności z

ustaleniem przyczyny tego zaburzenia. W

ustaleniem przyczyny tego zaburzenia. W

takich przypadkach należy wykonać:

takich przypadkach należy wykonać:

•

Badanie nasienia knurów oraz próbek nasienia

Badanie nasienia knurów oraz próbek nasienia

stosowanego do sztucznego unasieniania

stosowanego do sztucznego unasieniania

•

Sprawdzić prawidłowość techniki unasieniania

Sprawdzić prawidłowość techniki unasieniania

•

Określić czy występują inne objawy takie jak

Określić czy występują inne objawy takie jak

ronienia, rodzenie martwych płodów, zapalenie

ronienia, rodzenie martwych płodów, zapalenie

jąder u knurów, schorzenia macicy itp.

jąder u knurów, schorzenia macicy itp.

•

Sprawdzić czy nie występują błędy w żywieniu

Sprawdzić czy nie występują błędy w żywieniu

i utrzymaniu

i utrzymaniu

•

Określić czy przypadki zamieralności

Określić czy przypadki zamieralności

zarodków występują sezonowo

zarodków występują sezonowo

•

Sprawdzić czy maciory kryte są w

Sprawdzić czy maciory kryte są w

optymalnym terminie

optymalnym terminie

RUJA NIEREGULARNA

RUJA NIEREGULARNA

Charakteryzują ją dłuższe niż 3-4

Charakteryzują ją dłuższe niż 3-4

tygodniowe, nierówne odstępy

tygodniowe, nierówne odstępy

międzyrujowe.

międzyrujowe.

PRZYCZYNY NIEREGULARNEJ

PRZYCZYNY NIEREGULARNEJ

RUI:

RUI:

•

Niedobory żywieniowe

Niedobory żywieniowe

•

Cysty jajnikowe

Cysty jajnikowe

•

Wczesne obumieranie zarodków

Wczesne obumieranie zarodków

•

Schorzenia kończyn

Schorzenia kończyn

•

Schorzenia innych układów:

Schorzenia innych układów:

oddechowego, pokarmowego itp.

oddechowego, pokarmowego itp.

RUJA PRZEDŁUŻONA LUB

RUJA PRZEDŁUŻONA LUB

CIĄGŁA:

CIĄGŁA:

Może być wywołana skarmianiem pasz

Może być wywołana skarmianiem pasz

zawierających estrogeny. Są to:

zawierających estrogeny. Są to:

•

Rośliny motylkowe

Rośliny motylkowe

•

Pasze zawierające mikotoksyny

Pasze zawierające mikotoksyny

(zearalenony)

(zearalenony)

W warunkach naturalnych gatunkiem

W warunkach naturalnych gatunkiem

najbardziej wrażliwym na zatrucie

najbardziej wrażliwym na zatrucie

mikotoksynami są świnie, szczególnie

mikotoksynami są świnie, szczególnie

przed osiągnięciem dojrzalości

przed osiągnięciem dojrzalości

płciowej.

płciowej.

HIPERESTROGENIZM

HIPERESTROGENIZM

Zaburzenie uwarunkowane żywieniem

Zaburzenie uwarunkowane żywieniem

PRZYCZYNY:

PRZYCZYNY:

•

Grzyby pleśniowe (fusarium roseum i

Grzyby pleśniowe (fusarium roseum i

inne), które wytwarzają zearalenon-

inne), które wytwarzają zearalenon-

substancję o charakterze estrogenu

substancję o charakterze estrogenu

•

Fitoestrogeny- w paszy zielonej

Fitoestrogeny- w paszy zielonej

(lucerna, różne gatunki koniczyny)

(lucerna, różne gatunki koniczyny)

PATOGENEZA

PATOGENEZA

HYPERESTROGENIZMU:

HYPERESTROGENIZMU:

1.

1.

W FAZIE PRZEDOWULACYJNEJ:

W FAZIE PRZEDOWULACYJNEJ:

•

Zahamowanie dojrzewania pęcherzyka

Zahamowanie dojrzewania pęcherzyka

(jajnik atroficzny)

(jajnik atroficzny)

2.

2.

W FAZIE RUI:

W FAZIE RUI:

•

Ruja trwała

Ruja trwała

3.

3.

W FAZIE INTERESTRUS:

W FAZIE INTERESTRUS:

•

Pseudo-ciąża (w przypadku corpus

Pseudo-ciąża (w przypadku corpus

luteum persistens)

luteum persistens)

4. W OKRESIE CIĄŻY:

4. W OKRESIE CIĄŻY:

•

Zaburzenia rozwoju płodu

Zaburzenia rozwoju płodu

•

Częściowo obumieranie płodów

Częściowo obumieranie płodów

•

Mniejsze mioty

Mniejsze mioty

•

Zaburzenia rozwoju płodowego

Zaburzenia rozwoju płodowego

•

Mioty z niedowagą

Mioty z niedowagą

OBJAWY HYPERESTROGENIZMU

OBJAWY HYPERESTROGENIZMU

U LOCH I LOSZEK (1-200MG/KG

U LOCH I LOSZEK (1-200MG/KG

PASZY):

PASZY):

•

Obrzęk i zaczerwienienie sromu

Obrzęk i zaczerwienienie sromu

•

Przedłużająca się ruja (brak

Przedłużająca się ruja (brak

zapłodnienia)

zapłodnienia)

•

Silny świąd okolicy odbytu i sromu

Silny świąd okolicy odbytu i sromu

•

Niekiedy wypadnięcie pochwy

Niekiedy wypadnięcie pochwy

•

Obrzęk gruczołu mlekowego

Obrzęk gruczołu mlekowego

•

Brak rui (co fałszywie wskazuje ciąże)

Brak rui (co fałszywie wskazuje ciąże)

OBJAWY HYPERESTROGENIZMU

OBJAWY HYPERESTROGENIZMU

U PROSIĄT:

U PROSIĄT:

•

Silny obrzęk sromu

Silny obrzęk sromu

•

Obrzęk gruczołu mlekowego

Obrzęk gruczołu mlekowego

•

Biegunka

Biegunka

•

Wypadnięcie odbytnicy

Wypadnięcie odbytnicy

LECZENIE

LECZENIE

HYPERESTROGENIZMU :

HYPERESTROGENIZMU :

W OKRESIE 7-14 DNI OD ODSTAWIENIA

W OKRESIE 7-14 DNI OD ODSTAWIENIA

PASZY DOCHODZI DO NORMALIZACJI I

PASZY DOCHODZI DO NORMALIZACJI I

USTĄPIENIA OBJAWÓW. W PRZYPADKU

USTĄPIENIA OBJAWÓW. W PRZYPADKU

CIĄŻY RZEKOMEJ KONIECZNE JEST

CIĄŻY RZEKOMEJ KONIECZNE JEST

LECZENIE PRZY UŻYCIU

LECZENIE PRZY UŻYCIU

PROSTAGLANDYNY

PROSTAGLANDYNY

F2

F2

α

α

(LUTEOLIZA)

(LUTEOLIZA)

ANOESTRUS SEZONOWE:

ANOESTRUS SEZONOWE:

JEST TO OBNIŻENIE W WIELU

JEST TO OBNIŻENIE W WIELU

HODOWLACH WSKAŹNIKÓW

HODOWLACH WSKAŹNIKÓW

PŁODNOŚCI ŚWIŃ W OKRESIE OD

PŁODNOŚCI ŚWIŃ W OKRESIE OD

PÓŹNEGO LATA DO WCZESNEJ

PÓŹNEGO LATA DO WCZESNEJ

JESIENI

JESIENI

OBJAWY SEZONOWEGO

OBJAWY SEZONOWEGO

ANOESTRUS:

ANOESTRUS:

•

Opóźnienie wejścia loszek w

Opóźnienie wejścia loszek w

dojrzałość rozrodczą

dojrzałość rozrodczą

•

Zmniejszenie odsetka oproszeń w

Zmniejszenie odsetka oproszeń w

stadzie

stadzie

•

Wydłużenie okresu od odsadzenia do

Wydłużenie okresu od odsadzenia do

wystąpienia pierwszej rui po porodzie

wystąpienia pierwszej rui po porodzie

•

Zmniejszenie liczby prosiąt w miocie

Zmniejszenie liczby prosiąt w miocie

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

ANOESTRUS W MIOCIE:

ANOESTRUS W MIOCIE:

•

Długość dnia świetlnego (główny

Długość dnia świetlnego (główny

czynnik)

czynnik)

•

Rodzaj oświetlenia w chlewni

Rodzaj oświetlenia w chlewni

•

Liczebność świń oraz hierarchia

Liczebność świń oraz hierarchia

w grupie loch

w grupie loch

•

Obecność knura

Obecność knura

LECZENIE SEZONOWEGO

LECZENIE SEZONOWEGO

ANOESTRUS:

ANOESTRUS:

W PRZYPADKU POJAWIENIA SIĘ W STADZIE

W PRZYPADKU POJAWIENIA SIĘ W STADZIE

ŚWIŃ OBJAWÓW SUGERUJĄCYCH

ŚWIŃ OBJAWÓW SUGERUJĄCYCH

SEZONOWE OBNIŻENIE PŁODNOŚCI

SEZONOWE OBNIŻENIE PŁODNOŚCI

MOŻNA ZASTOSOWAĆ PREPARAT PG

MOŻNA ZASTOSOWAĆ PREPARAT PG

600. PODAJE SIĘ GO LOCHOM W DNIU

600. PODAJE SIĘ GO LOCHOM W DNIU

ODSADZENIA PROSIĄT LUB LOCHOM, U

ODSADZENIA PROSIĄT LUB LOCHOM, U

KTÓRYCH NIE WYSTĄPIŁA RUJA W

KTÓRYCH NIE WYSTĄPIŁA RUJA W

OKRESIE DŁUŻSZYM NIŻ 5-9 DNI PO

OKRESIE DŁUŻSZYM NIŻ 5-9 DNI PO

ODSADZENIU.

ODSADZENIU.

PORONIENIA ORAZ RODZENIE

PORONIENIA ORAZ RODZENIE

MARTWYCH PROSIĄT LUB

MARTWYCH PROSIĄT LUB

ZMUMIFIKOWANYCH

ZMUMIFIKOWANYCH

Przyczyny poronień oraz rodzenia się

Przyczyny poronień oraz rodzenia się

prosiąt zmumifikowanych są bardzo

prosiąt zmumifikowanych są bardzo

różne i obejmują zarówno czynniki

różne i obejmują zarówno czynniki

zakaźne (30-40% przypadków) jak i

zakaźne (30-40% przypadków) jak i

niezakaźne (60-70% przypadków)

niezakaźne (60-70% przypadków)

CZYNNIKI ZAKAŹNE:

CZYNNIKI ZAKAŹNE:

1.

1.

WIRUSOWE:

WIRUSOWE:

•

Parwowirusowe zakażenie świń

Parwowirusowe zakażenie świń

•

Choroba Aujeszkiego

Choroba Aujeszkiego

•

Grypa świń

Grypa świń

•

Zakażenia enterowirusami (SMEDI)

Zakażenia enterowirusami (SMEDI)

•

Pomór świń

Pomór świń

•

Choroba pęcherzykowa

Choroba pęcherzykowa

•

Rozrodczo-oddechowy zespół chorobowy

Rozrodczo-oddechowy zespół chorobowy

świń (PPRS)

świń (PPRS)

2. BAKTERYJNE:

2. BAKTERYJNE:

•

Zakażenie swoiste (brucelle,

Zakażenie swoiste (brucelle,

leptospiry)

leptospiry)

•

Zakażenia nieswoiste

Zakażenia nieswoiste

CZYNNIKI NIEZAKAŹNE:

CZYNNIKI NIEZAKAŹNE:

•

Zatrucia paszami zawierającymi

Zatrucia paszami zawierającymi

mikotoksyny np. zearalenonem

mikotoksyny np. zearalenonem

•

Zatrucia środkami ochrony roślin

Zatrucia środkami ochrony roślin

•

Zatrucia azotynami

Zatrucia azotynami

•

Błędy w utrzymaniu (wysoka

Błędy w utrzymaniu (wysoka

temperatura, stres, nadmierne

temperatura, stres, nadmierne

zagęszczenie loch itp.)

zagęszczenie loch itp.)

•

Zaburzenia w przebiegu porodu

Zaburzenia w przebiegu porodu

PRZYCZYNY ZABURZEŃ W

PRZYCZYNY ZABURZEŃ W

PRZEBIEGU PORODU :

PRZEBIEGU PORODU :

•

Zbyt wąska miednica (u loszek)

Zbyt wąska miednica (u loszek)

•

Słabe bóle porodowe

Słabe bóle porodowe

W obu tych przypadkach dochodzi do

W obu tych przypadkach dochodzi do

przedłużania okresu wypierania

przedłużania okresu wypierania

płodów czego konsekwencją może

płodów czego konsekwencją może

uduszenie prosiąt

uduszenie prosiąt

W WIELU PRZYPADKACH

W WIELU PRZYPADKACH

TRUDNO JEST USTALIĆ

TRUDNO JEST USTALIĆ

PRZYCZYNĘ PORONIEŃ JAK

PRZYCZYNĘ PORONIEŃ JAK

TEŻ RODZENIA SIĘ

TEŻ RODZENIA SIĘ

MARTWYCH LUB

MARTWYCH LUB

ZMUMIFIKOWANYCH

ZMUMIFIKOWANYCH

PŁODÓW!

PŁODÓW!

SYNDROM MMA (coliform

SYNDROM MMA (coliform

mastitis)

mastitis)

Jest to schorzenie mające duży wpływ na

Jest to schorzenie mające duży wpływ na

płodność macior oraz zdrowotność prosiąt.

płodność macior oraz zdrowotność prosiąt.

Klinicznie objawia się:

Klinicznie objawia się:

•

Zapaleniem wymienia

Zapaleniem wymienia

•

Zapaleniem macicy

Zapaleniem macicy

•

Bezmlecznością lub obniżoną mlecznością

Bezmlecznością lub obniżoną mlecznością

PRZYCZYNY ZESPOŁU MMA:

PRZYCZYNY ZESPOŁU MMA:

•

Błędy w żywieniu i utrzymaniu

Błędy w żywieniu i utrzymaniu

macior ciężarnych (endotoksyny)

macior ciężarnych (endotoksyny)

•

Wiek samic

Wiek samic

•

Stres okołoporodowy

Stres okołoporodowy

•

Brak ruchu

Brak ruchu

•

Niewłaściwy system chowu

Niewłaściwy system chowu

•

Złe warunki środowiskowe

Złe warunki środowiskowe

•

Zakażenia bakteryjne w chlewniach

Zakażenia bakteryjne w chlewniach

•

Złe warunki mikroklimatyczne

Złe warunki mikroklimatyczne

•

Złe warunki higieniczne

Złe warunki higieniczne

•

Przedłużające się porody

Przedłużające się porody

•

Uszkodzenia gruczołu sutkowego

Uszkodzenia gruczołu sutkowego

•

Stany zapalne dróg moczowych

Stany zapalne dróg moczowych

•

Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia hormonalne

PATOGENEZA ZESPOŁU

PATOGENEZA ZESPOŁU

MMA:

MMA:

OBECNIE UWAŻA SIĘ ŻE BAKTERIE

OBECNIE UWAŻA SIĘ ŻE BAKTERIE

GRAM UJEMNE ORAZ ICH

GRAM UJEMNE ORAZ ICH

ENDOTOKSYNY, Z REGUŁY OBECNE

ENDOTOKSYNY, Z REGUŁY OBECNE

W PRZEWODZIE POKARMOWYM,

W PRZEWODZIE POKARMOWYM,

PRZEWAŻNIE NIE PRZEDOSTAJĄ SIĘ

PRZEWAŻNIE NIE PRZEDOSTAJĄ SIĘ

DO UKŁADU KRWIONOŚNEGO.

DO UKŁADU KRWIONOŚNEGO.

JEDNAK W RAZIE ZADZIALANIA NA

JEDNAK W RAZIE ZADZIALANIA NA

SAMICĘ STRESU ZWIĄZANEGO Z

SAMICĘ STRESU ZWIĄZANEGO Z

PORODEM LUB TEŻ INNYCH

PORODEM LUB TEŻ INNYCH

NIEKORZYSTNYCH CZYNNIKÓW MOŻE

NIEKORZYSTNYCH CZYNNIKÓW MOŻE

DOJŚĆ DO OBNIŻENIA ODPORNOŚCI

DOJŚĆ DO OBNIŻENIA ODPORNOŚCI

SAMICY.

SAMICY.

ORGANIZM ZWIERZĘCIA STAJE SIĘ

ORGANIZM ZWIERZĘCIA STAJE SIĘ

BARDZIEJ WRAŻLIWY NA ZAKAŻENIA

BARDZIEJ WRAŻLIWY NA ZAKAŻENIA

ŚRODOWISKOWE, DOCHODZI

ŚRODOWISKOWE, DOCHODZI

RÓWNIEŻ DO NAMNOŻENIA SIĘ

RÓWNIEŻ DO NAMNOŻENIA SIĘ

BAKTERII I WZROSTU POZIOMU

BAKTERII I WZROSTU POZIOMU

WYTWARZANYCH PRZEZ NIE

WYTWARZANYCH PRZEZ NIE

ENDOTOKSYN. WYSOKI ICH POZIOM

ENDOTOKSYN. WYSOKI ICH POZIOM

PRZY OBNIŻONEJ ODPORNOŚCI

PRZY OBNIŻONEJ ODPORNOŚCI

POWODUJE PRZENIKANIE TOKSYN

POWODUJE PRZENIKANIE TOKSYN

PRZEZ BŁONĘ ŚLUZOWĄ PRZEWODU

PRZEZ BŁONĘ ŚLUZOWĄ PRZEWODU

POKARMOWEGO I DOSTAJĄC SIĘ DO

POKARMOWEGO I DOSTAJĄC SIĘ DO

UKŁADU KRĄŻENIA POWODUJĄ

UKŁADU KRĄŻENIA POWODUJĄ

ZATRUCIE ORGANIZMU.

ZATRUCIE ORGANIZMU.

ENDOTOKSYNY SĄ RESORBOWANE Z

ENDOTOKSYNY SĄ RESORBOWANE Z

PRZEWODU POKARMOWEGO I

PRZEWODU POKARMOWEGO I

UKŁADU MOCZOWEGO I WRAZ Z

UKŁADU MOCZOWEGO I WRAZ Z

KRWIĄ PRZEDOSTAJĄ SIĘ DO

KRWIĄ PRZEDOSTAJĄ SIĘ DO

GRUCZOŁÓW MLEKOWYCH. DZIAŁAJĄC

GRUCZOŁÓW MLEKOWYCH. DZIAŁAJĄC

NA PODWZGÓRZE , TOKSYNY TE

NA PODWZGÓRZE , TOKSYNY TE

POWODUJĄ SPADEK POZIOMU

POWODUJĄ SPADEK POZIOMU

PROLAKTYNY WE KRWII, W WYNIKU

PROLAKTYNY WE KRWII, W WYNIKU

CZEGO DOCHODZI DO ZAHAMOWANIA

CZEGO DOCHODZI DO ZAHAMOWANIA

LAKTACJI.

LAKTACJI.

FORMY ZESPOŁU MMA:

FORMY ZESPOŁU MMA:

1.

1.

POSTAĆ OSTRA:

POSTAĆ OSTRA:

•

Zakażenie ogólne lub zatrucie

Zakażenie ogólne lub zatrucie

organizmu, rozwija się bardzo szybko.

organizmu, rozwija się bardzo szybko.

•

Postać posocznicowa (septicemia

Postać posocznicowa (septicemia

puerperalis)- charakteryzuje się

puerperalis)- charakteryzuje się

ciężkim stanem ogólnym,

ciężkim stanem ogólnym,

podwyższoną temp. ciała –około 41

podwyższoną temp. ciała –około 41

°

°

C,

C,

atonią jelit (zaparcia), wypływem z

atonią jelit (zaparcia), wypływem z

dróg rodnych, brakiem apetytu,

dróg rodnych, brakiem apetytu,

zapaleniem gruczołu mlekowego.

zapaleniem gruczołu mlekowego.

2. POSTAĆ PODOSTRA

:

•

Niewielka utrata apetytu

Niewielka utrata apetytu

•

Obrzęki i stwardnienia części wymienia

Obrzęki i stwardnienia części wymienia

•

Wypływ surowiczo-krwawy z dróg rodnych

Wypływ surowiczo-krwawy z dróg rodnych

•

Zaparcia

Zaparcia

3. POSTAĆ PODKLINICZNA:

3. POSTAĆ PODKLINICZNA:

•

Stan ogólny dobry

Stan ogólny dobry

•

Apetyt zachowany

Apetyt zachowany

•

Nieznacznie podwyższona ciepłota ciała

Nieznacznie podwyższona ciepłota ciała

maciory

maciory

•

Wygłodzenie prosiąt

Wygłodzenie prosiąt

LECZENIE ZESPOŁU MMA:

LECZENIE ZESPOŁU MMA:

•

Podawanie chemioterapeutyków-

Podawanie chemioterapeutyków-

ograniczenie patogennej, toksynotwórczej

ograniczenie patogennej, toksynotwórczej

flory bakteryjnej przewodu pokarmowego

flory bakteryjnej przewodu pokarmowego

i dróg moczowych

i dróg moczowych

•

Podawanie preparatów pobudzających

Podawanie preparatów pobudzających

perystaltykę przewodu pokarmowego w

perystaltykę przewodu pokarmowego w

celu sprawnego usuwania zalegającej tam

celu sprawnego usuwania zalegającej tam

karmy

karmy

•

Zlikwidowanie atonii macicy

Zlikwidowanie atonii macicy

•

Pobudzenie ejekcji mleka

Pobudzenie ejekcji mleka

•

Podawanie preparatów

Podawanie preparatów

przeciwzapalnych i przeciwbólowych-

przeciwzapalnych i przeciwbólowych-

szczególnie w przypadku mastitis

szczególnie w przypadku mastitis

•

Podawanie leków wspomagających i

Podawanie leków wspomagających i

osłaniających wątrobę

osłaniających wątrobę

•

Podawanie leków stabilizujących

Podawanie leków stabilizujących

serce i układ krążenia

serce i układ krążenia

PROFILAKTYKA ZESPOŁU

PROFILAKTYKA ZESPOŁU

MMA:

MMA:

•

Właściwy dobór loszek przeznaczonych do

Właściwy dobór loszek przeznaczonych do

krycia

krycia

•

Odpowiednie przygotowanie hali porodowej

Odpowiednie przygotowanie hali porodowej

•

Przesiedlanie macior do kojców porodowych

Przesiedlanie macior do kojców porodowych

w odpowiednim czasie (8-10 dni przed

w odpowiednim czasie (8-10 dni przed

spodziewanym terminem porodu)

spodziewanym terminem porodu)

•

Właściwe żywienie w okresie

Właściwe żywienie w okresie

okołoporodowym

okołoporodowym

•

Przyspieszanie przedłużającego się porodu

Przyspieszanie przedłużającego się porodu

•

Farmakoprofilaktyka:

Farmakoprofilaktyka:



Podawanie antybiotyków i

Podawanie antybiotyków i

chemioterapeutyków per os lub

chemioterapeutyków per os lub

parenteralnie

parenteralnie



Wlewy domaciczne środków

Wlewy domaciczne środków

farmakologicznych w okresie

farmakologicznych w okresie

poporodowym

poporodowym



Immunoprofilaktyka (szczepienia)

Immunoprofilaktyka (szczepienia)



Wprowadzenie do żywienia bakterii

Wprowadzenie do żywienia bakterii

korygujących dysfunkcje jelitowe

korygujących dysfunkcje jelitowe

•

Zapobieganie stresom

Zapobieganie stresom

•

Preparaty stymulujące odporność

Preparaty stymulujące odporność

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ