Wpływ zmian

związanych ze

starzeniem się na

przewód pokarmowy

Skutki starzenia się, a układ

pokarmowy

choroby towarzyszące

stres psychiczny i społeczny

zmiana obrazu np.zespół złego wchłaniania

diagnostyka, np. badania

endoskopowe

najczęstsze problemy: zaparcie,
nietrzymanie stolca, choroba
uchyłkowa



Choroby górnego odcinka przewodu

pokarmowego



Choroby dolnego odcinka przewodu

pokarmowego



Zaparcia, biegunki



Zespoły złego wchłaniania



Nowotwory przewodu pokarmowego



Krwawienia z przewodu

pokarmowego

CHOROBY GÓRNEGO ODCINKA

PRZEWODU POKARMOWEGO



Dysfagia



dysfagia ustno-gardłowa



dysfagia przełykowa



Choroby żołądka i dwunastnicy



zanikowe zapalenie i zanik błony śluzowej

żołądka



gastropatia przerostowa



wrzód trawienny



zespół Zollingera-Ellisona



bezoary, skręt żołądka, zmiany naczyniowe

DYSFAGIA – trudności w

połykaniu



Dysfagia ustno – gardłowa:

nieprawidłowości mechanizmu

nerwowo-mięśniowego gardła i

górnego zwieracza przełyku



Dysfagia przełykowa: schorzenia w

obrębie samego przełyku

DYSFAGIA USTNO - GARDŁOWA



Choroby naczyniowe mózgu: porażenie opuszkowe,

rzekomoopuszkowe, zespół Wallenberga (zator

t.tylnej dolnej móżdżku, boczna część rdzenia –

odnerwienie mięśni podniebienia po tej samej

stronie



Schorzenia nerwowo – mięśniowe: ch. Parkinsona,

myasthenia gravis, niedoczynność/nadczynność

tarczycy, stwardnienie zanikowe boczne



Guzy ustno – gardłowe



Uchyłek Zenkera: uwypuklenie jednej lub kilku

warstw ściany przełyku nad górnym zwieraczem



Osteoartropatia przerostowa kręgosłupa szyjnego,

bardzo duże osteofity szyjne

DYSFAGIA USTNO – GARDŁOWA

c.d.



rozpoznanie



precyzyjne zebranie wywiadu



badanie przedmiotowe



badania diagnostyczne: zdjęcia rtg z wlewem

barytu z wideofluoroskopią, manometria grn.

zwieracza (?)



leczenie



leczenie choroby podstawowej



chirurgiczne, chemio-, radioterapia (powikłania!)



techniki rehabilitacyjne

DYSFAGIA PRZEŁYKOWA



Zaburzenia motoryki



achalazja – defekt komórek zwojów

Auerbacha w ścianie przełyku,

idiopatyczna lub wtórna do raka (triada

kliniczna >50rż, dysfagia trwająca krócej

niż rok, utrata m.ciała>7kg)



sklerodermia (postępująca twardzina

układowa)



rozlany kurcz przełyku

DYSFAGIA PRZEŁYKOWA c.d.



Przyczyny mechaniczne



rak przełyku – szybko postępująca

dysfagia z utratą masy ciała



zwężenie zapalne postępująca dysfagia,

zwykle poprzedzona zgagą lub innymi

objawami refluksu; przełyk Barretta



pierścienie i fałdy, „zespół steakhouse”



przyczyny naczyniowe

CHOROBY ŻOŁĄDKA I

DWUNASTNICY



Zanikowe zapalenie i zanik błony śluzowej

żołądka



zwiększona liczba komórek zapalnych w ścianie



zanik – zmniejszenie liczby komórek

wydzielniczych



typ A – zapalenie rozlane, obniżona produkcja

kwasu, podwyższone stężenie gastryny;

niedokrwistość złośliwa



typ B – zapalenie ogniskowe, wywołane

zakażeniem H.pylori

CHOROBY ŻOŁĄDKA I

DWUNASTNICY c.d.



Gastropatia przerostowa



choroba Menetriera przerost fałdów błony śluzowej

w całym lub części żołądka, wtórna

hipoalbuminemia



Wrzód trawienny – wrzody żołądka



powikłania: ciężki krwotok, perforacja, niedrożność;

leczenie chirurgiczne



leczenie: antybiotykoterapia(?), leki alkalizujące,

H2-brokery, sukralfat, inhibitory pompy protonowej



zespół Zollingera-Ellisona, gruczolak trzustki

(gastrinoma), duże ilości gastryny, nadprodukcja

kwasu żołądkowego, nawracająca choroba

wrzodowa

CHOROBY ŻOŁĄDKA I

DWUNASTNICY c.d.



Bezoary – wewnątrzżołądkowe masy

składające się z substancji

egzogennych



Skręt żołądka – silny ból, odruchy

wymiotne z niemożnością

zwymiotowania



Zmiany naczyniowe

CHOROBY DOLNEGO ODCINKA

PRZEWODU POKARMOWEGO



Choroba uchyłkowa



Angiodysplazja



Choroby zapalne jelit



wrzodziejące zapalenie jelita grubego



choroba Crohna



Niedokrwienie jelita grubego



Nietrzymanie stolca

Choroba uchyłkowa



UCHYŁKI OKRĘŻNICY – wypuklenia błony

śluzowej poprzez warstwy mm. gładkich



UCHYŁKOWATOŚĆ – obecność uchyłków

bez stanu zapalnego



CHOROBA UCHYŁKOWA – uchyłkowatość z

towarzyszącymi bolesnymi skurczami lub

innymi objawami



ZAPALENIE UCHYŁKÓW – zakażenie w

uchyłku okrężnicy

Choroba uchyłkowa c.d.



osłabienie mm. okrężnicy



40% osób>65 rż i ok.. 50% osób>80 rż



objawy ch. uchyłkowej: dyskomfort w

podbrzuszu, biegunka, tkliwość; zap.

uchyłków: gorączka, leukocytoza, objaw

odrywania; powikłania – przetoka do

pęcherza moczowego, włóknienie,

niedrożność, ropień okołouchyłkowy,

perforacja z zapaleniem otrzewnej,

posocznica

Choroba uchyłkowa c.d.



Rozpoznanie



wlew doodbytniczy – powikłania



TK, USG



kolonoskopia – wykluczenie procesu rozrostowego



Leczenie: bolesna choroba

uchyłkowa/zapalenie uchyłków –

zapobieganie powikłaniom – dieta, leki

przeczyszczające, przeciwbólowe,

spazmolityki, antybiotyki, ew. leczenie

chirurgiczne

Angiodysplazja



niewielkie kłębki poszerzonych i krętych żył

w błonie śluzowej okrężnicy i jelita

cienkiego (epizody częściowej niedrożności

żył)



objawy: nawracające krwawienie



rozpoznanie: kolonoskopia, angiografia

krezkowa



leczenie: zachowawcze, elektrokoagulacja

endoskopowa, koagulacja laserowa, zabieg

chirurgiczny

Wrzodziejące zapalenie jelita

grubego



Przewlekły uogólniony proces o nieznanej

przyczynie występujący w powierzchownych

warstwach ściany jelita



Objawy: przebieg łagodny, średni lub ciężki;

biegunki z/bez krwi, zaparcia , objawy

ogólne; objawy pozajelitowe: bóle stawowe,

rumień guzowaty, , zgorzelinowe zapalenie

skóry, zapalenie błony naczyniowej oka,

wędrujące zapalenie wielostawowe.



Powikłania: megacolon toxicum, splątanie,

wysoka gorączka, wzdęcia; rak jelita grubego

Wrzodziejące zapalenie jelita

grubego c.d.



Rozpoznanie: badanie

sigmoidoskopowe i biopsja odbytnicy,

kolonoskopia, wlew doodbytniczy,

uwaga – choroby naśladujące!



Leczenie: steroidy p.o. lub i.v.,

sulfasalazyna, olsalazyna,

mesalazyna (5-ASA), ew. leczenie

chirurgiczne

Choroba Leśniowskiego -

Crohna



Przewlekły proces zapalny dotyczący

najczęściej końcowego odcinka jelita

krętego lub okrężnicy, charakteryzuje się

zapaleniem całej ściany jelita, często z

owrzodzeniami i ziarniniakami.



Owrzodzenia, szczeliny, przetoki,

ziarniniaki, obszary nie zajęte chorobą,

często nie dotyczy odbytnicy, może być

zajęty każdy odcinek pp., u osób starszych

częściej jelito grube

Choroba Leśniowskiego –

Crohna c.d.



Objawy: krwawienie z odbytu (zajęcie

odbytu), biegunka, gorączka, ból brzucha,

spadek masy ciała, objawy pozajelitowe

np. wędrujące zapalnie stawów,



Badania laboratoryjne: leukocytoza,

hipoalbuminemia, podwyższone OB,

niedokrwistość



Rozpoznanie: kolonoskopia, wlew

doodbytniczy, TK, USG



Leczenie: sulfasalazyna,prednizon …

Niedokrwienie jelita

grubego



Upośledzenie dopływu krwi do jelita

grubego prowadzące do zapalenia i obrzęku



odgałęzienia tętnicy krezkowej górnej i

dolnej, krążenie oboczne



niedokrwienie w przebiegu:



uogólnione zmniejszenie przepływu krwi



nieodpowiedni rozkład przepływu



przyczyny ? – rak, zapalenie uchyłków,

odwodnienie, niewydolność serca

Niedokrwienie jelita grubego

c.d.



Objawy: nagły ból, krwista biegunka, objawy

uciskowe nad zajętym jelitem (zagięcie

śledzionowe), zawał jelita: gorączka,

leukocytoza, brak perystaltyki, wzdęcie

brzucha. Odwracalne/nieodwracalne



Rozpoznanie: wlew doodbytniczy (objaw

„odcisków kciuka”) – ostrożnie!, kolonoskopia



Leczenie: płyny, preparaty krwiozastępcze,

antybiotyki, laparotomia i resekcja

Nietrzymanie stolca – utrata

zależnej od woli kontroli nad

wydalaniem stolca



Elementy niezbędne do trzymania stolca:

czucie w odbytnicy i odbycie, zdolność do

magazynowania, koordynacja wewnętrznego i

zewnętrznego zwieracza odbytu



Przyczyny: zaklinowanie mas kałowych,

upośledzenie czynnościowe – umysłowe i/lub

fizyczne, napromienianie, guz, niedokrwienie,

uraz, zabieg chirurgiczny



Rozpoznanie i leczenie: wlew doodbytniczy,

proktosigmoidoskopia, manometria

anorektalna; wlewki doodbytnicze, dieta,

technika biofeedback, farmakologiczne,

chirurgiczne

ZAPARCIE



Definicja? – wysiłek potrzebny w celu

wypróżnienia, rzadkie lub niepełne

wypróżnienia, częstość rośnie z wiekiem



Przyczyny – często wieloczynnikowe



dietetyczne



czynnościowe (depresja, splątanie,

unieruchomienie, nieodpowiednie warunki

sanitarne)



wtórne do innych chorób (ch. Parkinsona, ch.

naczyniowe mózgu, otępienie, niedoczynność

tarczycy, niedokrwienie, uchyłkowatość jelit etc.)



farmakologiczne (opioidy, leki p/depresyjne,

hipotensyjne, moczopędne, blokery kanału

wapniowego)

ZAPARCIE c.d.



Powikłania: niedokrwienia i omdlenia,

żylaki odbytu, zaklinowanie mas

kałowych – niedrożność, owrzodzenie

kałowe, megacolon, skręt jelita



Rozpoznanie: wykluczenie choroby

pierwotnej np.raka, badanie rtg ze

znacznikiem



Leczenie: zalecenia dietetyczne,

farmakologiczne, chirurgiczne?!

BIEGUNKI



Wzrost częstości wypróżnień (>3/dobę) połączony

ze wzrostem objętości stolca, zwiększoną

płynnością, nagłe parcie i ból



Biegunka osmotyczna



niedobór laktazy



leki hiperosmotyczne



Biegunka zakaźna



wirusowa



bakteryjna, C.difficile



Biegunka spowodowana złym trawieniem



wtórna do niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki

(niedobór lipazy)



niedobór kwasów żółciowych

BIEGUNKI c.d.



Biegunka wskutek złego wchłaniania



choroba trzewna



lamblioza, ch. Whipple’a



Biegunka wtórna do zwiększonego

wydzielania hormonów



rakowiaki, rak rdzeniasty tarczycy, gastrinoma



Biegunka wtórna do chorób jelita grubego



colitis ulcerosa, zmiany niedokrwienne,

zapalenie popromienne.



Leczenie

ZESPOŁY ZŁEGO WCHŁANIANIA



Zespół objawów przedmiotowych i

podmiotowych występujących zwykle

w wyniku nadmiernego wydalania

tłuszczów (biegunka tłuszczowa),

różnego stopnia zaburzeń

wchłaniania witamin rozpuszczalnych

w tłuszczach, jak i w wodzie,

elektrolitów i wody oraz złego

trawienia węglowodanów i białek.

ZESPOŁY ZŁEGO WCHŁANIANIA

c.d.



Choroba trzewna (enteropatia glutenowa)

– choroba uwarunkowana genetycznie

polegająca na zaburzeniu wchłaniania

wielu składników odżywczych, swoiste

zmiany patologiczne w śluzówce jelita

wywołane gliadynową frakcją glutenu

(pszenica, żyto, owies, jęczmień)



objawy: biegunka (tłuszczowa), spadek masy

ciała, niedożywienie, niedobory (Fe, Ca, wit.K)



leczenie: dieta, leczenie uzupełniające

ZESPOŁY ZŁEGO WCHŁANIANIA

c.d.



Zespół rozrostu bakterii – zaburzenia

wchłaniania składników pokarmowych

wtórne do katabolizmu węglowodanów

przez Gram-ujemne bakterie tlenowe,

rozprzęgania kwasów żółciowych przez

bakterie beztlenowe



Przewlekłe zapalenie trzustki z

niewydolnością: często przebieg bezbólowy,

nagle zaczynające się częste wypróżnienia z

obfitym, cuchnącym, tłustym stolcem

NOWOTWORY PRZEWODU

POKARMOWEGO



Nowotwory - druga przyczyna zgonów u

osób starszych



25% zgonów z powodu raka – raki

przewodu pokarmowego



Rola czynników środowiskowych?? (tłuszcz,

błonnik, karcynogeny)



Nowotwory łagodne/złośliwe



Przełyk, żołądek, jelito cienkie, okrężnica,

odbyt i odbytnica, wyrostek robaczkowy,

trzustka, wątroba, pęcherzyk żółciowy i

drogi żółciowe, krezka i otrzewna

NOWOTWORY PRZEWODU

POKARMOWEGO c.d.



Przełyk



dysfagia, spadek m.ciała, ból przy przełykaniu…



Żołądek



niestrawność?, dyskomfort, szybkie uczucie sytości



Jelito cienkie



bezobjawowa, późny okres: niedrożność, wgłobienia,

zakrzepica



Jelito grube – drugi najczęstszy nowotwór złośliwy



bezobjawowy, niedrożność, bóle, krwawienia, zaburzenia

rytmu wypróżnień



Badania: kał na krew utajoną, kolonoskopia, wlew

z kontrastem, markery nowotworowe (CEA)

NOWOTWORY PRZEWODU

POKARMOWEGO c.d.



Odbyt i odbytnica



krwawienie, zaparcia, zmniejszenie średnicy

stolca



Trzustka



80% głowa trzustki, 20% trzon i ogon, bezbólowa

żółtaczka, spadek masy ciała



Wątroba



nowotwory pierwotne/wtórne



Pęcherzyk żółciowy, drogi żółciowe



Nowotwory wyrostka robaczkowego, krezki,

otrzewnej

KRWAWIENIA Z PRZEWODU

POKARMOWEGO



Haematemesis – wymioty krwią



Melena – czarne smoliste wypróżnienia



Haematochezia – czerwonokrwiste

wypróżnienia



Krwawienie utajone



Hemoroidy, rak jelita grubego



Wywiad!, badanie fizykalne, badania

laboratoryjne i obrazowe

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43

Kopia przewód pokarmowy wykł

Document Outline