Dziedziny
Dziedziny
wychowania
wychowania
Przygotowali
Przygotowali
:
:
Cele ćwiczenia:
Cele ćwiczenia:
Dokonać sprawdzenia opanowania przez
Dokonać sprawdzenia opanowania przez
studentów pojęcia procesu wychowania,
studentów pojęcia procesu wychowania,
W ramach prowadzonych ćwiczeń ze
W ramach prowadzonych ćwiczeń ze
studentami przedstawić i wyjaśnić
studentami przedstawić i wyjaśnić
problematykę związaną z występującymi
problematykę związaną z występującymi
głównymi dziedzinami wychowania
głównymi dziedzinami wychowania
Wychowanie jako
Wychowanie jako
działalność celową można
działalność celową można
dzielić i klasyfikować w
dzielić i klasyfikować w
różny sposób:
różny sposób:
Pierwszy
Pierwszy
z nich przyjmuje za zasadę podziału
z nich przyjmuje za zasadę podziału
sfery rzeczywistości, w ramach których toczą się
sfery rzeczywistości, w ramach których toczą się
procesy wychowawcze
procesy wychowawcze
. Na tej zasadzie można
. Na tej zasadzie można
wyróżnić takie dziedziny wychowania jak:
wyróżnić takie dziedziny wychowania jak:
wychowanie przez życie społeczne,
wychowanie przez życie społeczne,
wychowanie przez naukę,
wychowanie przez naukę,
wychowanie przez sztukę,
wychowanie przez sztukę,
wychowanie przez pracę,
wychowanie przez pracę,
wychowanie przez sport itd.
wychowanie przez sport itd.
Drugi
Drugi
sposób
sposób
polega na wyodrębnieniu
polega na wyodrębnieniu
dziedzin
dziedzin
wychowania
wychowania
według podstawowych rodzajów
według podstawowych rodzajów
dyspozycji osobowościowych, kształtowanych przez
dyspozycji osobowościowych, kształtowanych przez
to wychowanie.
to wychowanie.
Oba
Oba
wspomniane aspekty spotykają się w
wspomniane aspekty spotykają się w
podstawowej tezie, która głosi, że kształtowanie
podstawowej tezie, która głosi, że kształtowanie
poszczególnych rodzajów dyspozycji
poszczególnych rodzajów dyspozycji
osobowościowych wymaga odpowiednich do
osobowościowych wymaga odpowiednich do
każdego z nich
każdego z nich
zabiegów wychowawczych
zabiegów wychowawczych
,
,
ponieważ inaczej kształtuje się sferę
ponieważ inaczej kształtuje się sferę
intelektu
intelektu
człowieka, a inaczej jego
człowieka, a inaczej jego
uczucia
uczucia
czy
czy
sprawność
sprawność
fizyczną
fizyczną
. Ponadto, do ukształtowania danego
. Ponadto, do ukształtowania danego
rodzaju dyspozycji konieczne jest odpowiednie
rodzaju dyspozycji konieczne jest odpowiednie
organizowanie działalności wychowawczej.
organizowanie działalności wychowawczej.
Wychowanie fizyczne
Wychowanie fizyczne
Przez wychowanie fizyczne rozumie się wszystko co
Przez wychowanie fizyczne rozumie się wszystko co
stosunkowi człowieka do własnego ciała nadaje
stosunkowi człowieka do własnego ciała nadaje
charakter świadomej i aktywnej troski o własny rozwój
charakter świadomej i aktywnej troski o własny rozwój
fizyczny, sprawność cielesną i zdrowie, a także
fizyczny, sprawność cielesną i zdrowie, a także
umiejętności rekreacji w sposób optymalnie służący
umiejętności rekreacji w sposób optymalnie służący
własnemu zdrowiu biologicznemu i psychicznemu.
własnemu zdrowiu biologicznemu i psychicznemu.
Wychowanie fizyczne musi służyć rozwijaniu całej
Wychowanie fizyczne musi służyć rozwijaniu całej
osobowości człowieka i wielostronnemu przygotowaniu
osobowości człowieka i wielostronnemu przygotowaniu
go do życia.
go do życia.
Zakres wychowania
Zakres wychowania
fizycznego.
fizycznego.
Zadania wychowania
Zadania wychowania
fizycznego można
fizycznego można
podzielić na dwie grupy:
podzielić na dwie grupy:
zadania specyficzne odnoszące się do wyłącznie
zadania specyficzne odnoszące się do wyłącznie
do rozwijania tężyzny i sprawności fizycznej
do rozwijania tężyzny i sprawności fizycznej
wychowanków.
wychowanków.
zadania dotyczące urabiania innych stron
zadania dotyczące urabiania innych stron
osobowości człowieka, któremu wszakże
osobowości człowieka, któremu wszakże
wychowanie fizyczne może także skutecznie
wychowanie fizyczne może także skutecznie
służyć.
służyć.
Znaczenie wychowania fizycznego.
Znaczenie wychowania fizycznego.
wychowanie fizyczne pobudzając w odpowiedni
wychowanie fizyczne pobudzając w odpowiedni
sposób do aktywności ruchowej podnosi zdrowie,
sposób do aktywności ruchowej podnosi zdrowie,
kondycję cielesną oraz sprawność cielesną
kondycję cielesną oraz sprawność cielesną
człowieka, czyniąc go bardziej zdolnym do
człowieka, czyniąc go bardziej zdolnym do
urzeczywistniania celów własnych oraz do
urzeczywistniania celów własnych oraz do
konstruktywnej działalności na rzecz społeczeństwa.
konstruktywnej działalności na rzecz społeczeństwa.
Funkcja ta może być spełniana w czterech
Funkcja ta może być spełniana w czterech
aspektach:
aspektach:
a) stymulacyjnym (pobudzanie rozwoju
a) stymulacyjnym (pobudzanie rozwoju
fizycznego),
fizycznego),
b) adaptacyjnym (przystosowywanie organizmu do
b) adaptacyjnym (przystosowywanie organizmu do
biologicznych warunków życia),
biologicznych warunków życia),
c) kompensacyjnym (wyrównywanie niedostatku
c) kompensacyjnym (wyrównywanie niedostatku
ćwiczeń fizycznych spowodowanego warunkami i
ćwiczeń fizycznych spowodowanego warunkami i
trybem życia)
trybem życia)
d) korekcyjnym (likwidowanie lub łagodzenie za
d) korekcyjnym (likwidowanie lub łagodzenie za
pomocą interwencji wychowawczej braków i
pomocą interwencji wychowawczej braków i
odchyleń rozwojowych).
odchyleń rozwojowych).
wychowanie fizyczne spełnia rolę w zakresie
wychowanie fizyczne spełnia rolę w zakresie
podnoszenia samopoczucia człowieka oraz
podnoszenia samopoczucia człowieka oraz
budzenia jego optymizmu życiowego.
budzenia jego optymizmu życiowego.
sport i zajęcia ruchowe stanowią ważny czynnik
sport i zajęcia ruchowe stanowią ważny czynnik
w zakresie przygotowania człowieka do
w zakresie przygotowania człowieka do
wypełniania obowiązków społecznych, głównie
wypełniania obowiązków społecznych, głównie
odnoszących się do pracy zawodowej
odnoszących się do pracy zawodowej
(wytrwałość, energia, odporność na trudy,
(wytrwałość, energia, odporność na trudy,
dokładność, systematyczność).
dokładność, systematyczność).
wychowanie fizyczne odgrywa ważną rolę w
wychowanie fizyczne odgrywa ważną rolę w
zakresie przygotowania człowieka do
zakresie przygotowania człowieka do
konstruktywnych i rozwijających go
konstruktywnych i rozwijających go
wszechstronnie form spędzania wolnego czasu.
wszechstronnie form spędzania wolnego czasu.
wychowanie fizyczne służy wszechstronnemu
wychowanie fizyczne służy wszechstronnemu
rozwojowi osobowości człowieka.
rozwojowi osobowości człowieka.
Wychowanie
Wychowanie
intelektualne
intelektualne
Wychowanie intelektualne jest kształtowaniem tych
Wychowanie intelektualne jest kształtowaniem tych
dyspozycji kierunkowych, które wyznaczają sposób
dyspozycji kierunkowych, które wyznaczają sposób
posługiwania się przez jednostkę własnym umysłem i
posługiwania się przez jednostkę własnym umysłem i
wykorzystywania swoich umiejętności intelektualnych.
wykorzystywania swoich umiejętności intelektualnych.
Zakres wychowania intelektualnego
Zakres wychowania intelektualnego
Człowiek przychodzi na świat obdarzony pewnymi
Człowiek przychodzi na świat obdarzony pewnymi
zadatkami umysłowymi. Środowisko społeczne, w
zadatkami umysłowymi. Środowisko społeczne, w
którym jednostka wyrasta, może te zadatki dalej
którym jednostka wyrasta, może te zadatki dalej
rozwijać i poszerzać przez jej kształcenie. Może
rozwijać i poszerzać przez jej kształcenie. Może
ponadto ukształtować w osobowości człowieka takie
ponadto ukształtować w osobowości człowieka takie
dyspozycje, które sprzyjać będą maksymalnemu
dyspozycje, które sprzyjać będą maksymalnemu
wykorzystaniu przez niego własnych intelektualnych
wykorzystaniu przez niego własnych intelektualnych
możliwości oraz dążeniu do ich dalszego rozwoju.
możliwości oraz dążeniu do ich dalszego rozwoju.
Naukowy pogląd na świat
Naukowy pogląd na świat
, to wewnętrznie spójny system
, to wewnętrznie spójny system
przekonań danej jednostki, które są zgodne ze stanem współczesnej
przekonań danej jednostki, które są zgodne ze stanem współczesnej
wiedzy naukowej oraz przyjmowane, uznawane i stosowane przez tę
wiedzy naukowej oraz przyjmowane, uznawane i stosowane przez tę
jednostkę na podstawie racjonalnego, naukowego myślenia.
jednostkę na podstawie racjonalnego, naukowego myślenia.
Właściwości wychowania intelektualnego.
Właściwości wychowania intelektualnego.
Wychowanie intelektualne musi polegać na organizowaniu uczniom
Wychowanie intelektualne musi polegać na organizowaniu uczniom
swoistego treningu
swoistego treningu
w zakresie samodzielnego, krytycznego dochodzenia do prawdy,
w zakresie samodzielnego, krytycznego dochodzenia do prawdy,
odróżniania jej od fałszu,
odróżniania jej od fałszu,
a także przeżywania odpowiednich stanów uczuciowych w
a także przeżywania odpowiednich stanów uczuciowych w
odniesieniu do wszelkich sytuacji, w których w grę wchodzi walka o
odniesieniu do wszelkich sytuacji, w których w grę wchodzi walka o
prawdę.
prawdę.
Wychowanie ideowo –
Wychowanie ideowo –
moralne
moralne
Zarówno wychowanie
Zarówno wychowanie
ideowe
ideowe
jak i
jak i
moralne
moralne
odnoszą się
odnoszą się
po jednej strony osobowości człowieka, tej która decyduje
po jednej strony osobowości człowieka, tej która decyduje
o stosunku jednostki do innych ludzi w szerokim sensie
o stosunku jednostki do innych ludzi w szerokim sensie
tego pojęcia, a więc w stosunku tym zarówno:
tego pojęcia, a więc w stosunku tym zarówno:
we współżyciu indywidualnym (stosunku do drugiego
we współżyciu indywidualnym (stosunku do drugiego
człowieka),
człowieka),
zespołowym (stosunku do grupy),
zespołowym (stosunku do grupy),
jak i zbiorowym (stosunek do społeczeństwa).
jak i zbiorowym (stosunek do społeczeństwa).
W wychowaniu zawsze chodzi o to, aby stosunek ten
W wychowaniu zawsze chodzi o to, aby stosunek ten
wyznaczały nie tylko
wyznaczały nie tylko
nawyki
nawyki
czy
czy
postawy
postawy
wychowanka
wychowanka
lecz przede wszystkim akceptowane przez niego
lecz przede wszystkim akceptowane przez niego
wartości
wartości
.
.
Dlatego też, jednostka powinna zostać wyposażona w
Dlatego też, jednostka powinna zostać wyposażona w
system zautonomizowanych wartości, które z kolei
system zautonomizowanych wartości, które z kolei
stanowią podstawę dla zespołu norm wyznaczających jej
stanowią podstawę dla zespołu norm wyznaczających jej
określony stosunek do:
określony stosunek do:
innych ludzi,
innych ludzi,
grup ludzkich
grup ludzkich
oraz całego społeczeństwa,
oraz całego społeczeństwa,
a zarazem do samego siebie.
a zarazem do samego siebie.
Pojęcie i zakres wychowania ideowo – moralnego
Pojęcie i zakres wychowania ideowo – moralnego
Wychowanie ideowo – moralne, to działanie obejmujące
Wychowanie ideowo – moralne, to działanie obejmujące
ukształtowanie w osobowości człowieka postaw
ukształtowanie w osobowości człowieka postaw
ideowych, społecznych, interpersonalnych, a także w
ideowych, społecznych, interpersonalnych, a także w
pewnej mierze intrapersonalnych, tak aby tworzyły one
pewnej mierze intrapersonalnych, tak aby tworzyły one
integralną całość.
integralną całość.
Właściwości wychowania ideowo – moralnego
Właściwości wychowania ideowo – moralnego
1)
1)
w wychowaniu ideowo – moralnym stosuje się
w wychowaniu ideowo – moralnym stosuje się
tylko te formy, które odpowiadają możliwościom
tylko te formy, które odpowiadają możliwościom
rozwojowym wychowanków, gdzie istotną rolę
rozwojowym wychowanków, gdzie istotną rolę
odgrywa ich dojrzałość do przeżywania i rozumienia
odgrywa ich dojrzałość do przeżywania i rozumienia
określonych treści ideowo – moralnych. W związku z
określonych treści ideowo – moralnych. W związku z
tym wdrażanie dzieci i młodzieży do aktywności o
tym wdrażanie dzieci i młodzieży do aktywności o
charakterze ideowo – moralnym musi dokonywać
charakterze ideowo – moralnym musi dokonywać
się stopniowo, zawsze z uwzględnieniem poziomu
się stopniowo, zawsze z uwzględnieniem poziomu
rozwojowego oraz zasobu doświadczeń
rozwojowego oraz zasobu doświadczeń
wychowanków;
wychowanków;
2)
2)
wdrażanie wychowanków do aktywności ideowo
wdrażanie wychowanków do aktywności ideowo
– moralnej, musi się dokonywać w tych formach i
– moralnej, musi się dokonywać w tych formach i
przez takie sytuacje, w których w przyszłości ta
przez takie sytuacje, w których w przyszłości ta
aktywność ma być przejawiana. Powinno się
aktywność ma być przejawiana. Powinno się
wprowadzać wychowanka w rzeczywisty świat, w
wprowadzać wychowanka w rzeczywisty świat, w
którym występują autentyczne sytuacje wyboru
którym występują autentyczne sytuacje wyboru
wartości ideowych i zasad moralnych.
wartości ideowych i zasad moralnych.
Wychowanie estetyczne
Wychowanie estetyczne
Wychowanie estetyczne odnosi się do przede
Wychowanie estetyczne odnosi się do przede
wszystkim do sfery osobistych przeżyć jednostki.
wszystkim do sfery osobistych przeżyć jednostki.
Służy ono wyposażeniu człowieka w dyspozycje
Służy ono wyposażeniu człowieka w dyspozycje
czyniące go zdolnym do wynoszenia osobistego
czyniące go zdolnym do wynoszenia osobistego
szczęścia z życia. Stwarza to ogromne zapotrzebowanie
szczęścia z życia. Stwarza to ogromne zapotrzebowanie
na wychowanie przez sztukę, otwiera niebywałe
na wychowanie przez sztukę, otwiera niebywałe
możliwości
możliwości
tego wychowania, ale jednocześnie niesie za sobą także
tego wychowania, ale jednocześnie niesie za sobą także
zagrożenia – zagrożenia prymitywizacją estetyczną
zagrożenia – zagrożenia prymitywizacją estetyczną
człowieka pod wpływem sztuki podporządkowanej
człowieka pod wpływem sztuki podporządkowanej
względom taniej propagandy, reklamy lub interesu.
względom taniej propagandy, reklamy lub interesu.
Wychowawcze funkcje sztuki.
Wychowawcze funkcje sztuki.
sztuka uwrażliwia człowieka na piękno świata,
sztuka uwrażliwia człowieka na piękno świata,
czyniąc ten świat dla człowieka ciekawszym,
czyniąc ten świat dla człowieka ciekawszym,
piękniejszym i bogatszym. Dzięki sztuce duchowe
piękniejszym i bogatszym. Dzięki sztuce duchowe
życie jednostki wzbogaca się w przeżycia i
życie jednostki wzbogaca się w przeżycia i
doznania, nabiera pełni i głębi;
doznania, nabiera pełni i głębi;
dzięki sztuce dokonuje się doniosły proces
dzięki sztuce dokonuje się doniosły proces
wrastania człowieka w kulturę oraz czynnego w
wrastania człowieka w kulturę oraz czynnego w
niej uczestniczenia. Sztuka jest czynnikiem, który
niej uczestniczenia. Sztuka jest czynnikiem, który
ułatwia integrację jednostki ze społeczeństwem,
ułatwia integrację jednostki ze społeczeństwem,
kształtowanie się u niej poczucia wspólnoty z tym,
kształtowanie się u niej poczucia wspólnoty z tym,
co piękne i szlachetne w całokształcie dorobku
co piękne i szlachetne w całokształcie dorobku
kulturowego ludzkości;
kulturowego ludzkości;
sztuka spełnia niezwykle ważne funkcje w zakresie
sztuka spełnia niezwykle ważne funkcje w zakresie
zaspokajania indywidualnych potrzeb człowieka,
zaspokajania indywidualnych potrzeb człowieka,
gdzie czołowe miejsca zajmują tu:
gdzie czołowe miejsca zajmują tu:
potrzeba atrakcyjnego spełniania czasu
potrzeba atrakcyjnego spełniania czasu
wolnego,
wolnego,
potrzeba twórczości,
potrzeba twórczości,
potrzeba ekspresji uczuć;
potrzeba ekspresji uczuć;
sztuka jest więc czynnikiem sprzyjającym zarówno
sztuka jest więc czynnikiem sprzyjającym zarówno
integracji życia psychicznego jednostki, jak też
integracji życia psychicznego jednostki, jak też
daleko idącemu wzbogacaniu tego życia o
daleko idącemu wzbogacaniu tego życia o
elementy najbardziej odpowiadające ludzkim
elementy najbardziej odpowiadające ludzkim
potrzebom i dążeniom;
potrzebom i dążeniom;
sztuka jest doniosłym czynnikiem umożliwiającym
sztuka jest doniosłym czynnikiem umożliwiającym
porozumiewanie się ludzi ze sobą w płaszczyźnie
porozumiewanie się ludzi ze sobą w płaszczyźnie
uczuciowej, a więc zbliżającym ludzi do siebie
uczuciowej, a więc zbliżającym ludzi do siebie
wzajemnie. Dysponuje ona swoistym „językiem”,
wzajemnie. Dysponuje ona swoistym „językiem”,
który pozwala przekazywać sobie nawzajem
który pozwala przekazywać sobie nawzajem
określone treści i osiągać wzajemne zrozumienie
określone treści i osiągać wzajemne zrozumienie
bez używania słów;
bez używania słów;
sztuka jest pomostem łączącym ludzi bez względu na
sztuka jest pomostem łączącym ludzi bez względu na
przynależność narodową czy rasową, ze względu na to,
przynależność narodową czy rasową, ze względu na to,
że nie istnieją dla niej bariery językowe;
że nie istnieją dla niej bariery językowe;
sztuka jest nosicielem określonych treści, które poprzez
sztuka jest nosicielem określonych treści, które poprzez
nią i wraz z nią docierają do ludzi, bywają przyswojone,
nią i wraz z nią docierają do ludzi, bywają przyswojone,
przeżywane oraz przekazywane sobie nawzajem.
przeżywane oraz przekazywane sobie nawzajem.
Stanowi ona czynnik mogący zbliżać każdej jednostce te
Stanowi ona czynnik mogący zbliżać każdej jednostce te
ideały i dążenia ludzkości, które zrodziły się na podłożu
ideały i dążenia ludzkości, które zrodziły się na podłożu
najszczytniejszych założeń humanizmu.
najszczytniejszych założeń humanizmu.
Zakres wychowania estetycznego
Zakres wychowania estetycznego
Uwagi dotyczące funkcji sztuki rzutują także na
Uwagi dotyczące funkcji sztuki rzutują także na
pojmowanie zadań jakie ma do spełnienia wychowanie
pojmowanie zadań jakie ma do spełnienia wychowanie
estetyczne, są to:.
estetyczne, są to:.
zadania, przy których sztuka jest traktowana jako
zadania, przy których sztuka jest traktowana jako
wartość sama w sobie, tzn. rozpatrywana jest wyłącznie
wartość sama w sobie, tzn. rozpatrywana jest wyłącznie
z estetycznego punktu widzenia.;zadania, przy których
z estetycznego punktu widzenia.;zadania, przy których
sztuka jest traktowana wyłącznie w sposób
sztuka jest traktowana wyłącznie w sposób
instrumentalny, jako narzędzie przekazywania treści
instrumentalny, jako narzędzie przekazywania treści
rozpatrywanych w kategoriach pozaestetycznych.
rozpatrywanych w kategoriach pozaestetycznych.
Właściwości wychowania estetycznego
Właściwości wychowania estetycznego
Charakterystyczną właściwością wychowania przez
Charakterystyczną właściwością wychowania przez
sztukę jest to, że odnosi się ono głównie do
sztukę jest to, że odnosi się ono głównie do
kształtowania i rozwijania sfery emocjonalnej w
kształtowania i rozwijania sfery emocjonalnej w
osobowości jednostki. Proces wychowania przez
osobowości jednostki. Proces wychowania przez
sztukę musi być tak zorganizowany, aby w jego toku
sztukę musi być tak zorganizowany, aby w jego toku
pożądane przeżycia wychowanków były wywołane, a
pożądane przeżycia wychowanków były wywołane, a
następnie utrwalone – chodzi tu przede wszystkim o
następnie utrwalone – chodzi tu przede wszystkim o
pobudzanie wychowanka do przeżywania piękna.
pobudzanie wychowanka do przeżywania piękna.
Tak więc proces wychowania estetycznego jest
Tak więc proces wychowania estetycznego jest
zorganizowanym sposobem umożliwiania
zorganizowanym sposobem umożliwiania
wychowankowi systematycznego kontaktu ze sztuką.
wychowankowi systematycznego kontaktu ze sztuką.
Kontakt
Kontakt
ten może mieć charakter:
ten może mieć charakter:
kreatywny (twórczość estetyczna wychowanków);
kreatywny (twórczość estetyczna wychowanków);
recepcyjny (odbiór dzieł sztuki);
recepcyjny (odbiór dzieł sztuki);
zawsze jednak musi wyzwalać aktywność
zawsze jednak musi wyzwalać aktywność
wychowanków.
wychowanków.
Literatura
Literatura
:
:
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku
, Wyd. Żak, tom I
, Wyd. Żak, tom I
i II Warszawa 2003;
i II Warszawa 2003;
Multimedialna encyklopedia powszechna
Multimedialna encyklopedia powszechna
– 2003;
– 2003;
Pedagogika
Pedagogika
. pod red.: Bogusława Minerskiego,
. pod red.: Bogusława Minerskiego,
Bogusława Śliwerskiego, Leksykon, PWN Warszawa
Bogusława Śliwerskiego, Leksykon, PWN Warszawa
2000.
2000.
Pedagogika
Pedagogika
. pod red.: M. Godlewskiego, ST.
. pod red.: M. Godlewskiego, ST.
Krawcewicza, T. Wujka, PWN Warszawa 1974.
Krawcewicza, T. Wujka, PWN Warszawa 1974.
Półturzycki J.:
Półturzycki J.:
Dydaktyka dla nauczycieli
Dydaktyka dla nauczycieli
Wyd. Adam
Wyd. Adam
Marszałek Toruń 1999;
Marszałek Toruń 1999;
Turos L.:
Turos L.:
Pedagogika ogólna i subdyscypliny.
Pedagogika ogólna i subdyscypliny.
Wyd
Wyd
„Żak”, Warszawa 1999;
„Żak”, Warszawa 1999;
Gnitecki
Gnitecki
J.:
J.:
Zarys pedagogiki ogólnej
Zarys pedagogiki ogólnej
.
.
Kunowski
Kunowski
St.:
St.:
Podstawy pedagogiki współczesnej
Podstawy pedagogiki współczesnej
.
.
Matyjas
Matyjas
B.,
B.,
Ratajek
Ratajek
Z.,
Z.,
Tratiałek
Tratiałek
E.:
E.:
Orientacje i
Orientacje i
kierunki w pedagogice współczesnej, zarys
kierunki w pedagogice współczesnej, zarys
problematyki
problematyki
.
.
2004r
2004r
.
.
Nowak
Nowak
K.:
K.:
Pedagogika otwarta
Pedagogika otwarta
.
.
Suchodolski
Suchodolski
B.:
B.:
Wychowanie mimo wszystko
Wychowanie mimo wszystko
.
.