CHÓD PATOLOGICZNY

CHÓD PATOLOGICZNY

W uszkodzeniach układu

W uszkodzeniach układu

mięśniowego

mięśniowego

Fazy chodu

Fazy chodu

FAZA PODPORU

FAZA PODPORU

* przyłożenie pięty do podłoża:

* przyłożenie pięty do podłoża:

-mm. prostowniki stopy - prostownik długi palców, prostownik

-mm. prostowniki stopy - prostownik długi palców, prostownik

długi palucha, piszczelowy przedni -

długi palucha, piszczelowy przedni -

skurcz izometryczny

skurcz izometryczny

-m. czworogłowy uda -

-m. czworogłowy uda -

skurcz izometryczny

skurcz izometryczny

-mm. kulszowo-goleniowe -

-mm. kulszowo-goleniowe -

skurcz koncentryczny przeciw

skurcz koncentryczny przeciw

zgięciu stawu biodrowego

zgięciu stawu biodrowego

* stopa płasko:

* stopa płasko:

-m. czworogłowy uda -

-m. czworogłowy uda -

rozkurcz ekscentryczny

rozkurcz ekscentryczny

* obciążenie właściwe:

* obciążenie właściwe:

-m. trójgłowy łydki -

-m. trójgłowy łydki -

koncentrycznie

koncentrycznie

-m. strzałkowy długi -

-m. strzałkowy długi -

koncentrycznie

koncentrycznie

-m. czworogłowy -

-m. czworogłowy -

rozpoczyna pracę koncentryczną

rozpoczyna pracę koncentryczną

* oderwanie pięty od podłoża ( propulsja):

* oderwanie pięty od podłoża ( propulsja):

-m. trójgłowy łydki – w czasie propulsji –

-m. trójgłowy łydki – w czasie propulsji –

praca

praca

koncentryczna

koncentryczna

-mm. kulszowo-goleniowe -

-mm. kulszowo-goleniowe -

praca izometryczna

praca izometryczna

FAZA PRZENOSZENIA

FAZA PRZENOSZENIA

Podczas całej fazy na kończynę dolną działa jedynie siła

Podczas całej fazy na kończynę dolną działa jedynie siła

ciężkości. Równoważy ją siła izometryczna mm. przedniej

ciężkości. Równoważy ją siła izometryczna mm. przedniej

ściany goleni zapewniająca czynnościowe skrócenie

ściany goleni zapewniająca czynnościowe skrócenie

kończyny dolnej:

kończyny dolnej:

-m. prostownik długi palców

-m. prostownik długi palców

-m. prostownik długi palucha

-m. prostownik długi palucha

-m. piszczelowy przedni

-m. piszczelowy przedni

-m. biodrowo-lędźwiowy i prosty uda (utrzymuje zakres zgięcia

-m. biodrowo-lędźwiowy i prosty uda (utrzymuje zakres zgięcia

25

25





)

)

-mm. kulszowo-goleniowe (hamujące podudzie)

-mm. kulszowo-goleniowe (hamujące podudzie)

Jedną z przyczyn chodu patologicznego

Jedną z przyczyn chodu patologicznego

są uszkodzenia, ubytki lub niedomoga

są uszkodzenia, ubytki lub niedomoga

mięśni.

mięśni.

Zaburzenia funkcji mięśni mogą mieć

Zaburzenia funkcji mięśni mogą mieć

różne

różne

źródła.

źródła.

1.

1.

Wzajemne zbliżenie lub oddalenie

Wzajemne zbliżenie lub oddalenie

przyczepów mięśni spowodowane

przyczepów mięśni spowodowane

zmianami w układzie kostno-stawowym

zmianami w układzie kostno-stawowym

2. Porażenia lub niedowłady

2. Porażenia lub niedowłady

wiotkie oraz spastyczne

wiotkie oraz spastyczne

3. Stany zapalne mięśni lub stawów (chory

3. Stany zapalne mięśni lub stawów (chory

odruchowo unika napinania mięśni)

odruchowo unika napinania mięśni)

4. Urazy mięśni

4. Urazy mięśni

5. Wrodzone ubytki mięśni

5. Wrodzone ubytki mięśni

6. Dystrofia i inne choroby mięśni

6. Dystrofia i inne choroby mięśni

Rodzaj i nasilenie zaburzeń chodu zależy od

Rodzaj i nasilenie zaburzeń chodu zależy od

stopnia niedomogi mięśni oraz od

stopnia niedomogi mięśni oraz od

kompensacji przez inne mięśnie. Izolowane

kompensacji przez inne mięśnie. Izolowane

ubytki funkcji mięśni spotyka się rzadko,

ubytki funkcji mięśni spotyka się rzadko,

zwykle dotyczą one całych grup mięśni.

zwykle dotyczą one całych grup mięśni.

Jednak znajomość chodu przy izolowanym

Jednak znajomość chodu przy izolowanym

ubytku lub niedomodze mięśnia jest

ubytku lub niedomodze mięśnia jest

konieczna dla dokładnego zrozumienia

konieczna dla dokładnego zrozumienia

mechanizmu chodu patologicznego i dla

mechanizmu chodu patologicznego i dla

właściwego prowadzenia nauki chodu.

właściwego prowadzenia nauki chodu.

Porażenie mięśnia pośladkowego

Porażenie mięśnia pośladkowego

większego

większego

Na początku fazy podporu następuje nagłe

Na początku fazy podporu następuje nagłe

cofnięcie tułowia i wysunięcie biodra do

cofnięcie tułowia i wysunięcie biodra do

przodu po stronie kończyny chorej.

przodu po stronie kończyny chorej.

W środkowym okresie fazy podporu

W środkowym okresie fazy podporu

następuje silny wyprost podudzia.

następuje silny wyprost podudzia.

Niewydolność mięśnia pośladkowego

Niewydolność mięśnia pośladkowego

średniego

średniego

Powoduje on brak stabilizacji miednicy w fazie

Powoduje on brak stabilizacji miednicy w fazie

podporu. W warunkach prawidłowych napięcie

podporu. W warunkach prawidłowych napięcie

tego mięśnia utrzymuje miednicę w położeniu

tego mięśnia utrzymuje miednicę w położeniu

poziomym, zapobiegając jej opadaniu na stronę

poziomym, zapobiegając jej opadaniu na stronę

niepodpartą. Przy jednostronnej niewydolności m.

niepodpartą. Przy jednostronnej niewydolności m.

pośladkowego średniego (a więc przy braku

pośladkowego średniego (a więc przy braku

stabilizacji miednicy) miednica opada po stronie

stabilizacji miednicy) miednica opada po stronie

zdrowej podczas stania na nodze chorej. Jest to

zdrowej podczas stania na nodze chorej. Jest to

tzw. objaw Trendelenburga.

tzw. objaw Trendelenburga.

Dodatni objaw Trendelenburga:

Dodatni objaw Trendelenburga:

W czasie takiego chodu obserwujemy opadanie

W czasie takiego chodu obserwujemy opadanie

miednicy po stronie zdrowej, za każdym razem

miednicy po stronie zdrowej, za każdym razem

kiedy chory obciąża kończynę chorą. Powstaje

kiedy chory obciąża kończynę chorą. Powstaje

wówczas kulenie na skutek zachwiania równowagi

wówczas kulenie na skutek zachwiania równowagi

chodu. Dla utrzymania równowagi chory przechyla

chodu. Dla utrzymania równowagi chory przechyla

tułów ku stronie chorej. Przy niewydolności obu

tułów ku stronie chorej. Przy niewydolności obu

mięśni pośladkowych średnich występuje chód

mięśni pośladkowych średnich występuje chód

kolebiący zwany kaczkowatym. W czasie chodu

kolebiący zwany kaczkowatym. W czasie chodu

pojawiają się naprzemienne pochylanie miednicy ku

pojawiają się naprzemienne pochylanie miednicy ku

jednej stronie , a barków ku stronie przeciwnej

jednej stronie , a barków ku stronie przeciwnej

(objaw Duchenne’a). Ruchy te odbywają się w

(objaw Duchenne’a). Ruchy te odbywają się w

płaszczyźnie czołowej.

płaszczyźnie czołowej.

Stwierdzenie objawu Trendelenburga jest ważnym

Stwierdzenie objawu Trendelenburga jest ważnym

momentem rozpoznawczym m.in. W przypadku

momentem rozpoznawczym m.in. W przypadku

zwichnięcia stawu biodrowego. Krętarz większy,

zwichnięcia stawu biodrowego. Krętarz większy,

do którego przyczepia się m. pośladkowy średni,

do którego przyczepia się m. pośladkowy średni,

przesuwa się ku górze, co powoduje zbliżenie się

przesuwa się ku górze, co powoduje zbliżenie się

ku sobie jego przyczepów i utratę napięcia.

ku sobie jego przyczepów i utratę napięcia.

Brakuje wówczas stabilizacji miednicy, która

Brakuje wówczas stabilizacji miednicy, która

opada po stronie zdrowej. Przy obustronnej

opada po stronie zdrowej. Przy obustronnej

dysfunkcji mm. pośladkowych średnich objaw

dysfunkcji mm. pośladkowych średnich objaw

Trendelenburga jest obustronnie dodatni.

Trendelenburga jest obustronnie dodatni.

Objaw Trendelenburga-Duchenne’a

Objaw Trendelenburga-Duchenne’a

Porażenie mięśni zginaczy

Porażenie mięśni zginaczy

uda

uda

Porażenie tych mięśni powoduje chód utykający.

Porażenie tych mięśni powoduje chód utykający.

Przenoszenie chorej kończyny z fazy podporu do

Przenoszenie chorej kończyny z fazy podporu do

wykroku odbywa się przez obrót miednicy w

wykroku odbywa się przez obrót miednicy w

zdrowym biodrze, głównie dzięki działaniu mięśni

zdrowym biodrze, głównie dzięki działaniu mięśni

tułowia.

tułowia.

Porażenie m. biodrowo-lędźwiowego

Porażenie m. biodrowo-lędźwiowego

Powoduje ono wykrok z nadmierną rotacją

Powoduje ono wykrok z nadmierną rotacją

zewnętrzną uda po stronie chorej.

zewnętrzną uda po stronie chorej.

Porażenie mięśnia czworogłowego uda

Porażenie mięśnia czworogłowego uda

Przy izolowanym porażeniu tego mięśnia zaburzenia

Przy izolowanym porażeniu tego mięśnia zaburzenia

występują dopiero w czasie szybkiego marszu lub

występują dopiero w czasie szybkiego marszu lub

biegu, ponieważ brak jest wyrzutu podudzia. W

biegu, ponieważ brak jest wyrzutu podudzia. W

czasie wolnego chodu porażenie m.

czasie wolnego chodu porażenie m.

czworogłowego kompensowane jest przez m.

czworogłowego kompensowane jest przez m.

pośladkowy większy, mm. tylne uda i m.

pośladkowy większy, mm. tylne uda i m.

brzuchaty łydki (stabilizacja tylna kolana).

brzuchaty łydki (stabilizacja tylna kolana).

W przypadku, kiedy i te mięśnie ulegną porażeniu, brak

W przypadku, kiedy i te mięśnie ulegną porażeniu, brak

jest stabilizacji kolana i w czasie obciążenia kończyny

jest stabilizacji kolana i w czasie obciążenia kończyny

następuje nagłe zgięcie w stawie kolanowym (

następuje nagłe zgięcie w stawie kolanowym (

objaw

objaw

scyzorykowy

scyzorykowy

). Chód jest wówczas możliwy tylko przy

). Chód jest wówczas możliwy tylko przy

utrzymaniu stawu kolanowego w wyproście podczas

utrzymaniu stawu kolanowego w wyproście podczas

całej fazy podporu.

całej fazy podporu.

Chory przeciwdziała zgięciu kolana przez:

Chory przeciwdziała zgięciu kolana przez:

•

oparcie się ręką o udo kończyny chorej,

oparcie się ręką o udo kończyny chorej,

•

przez rotację wyprostowanej kończyny na zewnątrz,

przez rotację wyprostowanej kończyny na zewnątrz,

•

przez wytworzenie mechanizmu Puttiego.

przez wytworzenie mechanizmu Puttiego.

Mechanizm Puttiego

Mechanizm Puttiego

Polega on na takim ustawieniu kończyny, w którym

Polega on na takim ustawieniu kończyny, w którym

linia obciążenia mechanicznego przebiega poza

linia obciążenia mechanicznego przebiega poza

stawem biodrowym i skokowym, a przed stawem

stawem biodrowym i skokowym, a przed stawem

kolanowym, przy końskim ustawieniu stopy.

kolanowym, przy końskim ustawieniu stopy.

Porażenie mm. zginaczy podudzia

Porażenie mm. zginaczy podudzia

Powoduje przeprost w stawie kolanowym.

Powoduje przeprost w stawie kolanowym.

Porażenie m. trójgłowego łydki

Porażenie m. trójgłowego łydki

Uniemożliwia zgięcie podeszwowe stopy. Występuje

Uniemożliwia zgięcie podeszwowe stopy. Występuje

wtedy chód szczudłowaty, a więc bez propulsji.

wtedy chód szczudłowaty, a więc bez propulsji.

Szczególnie trudne jest chodzenie pod górę. Poza

Szczególnie trudne jest chodzenie pod górę. Poza

tym w fazie podporu obserwujemy przeprost w

tym w fazie podporu obserwujemy przeprost w

stawie kolanowym i opadanie miednicy po stronie

stawie kolanowym i opadanie miednicy po stronie

chorej przy końcu tej fazy, kiedy chory odrywa

chorej przy końcu tej fazy, kiedy chory odrywa

stopę od podłoża.

stopę od podłoża.

Porażenie mm. zginaczy grzbietowych

Porażenie mm. zginaczy grzbietowych

stopy

stopy

Powoduje opadanie stopy. W czasie chodu chory

Powoduje opadanie stopy. W czasie chodu chory

nadmiernie zgina kończyny dolne w stawach

nadmiernie zgina kończyny dolne w stawach

biodrowych i kolanowych (

biodrowych i kolanowych (

chód brodzący

chód brodzący

). Przy

). Przy

dotknięciu piętą podłoża następuje

dotknięciu piętą podłoża następuje

charakterystyczne klapnięcie.

charakterystyczne klapnięcie.

Porażenie mm. piszczelowych

Porażenie mm. piszczelowych

Prowadzi do koślawego ustawienia stopy i

Prowadzi do koślawego ustawienia stopy i

nadmiernego obciążenia w czasie chodu jej

nadmiernego obciążenia w czasie chodu jej

brzegu przyśrodkowego.

brzegu przyśrodkowego.

Porażenie mm. strzałkowych

Porażenie mm. strzałkowych

Powoduje szpotawe ustawienie stopy i nadmierne

Powoduje szpotawe ustawienie stopy i nadmierne

obciążenie jej brzegu bocznego. Przy chodzeniu

obciążenie jej brzegu bocznego. Przy chodzeniu

chory dotyka podłoża najpierw palcami, a

chory dotyka podłoża najpierw palcami, a

następnie brzegiem bocznym stopy. Kończyna

następnie brzegiem bocznym stopy. Kończyna

chora sprawia wrażenie za długiej. Chory zgina

chora sprawia wrażenie za długiej. Chory zgina

nadmiernie nogę w stawach kolanowym i

nadmiernie nogę w stawach kolanowym i

biodrowym.

biodrowym.

Całkowite porażenie mięśni kończyny

Całkowite porażenie mięśni kończyny

dolnej

dolnej

W przypadku całkowitego porażenia mięśni kończyn

W przypadku całkowitego porażenia mięśni kończyn

dolnych chód możliwy jest tylko przy

dolnych chód możliwy jest tylko przy

odpowiednim zaopatrzeniu ortopedycznym.

odpowiednim zaopatrzeniu ortopedycznym.