NADCIŚNIENIE

NADCIŚNIENIE

TĘTNICZE WTÓRNE

TĘTNICZE WTÓRNE

PĘTLE SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO 1

PĘTLE SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO 1

1.

1.

Szybkie reakcje i odruchy przy wzroście RR

Szybkie reakcje i odruchy przy wzroście RR

a.

a.

zmniejszenie stymulacji współczulnej

zmniejszenie stymulacji współczulnej

tętniczek

tętniczek

żył

żył

serca

serca

d.

d.

zwiększenie stymulacji przywspółczulnej

zwiększenie stymulacji przywspółczulnej

e.

e.

zmiany w wydzielaniu ADH

zmiany w wydzielaniu ADH

f.

f.

odruchy z baroreceptorów

odruchy z baroreceptorów

g.

g.

odruchy z chemoreceptorów

odruchy z chemoreceptorów

h.

h.

ośrodkowy układ nerwowy- wpływ na ośrodek naczynioruchowy

ośrodkowy układ nerwowy- wpływ na ośrodek naczynioruchowy

2.

2.

Reakcje o pośrednim czasie trwania

Reakcje o pośrednim czasie trwania

a.

a.

układ renina-angiotensyna

układ renina-angiotensyna

b.

b.

wazopresyna

wazopresyna

3.

3.

Mechanizmy długodziałające

Mechanizmy długodziałające

a.

a.

nerkowa regulacja przestrzeni płynowych ustroju

nerkowa regulacja przestrzeni płynowych ustroju

PĘTLE SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO 2,

PĘTLE SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO 2,

3

3

KLASYFIKACJA CIŚNIENIA

KLASYFIKACJA CIŚNIENIA

TĘTNICZEGO

TĘTNICZEGO

SUBSTANCJE PRESYJNE

SUBSTANCJE PRESYJNE



Angiotensyna II

Angiotensyna II



Katecholaminy

Katecholaminy



Neuropeptyd Y

Neuropeptyd Y



Endotelina

Endotelina



Wazopresyna

Wazopresyna



Serotonina

Serotonina



Insulina

Insulina



Czynniki wzrostowe

Czynniki wzrostowe

SUBSTANCJE PRESYJNE

SUBSTANCJE PRESYJNE



Angiotensyna II

Angiotensyna II



Katecholaminy

Katecholaminy



Neuropeptyd Y

Neuropeptyd Y



Endotelina

Endotelina



Wazopresyna

Wazopresyna



Serotonina

Serotonina



Insulina

Insulina



Czynniki wzrostowe

Czynniki wzrostowe

CZYNNIKI BIORĄCE UDZIAŁ W ROZWOJU

CZYNNIKI BIORĄCE UDZIAŁ W ROZWOJU

CIŚNIENIA TĘTNICZEGO PIERWOTNEGO

CIŚNIENIA TĘTNICZEGO PIERWOTNEGO

SUBSTANCJE

SUBSTANCJE

HYPOTENSYJNE

HYPOTENSYJNE



Peptyd natriuretyczny

Peptyd natriuretyczny



Prostaglandyny

Prostaglandyny



Tlenek azotu

Tlenek azotu



Estrogeny

Estrogeny



Adrenomedulina

Adrenomedulina



Kininy

Kininy

SUBSTANCJE

SUBSTANCJE

HYPOTENSYJNE

HYPOTENSYJNE



Peptyd natriuretyczny

Peptyd natriuretyczny



Prostaglandyny

Prostaglandyny



Tlenek azotu

Tlenek azotu



Estrogeny

Estrogeny



Adrenomedulina

Adrenomedulina



Kininy

Kininy

Przerost serca

Przerost serca

Przerost i przebudowa naczyń

Przerost i przebudowa naczyń

Przerost serca

Przerost serca

Przerost i przebudowa naczyń

Przerost i przebudowa naczyń

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Czynniki genetyczne

Czynniki genetyczne

Czynniki genetyczne

Czynniki genetyczne

Czynniki środowiskowe

Czynniki środowiskowe

Czynniki środowiskowe

Czynniki środowiskowe

+

+

+

+

-

--

-

PRZYCZYNY NADCIŚNIENIA

PRZYCZYNY NADCIŚNIENIA

TĘTNICZEGO

TĘTNICZEGO

A.

A.

Przyczyny nerkowe

Przyczyny nerkowe

1.

1.

choroby miąższu nerek

choroby miąższu nerek

2.

2.

zwężenie tętnicy nerkowej

zwężenie tętnicy nerkowej

B.

B.

Przyczyny endokrynologiczne i metaboliczne

Przyczyny endokrynologiczne i metaboliczne

1.

1.

nadnerczowe

nadnerczowe

a/ hyperaldosteronizm pierwotny

a/ hyperaldosteronizm pierwotny

b/ zespół Cushinga

b/ zespół Cushinga

c/ hyperaldosteronizm hamowany przez glikokortykosteroidy

c/ hyperaldosteronizm hamowany przez glikokortykosteroidy

2.

2.

zespół Liddle’a

zespół Liddle’a

3.

3.

zespół Gordona

zespół Gordona

4.

4.

zespół nadnerczowo- płciowy

zespół nadnerczowo- płciowy

5.

5.

guz chromochłonny

guz chromochłonny

6.

6.

reninoma

reninoma

7.

7.

akromegalia

akromegalia

8.

8.

hyperkalcemia

hyperkalcemia

9.

9.

doustne środki antykoncepcyjne

doustne środki antykoncepcyjne

10.

10.

choroby tarczycy

choroby tarczycy

C.

C.

Zwężenie cieśni aorty

Zwężenie cieśni aorty

D.

D.

Porfiria ostra przerywana

Porfiria ostra przerywana

E.

E.

Choroby ośrodkowego układu nerwowego

Choroby ośrodkowego układu nerwowego

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE A CHOROBY

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE A CHOROBY

NEREK

NEREK



choroby kłębków nerkowych ostre i przewlekłe

choroby kłębków nerkowych ostre i przewlekłe



nefropatia cukrzycowa

nefropatia cukrzycowa



wielotorbielowatość nerek

wielotorbielowatość nerek



uszkodzenie nerek w przebiegu kolagenoz,

uszkodzenie nerek w przebiegu kolagenoz,

sarkoidozy

sarkoidozy



pierwotne choroby cewkowo-śródmiąższowe nerek

pierwotne choroby cewkowo-śródmiąższowe nerek



nefropatia refluksowa

nefropatia refluksowa



nefropatia zaporowa

nefropatia zaporowa



nefropatia analgetyczna

nefropatia analgetyczna



nefropatia po naświetlaniu nerek promieniami rtg

nefropatia po naświetlaniu nerek promieniami rtg

OBJAWY KLINICZNE SUGERUJĄCE

OBJAWY KLINICZNE SUGERUJĄCE

ZWĘŻENIE TĘTNICY NERKOWEJ

ZWĘŻENIE TĘTNICY NERKOWEJ



nagły początek

nagły początek



szybki rozwój

szybki rozwój



negatywny wywiad rodzinny

negatywny wywiad rodzinny



rozwój niewydolności nerek po podaniu IKA

rozwój niewydolności nerek po podaniu IKA



palenie tytoniu

palenie tytoniu



szmer w nadbrzuszu lub śródbrzuszu

szmer w nadbrzuszu lub śródbrzuszu



hypokaliemia

hypokaliemia



białkomocz

białkomocz



Pobudzają:

Pobudzają:



angiotensyna II

angiotensyna II



ACTH

ACTH



jony potasowe

jony potasowe



endorfina

endorfina



serotonina

serotonina



hormon pobudzający

hormon pobudzający

melanocyty

melanocyty



ET-1

ET-1



Hamują:

Hamują:



dopamina

dopamina



somatostatyna

somatostatyna



ANP

ANP



Hamują:

Hamują:



dopamina

dopamina



somatostatyna

somatostatyna



ANP

ANP

PIERWOTNY HYPERALDOSTERONIZM

PIERWOTNY HYPERALDOSTERONIZM

Wytwarzanie aldosteronu

Wytwarzanie aldosteronu

PIERWOTNY HYPERALDOSTERONIZM

PIERWOTNY HYPERALDOSTERONIZM

0.1 – 2% POPULACJI

0.1 – 2% POPULACJI

Przyczyny:

Przyczyny:

1.

1.

Gruczolak

Gruczolak

2.

2.

Przerost kory nadnerczy

Przerost kory nadnerczy

3.

3.

Hyperaldosteronizm poddający się leczeniu

Hyperaldosteronizm poddający się leczeniu

glikokortykoidami (GRA)

glikokortykoidami (GRA)

4.

4.

Rak kory nadnerczy wytwarzający aldosteron

Rak kory nadnerczy wytwarzający aldosteron

5.

5.

Ektopowe wytwarzanie aldosteronu

Ektopowe wytwarzanie aldosteronu

OBJAWY KLINICZNE SUGERUJĄCE

OBJAWY KLINICZNE SUGERUJĄCE

PIERWOTNY HYPERALDOSTERONIZM

PIERWOTNY HYPERALDOSTERONIZM

1.

1.

występuje w wieku 30-50 lat

występuje w wieku 30-50 lat

2.

2.

2x częściej u K

2x częściej u K

3.

3.

nadciśnienie tętnicze ciężkie, oporne na leczenie

nadciśnienie tętnicze ciężkie, oporne na leczenie

4.

4.

osłabienie mięśniowe

osłabienie mięśniowe

5.

5.

bóle głowy

bóle głowy

6.

6.

wielomocz

wielomocz

7.

7.

wzmożone pragnienie

wzmożone pragnienie

8.

8.

parestezje, okresowe kurcze i porażenie

parestezje, okresowe kurcze i porażenie

mięśniowe

mięśniowe

PATOGENEZA PIERWOTNEGO

PATOGENEZA PIERWOTNEGO

HIPERALDOSTERORNIZMU

HIPERALDOSTERORNIZMU

aldosteron

aldosteron





aldosteron

aldosteron





gruczolak

gruczolak

gruczolak

gruczolak

retencja Na

retencja Na

retencja Na

retencja Na

opór obwodowy

opór obwodowy





opór obwodowy

opór obwodowy





nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

wydalanie K

wydalanie K





wydalanie K

wydalanie K





przerost

przerost

przerost

przerost

wrażliwość naczyń

wrażliwość naczyń

na substancje presyjne

na substancje presyjne





wrażliwość naczyń

wrażliwość naczyń

na substancje presyjne

na substancje presyjne





hipokaliemia

hipokaliemia

hipokaliemia

hipokaliemia

inne objawy kliniczne

inne objawy kliniczne

inne objawy kliniczne

inne objawy kliniczne

wolemia

wolemia





wolemia

wolemia





ANP

ANP





ANP

ANP





ZMIANY BIOCHEMICZNE:

ZMIANY BIOCHEMICZNE:

W PIERWOTNYM

W PIERWOTNYM

HYPERALDOSTERONIZMIE

HYPERALDOSTERONIZMIE

1.

1.

niskie stężenie potasu

niskie stężenie potasu

2.

2.

niskie stężenie magnezu

niskie stężenie magnezu

3.

3.

stężenie sodu prawidłowe, lub/i w górnej granicy normy

stężenie sodu prawidłowe, lub/i w górnej granicy normy

4.

4.

zdolność zagęszczania moczu upośledzona

zdolność zagęszczania moczu upośledzona

5.

5.

IGT (wpływ K

IGT (wpływ K

+

+

na wydzielanie insuliny)

na wydzielanie insuliny)

6.

6.

zasadowica

zasadowica

7.

7.

podwyższone stężenie aldosteronu

podwyższone stężenie aldosteronu

8.

8.

niska aktywność reninowa osocza (nie reaguje na

niska aktywność reninowa osocza (nie reaguje na

bodźce)

bodźce)

PRZYCZYNY PROWADZĄCE

PRZYCZYNY PROWADZĄCE

DO ROZWOJU ZESPOŁU CUSHINGA

DO ROZWOJU ZESPOŁU CUSHINGA

1.

1.

postać ACTH zależna (80% przypadków)

postać ACTH zależna (80% przypadków)



mikro lub makrogruczolak przysadki

mikro lub makrogruczolak przysadki



ektopowe wydzielanie ACTH przez złośliwe guzy

ektopowe wydzielanie ACTH przez złośliwe guzy

2.

2.

Postać ACTH niezależna

Postać ACTH niezależna



gruczolak kory nadnerczy

gruczolak kory nadnerczy



rak kory nadnerczy

rak kory nadnerczy



obustronny przerost kory nadnerczy

obustronny przerost kory nadnerczy

CHOROBA CUSHINGA– OBRAZ

CHOROBA CUSHINGA– OBRAZ

KLINICZNY

KLINICZNY



nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze



otyłość centralna

otyłość centralna



rozstępy skórne

rozstępy skórne



hirsutyzm

hirsutyzm



osłabienie siły mięśniowej

osłabienie siły mięśniowej



zaburzenia miesiączkowania

zaburzenia miesiączkowania



zaburzenia potencji

zaburzenia potencji



osteoporoza

osteoporoza



zaburzenia psychiczne

zaburzenia psychiczne



upośledzona tolerancja glukozy, cukrzyca

upośledzona tolerancja glukozy, cukrzyca

PATOGENEZA NADCIŚNIENIA

PATOGENEZA NADCIŚNIENIA

W ZESPOLE CUSHINGA

W ZESPOLE CUSHINGA

stymulacja

stymulacja

adrenergiczna

adrenergiczna





stymulacja

stymulacja

adrenergiczna

adrenergiczna





angiotensynogen

angiotensynogen





angiotensynogen

angiotensynogen





retencja Na

retencja Na

retencja Na

retencja Na

opór obwodowy

opór obwodowy





opór obwodowy

opór obwodowy





nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

angiotensyna II

angiotensyna II





angiotensyna II

angiotensyna II





mineralokortykoidy

mineralokortykoidy





mineralokortykoidy

mineralokortykoidy





wrażliwość naczyń

wrażliwość naczyń

na substancje presyjne

na substancje presyjne





wrażliwość naczyń

wrażliwość naczyń

na substancje presyjne

na substancje presyjne





wolemia

wolemia





wolemia

wolemia





hiperinsulinemia

hiperinsulinemia

hiperinsulinemia

hiperinsulinemia

GUZ CHROMOCHŁONNY

GUZ CHROMOCHŁONNY



Guz z komórek chromochłonnych najczęściej nadnerczy

Guz z komórek chromochłonnych najczęściej nadnerczy

– wytwarza w nadmiarze katecholaminy.

– wytwarza w nadmiarze katecholaminy.



Objawy kliniczne zależą od tego czy guz wytwarza w

Objawy kliniczne zależą od tego czy guz wytwarza w

nadmiarze adrenalinę (stymuluje receptory β) czy NA

nadmiarze adrenalinę (stymuluje receptory β) czy NA

(receptory α)

(receptory α)



Objawy kliniczne

Objawy kliniczne



nadciśnienie tętnicze napadowe lub utrwalone

nadciśnienie tętnicze napadowe lub utrwalone



wzmożona potliwość

wzmożona potliwość



bladość skóry

bladość skóry



uczucie niepokoju

uczucie niepokoju



bóle głowy

bóle głowy



hypotonia ortostatyczna

hypotonia ortostatyczna



zaburzenia rytmu

zaburzenia rytmu

PATOGENEZA NADCIŚNIENIA

PATOGENEZA NADCIŚNIENIA

W GUZIE CHROMOCHŁONNYM

W GUZIE CHROMOCHŁONNYM

guz chromochłonny

guz chromochłonny

guz chromochłonny

guz chromochłonny

substancje

substancje

naczynio-zwężające

naczynio-zwężające

(neuropeptyd Y,

(neuropeptyd Y,

ET-1 i inne)

ET-1 i inne)





substancje

substancje

naczynio-zwężające

naczynio-zwężające

(neuropeptyd Y,

(neuropeptyd Y,

ET-1 i inne)

ET-1 i inne)





nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

adrenalina

adrenalina





noradrenalina

noradrenalina





adrenalina

adrenalina





noradrenalina

noradrenalina





substancje

substancje

naczynio-rozszerzające

naczynio-rozszerzające

(adrenomedullina,

(adrenomedullina,

ANP i inne)

ANP i inne)





substancje

substancje

naczynio-rozszerzające

naczynio-rozszerzające

(adrenomedullina,

(adrenomedullina,

ANP i inne)

ANP i inne)





-

--

-

+

+

+

+

CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE

CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE

Z GUZEM CHROMOCHŁONNYM

Z GUZEM CHROMOCHŁONNYM



Gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza typu IIA

Gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza typu IIA

(MEN IIA)

(MEN IIA)



guz chromochłonny

guz chromochłonny



rak rdzeniasty tarczycy

rak rdzeniasty tarczycy



nadczynność przytarczyc

nadczynność przytarczyc



Gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza typ IIB

Gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza typ IIB

(MEN IIB)

(MEN IIB)



guz chromochłonny

guz chromochłonny



rak rdzeniasty tarczycy

rak rdzeniasty tarczycy



marfanoidalna budowa ciała

marfanoidalna budowa ciała



obecność nerwiako-włókniaków

obecność nerwiako-włókniaków



AKROMEGALIA

AKROMEGALIA



Wzrost stężenia hormonu wzrostu oraz wzrost stężenia

Wzrost stężenia hormonu wzrostu oraz wzrost stężenia

insuliny powodują wzrost retencji sodu

insuliny powodują wzrost retencji sodu

i wzrost wolemii

i wzrost wolemii



PIERWOTNA NADCZYNNOŚĆ PRZYTARCZYC

PIERWOTNA NADCZYNNOŚĆ PRZYTARCZYC



Hyperkalcemia upośledza zdolność zagęszczania moczu,

Hyperkalcemia upośledza zdolność zagęszczania moczu,

powoduje rozwój kamicy nerkowej.

powoduje rozwój kamicy nerkowej.

Na skutek odkładania się wapnia w miąższu

Na skutek odkładania się wapnia w miąższu

nerek rozwija się niewydolność nerek.

nerek rozwija się niewydolność nerek.



NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY - wzrost RRS

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY - wzrost RRS



wzrost liczby receptorów betaadrenergicznych oraz ich

wzrost liczby receptorów betaadrenergicznych oraz ich

wrażliwości

wrażliwości



wzrost pojemności wyrzutowej i minutowej serca

wzrost pojemności wyrzutowej i minutowej serca



zwiększona objętość wewnątrznaczyniowa

zwiększona objętość wewnątrznaczyniowa



opór obwodowy ulega obniżeniu

opór obwodowy ulega obniżeniu



NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY – wzrost RRR

NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY – wzrost RRR



wzrost oporu obwodowego

wzrost oporu obwodowego



obniżenie pojemności minutowej

obniżenie pojemności minutowej



wzrost stężenia noradrenaliny we krwi

wzrost stężenia noradrenaliny we krwi



szybki rozwój zmian miażdżycowych

szybki rozwój zmian miażdżycowych

CHOROBY TARCZYCY

CHOROBY TARCZYCY

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

A LEKI ANTYKONCEPCYJNE

A LEKI ANTYKONCEPCYJNE



przewlekłe stosowanie leków antykoncepcyjnych

przewlekłe stosowanie leków antykoncepcyjnych

powoduje pojawienie się nadciśnienia u około 5%

powoduje pojawienie się nadciśnienia u około 5%

kobiet

kobiet

z prawidłowym RR

z prawidłowym RR



patogeneza wzrostu RR

patogeneza wzrostu RR



wysokie dawki estrogenów i progesteronu syntetyczne

wysokie dawki estrogenów i progesteronu syntetyczne

powodują wzrost zatrzymywania sodu, wzrost wolemii

powodują wzrost zatrzymywania sodu, wzrost wolemii



zwiększona synteza angiotensynogenu w wątrobie

zwiększona synteza angiotensynogenu w wątrobie



hiperinsulinemia i insulinooporność

hiperinsulinemia i insulinooporność

ZWĘŻENIE CIEŚNI AORTY

ZWĘŻENIE CIEŚNI AORTY

• 7-10% wad wrodzonych
• 2-3x częściej M
• najczęściej pomiędzy odejściem lewej tętnicy
podobojczykowej

a więzadłem tętniczym

• b. często współistnieje dwupłatkowa zastawka

Objawy:

•wzrost ciśnienia tętniczego powyżej zwężenia
•słabo wyczuwalne tętno poniżej zwężenia
•szmer śródskurczowy
•tzw. nadżerki żeber w badaniu rtg

• 7-10% wad wrodzonych
• 2-3x częściej M
• najczęściej pomiędzy odejściem lewej tętnicy
podobojczykowej

a więzadłem tętniczym

• b. często współistnieje dwupłatkowa zastawka

Objawy:

•wzrost ciśnienia tętniczego powyżej zwężenia
•słabo wyczuwalne tętno poniżej zwężenia
•szmer śródskurczowy
•tzw. nadżerki żeber w badaniu rtg

CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW

CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW

NA PRZEROST MIĘŚNIA SERCOWEGO

NA PRZEROST MIĘŚNIA SERCOWEGO



predyspozycja genetyczna

predyspozycja genetyczna



wartości ciśnienia tętniczego

wartości ciśnienia tętniczego



sód

sód



aldosteron

aldosteron



otyłość

otyłość



układ RAA

układ RAA



insulina

insulina



endotelina

endotelina



układ współczulny

układ współczulny



podatność dużych tętnic

podatność dużych tętnic



płeć

płeć



rasa

rasa

NASTĘPSTWA PRZEROSTU LEWEJ

NASTĘPSTWA PRZEROSTU LEWEJ

KOMORY

KOMORY

U CHORYCH Z NADCIŚNIENIEM

U CHORYCH Z NADCIŚNIENIEM

TĘTNICZYM

TĘTNICZYM

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Przerost lewej komory serca

Przerost lewej komory serca

Przerost lewej komory serca

Przerost lewej komory serca

Niewydolność serca

Niewydolność serca

Zaburzenia rytmu serca

Zaburzenia rytmu serca

Zawał serca

Zawał serca

Niewydolność serca

Niewydolność serca

Zaburzenia rytmu serca

Zaburzenia rytmu serca

Zawał serca

Zawał serca

Ryzyko nagłego zgonu 3-5 x

Ryzyko nagłego zgonu 3-5 x

Ryzyko nagłego zgonu 3-5 x

Ryzyko nagłego zgonu 3-5 x