ZAKAŹNE ZAPALENIE

ROGÓWKI I SPOJÓWEK

BYDŁA

• infectious bovine keratokonjunctivitis (IBK)

• Moraxellooza bydła

• Zakaźne zapalenie oka

• Pastwiskowe zapalenie rogówki

• „pinkeye”

• New Forest disease

• blight

• zere oogjes

Klaudia Skrzyniarz

gr. IVb

Występowanie i

znaczenie

•

na całym świecie

• częściej u intensywnie opasanych niż mlecznych

• lato – jesień (wypasy)

• w gęsto obsadzonych oborach, duża ilość much

• młodzież (pierwszy raz na pastwisku), rzadziej bydło
dorosłe

W stadach dotkniętych IBK może powodować dotkliwe
straty gospodarcze : zmniejszenie wydajności, koszty
leczenia.

Przyczyny choroby

1.Bakterie

Moraxella bovis

:

gram-ujemne, tlenowe,

pałeczki,
bez ruchu, 7 serotypów
(wg Ag rzęskowych)

Dodatkowo:
2. Mykoplazmy
3. Chlamydie
4. Herpeswirusy
5. Adenowirusy
6. Listerie
7. Klebsielle
8. Pasteurelle

Inne czynniki decydujące o

wywołaniu IBK w stadzie:

• Wiek (młode zwierzęta)
• Zmasowane utrzymanie
• Plaga insektów
• Silne nasłonecznienie (UV)
• Zapylenie
• Pyłki roślinne
• Obecność roślin drażniących oczy
• Niedostateczne zaopatrzenie w wit. A
• Brak pigmentacji powiek
• Hereford i Charolaise częściej chorują
• Zebu nie chorują

Rasa hereford

Rasa
charolaise

Patogeneza

Wydzielina z oka jest wektorem czynnika zakaźnego:
* bezpośrednio
* pośrednio (muchy, karma, poidła, personel)

Moraxella bovis (właściwości szczepów wpływające na

patogenność):

- tworzenie toksyn (hemolizyna, cytotoksyna, leukocydyna
- obecność i brak rzęsek
- hemo- i autoaglutynacja

 Czas inkubacji : kilka dni - 3 tyg.

 W stadach narażonych w ciągu 2-

8 tyg. dochodzi do szybkiego

rozprzestrzeniania się choroby.

 Zachorowania 50 – 85% pogłowia

• Przechorowanie daje trwałą

odporność podtrzymywaną

podklinicznymi zakażeniami

• Odporność nie powoduje zwalczania

bakterii w bł.śluzowej nosa

• Cielęta od odpornych matek mają

krótkotrwałą odporność bierną

przez pośrednictwo siary

Objawy

1. Jednostronny (10% obustronny) światłowstręt,

zaciśnięcie powiek, łzotok

2.Gorączka i apatia (niekiedy)
3.Zwężenie źrenicy, zaczerwienienie, obrzęk,

nastrzykanie naczyń spojówki

4.Centralne, punktowe lub okrągłe zmętnienie rogówki

(niekiedy zamowyleczenie)

5.Czasem zmętnienie ulega owrzodzeniu (wybarwienie

2%fluoresceiny)

6.Nieleczone rozwija się dalej na całą rogówkę
7.Jeśli dotyczy obu oczu – zmiany niesymetyczne
8. ! Wnikanie naczyń krwionośnych od tęczówki do

tylnej ściany rogówki, od obwodu dośrodkowo

–”

różowe oko

”

9. Śluzowaty wyplyw z oka, w ciężkich przyp. ropny
10.Stożek rogówki
11. Przy braku leczenia – ropa w przedniej komorze oka,

ropne zapalenie gałki ocznej, wypadnięcie tęczówki,

ziarnina pokrywa ubytek (łuszczka)

„Pink eye”

Plamiste zap.rogówki

Wrzód rogówki i ziarnina

Przepuklina błony przed perforacją

Gojący się wrzód rogówki

Przebieg choroby



czas trwania choroby u pojedynczego zwierzęcia to

kilkanaście dni do
kilku tygodni

 czasem już po trzech dniach rogówka jest tak zmętniała, że
zwierzę
przestaje widzieć na dane oko

 w stadzie maksymalne nasilenie po 3-4 tyg., a następnie
trwa wiele
tygodni

 Lekkie przypadki – samoistne
spontaniczne wyleczenie

 Nie leczona może doprowadzić
do utraty jednego lub
obojga oczu,
przeniesienia infekcji wzdłuż
nerwu wzrokowego,
zapalenia opon mózgowych,
zejścia śmiertelne

Rozpoznanie IBK

Diagnostyka różnicowa:

• ciała obce w worku spojówkowym

• rany powiek i rogówki

• reakcja fotosensybilacji

• nicienie oczne Thelasia sp.

• zakaźne zapalenie nosa i
tchawicy

• złośliwa gorączka nieżytowa

•choroba błon śluzowych (VD-
MD)

• Pomór bydła

Rozpoznanie IBK

Stwierdzenie obecności Moraxella bovis:

• w posiewach z wymazów ze spojówki

• w wycinkach tkanek

• przy pomocy specyficznych fluoryzujących Ab

przeciwko rzęskom i lipopolisacharydom

• posiewy mogą zawierać też Nisserie, Branhamelle oraz

drobnoustroje ropotwórcze, chlamydie, mykoplasmy

• przy jednoczesnym IBK i zakażeniem Pasteurella

multocida przebieg jest szczególnie ciężki z
owrzodzeniami rogówki.

Cztery histologiczne stadia

IBK:

1.

Przywarcie bakterii do nabłonka rogówki

(obecność rzęsek)
2.

Cytotoksyczne zniszczenie nabłonka rogówki
(obecność hemolizyny)

3.

Upłynnienie miąższu rogówki (obecność proteinaz)

4.

Fibroplastyczne procesy naprawcze rogówki.

Rokowania

Światłowstręt

Pogorszenie zdolności widzenia

Zaburzenia stanu ogólnego

Zmniejszenie pobierania karmy

Spadek wydajności

Zmniejszenie przyrostów wagowych

Obniżenie produkcji mleka

Leczenie

• Przeniesienie zwierząt do zacienionej obory lub zakrycie oka

klapką ochronną

• Zwalczanie owadów

• 2-3x dziennie maść z penicyliną, kloksacyliną, gentamycyną

i tylozyną lub oksytetracykliną (lekka – średnia postać)

• Glukokortykosteroidy stosować przy oznakach gojenia

ubytku

• Olejowy roztwór wit.A parenteralnie

• Oksytetracylkina doustnie przez wiele dni (5-10mg/kg m.c.)

• Podspojówkowe wstrzyknięcie antybiotyku (penicylina

prokainowa, kloksacylina benzatynowa, ampicylina,

gentamycyna, oksytertacyklina, kanamycyna,

enrofloksacyna, deksmetazon) max.2ml na oko

Zapobieganie IBK

• Unikanie lub złagodzenie przyczyn

• Miejsca cieniste na pastwisku

• Warunki zoohigieniczne

• Kolczyki uszne zaw. pytetroidy

• Stały nadzór nad zwierzętami zakażonymi IBK

• Szczepienia (jedno lub wiekokrotne) Ag Moraxella bovis

Nie szczepić w trakcie wybuchu enzootii!

Zapalenie spojówek wywołane

przez Mycoplasma boviculi

• Często w oku zdrowego bydła

• Stany zapalne spojówek bez zajęcia rogówki

(łatwo się nadkaża Moraxella bovis)

• Czyste zapalenie spojówek wywołane M. boviculi

– cielęta 5-7 dzień i młode ( surowiczy wypływ z
oczu, żółte strupy w przyśrodkowym kącie oka,
zaczerwieniona spojówka)

• Jesień, rzadziej wiosna

• Przechorowanie daje odporność na infekcje

Zapalenie spojówek

wywołane przez Chlamydia

boviculi

• Chlamydie żyją obligatoryjnie wewnątrzkomórkowo

• Wywołuje nieżytowe zapalenie spojówek (po

nakdażeniu Morexlla bovis przechodzące w stan
ropny lub zapalenie rogówki )

• U cieląt wywołuje zapalenie spojówek i zapalenie

wielostawowe

• Diagnoza zasadochłonnych ciałek wtrętowych dzięki

bad.cytologicznemu met Giemsy , a także Ab
znakowane fluoresceiną

• Zakażenia drog oddechowych przebiegające zwykle z

podrażnieniem oczu

Zapalenia spojówek wywołane

BHV

1

• Przy zapaleniu nosa i tchawicy występuje nasilone zapalenie

spojówki

• Może nagle wywołać objawy u 20-60% stada w jednym lub

obu oczach, ciężki przebieg bez obj. z układu oddechowego

• BHV

1

może usposabiać do zakażenia Moraxella bovis lub

wikłać IBK o gwałtownym przebiegu

• Gorączka, światłowstręt, surowiczy  śluzowo-ropny wypływ

z oczu, czasem też z nosa

• Silnie zaczerwienione naczynia twardówki
• Grudki chłonne spojówki widoczne jako białe ogniska,

obrzęknięte

• Rogówki raczej nie dotyka
• Ronienia u krów w drugiej połowie ciąży
• W pierwszym tygodniu choroby można wyizolować BHV

1

z

wymazów i diagnoza immunofluorescencją

• Wzrost miana Ab przeciw BHV

1

dziękuję za uwagę...