ZAKAŹNE ZAPALENIE TCHAWICY I OSKRZELI
ang. canine infectious tracheobronchitis, kaszel psiarniowy (ang. kemiel cough) obejmuje bardzo zaraźliwe, ostre lub podostre zapalenia dróg oddechowych wywołane przez mieszane infekcje wirusowo-bakteryjne.
Występowanie:
występuje na całym świecie i jest jedną z najczęstszych chorób dróg oddechowych psów w każdym wieku
pojawia się zwłaszcza w skupiskach zwierząt
Etiologia:
PI −2 - wirus parainfluenzy typu 2 (ang. parainfluenzavirus type 2)
CAV−2 - adenowirus psów typu 2 (ang. canine adenovirus type 2)
Bordetella bronchiseptica
rzadziej: reowirusy (typy 1, 2 i 3), herpeswirus psów typu 1, mykoplazmy, paciorkowce, gronkowce, pasterele, bakterie z rodzaju Klebsiella i inne
wirus PI-2 szybko ginie poza organizmem, natomiast CAV-2 może zachować aktywność w środowisku zewnętrznym przez kilka miesięcy
Epizootiologia:
O.I. 3 − 6 dni
B. bronchiseplica: ma właściwość przylegania do rzęsek komórek nabłonkowych i paraliżowania ich ruchu; rozwijająca się miejscowa odporność błon śluzowych (S−IgA) blokuje przyleganie nowych bakterii do rzęsek, ale nic jest w stanie wyeliminować komórek, które już przylegają. Tak więc B. bronchiseptica może przetrwać w drogach oddechowych przez kilka miesięcy
wiele klinicznie zdrowych psów jest nosicielami tej bakterii
u immunokompetentnych psów wspomniane infekcje przebiegają łagodnie lub bezobjawowo u zwierząt w stanie immunosupresji mogą to być ciężkie, długotrwałe choroby przebiegające nierzadko z nawrotami
drogi szerzenia: droga kropelkowa podczas kontaktu bezpośredniego
pośrednie drogi szerzenia: ludzie (na ubraniu), skażone miski i inny sprzęt
zachorowalność wynosi od 10 do 50%.
Wrota:
aerogennie
Patogeneza:
do wiremii nie dochodzi, a miejscowa odporność błon śluzowych eliminuje zarazek około 8−10 dnia po infekcji
uszkodzenie błony śluzowej sprzyja wtórnym infekcjom bakteryjnym i takie mieszane zakażenie może objawić się cięższą, dłużej trwającą chorobą dróg oddechowych
Objawy:
choroba zaczyna się nagle i szybko się szerzy
suchy, gwałtowny, napadowy kaszlem, krztuszenie się, odruchy wymiotnye
migdałki są powiększone i zaczerwienione
kaszel nasila się podczas wysiłku i może być wyzwalany przez pobudzenie, zmianę temp. lub wilgotności powietrza oraz przez omacywanie tchawicy
skąpy, surowiczo-śluzowy wypływ z worków spojówkowych i z nosa
gorączki, posmutnienia lub innych objawów ogólnych zazwyczaj nic ma bądź są słabo wyrażone
choroba trwa około 7−14 dni i ma tendencje do samoistnego ustąpienia, o ile nie dojdzie do przewlekłego zapalenia oskrzeli objawiającego się długotrwałym kaszlem
u zwierząt w stanie immunosupresji: odoskrzelowe zapalenie płuc − brak apetytu, gorączka, posmutnienie, wilgotny, często bolesnym kaszel i zazwyczaj śluzowo-ropny wypływ z worków spojówkowych i z nosa. śmiertelność może w takich warunkach dochodzić do 20%.
D. różnicowa:
nosówka (zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli przy nie powikłanym przebiegu jest chorobą łagodniejszą, przebiegającą zwykle bez gorączki, bez zaatakowania narządów poza górnymi drogami oddechowymi i bez ogólnej immunosupresji. Przebieg powikłany jest natomiast klinicznie trudny do odróżnienia od nosówki i konieczne może być wtedy badanie wirusologiczne)
pasożytnicze zapalenie oskrzeli, zapadnięcie pierścieni tchawicy oraz przewlekła niewydolność krążenia
Bad. laboratoryjne:
Zapobieganie i zwalczanie:
przy nie powikłanym przebiegu psy nie wymagają leczenia farmakologicznego, lecz trzeba się skupić na niedopuszczeniu do powikłań
zapewnienie spokoju w ciepłych ale nie za suchych pomieszczeniach, zwolnienie z wysiłku i uniemożliwienie kontaktów z innymi psami
antybiotyki osłonowo (np. tetracyklina, chloramfenikol, enrofloksacyna, amoksycylina) lub sulfonamidy z trimetoprimem.
w przypadku występowania suchego kaszlu − leki mukolityczne i wykrztuśne. np. bromheksyny (Flegamina) (1 mg/kg co 12 godz.)
nawodnienie psa
leki łagodzące kaszel, np. okseladyna i preparaty rozszerzające oskrzela (np. teofilina 20 mg/kg per os co 12 godz.)
izolacja chorych zwierząt
szczepionki przeciw wirusom PI−2, CAV−2 oraz B. bronchiseptica
Piśmiennictwo:
1. Frymus: „ „