Zasady opieki i

postępowanie wobec

chorych z zespołami

otępiennymi

Zasady postępowania rodziny i opiekunów

chorego na otępienie:

•

Nie wymagaj od chorego wykonywania czynności
przerastających jego możliwości

, może czuć się

zażenowany, zawstydzony, zakłopotany;

•

Nie wyręczaj chorego w czynnościach, które
potrafi jeszcze wykonać;

•

Daj choremu więcej czasu na wykonanie
niektórych czynności niż osobie zdrowej

, nie

popędzaj go;

Zasady postępowania rodziny i

opiekunów chorego na otępienie:

• Nie wprowadzaj w otoczeniu chorego nagłych

zmian

, jeżeli są konieczne rób to stopniowo

(chory czuje się pewniej w otoczeniu, które
zna, potrzebuje czasu na oswojenie się ze
zmianami). Powiedzenie „starych drzew się
nie przesadza” jest trafne, osoby starsze nie
lubią zmian, osoby z otępieniem tym bardziej,
mogą różnie zareagować na zmiany w swoim
najbliższym otoczeniu np. nasilony niepokój,
pobudzenie, panika, skrajna apatia,
wycofanie.

• Nie zmuszaj chorego do wykonywania

czynności, które go stresują, tym bardziej pod
koniec dnia, kiedy jest zmęczony;

• Nie reaguj zdenerwowaniem na błędy chorego;

nie podnoś głosu, nie krzycz, nie spieraj się z
chorym, szczególnie gdy jest pobudzony (koło
agresji – potęguje się agresja); znacznie więcej
zyskasz zachowując spokój;

• Umieszczaj ważne przedmioty w miejscach

niedostępnych dla chorego

, w przypadku, gdy

chory notorycznie chowa przedmioty bojąc się
okradzenia;

Zasady postępowania rodziny i opiekunów

chorego na otępienie:

Zasady postępowania rodziny i

opiekunów chorego na otępienie:

• Znajduj zajęcie choremu „który nie

odstępuje swojego opiekuna na krok”
od początku

(dostosowane do jego

możliwości np. obieranie ziemniaków,
segregowanie prasy itp. ), w
przyszłości nie będziesz „osaczony”
przez cały dzień obecnością chorego;

• Przebywaj z chorym jak najczęściej na

świeżym powietrzu

(uwzględniając poziom

jego sprawności ruchowej i możliwość
wystąpienia niekontrolowanych zachowań;

• Wszystkie dzieci powinny utrzymywać więź

z chorym rodzicem, aby o nich pamiętał.

W

razie konieczności przejęcia opieki przez
inne dziecko, nowa sytuacja nie powinna
być dla chorego tak dużym stresem;

Zasady postępowania rodziny i opiekunów chorego

na otępienie:

Zasady postępowania rodziny i opiekunów

chorego na otępienie:

• Każda osoba opiekująca się chorym,

musi mieć chwilę odpoczynku

,

niekiedy kosztem czasowego
przekazania opieki w inne ręce
(często uważane za gorsze). W ciągu
dnia nie trzeba być zawsze na każde
zawołanie chorego – jeżeli przez
chwilę pobędzie sam, nic się nie
stanie, a opiekun zregeneruje siły.

Ogólne rady dla opiekunów osób z

otępieniem

1.

Zdobywaj wiedzę.

Im więcej będziesz wiedział o

chorobie, tym mniejszy będzie twój poziom lęku,
skuteczniej poradzisz sobie również z problemami
związanymi z zaburzeniami zachowania.

2.

Dziel się swoimi wątpliwościami z chorym

. W

przypadku otępienia o lekkim lub umiarkowanym
nasileniu, chory może uczestniczyć w rozwiązywaniu
problemów. Można wspólnie rozmawiać o
pojawiających się kłopotach i opracować metodę
usprawniania jego pamięci, by mógł pozostać jak
najdłużej niezależny. Rady udzielane chorym mogą
pomóc im zaakceptować pojawiające się ograniczenia
i przystosować się do nich.

Ogólne rady dla opiekunów osób z

otępieniem

3. Próbuj rozwiązywać najbardziej
frustrujące problemy po kolei.

Wybierz

jedną rzecz, której zmiana ułatwi codzienne
funkcjonowanie i pracuj nad nią.

4. Odpoczywaj.

Brak możliwości

odreagowania stresujących obowiązków,
leży u podstaw mniejszej cierpliwości i
tolerancji dla nieodpowiednich zachowań.

5.Kieruj się zdrowym rozsądkiem i wyobraźnią.

Przystosowanie się jest podstawą. Jeżeli czegoś
nie można robić w dany sposób, to czy w ogóle
trzeba to robić np. jeśli chory potrafi jeść
rękoma, ale nie jest w stanie używać sztućców,
nie walcz z tym, przyrządzaj takie potrawy, które
można jeść w ten sposób. Zaakceptuj zmiany.
Jeśli chory upiera się przy spaniu w czapce
pozwól mu, nie jest to szkodliwe.

6.Zachowaj poczucie humoru, pomoże Ci
przetrwać trudne chwile.

Dzielenie się

doświadczeniami z innymi rodzinami może
okazać się pomocne.

Ogólne rady dla opiekunów osób z

otępieniem

7. Spróbuj stworzyć takie warunki, które zapewnią

choremu bezpieczeństwo i swobodę.

Wprowadź

regularne, przewidywalne, proste zwyczaje przy
spożywaniu posiłków, przyjmowaniu lekarstw,
kładzeniu się spać i innych czynnościach.
Każdego dnia wykonuj wszystkie czynności w ten
sam sposób i w miarę możliwości o stałych
porach. Rutyna powoduje, że chory uczy się czego
może oczekiwać. Zmiany rutynowych zachowań
dokonuj wtedy, gdy nie przynoszą pożądanych
efektów. Otoczenie chorego zorganizuj w taki
sposób, by było proste i bezpieczne. Nie
przestawiaj mebli, zachowuj porządek.

Ogólne rady dla opiekunów osób z

otępieniem

Ogólne rady dla opiekunów osób z

otępieniem

8. Pamiętaj o rozmawianiu z chorym

.

Mów w sposób opanowany i łagodny.
Znajdź czas na poinformowanie go, co
robisz i dlaczego. Daj możliwość
podejmowania decyzji w takim
zakresie, jaki jeszcze jest możliwy.
Unikaj mówienia o chorym w jego
obecności, również innym zwróć na to
uwagę.

Ogólne rady dla opiekunów osób z

otępieniem

• 9. Zrób choremu naszyjnik lub bransoletkę

z jego danymi personalnymi.

Podaj

również naturę schorzenia np. zaburzenia
pamięci oraz swój numer telefonu.

• 10. Zmuszaj chorego do aktywności, ale

nie przeciążaj go.

Aktywność pomaga

utrzymać sprawność fizyczną, sprzyja też
zapobieganiu innym chorobom i
infekcjom. Bycie aktywnym daje choremu
poczucie uczestniczenia w życiu rodzinny i
sensu życia.

Ogólne rady dla opiekunów osób z

otępieniem

• c.d. Zbyt dużo stymulacji, nadmierny nacisk na

naukę może zarówno opiekuna jak i chorego
wyprowadzić z równowagi i nie daje pożądanego
efektu.

- akceptuj fakt, że pewne umiejętności zostały stracone na

zawsze (ktoś kto już nie potrafi gotować, nie nauczy się
przyrządzania posiłków); powtarzanie zachowanych
zdolności pomaga choremu lepiej funkcjonować (osoba
uczęszczająca do domu dziennego pobytu odniesie korzyść
z częstego powtarzania, gdzie się obecnie znajduje.

- nawet niewielkie zmiany, zamieszanie, goście, śmiech,

mogą zdenerwować chorego; planuj interesujące czynności
na miarę możliwości chorego np. odwiedziny jednego
przyjaciela z dawnych lat, spacer.

Ogólne rady dla opiekunów osób z

otępieniem

- upraszczaj czynności, tak aby osoba chora

mogła im wciąż podołać (pacjent, który nie
potrafi samodzielnie przygotować całego
posiłku, może być w stanie np. umyć i
pokroić warzywa);

- znajdź to, co chory jest w stanie jeszcze

zrobić i skupiaj się na tym np. pacjent ni
może przypomnieć sobie nazwy rzeczy o
których chce powiedzieć, ale jest w stanie
wyjaśnić gestami o co chodzi, pomagamy
więc mówiąc „pokaż to palcem”.

Ogólne rady dla opiekunów osób z

otępieniem

• 11. Rozważ pomoc

wyszkolonej

osoby, która przychodziłaby do
domu, lub uczęszczanie chorego na
grupowe zajęcia w domu dziennego
pobytu. Dzienna opieka zapewni
choremu odpowiedni poziom
stymulacji, a opiekunowi wolny czas.

Możliwości terapii osób z otępieniem

• Terapia poznawcza - trening pamięci,
orientacja w rzeczywistości (ROT: reality
orientation training);
• Terapia reminiscencyjna –
wywoływanie wspomnień przy użyciu
materiałów takich jak (muzyka, fotografie,
pamiątki itd.);
• Terapia walidacyjna – pobudzanie
prawidłowych zachowań społecznych,
tożsamości chorych, zmniejszenie poziomu
niepokoju i lęku, poprawa samopoczucia.

Możliwości terapii osób z otępieniem

• Terapia poznawcza:
- systematyczny

trening funkcji

poznawczych

dostosowany do aktualnych

możliwości chorego i uwzględniający profil
zaburzeń funkcji poznawczych;

- trening ukierunkowujący na rzeczywistość,

polegający na stałym lub w sesjach
przypominaniu komunikatów dotyczących
miejsca pobytu, czasu, danych
personalnych pacjenta itp.

Zasady treningu funkcji poznawczych

• Dokładnie wyjaśniaj, na czym polega

zadanie;

• Nie wyręczaj, ale motywuj pacjenta do

samodzielnej pracy;

• Nie podawaj wprost odpowiedzi,

naprowadzaj na właściwe rozwiązania;

• Chwal sukcesy;
• Unikaj krytyki, ale dawaj informacje

zwrotne o błędach.

Możliwości terapii osób z otępieniem

• Terapia reminiscencyjna : najczęściej

prowadzona w grupach, polega na wspominaniu
dawniejszych zdarzeń i doświadczeń,
szczególnie osobistych, najbardziej znaczących.

Celem jest podnoszenie poczucia własnej wartości

na skutek przypominania sobie dobrych,
znaczących momentów z życia. Wykorzystuje
się tu materiały stymulujące takie jak: zdjęcia,
pamiątki, muzykę itd. Szczególnie u osób z
lekkim otępieniem, wykazano korzystny wpływ
na zaburzenia depresyjne, lękowe, zaburzenia
snu.

Możliwości terapii osób z otępieniem

• Terapia walidacyjna: skupia się na dobrym

poznaniu chorego i - przez uważne słuchanie
i rozmowę - odnajdywaniu znaczących i
sensownych elementów wypowiedzi
(walidowanie); istotne jest także poznanie
emocji chorego i uznanie ich za ważne.

Podstawą jest komunikowanie się z pacjentem

w taki sposób, by rozumiał i czuł, że jego
opinie zostały wysłuchane, docenione i
respektowane, a towarzyszące im emocje
zrozumiane.