Funkcje emocji – przegląd

podejść

Małgorzata Godlewska

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej

Seminarium z psychologii emocji, motywacji i

poznania

Warszawa, luty 2012

Jaką funkcję pełnią emocje?

I.

James Averill: Doniosłość emocji.

II.

Gerald Clore: Dlaczego przeżywamy
emocje.

III.

Nico Frijda: Emocje są funkcjonalne – na
ogół.

IV.

Robert Levenson: Funkcjonalne podejście
do ludzkich emocji.

V.

Lee Anna Clark i David Watson:
Funkcjonalne i dysfunkcjonalne reakcje
uczuciowe.

1.

Wyjaśnienie funkcjonalne polega na określeniu

konsekwencji, do jakich wyjaśniana reakcja ma

doprowadzić w danych warunkach.

2.

Każda reakcja może mieć wiele różnych

konsekwencji:

a)

zamierzone i nie zamierzone;

b)

krótkofalowe i długofalowe;

c)

szczególne i typowe;

d)

indywidualne i grupowe.

3.

„

Każda emocja może pełnić wiele funkcji, w

zależności od tego, który jej aspekt weźmiemy

pod uwagę, na jakich konsekwencjach się

skupimy i czy będą to konsekwencje dla

jednostki, gatunku, czy dla społeczeństwa”

(Averill,1999, str. 93).

Doniosłość emocji

(Averill, 1999)

1.

Główną funkcją emocji jest

dostarczenie

informacji

:

a)

innym ludziom poprzez ekspresję mimiczną i

wokalną;

b)

samej jednostce poprzez myśli i odczucia.

2.

Funkcjonalność emocji zapewnia umiejscowienie

ich w:

a)

konkretnym czasie;

b)

konkretnym miejscu;

c)

konkretnych okolicznościach;

d)

powiązanie ich z konkretnym obiektem/obiektami.

„Aby emocje mogły być funkcjonalne muszą być nie

tylko odczuwane, ale odczucia te muszą też

dostarczać różnicującej informacji o otoczeniu”

(Clore, 1999, str. 95).

Dlaczego przeżywamy emocje

(Clore,

1999)

1.

Pennebaker

(1991, za: Clore, 1999)

przeprowadził

badanie z udziałem osób, które doświadczyły

traumatycznych zdarzeń.

2.

Rezultat: opowiedzenie po raz pierwszy o

traumatycznych doświadczeniach doprowadziło

u badanych do dużych zmian w poziomie

pobudzenia i lęku.

3.

Wyjaśnienie: „słowne opowiadanie o swoim

cierpieniu prowadzi do jego umiejscowienia w

konkretnym czasie, miejscu i okolicznościach”

(Clore, 1999, str. 95).

Dowody empiryczne

(Clore, 1999)

1.

Na emocję składają się:



ocena zdarzeń jako istotnych lub nieistotnych;



wzbudzenie pewnych reakcji fizjologicznych,

zachowań i przeżyć.

IS:

„Funkcją emocji jest sygnalizowanie zdarzeń

istotnych dla interesów jednostki i motywowanie

wysiłków ukierunkowanych na poradzenie sobie z

tymi zdarzeniami”

(Frijda, 1999, str. 111).

2.

Emocje afunkcjonalne: smutek i żal.

3.

Emocje dysfunkcjonalne: fobie i ataki paniki.

Emocje są funkcjonalne – na ogół

(Frijda,

1999)

Funkcjonalne podejście do ludzkich

emocji

1.

Funkcje intrapersonalne:

a)

zmiana hierarchii reakcji;



wsparcie fizjologiczne;



„skróty” w przetwarzaniu informacji.

2.

Funkcje interpersonalne:

a)

komunikacja i kontrola;

b)

ustalenie naszej relacji z innymi osobami, ideami i

obiektami;

c)

przechowywanie wpływów ewolucji, uczenia się i

kultury.

(Levenson, 1999)

1.

Funkcje emocji można podzielić na:



te, które mają podstawowe znaczenie ewolucyjne

(strach);



i te o współczesnym rodowodzie

(tęsknota)

.

2.

Trzy typy funkcji emocji:



sygnalizacja istotnych zdarzeń



mobilizacja zasobów



zachowanie zasobów, np. w przypadku smutku

3.

Dysfunkcjonalne mogą być pewne

właściwości emocji, ale nie emocje same w

sobie:



nasilona częstość



nasilone natężenie



zbyt długi czas trwania

Funkcjonalne i dysfunkcjonalne reakcje

uczuciowe

(Clark i Watson, 1999)

w przypadku emocji negatywnych

Funkcje emocji można rozpatrywać na trzech poziomach:

1. Fizjologicznym



mobilizacja zasobów;



utrzymanie posiadanych zasobów;



zmiana hierarchii reakcji.

2. Psychologicznym



„skróty” w przetwarzaniu informacji;



dostarczenie informacji;



sygnalizacja istotności.

3.

Społecznym



komunikacja i kontrola;



ustalenie relacji z innymi osobami i obiektami;



przechowywanie wpływów ewolucji, uczenia się i kultury.

Funkcje emocji (podsumowanie)