Akademia Ekonomiczna im. Karola

Adamieckiego w Katowicach

Koncepcje zarządzania

Podejście systemowe

i sytuacyjne w zarządzaniu

Prezentację przygotowały:
Gabriela Sekuła
Zuzanna Stec

„Jeśli myślisz rok naprzód,

zasiej ziarno

Jeśli myślisz dziesięć lat naprzód,

zasadź drzewo

Jeśli myślisz sto lat naprzód, kształć

ludzi.

Zasiewając ziarno, raz zbierzesz plon

Sadząc drzewo, zbierasz plon

dziesięciokrotny

Kształcąc ludzi (i siebie), zbierasz

plon stukrotny „

(anonimowy poeta chiński VI p.n.e.)

PODEJŚCIE SYSTEMOWE
ORGANIZACJA JAKO
SYSTEM



PEWNA WYODRĘBNIANA,

SKOMPLIKOWANA CAŁOŚĆ ZŁOŻONA

Z WIELU POWIĄZANYCH ZE SOBĄ

PODSYSTEMÓW I ELEMETÓW

WCHODZĄCYCH W RELACJE

ZE ŚRODOWISKIEM.



SYSTEM JAKO CAŁOŚĆ NIE JEST SUMA CZĘŚCI

POSIADA BOWIEM WŁASNOSCI

NIEREDUKOWALNE DO CECH SWOICH

ELEMENTÓW

SPOJRZENIE
SYSTEMOWE



Podejście systemowe
w zarządzania polega
na zrozumieniu powiązań
między procesami
w organizacji i zarządzaniu
tymi powiązaniami tak, aby
cele organizacji (systemu)
były realizowane skutecznie
i efektywnie pomimo
zmienności uwarunkowań
i zakłóceń w przebiegu
poszczególnych procesów.

Podstawowe założenie podejścia
systemowego brzmi:

...„rzeczy skomplikowane

należy badać

w ich

skomplikowaniu”....

(P. M. Senge)

...”sztuka myślenia systemowego polega na dostrzeżeniu
poprzez złożoność struktur leżących u podstaw i
generalizujących zmiany. Złożoność rozjaśnia przyczyny i
tłumaczy jak w trwały sposób można je skorygować..”



Traktowanie organizacji jako złożonego systemu

wielokierunkowych wzajemnych relacji, zamiast

linearnych łańcuchów przyczynowo-skutkowych,



Dostrzeganie charakteru zmian w czasie,



Uwrażliwianie na subtelność wzajemnych

powiązań.

TROCHĘ HISTORII



Podstawy myślenia systemowego
sformułował Ludvig von Bertalanffy
w 1937 roku.



Istotną role w rozwoju tej myśli odegrał
Robert Wiener (twórca cybernetyki).



Rozwój teorii nastąpił dopiero po
wojnie, w związku z badaniami
przeprowadzonym na potrzeby
wojenne.

ELEMENTAMI CAŁOSCI

SYSTEMU SĄ:

Nakład

Nakłady: zasoby rzeczowe, ludzkie,

finansowe i informacyjne pobierane

przez organizację z otoczenia.

Procesy

Procesy: techniczne i kierownicze które

przetwarzają nakłady w wyniki.

Wyniki

Wyniki: produkty, usługi (materialne

i niematerialne), zyski i straty,

zachowania pracownicze i informacyjne.

Sprzężenie zwrotne

Sprzężenie zwrotne: reakcja otoczenia na

wyniki systemu.Możemy wyróżnić:

Wzmacniające (intensyfikujące)

Równoważące (stabilizujące)

Opóźnienia

GRAFICZNY UKŁAD MODELU

SYSTEMOWEGO

Według T. Stalewskiego w „(…) ujęciu
systemowym organizacja definiowana
jest jako system, to znaczy, że jest ona
układem zbudowanym z części, które
pozostając we wzajemnej interakcji,
realizują cele wyznaczone potrzebami
szerszego układu lub otoczenia, którego
organizacja

jest

częścią.

Potrzeby

otoczenia stają się celami organizacji,
określają jej strukturę oraz funkcje jej
elementów składowych, które z kolei
są systemem mniejszych elementów
składowych - aż do pojedynczych ról
organizacyjnych. Role te integrują
uczestników organizacji w spójną
i pozostającą w równowadze całość,
permanentnie adaptującą się do potrzeb
otoczenia.”

Cechy organizacji w myśl
podejścia systemowego:

1. Podejście systemowe zakłada, że organizacje tak jak

organizmy są „otwarte” na otoczenie i jeżeli chcą

przetrwać to muszą znajdować się w odpowiedniej

relacji z tym otoczeniem.

2. Poszczególne podsystemy (społeczny, ekonomiczny,

techniczno-technologiczny) uporządkowane według

określonych reguł.

3. Wzajemne oddziaływanie na siebie poszczególnych

podsystemów.

Myślenie systemowe to prawdziwe wyzwanie dla

współczesnych organizacji. Znacznie trudniej jest

zintegrować nowe narzędzia niż po prostu

zastosować je oddzielnie.

Umiejętność myślenia systemowego integruje:



doskonalenie umiejętności zawodowych,



ujawnianie i wyjaśnianie myślowych modeli

działania ludzi i organizacji,



tworzenie wspólnej wizji przyszłości organizacji,



umiejętność organizacyjnego uczenia się i

doskonalenia w zespole.

Stapiając je w jedną całość teorii i praktyki

wzmacnia ich działanie i przypomina nam, że

całość może przekroczyć sumę części.

Podejście sytuacyjne
(oddolne)



Pojawiło się w latach 60-tych XX w., zyskało

aprobatę w latach 70-tych.



Współtórcami tej koncepcji są min. :

P.L. Lawrance i J. W. Lorch.



Rozwinęło się na skutek braku zaufania

do tworzenia zasad i procedur, których

nikt nie rozumie poza ich twórcami.

Styl sytuacyjny (podejście
sytuacyjne)



To nurt w teorii zarządzania stwierdzający, że każdą

sytuację należy rozpatrywać indywidualnie,



Styl ten przez wielu jest uznawany za połączenie

innych podejść do zarządzania niż osobny nurt

stwierdza bowiem, że dana sytuacja jest najlepiej

rozumiana przez zarząd organizacji i to on powinien

dostosować do niej konkretne rozwiązania

wynikające z innych teorii,



Inne nurty w teorii zarządzania takie jak podejście

naukowe czy human relations podają konkretne

sposoby zarządzania organizacją, natomiast w tym

nurcie dąży się do korzystania z różnych rozwiązań

zależnie od zastanej sytuacji.

Główne koncepcje w obrębie
sytuacyjnego podejścia do
organizacji:



Organizacje są systemami otwartymi, trzeba

nimi starannie zarządzać, aby zaspokajać

i równoważyć ich wewnętrzne

potrzeby,



Nie istnieje jeden najlepszy sposób

organizowania, wybór najodpowiedniejszej

formy organizacji zależy od zadania i

otoczenia, w którym trzeba działać,



W zarządzaniu należy zatroszczyć się

o osiągania „dobrego dopasowania”.

Do wykonywania w obrębie organizacji

różnych zadań mogą być potrzebne różne

podejścia do zarządzania, a w różnego

typu warunkach otoczenia potrzebne są

odmienne typy czy „gatunki organizacji”.

Tezy zwolenników podejścia:



Nie ma metody działania uniwersalnej,

optymalnej, istnieje wiele rozwiązań

alternatywnych, w których jedno może

okazać się odpowiednie w konkretnej

sytuacji i warunkach,



To podejście do zarządzania sugeruje,

że właściwe zachowanie

kierownicze zależy od szerokiego

zestawu elementów.

Podejście sytuacyjne uwzględnia
między innymi to że:



kierownicy znają organizację i otoczenie, dlatego

też najlepiej potrafią określić jej dostosowanie

do sytuacji i jej złożoność w zmieniającym

się otoczeniu,



zadaniem kierowników jest ustalenie najlepszej

metody w danych warunkach z punktu

widzenia zrealizowania celów organizacji,



dla określenia zmian wykorzystuje się różne

zmienne sytuacyjne, przy czym najczęściej

wielkość organizacji i stopień rutyny w

technologii, niepewność środowiska i różnice

indywidualne pracowników.

F. Fiedler wyróżnił 3 czynniki od
których zależy efektywność w
konkretnej sytuacji:

1.Stosunki między kierownikiem, a

członkami grupy,

2.Struktura zadań,
3.Zakres władzy stanowiska kierowniczego.

Wymienione czynniki wpływają na sytuację

kierowania, od której zależy powodzenie

danego stylu kierowania zespołem

Styl sytuacyjny wymaga

od kierownika różnych

cech

bezpośrednie kontakty

jako środek

koordynacyjny działania

wysoka innowacyjność

ukierunkowana

na dostosowanie się przedsiębiorstwa

do warunków zewnętrznych,

rozwinięta komunikacja

wertykalna,

horyzontalna i ukośna,

wysoko rozwinięta

kolegialność,

ustalanie celów działania

przedsiębiorstwa przez dyrekcję

w zależności od priorytetu zadań.

Wysoka elastyczność

zdecentralizowane formy

organizacyjne

i wysoka partycypacja

Z podejściem sytuacyjnym
nierozerwalnie związane jest
przywództwo sytuacyjne



Przywództwo Sytuacyjne to jeden z bardziej

skutecznych

powszechnie

stosowanych

modeli

przywództwa.



Opracowane w 1968 roku przez Paula Herseva i Kena

Blancharda, oparte na nurcie sytuacyjnym.



Zakłada ono, iż dobry szef powinien dostarczać swemu

podwładnemu tego, czego ten ostatni potrzebuje, by

skutecznie realizować stawiane przed nim zadania.

"Przywództwo" dlatego, że szef powinien opierać swój

wpływ na podwładnych nie tylko na hierarchii służbowej

ale również na zbudowanym przez siebie autorytecie

(który buduje poprzez swój sposób zarządzania).

"Sytuacyjne"

dlatego,

że

sposób

zachowania

przełożonego zależy od sytuacji w jakiej znajduje się jego

podwładny.



www.blanchardinternational.pl

Przywódca wg Blancharda powinien
posiadać
trzy kompetencje:

1. umiejętność

odpowiedniego

zdiagnozowania sytuacji

oraz określenia potrzeb

pracownika,

2. umiejętność stosowania

różnych stylów

przywództwa odpowiednio

do etapu rozwoju

pracownika,

3. umiejętność porozumienia

się w pracownikiem co do

stylu kierowania, aby

efektywniej zrealizować

cel.

Umiejętność zastosowania
odpowiedniego zachowania przynosi
wiele korzyści:



Wielu konfliktów można uniknąć;



Lepsza współpraca z pracownikami;



Lepsza znajomość pracowników i możliwość
oddziaływania na nich.

Podejście

systemowe:

Podejście

sytuacyjne:

Uznanie wewnętrznych

zależności

Uznanie sytuacyjnego

charakteru zarządzania

Zespołowe patrzenie na całość Wykorzystanie rozwiązań

sprawdzających się w

praktyce

Uznanie wpływów otoczenia i

zmian zachodzących w czasie

Reakcja na szczególne cechy

sytuacji

Potencjał społeczny

organizacji

Silny przywódca potrafiący

rozpoznać sytuacje i

zastosować odpowiednie

metody aby osiągnąć

zamierzony cel

Oba te podejścia integrują w celu
sprawnego i skutecznego zarządzania
możliwość wykorzystanie różnych narzędzi,
technik, pojęć i teorii podejścia
klasycznego (bieżąca troska o
efektywność i wydajność),
behawioralnego (bieżąca troska o
zachowanie organizacyjne i
znaczenie zasobów ludzkich),
ilościowego (bieżąca troska o modele
ilościowej teorii zarządzania i zarządzani
operacyjnego) w natężeniu i proporcji
zależnej od specyfiki i potrzeb danej
organizacji.