Kryzys i konflikt

psychologiczny

KRYZYS

> Reakcja człowieka zdrowego na sytuacje trudną, kiedy

zmaga się on z problemami życiowymi okresowo

przekraczającymi jego możliwości adaptacyjne. Wykorzystanie

dotychczasowych umiejętności rozwiązywania problemów

staje się już niewystarczające. Stan taki charakteryzuje się

wzmożonym napięciem. Może trwać kilka godzin, kilka dni lub

tygodni i prowadzi do wypracowania nowych sposobów

przystosowania.

> Sytuacja, która wymaga dokonania nagłych i dogłębnych

zmian w dotychczasowych planach życiowych, których należy

dokonać w krótkim czasie. Ma to znaczący wpływ na strukturę

osobowości. W niej także dokonują się zmiany. Mogą one być

progresywne, czyli prowadzić ku rozwojowi i lepszej dojrzałości

albo regresywne prowadzące do choroby.

Przejawy kryzysu

SFERA EMOCJONALNA

> emocje i uczucia: beznadziejności, bezsilności,

bezużyteczności, niepewności, cierpienia, zagrożenia,

lęku, złości, frustracji, poczucia winy, zmęczenia;

niezwykła intensywność doświadczanych zjawisk

psychicznych

SFERA BEHAWIORALNA

> niezdolność do podejmowania typowych działań,

zmiany aktywności, zwiększona zależności od otoczenia,

intensyfikacja działań nieprzemyślanych, patologicznych,

wybuchy gniewu, reakcje histeryczne, zmiana w

sposobie komunikowania się, płacz, pobudzenie ruchowe

lub stagnacja

SFERA POZNAWCZA

> zaburzona jasność myślenia (dezorientacja, brak

logicznego myślenia, zawężenie pola uwagi, kłopoty z

koncentracją), utrudnione podejmowanie decyzji i

działań, rozwiązywanie problemów

SFERA SOMATYCZNA

> nadmierna potliwość, biegunka, wymioty, bóle

mięśni, głowy, wysypka, problemy z oddychaniem,
nadmierna męczliwość, utrata apetytu, zaburzenia

snu

Każdy człowiek przeżywa kryzysy. Proces ich

doświadczania trwa przez całe życie.

Ich charakterystyczną cechą jest nagła konieczność

zmiany dotychczasowego sposobu funkcjonowania,

reguł działania, podejmowanych zadań i ról

życiowych.

Dynamika reakcji kryzysowej

FAZA I

konfrontacja z sytuacją która narusza ważne dla danej osoby

potrzeby i wartości, co wywołuje stan wewnętrznego

napięcia

FAZA II

jednostka zaczyna dążyć do przywrócenia stanu dawnej

równowagi, jednak na skutek podejmowanych prób, które

okazują się nieskuteczne jedynie wzrasta w niej niepokój i

poczucie bezradności

FAZA III

napięcie i negatywne emocje osiągają ,,punkt kulminacyjny”,

człowiek mobilizuje ostatnie swoje rezerwy i dąży do ich

zminimalizowania poprzez uruchomienie obronnych

mechanizmów osobowości np. wyparcia, kompensacji,

racjonalizacji

FAZA IV

> utrwalone i zgeneralizowane zostają obronne,

nieadaptacyjne sposoby funkcjonowania, wyrażają się

one w stanie całkowitego wyczerpania możliwości

przystosowawczych jednostki, chorobie

psychosomatycznej, nerwicy, depresji egzogennej,

uzależnieniach, a nawet w skrajnych przypadkach-

psychozie reaktywnej

ALBO

> jednostka próbuje nowe sposoby rozwiązania problemu i

dochodzi dzięki temu do poznawczego i emocjonalnego

przekształcenia sytuacji kryzysowej, powoduje to istotny

zwrot w jej życiu i ukształtowanie nowego poziomu

równowagi wewnętrznej

Kryzys jest okresem rozstrzygającym, w którym

człowiek charakteryzuje się zarówno wzmożonym

potencjałem rozwojowym, jak i większą podatnością

na dekompensację psychiczną i somatyczną (wg E.

Eriksona).

Jego następstwem jest wzrost możliwości

przystosowawczych i osiągnięcie większej

dojrzałości psychicznej bądź zahamowanie rozwoju

osobistego i utrwalenie się pewnych patologicznych,

nieadekwatnych form zachowania.

Rodzaje kryzysów

ROZWOJOWE

(NORMATYWNE)

SYTUACYJNE

(TRAUMATYCZNE)

CHRONICZNE

Kryzys rozwojowy
=> związany z naturalnymi procesami przemian w cyklu życia

=> wymagający zmiany ról i zadań np. przejście na emeryturę,
zawarcie związku małżeńskiego, urodzenie dziecka
=> wynika z niedojrzałości osobowości pełnej sprzecznych
oczekiwań, potrzeb, tendencji, postaw

Kryzys sytuacyjny (traumatyczny)
=> wywołany przez nagłe, niespodziewane, silnie lub urazowe
zdarzenia, które zagrażają bezpieczeństwu, poczuciu
tożsamości, zdrowiu, a nawet życiu np. śmierć bliskiej osoby,
zdrada, powódź, poważna choroba

Kryzys chroniczny
=> związane z nim objawy utrzymują się powyżej kilku
tygodni, czasem nawet latami
=> dochodzi do niego, gdy osoba wycofała się z życia
społecznego, zastosowała patologiczne rozwiązania (np.
sięgnęła po narkotyki) lub zatrzymała się w fazie reakcji
emocjonalnej.

Interwencja kryzysowa- to forma pomocy psychologicznej, która
polega na kontakcie terapeutycznym skoncentrowanym w kierunku
problemu wywołującego określony kryzys, DOCHODZI W NIEJ DO
KONFRONTACJI OSOBY Z KRYZYSEM. Jej istotą jest przywrócenie takiej
równowagi psychicznej, która by zapobiegała dalszej dezorientacji
struktury osobowości.

Chodzi zatem o zapewnienie osobie kryzysującej:
=> wsparcia emocjonalnego
=> poczucia bezpieczeństwa
=> pomocy w konkretnych sprawach
=> zredukowanie poziomu lęku dzięki opiekuńczej i empatycznej
postawie

Pomagając osobie przeżywającej kryzys należy unikać:
> perswadowania, pocieszania, dawania rad
> tłumienia reakcji emocjonalnych (należy pozwolić wypowiedzieć się
i wypłakać)
> wymuszania szybkich decyzji
> bagatelizowania ostrych objawów reakcji kryzysowej w postaci
braku łaknienia, bezsenności, zaburzonego rytmu snu i czuwania,
sięgania po alkohol, narkotyki, leki uspokajające

Konflikt wewnętrzny

,,Jeżeli uświadomimy sobie, iż nasz mózg to narząd

ukształtowany w różnych okresach naszego rozwoju

(filogenezie) i zawierający jakby trzy oddzielne mózgi

z trzema różnymi priorytetami działania, to oczywiste

stanie się, iż mamy w sobie ,,zaprogramowany”

konflikt wewnętrzny, niejako wbudowany genetycznie:

> pień mózgu i móżdżek tzw. „gadzi”- najstarsza

część mózgu odpowiedzialna za czynności

fizjologiczne: oddychanie, pracę serca, prokreację itd.

> układ limbiczny- odpowiada za nasze reakcje

emocjonalne

> kora nowa- część najmłodsza filogenetycznie, która

rozwinęła się najpóźniej w naszym rozwoju, odpowiada

za procesy myślenia i rozumowania

Zatem trudno się dziwić, iż często doznajemy konfliktu

między biologiczną koniecznością (np. rozmnażania),

uczuciem i rozsądkiem, gdyż są to niejako domeny

działania trzech różnych „mózgów”, o różnych

priorytetach i potrzebach. Wydaje się, iż nasze

człowieczeństwo polega właśnie na posiadaniu kory

mózgowej i jej dominacji nad innymi częściami mózgu,
ale proszę wpłynąć na „mózg gadzi” i zatrzymać pracę

serca siłą racjonalnego myślenia kory mózgowej. Na

szczęście raczej nam się to nie uda” (za: Z. Karapuda,

2008)

Konflikt wewnętrzny- rozbieżność pewnych motywów działań,

potrzeb.

Może być związany z:

• wyborem dwóch pozytywnych alternatyw, czyli

przyjemność- przyjemność (dążenie-dążenie) np. dwie

atrakcyjne propozycje, wybór między dwoma

pannami/kawalerami do ślubu

• wyborem między dwoma negatywnymi alternatywami,

czyli przykrość- przykrość (tzw. wybór mniejszego zła) np. u

lekarza dowiemy się, co oznacza guz na piersi albo nie

pójdziemy do lekarza

i tym samym unikniemy nieprzyjemnej diagnozy

• unikowo- przyciągający, czyli jedna rzecz nas zarówno

przyciąga jak i odpycha, w miarę zbliżania się do celu rosną

tendencje odpychające, w miarę oddalania się od celu rosną

tendencje przyciągające np. miłość do żonatego mężczyzny

• unikowo- przyciągający złożony, kiedy pojawiają się

dodatkowe komplikacje np. miłość do męża siostry

OBRAZOWA METAFORA

konflikt wewnętrzny = jednoczesne naciskanie w

samochodzie pedału gazu i hamulca

nie przynosi to nic dobrego dla samochodu = nie

przynosi nic dobrego dla naszego organizmu

Konflikt wewnętrzny najczęściej odbywa się na

nieświadomym poziomie. Jeśli już jesteśmy świadomi, to

tylko jego jednej części (dążenia lub unikania).

Tłumienie jednego z elementów konfliktu wiąże się z

dużym, stałym stresem w życiu człowieka. Ma także

istotne znaczenie w powstawaniu głębokiego kryzysu i

etiologii nerwicy.

Konfliktem wewnętrznym możemy też nazwać tzw.

„dysonans poznawczy” (Festinger, 1957), kiedy

dwa elementy rzeczywistości wzajemnie stoją w

sprzeczności np. palacz wie, iż palenie wywołuje

choroby (rak, nadciśnienie, miażdżycę itd.), ale

jednak pali dalej, gdyż jest to dla niego przyjemne-

widać tutaj konflikt racjonalnego myślenia z

motywacją opartą na doznaniach (emocjach), nawet

jeśli palacz będzie zaprzeczał, iż jest to dla niego

przyjemne

Najgroźniejsze z konfliktów to konflikty

nieuświadomione, czasami trapiące nas całe

życie, np. od wczesnego dzieciństwa, jak konflikt z

rodzicami oparty na tzw. podwójnym wiązaniu.

Krzywdzone dziecko jednocześnie kocha rodzica i go

nienawidzi, z naturalną miłością ufa rodzicowi,

jednakże to, co rodzic mu robi, stoi w sprzeczności z

jego ciepłymi uczuciami i zaprzecza niejako wartości

dziecka. Zaczyna ono czuć się odrzucone i

poniżone, upatrując w tym swojej winy- tego, że nie

dość dobrze się stara, robi coś nie tak.

Konflikty nieuświadomione, nie tylko te z

dzieciństwa, są niebezpieczne, gdyż wiążą się z całą

gamą uczuć i sądów o sobie, często zupełnie

bezpodstawnych i mylnych. Jednakże właśnie

dlatego, że przeważnie są nieuświadomione,

nie da się ich wyrazić, ,,rozwiązać”,

przepracować. Mimo to szkodzą naszemu zdrowiu

poprzez ciężar stresu, który ze sobą niosą. Ich

konsekwencje ,,kumulują się” w naszym ciele i dają

o sobie często znać poprzez różne choroby

psychosomatyczne.

Konflikty wewnętrzne, ukryte i noszone

od dzieciństwa, mogą zostać ujawnione w

trakcie psychoterapii:

diagnoza konfliktu przez terapeutę =>

jego uświadomienie sobie i werbalizacja

przez uczestnika terapii =>

(często gwałtowne i sile) rozładowanie

emocji związanych z konfliktem i napięcia

kumulowanego w ciele przez lata

Sytuacja psychologiczna dziecka

niepełnosprawnego i jego rodziny

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

Jest zjawiskiem warunkowanym wielorako, począwszy

od rozwoju i coraz większych osiągnięć medycyny, ratującej

życie w przypadku choroby lub urazu, ale nie zawsze

potrafiącej przywrócić stan normalności, poprzez urbanizację,

stwarzającą warunki do rozwoju chorób społecznych i

zawodowych, w tym urazów, a skończywszy na rozwoju

cywilizacyjnym, związanym z poprawą warunków bytowania i

tym samym wydłużeniem się średniej długości życia.

CHARAKTERYSTYCZNE UCZUCIA TOWARZYSZĄCE

NIEPEŁNOSPRAWNEMU DZIECKU

> poczucie winy z powodu kalectwa, choroby, bycia

,,ciężarem” dla rodziców, problemem dla otoczenia

> strach wynikający z niewiedzy o swoim stanie zdrowia-

dzieci boją się, że niepełnosprawność będzie się pogłębiać,

że mogą umrzeć

> złość, frustracja w wyniku pojawiających się trudności i

ograniczeń, niemożności zaspokojenia swoich potrzeb

> utrata poczucia własnej godności, nadziei i oczekiwań

związanych z przyszłością

> poczucie smutku, żalu, a nawet depresja

> cierpienie z powodu braku prawa uznania jego do

prywatności, uzależnienia od innych osób

> zaprzeczenie przejawiające się upieraniem się przy

nierealnej nadziei na poprawę własnej sprawności,

reinterpratowaniem, świadomym bądź nieświadomym

odrzucaniem zaistniałych faktów związanych z własnym

stanem zdrowia, niedopuszczaniem do świadomości własnych

ograniczeń

> poczucie siły ze stopniowego wychodzenia naprzeciw

trudnościom wynikającym z niepełnosprawności

> przywrócenie wiary we własne możliwości, pomimo

skrywanych obaw i uświadomionych różnić

Należy pamiętać, że dzieci niepełnosprawne mają

nasiloną potrzebę uzyskiwania społecznej akceptacji!

Doskonale wiedzą, co im zostało odebrane, co znaczy

być silnym i zdrowym!

Gdy rodzi się dziecko niepełnosprawne, rodzice

przeżywają szok. Czują się bezradni w sytuacji, w której

się znaleźli. Ich reakcje są często gwałtowne i

niekontrolowane. Rodzi się też poczucie winy za to, co

się stało. Początkowy szok przeradza się stopniowo w

depresję. Rodzice przeżywają rozpad. Nie mogą się

pogodzić z chorobą i niepełnosprawnością. Uważają swoją

sytuację za beznadziejną – ich plany i marzenia legły

przecież w gruzach. Poczucie winy staje się nie do

zniesienia. Rodzice zaczynają widzieć swoją przyszłość

w czarnych barwach. Pomiędzy partnerami rodzą się

konflikty i napięcia. Rodzina nie jest w stanie osiągnąć

wewnętrznej harmonii, pogody ducha i równowagi. Jeżeli

nawet uda się zaprowadzić jakiś ład, to dopiero po wielu

latach. Uzyskanie równowagi wymaga nie tylko

poważnego wysiłku, ale także pomocy życzliwych osób,

w tym również specjalistów.



Strategie radzenia sobie rodziców dziecka

niepełnosprawnego

Bezpośrednie reakcję na traumę:

> zagłuszanie: sięganie po alkohol, środki uspokajające,

koncentracja na pracy zawodowej, życiu towarzyskim=>

,,nie czuć”, ,,nie myśleć”, ,,nie pamiętać”- ucieczka przed

konfrontacją z własnymi emocjami

> deformacje percepcyjne: zjawisko zaprzeczania

diagnozie-deprecjonowanie wartości specjalistów;

niedostrzeganie w rozwoju dziecka oznak zaburzeń/

przypisywanie im innego znaczenia; zaprzeczanie

negatywnym wartościom otrzymanych informacji

> porządkowanie poznawcze: tworzenie własnej koncepcji

przyczyn posiadania dziecka niepełnosprawnego, przypisanie

sobie konkretnej roli w genezie zaburzeń jak i pomocy dziecku

> poszukiwanie wsparcia: szukanie pomocy innych ludzi,

którzy mogliby udzielić wskazówek, dodać otuchy i nadziei

> uprzedmiotowienie dziecka: odcięcie się od dziecka jako

osoby, traktowanie go jako przedmiotu pielęgnacji i zabiegów

rehabilitacyjnych, całkowita koncentracja na zadaniu

> porzucenie dziecka

Strategie długofalowe:

1) pozostawienie dziecka niepełnosprawnego na uboczu

głównego nurtu życia rodziców- oddanie dziecka do

zakładu, pod opiekę wybranym członkom rodziny, płatnym

opiekunom- ,,mechanizm otorbienia”, czyli zamknięcia

,,obronnym murem” całej sfery doznań związanych z

dzieckiem

2)

normalizacja życia- osiągnięcie pewnego

kompromisu, uwzględniającego szczególne potrzeby

dziecka i realizację planów rodziców, związanych z

życiem osobistym, pracą zawodową i wychowaniem

innych dzieci

3) uczynienie z opieki nad niepełnosprawnym

dzieckiem centralnego nurtu swojego życia,

rehabilitacja staje się sprawą wyjątkowo ważną, rodzice

dokonują przewartościowania w swoim życiu i świadomie

angażują się w wychowanie swojego dziecka, także

aktywne biorą udział w ruchach społecznych i

organizacjach wspierających osoby niepełnosprawne

Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym

To w jaki sposób dziecko niepełnosprawne zostanie przyjęte do

rodziny i jak diagnoza o niepełnosprawności wpłynie na tej rodziny

kondycję zależy od:

> jakości relacji w rodzinie przed pojawieniem się dziecka

niepełnosprawnego, a przede wszystkim jakość więzi między

małżonkami (bliskość, zaufanie, wspólne wartości, umiejętność

dobrego komunikowania się)

> rodzaju i stopienia niepełnosprawności dziecka; wieku, w którym

się ona pojawiła, postępów lub ich brak w usprawnianiu dziecka

> sytuacji finansowej oraz statusu społecznego rodziny

> wykształcenia rodziców oraz ich wcześniejszych kontaktów z

niepełnosprawnością

> obecność innych dzieci w rodzinie

> reakcji dalszej rodziny oraz najbliższego otoczenia (przyjaciele i

znajomi, sąsiedzi) na niepełnosprawność dziecka

> wsparcia bezpośrednio po pojawieniu się niepełnosprawności

dziecka uzyskanego od profesjonalistów i środowiska społecznego

Poziomy odpowiedzialności rodzicielskiej nad dzieckiem

niepełnosprawnym

    > rodzice czują się w pełni odpowiedzialni za rozwój, opiekę

i wychowanie dziecka, znając jego możliwości i ograniczenia,

współtworzą osiągnięcia, dziecko jest równoprawnym

partnerem życia rodziny

    > rodzice wykazują pewien niedorozwój poczucia

odpowiedzialności - dziecko niepełnosprawne jest w hierarchii

znaczeń i wartości rodzinnych umieszczone zbyt wysoko

    > rodzice mają zbyt wygórowane aspiracje i wymagania w

stosunku do dziecka, wytwarzając przez to dodatkowe

trudności, zahamowania i bariery

    > rodzice są zbyt ambiwalentni w różnych sytuacjach,

dziecko nie wie jak „samoregulować” się wobec ich zmiennych

nastawień i oczekiwań

    > rodzice między sobą nie tworzą zgodnego układu

współodpowiedzialności, konflikty wynikają z ich braku

zrozumienia, akceptacji i uszanowania praw rodzicielskich

Dwie grupy postaw rodzicielskich w stosunku do
dziecka

niepełnosprawnego

> nieprawidłowe

        

- odtrącająca

- zbyt wymagająca

- unikająca

- nadmiernie chroniąca

> prawidłowe

- akceptacji
- współdziałania
- rozumnej swobody

Pomoc psychologiczna- czego potrzeba rodzinie

> wczesna, wielospecjalistyczna diagnoza stanu dziecka w

wieku od urodzenia do 7 roku życia, którego rozwój

psychoruchowy przebiega nieprawidłowo w wielu sferach

jednocześnie

> kompleksowa terapia ,,nacelowana” na potrzeby dziecka,

prowadzona w ciągły sposób

> systematyczna ocena rozwoju i postępów oraz

koordynowanie i rozwijanie programu terapii

> wsparcie psychologiczne oraz podnoszenie kompetencji

opiekuńczo-rehabilitacyjno-wychowawczych rodziców

> krótkoterminowa opieka zastępcza, pomoc socjalna

> informacji i poradnictwa, w tym rodzinnego, życiowego i

prawnego

> wspólnota- grupa dająca poczucie więzi i oparcia np.

przyjacielska, sąsiedzka, religijna, stowarzyszenie rodziców

dzieci o podobnym typie zaburzeń

Pomoc psychologiczna- czego potrzeba dziecku

> koncentrowanie się i rozwijanie uzdolnień i

umiejętności dziecka

> dodawanie wiary w siebie

> uświadamianie w taktowny sposób rzeczywistych

ograniczeń wynikających z niepełnosprawności

> spotkania z dorosłymi osobami które dotknęło

podobne schorzenie

> wyrozumiałe i cierpliwe reagowanie na dziecięcy płacz,

złość, żal

> zachęcanie do wyrażania uczuć, nie tłumienia w sobie

emocji

> nauczenie rozpoznawania sytuacji na które dziecko

może bądź nie może samodzielnie wpływać poprzez

własny wybór

> uświadomienie rodzicom konieczności nieizolowania

dziecka od otoczenia, ułatwienia dostępu do dóbr

kultury, sportu i rekreacji

> dziecko niepełnosprawne + mechanizm

zaprzeczania=> psychoterapia w czasie której

odbudowane zostaje poczucie własnej godności i

wartości dziecka

Dziecko niepełnosprawnemu + trudności w wyrażaniu

złości (wypieranie poczucia gniewu)

1) uświadomienie, że złość jest normalnym, często

występującym uczuciem, a ludzie którzy są z jakiegoś

powodu zagniewani, nie grzeszą

2) nauczenie, że okazywana przez nie złość nie zniszczy

jego ani innych

3) zachęcenie do nazwania własnych uczuć (np. poprzez

użycie zabawek)

4) zaproponowanie bezpiecznego, akceptowanego,

kontrolowanego przez otoczenie sposobu wyrażania

złości

Zaspokojenie potrzeb psychicznych i fizycznych każdego

dziecka niepełnosprawnego jest jednym z podstawowych

warunków właściwego rozwoju.

Do potrzeb dziecka, które powinny być zaspokajane w

środowisku rodzinnym należą przede wszystkim

potrzeba:

> akceptacji przez rodziców i pewność, że są oni z dziecka

zadowoleni

,

uznania - mimo inności - normalności dziecka

> poczucia bezpieczeństwa

> solidarności i łączności z bliskimi osobami

>

niezależności i poznania  

  

Realizacja tych potrzeb pełni szczególną rolę w

rywalizacji psychicznej i społecznej dziecka.

Szczególne znaczenie ma dla niego przekonanie, że

jest przez rodziców kochane i stanowi dla nich

źródło zadowolenia. Od tego bowiem przekonania

zależy jego poczucie własnej wartości, stosunek do

otoczenia, aspiracje i perspektywy dalszego

rozwoju.

REHABILITACJA SEKSUALNA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Celem rehabilitacji seksualnej niepełnosprawnych jest:
> elminowanie zaburzeń seksualnych
> poprawa jakości reaktywności seksualnej
> rozwijanie i zwiększenie tzw. mapy ciała => miejsc
rozmieszczenia sfer erogennych
> neutralizowanie lęków i niepokoju
> poprawa relacji partnerskich
> elminowanie mitów i stereotypów rządzących życiem
seksualnym
> poprawa jakości życia pacjenta

Metody:
> farmakoterapia: leki hamujące seksualnie- zmniejszające
poziom potrzeby i pobudliwości seksualnej, napięcia
psychicznego, rozdrażnienia i niepokoju oraz leki pobudzające
seksualnie- zwiększające reaktywność i pobudliwość seksualną

> fizykoterapia: elektroterapia- np. elektrostymulacja
ośrodków seksualnych w układzie limbicznym, podwzgórzu
oraz narządów płciowych; zewnętrzne aparaty próżniowe-
urządzenia wspomagające erekcje członka; akupresura-
energiczne masowanie określonych miejsc na ciele stosowane
w leczeniu impotencji i oziębłości seksualnej; hydroterapia-
terapia biczami wodnymi zalecana w zaburzeniach erekcji
członka, obniżeniu poziomu potrzeb seksualnych oraz jako
metoda wzmacniająca czynności seksualne; akupunktura- w
celu poprawy sprawności seksualnej; masaż- wspomagający
czynności seksualne
> różnego rodzaju leczenie chirurgiczne np. protezowanie
członka, leczenie zaburzeń odpływu żylnego
> psychoterapia

W drugiej połowie 80. XX w. WHO opublikowała dokument, w
którym po raz pierwszy uznano rangę seksualności jako
istotnego elementu zdrowia człowieka.
Lekarz nie ma prawa mówić pacjentowi
niepełnosprawnemu, że sfera życia jaką jest aktywność
seksualna jest dla niego całkowicie niedostępna.
Powinien przybliżyć mu dostępne i stosowane metody
rehabilitacji.

Sytuacje trudne i radzenie

sobie z nimi

Ćwiczenie => samoocena własnych reakcji

stresowych

Sytuacje trudne

=> dochodzi do nierównowagi między potrzebami, zadaniami,
działaniami a sposobami i warunkami ich realizacji
=> zakłócony zostaje normalny przebieg aktywności
=> zmniejsza się przewidywalność sytuacji
=> zwiększa prawdopodobieństwo niepowodzenia w osiągnięciu
celu
=> człowiek aby sobie poradzić musi zmobilizować dodatkowe
zasoby

Rozróżnia się sytuacje trudne:

> obiektywne- warunki, w których ma przebiegać działanie
znacznie przewyższają stopniem trudności warunki normalne dla
tego rodzaju działania

> subiektywne- występują wówczas wtedy, gdy człowiek mimo
normalnych warunków nie może zaspokoić swych potrzeb

Przeciążenia- człowiek musi wykonywać czynności

przekraczające jego możliwości fizyczne bądź umysłowe

Deprywacje- sytuacje, w których człowiek pozbawiony jest

podstawowych elementów, niezbędnych do normalnego

funkcjonowania organizmu. Mogą więc dotyczyć potrzeb

fizjologicznych, społecznych, psychicznych czy

emocjonalnych.

Utrudnienia- pojawiają się, gdy człowiek w trakcie

wykonywania działań natrafia na przeszkody np. fizyczne,

natury społecznej, możliwość wykonania zadania zmniejsza

się z

powodu pojawienia się elementów zbędnych

lub nie pojawienia się potrzebnych.

Zagrożenia- występują wówczas, gdy

zachodzi prawdopodobieństwo

utraty czegoś, co jest cenne dla

jednostki.

 

RADZENIE SOBIE W SYTUACJACH TRUDNYCH

Powtarzanie

Uczestnicząc w pewnym zdarzeniu wiele razy, np. publicznie
zabierając głos, można osiągnąć określony poziom swobody,

pewności siebie, który pozwala na pełniejszą ekspresję

możliwości.

Planowanie

Dokonanie analizy możliwych sposobów odpowiedzi czy też

reakcji na przewidywane niepomyślne zdarzenia.

Unikanie:

Jeżeli określone zdarzenie na pewno będzie miało

nieprzyjemny przebieg, a jednocześnie nie przyniesie

jakichkolwiek korzyści, próba jego uniknięcia jest optymalnym

rozwiązaniem.

Obniżanie rangi zdarzenia:

Znalezienie sposobów, które pozwoliłyby obniżyć wartość

zdarzenia, redukując tym samym poziom odczuwanego stresu.

Jeżeli zdarzenie postrzegane jest jako bardzo znaczące, należy

spróbować usytuować je na drodze do osiągnięcia określonych

przez siebie celów życiowych.

Warto porównać je z innymi ważnymi wydarzeniami w naszym

życiu. Jeśli nasza uwaga skupiona jest na działaniu i samej

czynności wykonania zadania, na dalszy plan schodzi ranga

zdarzenia.

Obniżanie stopnia niepewności

Niepewność jest jednym z wielu czynników wywołujących stres.

Jej przyczyny mogą być różne np. nieznajomość oczekiwań

wobec własnej osoby, otrzymanie niespójnych instrukcji,

wskazówek. Wszelkie deficyty informacyjne wywołują

dyskomfort, a w konsekwencji budują napięcie i obniżają

efektywności naszych działań. Dlatego tak ważne jest stałe

poszukiwanie ważnych dla nas informacji napływających ze

środowiska!

Unikanie negatywnego myślenia

Negatywne myślenie jest rodzajem autosugestii – to

programowanie własnego umysłu na porażki! Widząc siebie,

choćby tylko w wyobraźni, upokorzonego, zawstydzonego

wskutek popełnionych błędów, tracimy wiarę w siebie,

pewność siebie, a w konsekwencji doświadczamy

niepowodzeń. Negatywne myśli wywierają destrukcyjny wpływ

na zachowanie. Dlatego ważne jest kierowanie strumienia

świadomości na wszystkie pozytywne skojarzenia i

przewidywania, które pojawiają się w umyśle.

Traktowanie niepowodzenia jako przejściowej

niedogodności

Warto pamiętać o tym, że każdy ma wzloty i upadki.

A każda porażka może być początkiem sukcesu.

Dbanie o zachowanie równowagi

PRACA WYPOCZYNEK

Zarządzanie czasem

To praktyczna umiejętność, która pozwala

efektywnie i produktywnie spożytkować czas.

Zarządzanie czasem sprzyja kontrolowaniu

własnych aktywności dzięki temu pomaga

zredukować poziom stresu wywołanego

nadmiarem obowiązków.

Należy planować. Plan ma być elastyczny- może

ulegać zmianie. Brak planowania oznacza

porażkę.

Zaplanowaniu działań służy ustalanie priorytetów-

odróżnianie zadań pilnych od tych, które można

odłożyć na później. Wszystkiego na raz nie da się

zrobić!

Piśmiennictwo

Z. Palak ,,Jakość życia osób niepełnosprawnych i
nieprzystosowanych społecznie” (2006)
J. Kirenko ,,Indywidualna i społeczna percepcja
niepełnosprawności” (2007)
M. Pecyna ,,Psychologia kliniczna w praktyce
pedagogicznej„ (1999)
Z. Karapuda ,,Czynniki psychologiczne wywołujące stres,
determinujące występowanie chorób spowodowanych
stresem” (2008)
T Tomaszewski ,,Psychologia” (1985)
R.Zajonc ,,Uczucia a myślenie. Nie trzeba się domyślać, by
wiedzieć, co się woli” Przegląd Psychologiczny, 28 (1985)

Magdalena Skiba

,,Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym i

przewlekle chorym” (

www.google.pl/search?source

=ig&hl=pl&rlz
=1W1IRFA_en&q=rodzina+z+dzieckiem+niepe
%C5%82nosprawnym&meta=lr%3D&aq=f&oq=)

M. Chodkowska „Dziecko niepełnosprawne w rodzinie.

Socjalizacja i rehabilitacja.” (1995)

J. Gutmann ,,Jak radzić sobie ze stresem” (2001)

D. Góral

,,Madzia, czyli… wartościowe życie pomimo etykiety”

http://www.from.okay.pl/goral/downstrona/dzieckowrodzinie1.h
tml

I. Heszen-Niejodek ,,Teoria stresu i radzenia sobie” (J. Strelau

,,Psychologia. Podręcznik Akademicki”, 2001)

M. Kościelska ,,Oblicza upośledzenia” (2002)