Mięśniak

gładkokomórkowy macicy

Mięśniak gładkokomórkowy

macicy (Leiomyoma uterus)

Jest najczęstszym niezłośliwym
nowotworem macicy, występującym
w 10-20% całej populacji kobiet. Jest
obserwowany w każdym wieku, ze
szczytem pomiędzy 35 a 45 r.ż.

Budowa

Mięśniaki składając się z nieregularnie

przebiegających wiązek nowotworowych
włókien mięśni gładkich i fragmentów
zbudowanych z włókien łącznotkankowych.
Zdarzają się guzy zbudowane częściowo
lub w całości z pól bogatokomórkowych,
gdzieniegdzie różnicujących się w utkanie
włókien mięśniowych. Mięśniaki
komórkowe mają tendencję do miejscowej
wznowy.

Budowa

Są to blade, okrągłe guzy o

konsystencji gumy i o wirowatym
wyglądzie powierzchni przekroju.
Mogą mieć różne rozmiary od kilku
milimetrów do ogromnych guzów o
średnicy 20-30 cm. Typowa wielkość
zmian dających objawy kliniczne
wynosi 2-4 cm.

Umiejscawianie

Mięśniaki macicy rozwijają się głównie w

trzonie, bardzo rzadko w szyjce macicy.
Guzy te usytuowane są

• podsórowicówkowo (Leiomyoma

subserosum)

• śródściennie lub (Leiomyoma intramurale)
• podśluzówkowo. (Leiomyoma submucosum)
W zależności od umiejscowienia mięśniak

wywołuje różne dolegliwości.

pochodzenie

* Amerykanki pochodzenia afrykańskiego i

karaibskiego

zwiększone

ryzyko

wywiad rodzinny

mięśniaki macicy u krewnej pierwszego

stopnia

zwiększone

ryzyko

mała liczba ciąż/bezpłodność

zwiększone

ryzyko

nadwaga

zwiększone

ryzyko

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

Częstość występowania mięśniaków macicy zwiększa się

wraz z wiekiem, aż do osiągnięcia przez kobietę wieku

menopauzalnego, kiedy to dochodzi do stopniowego

zmniejszenia wydzielania estradiolu. Po menopauzie w

macicy stwierdza się już mniej mięśniaków, a ich wielkość

jest mniejsza. Ryzyko rozwoju tego nowotworu zależy

również od czynników genetycznych i rośnie 3-krotnie, gdy

mięśniaki stwierdzono u krewnej w pierwszej linii. Mięśniaki

rozpoznaje się częściej u Amerykanek pochodzenia

afrykańskiego i karaibskiego niż u kobiet białych. U tych

pierwszych stwierdza się również więcej zmian i są one

zwykle większe; u kobiet z tej grupy większe jest także

ryzyko wykonania histerektomii w młodym wieku. Kolejny

ważny czynnik ryzyka stanowi otyłość. U kobiet ważących

ponad 70 kg ryzyko rozwoju mięśniaków jest 3-krotnie

większe niż u kobiet, których masa ciała nie przekracza 50

kg.

Czynniki ryzyka

Istnieje zależność między niezachodzeniem w ciążę a

rozwojem mięśniaków oraz odwrotna zależność

między liczbą ciąż a ich obecnością. Ryzyko

wystąpienia mięśniaków jest 4-krotnie mniejsze u

kobiet, które urodziły 5 lub więcej dzieci, w

porównaniu z kobietami, które nie rodziły nigdy. Wiek,

w którym kobieta po raz pierwszy zaszła w ciążę,

pozostaje bez wpływu na to ryzyko, natomiast im

późniejsza ostatnia ciąża, tym ryzyko to jest mniejsze.

Nie jest jasne, czy duża liczba ciąż wywiera ochronny

wpływ na macicę, zapobiegając powstawaniu

mięśniaków, czy też jest to raczej zależność

wynikająca z faktu, że nowotwór ten może być

przyczyną niepłodności. W przypadku niepłodności

ryzyko rozwoju mięśniaków jest 2-krotnie większe.

Czynniki ryzyka

Także stosowanie doustnych leków
antykoncepcyjnych, ubezpłodnienie,
wykonywanie częstych badań
cytologicznych i wyższe wykształcenie
wiążą się ze zwiększeniem częstości
występowania mięśniaków macicy. Czynniki
te są jednak również wyznacznikami
dobrego dostępu do służby zdrowia i
najprawdopodobniej odzwierciedlają wysoki
wskaźnik wykrywalności.

Rozpoznanie

Ustalamy je na podstawie objawów i badania

ginekologicznego. ostateczne rozpoznanie uzyskuje się po

ocenie histopatologicznej usuniętego materiału. Objawy

związane z rozwojem mięśniaków mogą być różne, zależą

od wielu czynników i od umiejscowienia i wielkość guza.

Mięśniaki początkowo rozwijają się śródściennie i gdy są

małe, nie dają żadnych objawów klinicznych. W miarę

wzrostu przesuwają się w kierunku błony surowiczej lub

śluzowej. Do najczęstszych obserwowanych wówczas

objawów należą krwawienie i ból. Mięśniaki podśluzówkowe

nawet małe, zmieniają poprzez ucisk ukrwienie błony

śluzowej. Mogą powodować wystąpienie przedłużonych

obfitych krwawień miesiączkowych. Wzrost guza i dalszy

ucisk prowadzi zazwyczaj do martwicy błony śluzowej a tym

samym do nie regularnych, czasem bardzo obfitych

krwawień nie zależnych od cyklu.

Rozpoznanie

Objawy bólowe związane z obecnością mięśniaków mogą

być spowodowane uciskiem na narządy sąsiednie,

rozciąganiem otrzewnej przez mięśniak usadowiony pod

błoną surowiczą lub przez bolesne skurczcie macicy przy

mięśniaku rodzącym się. Bardzo silne bóle w jamie

brzusznej związane z odczynem otrzewnowym

obserwujemy wtedy, kiedy dochodzi do skrętu szypuł

mięśniaka pod surowicówkowego, albo też do jego

pęknięcia lub zakażenia.
Rosnący w kierunku do jamy macicy mięśniak pod

śluzówkowy poprzez skurcze macicy staje się mięśniakiem

rodzącym się, początkowo w jamie macicy, następnie w

kanale szyjki i w końcu w świetle pochwy. Często błona

śluzowa pokrywająca guz ulega na skutek z ukrwieniu

martwicy, owrzodzeniu i wtórnie zakażeniu. Jako powikłanie

może wystąpić zakażenie narządów miednicy mniejszej,

nawet posocznica.

Etiopatogeneza

W etiopatogenezie mięśniaków
zwraca się uwagę na znaczenie
czynników hormonalnych,
szczególnie zwiększonego stężenia
estrogenów. Jako dowód na słuszność
tej tezy podaje się obserwacje, gdy
niedużych rozmiarów mięśniaki
cofnęły się po ustaniu czynności
dokrewnej jajników

Leczenie

Leczenie mięśniaków macicy jest w zasadzie operacyjne.

Zabieg polega na usunięciu macicy z przydatkami lub bez,

zależnie od wieku chorej. Kobiet młodych, które nie rodziły i

u których są techniczne możliwości postępowania

oszczędzającego wykonuje się wyłuszczenie mięśniaków.

Należy jednak poinformować chorą, że zabieg może okazać

niewystarczający, ponieważ u 40% kobiet leczonych

oszczędzająco dochodzi do nawrotów. Chore, u których

zmiana nowotworowa nie jest duża, które nie mają żadnych

dolegliwości, a nie podjęto jeszcze u nich decyzji leczenia

operacyjnego, wymagają ścisłej kontroli. Trzeba również

pamiętać, że około 2% mięśniaków ulega zezłośliwieniu.

Powstaje wtedy nowotwór złośliwy- mięsak, który jest

bezwzględnym wskazaniem do radykalnego leczenia

operacyjnego. Podejrzenie kliniczne zezłośliwienia nasuwa

się wtedy, kiedy u obserwowanej chorej dochodzi do bardzo

szybkiego wzrostu mięśniaka.

Powikłania

Mięśniaki mogą ulegać zmianom

zwyrodnieniowym i powodować powikłania

np. jeśli rozmiary guzów przekroczą

możliwości dostatecznego ukrwienia,

dochodzi do szkliwienia albo zwapnienia.

Zmiany niedokrwienne, szczególnie w czasie

ciąży mogą przybierać postać tzw.

,,zwyrodnienia czerwonego,, -mięśniaki stają

się miękkie i jednolicie ciemnoczerwone.

Guzy uszypułkowane mogą ulegać skręceniu,

co prowadzi do zawału krwotocznego.

Bibliografia

1.

Patologia : podręcznik dla licencjackich studiów medycznych / Stefan Kruś. -

Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003.

2.

Patologia : podręcznik dla szkół medycznych / Tadeusz Wróblewski, Natalia

Miechowiecka. - Wyd. 6 - Warszawa : Państ. Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1993

(Ciesz : CDW).

3.

Patologia : podręcznik dla średnich szkół medycznych / Tadeusz Wróblewski,

Natalia Miechowiecka. - Wyd. 46 - Warszawa : Państ. Zakł. Wydaw. Lek, 1991.

4.

Patomorfologia : podręcznik dla studentów i lekarzy / Pod red. Władysława

Parafiniuka : współaut. Ireneusz Dziuba [ i in. ]. - Warszawa : Wydaw. Lek. PZWL,

1999.

5.

Patomorfologia : podręcznik dla studentów medycyny / Janusz Groniowski. - Wyd. 3

popr. i uzup - Warszawa : Państ. Zakł. Wydaw. Lek. 1981.

6.

Położnictwo i ginekologia : Podręcznik dla medycznych studiów zawodowych

wydziałów położnych / Tadeusz Pisarski. – Warszawa: PZWL, 1987

7.

Internet: http://pl.wikipedia.org/wiki/Mi%C4%99%C5%9Bniaki_macicy
http://images.google.pl/imgres?

imgurl=http://img.mp.pl/articles/wytyczne/7_evidence_18.gif&imgrefurl=http://ww

w.mp.pl/artykuly/%3Faid

%3D11891&usg=__trziaGz2BGZ1NtNb6Y597iVXtEY=&h=901&w=650&sz=31&hl=

pl&start=3&um=1&tbnid=9kHgxU5sH5dGfM:&tbnh=146&tbnw=105&prev=/imag

es%3Fq%3Dmi%25C4%2599%25C5%259Bniak%2Bg%25C5%2582adkokom

%25C3%25B3rkowy%2Bmacicy%26hl%3Dpl%26client%3Dfirefox-a%26rls

%3Dorg.mozilla:pl:official%26sa%3DG%26um%3D1