Plan

Plan

:

:

1. Kontrowersje wokół nazwy.
2.Edukacja wczesnoszkolna - jej

istota i problemy.

3.Cele edukacji wczesnoszkolnej.
4.Funkcje i zadania edukacji

wczesnoszkolnej

5.Miejsce pedagogiki

wczesnoszkolnej wśród innych
dyscyplin pedagogicznych

1.

1.

Kontrowersje wokół

Kontrowersje wokół

nazwy

nazwy

Praca pedagogiczna z

dzieckiem w

młodszym wieku

szkolnym:

nauczanie
początkowe

termin
powszechni
e używany
w latach
70-tych

Praktyczna
działalność
nauczycieli
w klasach I-
III ma
charakter ,,
organizacyj
nej
konwencji”

Konwencja – umowa, przyjęte w jakimś
środowisku normy postępowania,
myślenia.

Nauczanie początkowe

Wcześniej
obejmowa
ło
praktykę
w klasach
I- IV

Obecnie
edukacja
wczesnoszko
lna obejmuje
praktyki w
klasach I-III

Zdaniem Ryszarda

Więckowskiego:

Nauczanie początkowe eksponuje

jednostronnie ,,nauczający”

charakter pracy z dzieckiem w

młodszym wieku szkolnym, co nie

jest zgodne z rzeczywistością.

Inne terminy:

Inne terminy:

wychowanie i nauczanie
początkowe

nauczanie i wychowanie w
klasach I-III

kształcenie i wychowanie
początkowe

nauczanie wczesnoszkolne
wczesna edukacja
dziecka

teoria kształcenia dzieci, w młodszym
wieku szkolnym

kształcenie zintegrowane
nauczanie
zintegrowane

Współcześnie

Współcześnie

Etap pracy z dzieckiem w
młodszym wieku szkolnym
- klasy I-III

Edukacja

Edukacja

wczesnoszkolna

wczesnoszkolna

Nauczyciele w

klasach I- III

pracują według

koncepcji:

kształcenia
zintegrowanego

nazywan
ego
również

nauczaniem
całościowym,
holistycznym,
łącznym,
zintegrowanym,
integralnym

Wiedzę o tym, jak należy
wychowywać i kształcić
uczniów w młodszym wieku
szkolnym , ujmuje się w
postaci :

metodyki nauczania

metodyki nauczania

początkowego i pracy

początkowego i pracy

wychowawczej

wychowawczej

Metodyka oznacza rejestr
sposobów pracy z dzieckiem,
ma prawie wyłącznie
charakter instrumentalny.

Pedagogika wczesnoszkolna to
nauka zajmująca się
określonym wycinkiem
rzeczywistości, w odniesieniu
do dziecka we
wczesnoszkolnym okresie
scholaryzacji.

Metodyka edukacji wczesnoszkolnej
to forma konkretyzacji określonych
tez naukowych czy teorii
formułowanych przez odpowiednie
dyscypliny naukowe.

Metodyka edukacji
wczesnoszkolnej stanowi część
składową dydaktyki.

Dydaktyka to teoria
nauczania i uczenia się.

Dydakty

Dydakty

ka

ka

ogólna

ogólna

szczegóło

szczegóło

wa

wa

Dydaktyką szczegółową edukacji
wczesnoszkolnej jest metodyka nauczania
poszczególnych obszarów czy dziedzin,
obowiązujących zamiast przedmiotów
nauczania od 1 IX 1999 roku.

Metodyka edukacji
wczesnoszkolnej obejmuje
wszystkie obszary czy dziedziny,
dotyczy klas I-III i obejmuje :

cele
edukacyjne,

treści kształcenia i
wychowania,

proces nauczania i
wychowania,

metody pracy,
formy organizacyjne
pracy dydaktyczno –
wychowawczej,

środki
dydaktyczne,

Edukacja

Edukacja

wczesnoszkolna

wczesnoszkolna

zajmuje się :

zajmuje się :

zastosowaniem ogólnych
ustaleń dydaktyki i teorii
wychowania w odniesieniu do
dzieci w młodszym wieku
szkolnym

wnikliwym rozpatrywaniem
istoty nauczania i wychowania
odpowiada na
pytania:

Co to znaczy uczyć i wychowywać?
W jakim celu uczyć i wychowywać?
Kogo uczyć i wychowywać?
Czego uczyć?
Kto i gdzie ma uczyć oraz wychowywać?
W jaki sposób uczyć i wychowywać?

NAUCZANIE

WYCHOWANIE

PEDAGOGIKA

WCZESNOSZKOLN

A

Edukacja wczesnoszkolna jako
dydaktyka szczegółowa
wykorzystuje dorobek naukowy
teorii wychowania jak i nauczania

Zależność edukacji
wczesnoszkolnej od procesów
nauczania i wychowania

2. Edukacja

2. Edukacja

wczesnoszkolna - jej

wczesnoszkolna - jej

istota i podstawowe

istota i podstawowe

problemy

problemy

Edukacja wczesnoszkolna to pierwszy
etap kształcenia obejmujący klasy I-
III.

Obszary czy dziedziny edukacji:

1.Edukacja polonistyczna.
2.Język obcy nowożytny
3.Edukacja muzyczna
4.Edukacja plastyczna
5.Edukacja społeczna
6.Edukacja przyrodnicza
7.Matematyka
8.Zajęcia komputerowe
9.Zajęcia techniczne
10.Wychowanie fizyczne
11.Etyka

Edukacja wczesnoszkolna oprócz
wymienionych dziedzin obejmuje
również problematykę:

zajęć pozalekcyjnych:

-korekcyjno –
kompensacyjnych,

-dydaktyczno –
wyrównawczych,

-opiekuńczo –
wychowawczych.

Pedagogika wczesnoszkolna zajmuje
się procesem nauczania i wychowania
z dzieckiem w młodszym wieku
szkolnym, funkcjonuje w szerokim
nurcie myślowym współczesnej
humanistyki.

Pedagogika
wczesnoszkolna ma
charakter:

teoretyczny
,normatywn
y

Teoretyczna – całokształt

Teoretyczna – całokształt

problemów związanych z

problemów związanych z

wczesną edukacją dziecka

wczesną edukacją dziecka

wysuwa najodpowiedniejsze
cele, treści, zasady, metody
postępowania dydaktyczno -
wychowawczego

wyniki dociekań teoretycznych
zamyka w systemie twierdzeń i
zaleceń do twórczego
wykorzystywania przez nauczycieli

ułatwia uzyskanie wysokich
efektów pracy dydaktyczno-
wychowawczej, jeśli nauczyciel
własny wysiłek twórczy łączy z
zasadami metodyki.

Normatywna, dająca wzorce określa
zespół praktycznych wskazówek
skutecznego, celowego i racjonalnego
działania nauczycieli klas I-III w celu
osiągnięcia jak najlepszych rezultatów.

Pedagogika
wczesnoszkolna zawiera
dwie zintegrowane ze sobą
części:

ogólną, formułującą prawa,
teorie, koncepcje, reguły
dotyczące edukacji
wczesnoszkolnej jako całości,

szczegółową, określaną mianem
metodyki nauczania poszczególnych
dziedzin edukacji.

Do części szczegółowej należy:

Do części szczegółowej należy:

metodyka

metodyka

wychowania

wychowania

w klasach I-III

w klasach I-III

Część ogólna stanowi
uogólnienie zasad,
prawidłowości, koncepcji,
mających zastosowanie w
metodykach obszarów
edukacyjnych i metodyce
wychowania.
Część szczegółowa to
konkretyzacja ustaleń koncepcji
zawartych w części ogólnej
pedagogiki wczesnoszkolnej.

Wyróżnić można również
metodykę szczegółową w
zakresie wielu działów
programowych,
na przykład:

metodyka nauki czytania i pisania
metodyka ćwiczeń w mówieniu i
pisaniu

metodyka nauczania gramatyki i
ortografii

metodyka początkowej nauki
matematyki

metodyka muzyki

- i inne -

Edukacja wczesnoszkolna to nauczanie
propedeutyczne, nie mające charakteru
wykształcenia samowystarczalnego lecz
pełni funkcję kształcenia
wprowadzającego do dalszej nauki na
wyższych szczeblach nauczania.

Edukacja wczesnoszkolna

Edukacja wczesnoszkolna

zatem stanowi:

zatem stanowi:

podbudowę

podbudowę

fundamen

fundamen

t

t

3. Cele edukacji

3. Cele edukacji

wczesnoszkolnej

wczesnoszkolnej

Cel – zamierzony stan końcowy,
dotyczący pożądanej, złożonej
sytuacji.

Edukacja wczesnoszkolna to
jednolity trwający 3 lata proces
dydaktyczno – wychowawczy,
odbywający się w warunkach
szkoły na który składają się:

rozwój,
nauczan
ie,

uczenie
się,

kształcen
ie

wychowa
nie

dziecka

Edukacja
wczesnoszkolna ma
do spełnienia dwa
cele:

wielostronny, możliwie
harmonijny rozwój
osobowości dziecka,

przygotowanie do nauki
w cyklu
systematycznym

Uczeń ma się rozwijać harmonijnie i
wielostronnie pod względem
fizycznym, zdrowotnym,
intelektualnym, estetycznym,
społeczno – moralnym,
emocjonalnym, wolicjonalnym.

Tylko taki rozwój może zapewnić
dziecku przygotowanie do nauki
w klasach starszych.

Celem edukacji wczesnoszkolnej jest
wspomaganie dziecka w rozwoju
fizycznym, umysłowym, społeczno –
emocjonalnym, estetycznym i
wolicjonalnym.

Według Podstawy
programowej z 23
grudnia 2008 roku
Dziecko:

na miarę swoich
możliwości ma być
przygotowane do życia,

odróżniać dobro od
zła

powinno być świadome
przynależności społecznej do rodziny,
grupy rówieśniczej i wspólnoty
narodowej

dba o przyrodę
poznaje i rozumie
świat

radzi sobie w codziennych sytuacjach
życiowych

Cele edukacyjne

pomagaj

ą w

tworzeni

u i

regulowa

niu

przyszłoś

ci

nadają
porząd
ek i
sens
w
życiu

pomagają

w

odkrywaniu

własnych

możliwości

regulują
dziecięce
zachowa
nia

ważne
motywy
aktywno
ści

Cele w edukacji
wczesnoszkolnej dzielimy
na:

ogólne
operacyj
ne

Cele
ogólne

kierunki dążeń oraz pracę
dydaktyczno –
wychowawczą w szkole

Cele
operacyjne

konkretne, powiązane ze sobą,
zaplanowane i zamierzone
działania, prowadzące do
określonych efektów
edukacyjnych.

Cele uwzględniają

temperam
ent

zainteresowa
nia

zdolnoś
ci

światopogl
ąd

posta
wy

potrze
by

4. Funkcje i zadania edukacji

4. Funkcje i zadania edukacji

wczesnoszkolnej

wczesnoszkolnej

Funkcje edukacji
wczesnoszkolnej:

opiekuńcza
diagnostyczno
-prognostyczna

kompensacyjno –
usprawniająca

poznawcza
kształcąca
wychowawc
za

Opiekuńcza:

Opiekuńcza:

dbałość o bezpieczeństwo
uczniów

troska o zdrowie

ochrona systemu nerwowego

zapewnienie warunków
higienicznych

- wietrzenie klasopracowni

- troska o postawę uczniów
podczas siedzenia przy stolikach
lub w ławkach

dbałość o prawidłowy rozwój fizyczny
- ćwiczenia śródlekcyjne
- gry i zabawy ogólnorozwojowe,
- pogadanki z rodzicami na temat
sposobu racjonalnego odżywiania się

troska o rekreację.

Diagnostyczno-prognostyczna

Diagnostyczno-prognostyczna

poznawanie uczniów – obserwacja(arkusze,
testy psychologicznie i dydaktyczne)
prognozowanie dróg dalszego rozwoju
każdego dziecka

Kompensacyjno –

Kompensacyjno –

usprawniająca

usprawniająca

korekta stanu zastanego
skuteczna praca nad eliminacją,
złagodzeniem lub kompensacją
odchyleń od normy( wady wzroku,
słuchu, mowy, lateralizacji itp.)

usuwanie wad języka i słownictwa pochodzenia
gwarowego

usuwanie niepowodzeń szkolnych i ich
przyczyn

Poznawcza

Poznawcza

występuje w programach
nauczania

najlepiej realizowana przez
nauczycieli

polega na rozszerzaniu i
pogłębianiu wiedzy uczniów z
obszarów edukacyjnych

rozwija uwagę, pamięć mowę, myślenie,
dzięki tym procesom dziecko poznaje
rzeczywistość

Kształcąca

Kształcąca

rozwijanie operacji myślowych
(porównywanie, uogólnianie,
systematyzowanie, analizowanie,
abstrahowanie, wnioskowanie),

rozwijanie ogólnych sposobów
racjonalnego uczenia się (umiejętność
dostrzegania rzeczy nowych i istotnych,
klasyfikowanie, porządkowanie
elementów),

wyrabianie koncentracji i
podzielności uwagi,

kształcenie pamięci logicznej
rozwijanie elementarnych sprawności
intelektualnych jak i manualnych -
czytanie, pisanie, liczenie,
umiejętność wypowiadania się,
manipulowania.

Wychowawcza

Wychowawcza

obejmuje sferę
wychowania
społeczno -
moralnego:

- rozwijanie pozytywnej motywacji wobec
samodzielnego uczenia się jak i nauki w szkole

- wyrabianie poszanowania dla własnej pracy i
pracy innych,

- kształtowanie szacunku wobec mienia
społecznego i indywidualnego,

- poszanowanie świata zwierząt i przyrody,

-kształtowanie postawy opiekuńczej wobec
dzieci młodszych i osób potrzebujących
pomocy,

- rozwijanie postaw koleżeńskich,

-kształtowanie umiłowania kraju ojczystego,

- wyrabianie uczuć przyjaźni wobec innych
narodów.

Zadania edukacji

Zadania edukacji

wczesnoszkolnej

wczesnoszkolnej

według

według

R. Więckowskiego

R. Więckowskiego

opiekuńczo - wychowawcze
sprawnościowe
poznawcze

Do zadań edukacji
wczesnoszkolnej można zaliczyć:

zapewnienie opieki nad
wszechstronnym rozwojem dziecka
kształtowanie społecznie pożądanych
postaw ucznia wobec szkoły, kolegów,
rodziny i szerszego otoczenia społecznego
wyrabianie elementarnych
nawyków kulturalnych i
higienicznych w codziennym życiu
dziecka.

rozwijanie i kształcenie języka i myślenia
uczniów

kształtowanie umiejętności czytania,
pisania i dokonywania podstawowych
operacji matematycznych

wdrażanie uczniów do samokształcenia

kształtowanie procesów odbioru i
sprawności reakcji dzieci na bodźce
audiowizualne, dotykowe oraz
kształtowanie kryteriów wartościowania
estetycznego

rozwijanie umiejętności i motywacji
wyrażania poznawanymi środkami
muzycznymi, plastycznymi i
technicznymi własnych doznań
dziecka, przekonań, informacji

wykonywanie prostych doświadczeń i
obserwacji

- przeprowadzenie prostych operacji umysłowych,

dokonywanych na podstawie poznawanych

przedmiotów, doświadczeń i sytuacji.

Zadania edukacyjne powinny

uwzględnić teorię i praktykę

ZADANIA

EDUKACJI

WCZESNOSZK

OLNEJ(TEORIA

I PRAKTYKA)

Rozwijanie

wszechstron

nej

osobowości

dziecka

Nabywanie

umiejętności

czytania,

pisania,

liczenia,

rozumienia.

Uwzględnian
ie
indywidualiz
acji

Rozwijanie

samodzieln

ości,

kreatywnoś

ci

Aktywne

poznawani

e

rzeczywisto

ści

Ukazywanie

świata jako

zintegrowan

ej całości

Rozbudza

nie

ciekawośc

i

poznawcz

ej

Zadania

propedeutyczn

e

przygotowanie

dalszego

etapu

kształcenia

5. Miejsce pedagogiki

5. Miejsce pedagogiki

wczesnoszkolnej wśród innych

wczesnoszkolnej wśród innych

dyscyplin pedagogicznych

dyscyplin pedagogicznych

Pedagogika wczesnoszkolna to
subdyscyplina nauk
pedagogicznych.

Pedagogika wczesnoszkolna ma pomóc

nauczycielowi w kierowaniu procesem

uczenia się dzieci rozwijaniu ich

samodzielności, w myśleniu i działaniu,

budzeniu zainteresowań i formułowaniu

pożądanych cech woli i charakteru w

związku z tym musi współpracować z

naukami:

anatomią
fizjologią
psycholog
ią

socjologią wychowania

pedagogiką
logiką
prakseologi
ą

etyką
biomedyką
higieną
historią
wychowania

dydaktyk
ą

teorią
wychowania

Wśród wielości współpracujących z

pedagogiką wczesnoszkolną nauk,

najważniejsza

rola przypada naukom

pedagogicznym, do których ona sama należy.