GOSPODARKA

ODPADAMI

W GÓRNICTWIE

• Węgiel kamienny,
• Węgiel brunatny,
• Ropa naftowa,
• Gaz ziemny.

CHARAKTERYSTYKA WAŻNIEJSZYCH

KOPALIN ENERGETYCHNYCH:

KOPALINY

Kopaliny

– to materiały i skały, a także naturalne substancje ciekłe i

gazowe stanowiące przedmioty eksploatacji górniczej.

Według stanów skupienia kopaliny dzielimy na:

jako ciała stałe -

jako ciała ciekłe - jako

ciała gazowe –
węgiel kamienny, brunatny itp.

ropa naftowa, wody min.

gaz ziemny
+ surowce skalne

Według głównych kierunków użytkowania wyróżnia

się kopaliny :

energetyczne

-

metaliczne

-

niemetaliczne –
węgiel kamienny i brunatny, rudy Fe, rudy metali
chemiczne, ceramiczne
torf, ropa naftowa, gaz ziemny, staliwnych, nieżelaznych,
ogniotrwałe, szklarskie,
rudy uranu i toru

kruchych, lekkich, szlach.

mat.budowlanych

Odpady wytwarzane podczas
eksploatacji wyżej wymienionych kopalin,
nie

należą

do

grupy

odpadów

niebezpiecznych

, jednak cechą ich jest

-

masowość występowania

, tzn.-dominuje

eksploatacja

masowa

,

a

nie

selektywność,

która

prowadzi

do

zwiększenia ilości odpadów i powoduje
znaczne straty kopaliny użytecznej

SUROWCE ENERGETYCZNE

Katowice

C

C

C

C

Wrocław

Cu

S

NaCl

Tarnobrzeg

S

OIL AND

GAS

SILESIA

OIL AND

GAS

GAS

Kraków

Rzeszów

Lubin

Daszewo

Zagłębie

Lubelskie

Katowice

C

C

C

C

C

Wrocław

Zn-Pb

Cu

NaCl

S

NaCl

Tarnobrzeg

C

S

OIL AND

GAS

SILESIA

GAS

OIL AND

GAS

OIL AND

GAS

Kraków

Konin

Kłodawa

Lubin

Daszewo

Lubelskie

Bogatynia

„TURÓW”

Kleczew

„KONIN”

Turek

„ADAMÓW”

Bełchatów

„BEŁCHATÓW”

NaCl

Inowrocła

w

OIL AND ANAND

Zielona Góra

Lubaczów

C

Węgiel kamienny

C

Węgiel brunatny

OIL AND

GAS

Ropa naftowa i gaz ziemny

Występowanie surowców energetycznych w

Polsce

Występowanie węgla kamiennego

• Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW),
• Lubelskie Zagłębie Węglowe (LZW),

G liw ic e

Z a b r z e

R u d a Ś l

K a to w i c e

R y b n ik

R y d u łt o w y

T a r n o w s k ie G ó r y

P ie k a r y Ś l.

B y to m

J a w o r z n o

T y c h y

“ M A K O S Z O W Y ”

“ S Z C Z Y G Ł O W IC E ”

“ K N U R Ó W ”

“ S O Ś N IC A ”

“ R Y D U Ł T O W Y -

- A N N A ”

“ M A R C E L ”

“ J A N K O W IC E ”

“ J A S - M O S ”

“ B O R Y N IA ”

“ P

N I

Ó W

E K

”

“ B U D R Y K ”

“ B R Z E S Z C Z E -

O ś w ię c im

“ P IA S T ”

Z G E “ S O B IE S K I- J A W O R Z N O III”

“ M U R C K I”

“ S T A S Z IC ”

“ M

Y S

Ł O

W

IC

E ”

“ P O K Ó J ”

S IL E S I A ”

“ B IE L S Z O W IC E ”

“ S IL T E C H ” S p .z o .o .

“ B O B R E K -

C E N T R U M ”

“ B

O L

E S

Ł A

W

Ś M

IA

Ł Y

”

“ K R U P IŃ S K I”

“ K A T O W IC E -

K L E O F A S ”

“Ś

L Ą

S K

-

“ K A Z

IM IE R

Z -

J U L

IU S Z ”

S p .z o

.o .

“W

IE

C Z

O

R E

K ”

Z G “ P I E K A R Y ”

W O J E W Ó D Z T W O

Ś L Ą S K IE

C z ę s to c h o w a

B ie ls k o - B i a ła

LEGENDA:

- Kompania Węglowa – 18

kopalnii

-

Jastrzębska Spółka

Węglowa –
5 kopalnii

-

Katowicki Holding

Węglowy –
8 kopalnii

- Samodzielne Kopalnie –

4 kopalnie:
ZGE „Sobieski-Jaworzno

III” S.A;
„Budryk” S.A.;
ZGE „Janina”;
Lubelski Węgiel

„Bogdanka” (poza
granicami woj. Śląskiego –

woj.
lubelskie).

-

Prywatna kopalnia węgla

kamiennego „Siltech” Sp.

z o.o.

Odpady w górnictwie węgla

kamiennego

• Odpady pochodzące z górniczych robót

przygotowawczych i udostępniających,

• Odpady przeróbcze powstające w

procesach mechanicznej przeróbki
węgla - wzbogacanie.

Zagospodarowanie odpadów węgla

kamiennego

• Podsadzanie wyrobisk górniczych, tj.

podsadzka hydrauliczna, podsadzka
sucha,

• Roboty inżynieryjne,
• Produkcja materiałów budowlanych

(cegły, dachówki, cement, spoiwa,
materiały wiążące, sztuczne kruszywo
lekkie),

• Niwelacja terenu.

WĘGIEL BRUNATNY

Górnictwo węgla brunatnego

charakteryzuje:

• Duży stosunek nadkładu do samego

złoża,

• Duże zawodnienie,
• Duża koncentracja wydobycia –

eksploatacja masowa, nie selektywna,
prowadząca do zwiększenia liczby
odpadów

Biorąc pod uwagę warunki geologiczne zalegania

złóż węgla brunatnego można wyróżnić dwa typy

złóż:

• Złoża o dużym rozprzestrzenianiu i stosunkowo

niedużej miąższości, charakteryzujące się
szybkim postępem robót górniczych (np. złoża
rejonu Konina i Adamowa),

• Złoża o dużej miąższości w regionach

szczególnie zagrożonych tektonicznie, wśród
których można wyróżnić złoża równomiernie
dwukierunkowo rozciągnięte, podlegające
procesowi rozwarstwienia (złoże Turowa) i
złoża jednokierunkowo wykształcone w rowach
tektonicznych (np. złoża Bełchatowa
-Szczercowa).

Ważniejsze kopaliny

współwystępujące z węglem

brunatnym i ich zastosowanie

KOPALINA

GŁÓWNA

KOPALINY

WSPÓŁWYSTĘPUJĄCE

ZASTOSOWANIE KOPALINY

WSPÓŁWYSTĘPUJĄCEJ

 
 
 
 
 
 
Węgiel
brunatny

Torf, gytie

Nawozy mineralne

Piaski i żwiry

Kruszywa budowlane

Piaski podsadzkowe

Ze względu na lokalizację głównie dla
kopalń węgla i miedzi

Piaski szklarskie

Przemysł szklarski

Iły

Ceramika budowlana, ceram8ika
cienkościenna, wyroby kamionkowe,
ceramika techniczna, ceramika
szlachetna, materiały ogniotrwałe,
produkcja aluminium, produkcja
siarczanu glinu, produkcja keramzytu,
płuczka wiertnicza, składnik surowca
do produkcji cementu, użyźnianie gleb
piaszczystych

Kaoliny

Ceramika szlachetna, produkcja
papieru

Margle, wapienie

Składnik surowca do produkcji
cementu

Odpady w górnictwie węgla

brunatnego

• Nadkład (skała zalegająca w stanie

naturalnym nad złożem),

• Przerosty płonne między pokładami

węglowymi,

• Cienkie (pozabilansowe) płaty węgla

w obrębie nadkładu.

Wykorzystywanie odpadów węgla

brunatnego

• Produkcja materiałów ogniotrwałych,
• Produkcja ceramiki szlachetnej,
• Produkcja ceramiki budowlanej,
• Produkcja tlenku glinu,
• Produkcja cegły silikatowej,
• Zastosowanie w przemyśle

ceramicznym i naftowym,

• Zastosowanie w rolnictwie.

ROPA NAFTOWA I GAZ ZIEMNY

Gaz ziemny występuje w towarzystwie ropy
naftowej, z wyjątkiem złóż położonych
blisko powierzchni, które uległy odgazowaniu.
Znane są
samodzielne złoża gazu ziemnego powstające
prawdopodobnie na skutek przekształcenia
ropy.

WYSTĘPOWANIE ROPY NAFTOWEJ

W

Polsce niewielkie złoża ropy naftowej

występują

:

• W Karpatach, w rejonie Gorlic, Sanoka,

Krosna, Ustrzyk Dolnych,

• Na Przedgórzu Karpat, w rejonie

Lubaczowa-Uszkowca, Mielca, Tarnowa,

• Na Niżu Polskim, na monoklinie

przedsudeckiej, na Pomorzu Zachodnim
oraz na Pomorzu Gdańskim i przyległym
szelfie Bałtyku.

Odpady z przeróbki (np. rafinacji)

ropy naftowej

• Osady z odsalania,
• Osady z dna zbiorników,
• Kwaśne szlamy z procesów alkilowania,
• Wycieki ropy naftowej,
• Zaolejone osady z konserwacji instalacji lub urządzeń,
• Kwaśne smoły,
• Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków

zawierające substancje niebezpieczne,

• Odpady z alkalicznego oczyszczania paliw,
• Ropa naftowa zawierająca kwasy,
• Osady z uzdatniania wody kotłowej,
• Odpady z kolumn chłodniczych,
• Zużyte naturalne materiały filtracyjne (np. gliny, iły),
• Odpady zawierające siarkę z odsiarczania ropy

naftowej,

• Bitum.

WYSTĘPOWANIE GAZU ZIEMNEGO

Złoża gazu ziemnego występują podobnie

jak złoża ropy naftowej:

• W Karpatach, w okolicach Jasła i

Gorlic,

• Na Przedgórzu Karpat, w rejonie

Przemyśla, Łańcuta i Lubaczowa,

• Na Niżu Polskim, w regionie

przedsudecko-wielkopolskim i na
Pomorzu Zachodnim.

Odpady z oczyszczania i transportu

gazu ziemnego

• Osady zawierające rtęć,
• Odpady zawierające siarkę.

ODPAD GÓRNICZY (ODPAD PRZEMYSŁOWY) –

CHARAKTERYSTYKA I PODZIAŁ

Głównymi

wytwórcami

odpadów

przemysłowych

są

:

górnictwo

, hutnictwo i energetyka.

Odpady z tych gałęzi przemysłu nie należą do
odpadów niebezpiecznych, charakteryzują
się jednak masowością występowania.

Odpad górniczy to:
 odpad pochodzenia mineralnego
 zanieczyszczone wody

Ponad to odpad górniczy dzieli się na:


odpady „dołowe” górnicze

– to skały, (skała płonna)

pochodzące bezpośrednio z robót udostępniających i
przygotowawczych, prowadzonych w celu udostępnienia
kopaliny do eksploatacji, w tym też skały pochodzące z
robót

udostępniających

złoże(surowce

mineralne)

zalegających płytko – górnictwo odkrywkowe


odpady przeróbcze

– to skały, (skała płonna)

pochodzące z partii spągowych, stropowych i przerostów,
które podczas eksploatacji złoża przechodzą do urobku, a
następnie w procesach przeróbki i wzbogacania zostają
oddzielone od kopaliny głównej

GOSPODARKA

ODPADAMI

W KOPALNIACH

GŁĘBINOWYCH

Głównymi wytwórcami odpadów jest przemysł.

Odpady z różnych gałęzi przemysłu (w tym górnictwo,
hutnictwo, energetyka ) ze względu na swoją
masowość i aktywność chemiczną są szczególnie
niebezpieczne dla środowiska naturalnego.
Odpady przemysłowe najczęściej gromadzone są na
składowiskach powierzchniowych, powodując
degradację środowiska poprzez zanieczyszczenie wód,
powietrza i gleby.

Alternatywą dla powierzchniowego składowania

odpadów powierzchniowych jest ich lokowanie w
podziemnych wyrobiskach górniczych.
Powstające w czasie eksploatacji złóż kopalin
użytecznych pustki i zroby poeksploatacyjne o
znacznych pojemnościach mogą być miejscem
lokowania odpadów.

Lokowanie odpadów w wyrobiskach górniczych

nie jest zawsze czystym składowaniem, a
wykorzystaniem w ramach stosowanych technologii
górniczych, mających na celu zwiększenie
efektywności i bezpieczeństwa eksploatacji,
zmniejszenie wpływów eksploatacji na powierzchnię
i zagrożenia pożarowego oraz poprawę warunków
wentylacyjnych,

a także poprawę stanu środowiska

naturalnego .

Zagospodarowanie odpadów przemysłowych (w tym
niebezpiecznych) w podziemnych technologiach
górniczych należy uznać za jedną z najbardziej
efektywnych metod ich utylizacji.

Kopalnia jako miejsce

pozyskiwania

i składowania odpadów

Podziemne górnictwo w Polsce

• roczna pojemność powstających wyrobisk

około 90 – 110 mln m

3

,

• roczna pojemność do zagospodarowania około

35 mln m

3

,

• ilość odpadów zagospodarowanych na dole

około 7 mln m

3

,

• ilość piasku do podsadzki około 10 mln m

3

.

Wykorzystanie odpadów górniczych w 2001 roku

93%

7%

odpady górnicze wykorzystane na powierzchni
odpady górnicze wykorzystane w podziemnych wyrobiskach

Unormowania prawne w zakresie

lokowania i składowania odpadów, a

także ich gospodarczego

wykorzystania w górnictwie:

• Prawo geologiczne i górnicze z dnia 14 listopada

2005 r.,

• Ustawa o odpadach z dnia 29 lipca 2005r.,
• Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001r.,
• Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001r.,
• Prawo atomowe z dnia 29 listopada 2000r.,
• Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca

2005 r. w sprawie podziemnych składowisk odpadów

Procedury administracyjne dla składowania

odpadów w górotworze w tym w podziemnych

wyrobiskach górniczych

Przedsiębiorca

wniosek koncesyjny

Minister Środowiska

postępowanie w sprawie

oceny oddziaływania na środowisko

nieobligatoryjny raport o oddziaływaniu

przedsięwzięcia na środowisko

tak

nie

zakres raportu
postanowienia

KONCESJA

na składowanie odpadów

Przedsiębiorca

Plan ruchu – składowanie odpadów

w górotworze w tym w podziemnych

wyrobiskach górniczych

Przez Państwową Agencję
Atomistyki
odpady promieniotwórcze
Zezwolenie
(jeśli jest wymagane przepisami
prawa atomowego)

udział społeczeństwa

Art.53 i 31-39 Prawo
Ochrony Środowiska

wójt, burmistrz

Prezydent Miasta uzgodnienia

wójt, burmistrz

Prezydent Miasta opinia

Prezes Wyższego

Urzędu Górniczego

uzgodnienie granic

przestrzeni objętej

koncesją oraz

przewidywanych

szkodliwych wpływów

Dyrektor Okręgowego

Urzędu Górniczego

zatwierdzenie w

formie decyzji

Lokowanie odpadów

w podziemnych wyrobiskach górniczych

(cel)

składowanie odpadów

jako forma unieszkodliwiania

wykorzystanie całkowite lub częściowe

(np. jako substytut) w technologiach

podziemnych zakładów górniczych

jako forma odzysku

postępowanie zgodnie z procedurą

administracyjną określoną w ustawach o

odpadach i Prawie Ochrony Środowiska

postępowanie zgodnie z procedurą

zatwierdzania planu ruchu określoną

w Prawie Geologicznym i Górniczym

postępowanie zgodnie z procedurą

administracyjną określoną

w Prawie Geologicznym i Górniczym

i Prawie Ochrony Środowiska

Lokowanie odpadów w podziemnych
wyrobiskach górniczych

Odzysk (wykorzystanie) odpadów w podziemnych

technologiach górniczych

PRZEDSIĘBIORCA

wniosek

(uwzględniający wymagania

dla zezwolenia na odzysk)

odpady własne

wojewoda, starosta

pozwolenie

na wytwarzanie odpadów

decyzja zatwierdzająca

program gospodarki

odpadami niebezpiecznymi

wójt, burmistrz,

prezydent miasta

opinia, uzgodnienie

PN-93/G-II 11010-ob..

PN-G-11010-nieob.

odpady obce

(od innych wytwórców)

wniosek

o zezwolenie

zezwolenie

na odzysk odpadów

wojewoda

starosta

PLAN RUCHU

Dodatek do planu ruchu

Dyrektor Okręgowego

Urzędu Górniczego

zatwierdzenie w formie

decyzji

określone w decyzji Prezesa
Wyższego Urzędu Górniczego
ocena:
higieniczno-toksykologiczna
opinia:
zespołu ds. zagrożeń wodnych
technologie
własności odpadów:
mieszanie, rozlewność itd.
opis urządzeń
zasady kontroli wewnętrznej

Gospodarka odpadami w zakładach

górniczych

• gospodarcze wykorzystanie odpadów

przemysłowych - polegające na
wykorzystaniu odpadów uznawanych za
bezpieczne dla środowiska w podziemnych
technologiach górniczych;

• składowanie odpadów w wyrobiskach

górniczych - dotyczące składowania odpadów
szkodliwych dla środowiska, w tym również
odpadów zaliczanych do grupy odpadów
niebezpiecznych.

Koncepcje składowania odpadów

w wyrobiskach kopalń głębinowych

• bezzbiornikowe składowanie odpadów z

transportem mechanicznym odpadów z
powierzchni do miejsc składowania,

• bezzbiornikowe składowanie odpadów z

transportem hydraulicznym odpadów z
powierzchni do miejsc składowania,

• zbiornikowe składowanie odpadów w

wyrobiskach górniczych,

• zbiornikowe składowanie odpadów w

otworach wielkośrednicowych wierconych z
wyrobisk chodnikowych.

Kryteria składowania odpadów w

kopalniach głębinowych (w tym

niebezpiecznych )

• minimalna grubość warstw nieprzepuszczalnych

w stropie i w spągu 25m (skały ilaste),

• składowisko należy lokalizować na najgłębszych

poziomach kopalni, minimalnie 800m,

• składowisko oddalone od zaburzeń

tektonicznych, szybów, szybików, otworów
(przyjęto zalecane grubości filarów i stref),

• nie wolno lokalizować składowiska w miejscu,

gdzie nie ma rozpoznania ruchu wód
głębinowych.

Podziemne lokowanie odpadów

• wypełnianie odpadami przestrzeni pozostałych

po działalności górniczej (komory, chodniki,
szyby) po uprzednim ich przystosowaniu na
składowiska (otamowanie, izolacja
górotworu),

• składowanie odpadów w specjalnie do tego

celu wykonanych wyrobiskach (komory,
chodniki, sztolnie i otwory wiertnicze)
służących do czasowego lub ostatecznego
magazynowania odpadów niebezpiecznych, w
tym radioaktywnych.

Ocena stanowiska (miejsca)

składowiska podziemnego

• opis dotychczasowych/planowanych praktyk

składowania,

• dane o składowaniu w odległej przeszłości,
• raporty monitoringu i innych inspekcji

dotyczących środowiska i technologii,

• plany wyrobisk i mapy lokalizacyjne,
• technologia lokowania i procesy towarzyszące,
• pozwolenia inspekcji i dopuszczenia,
• informacja o innych zbiornikach i

składowiskach w okolicy i ich zagrożeniach,

• inspekcja na miejscu.

Elementy podziemnego składowiska

odpadów

• górotwór otaczający wybrane wyrobisko,
• odpady składowane w tym wyrobisku,
• środki i metody za pomocą, których odpad

został wprowadzony do wyrobiska i które maja
zagwarantować bezpieczne dla środowiska
składowanie odpadu.

Fazy powstawania składowiska podziemnego

Wykonanie wyrobisk udostępniających

(sztolnie, szyby, przekopy)

Rozcięcie obszaru składowiska głównymi

robotami przygotowawczymi

Przygotowanie pierwszych pól składowania

Rozpoczęcie procesu składowania

Rozbudowa składowiska

Kontynuacja składowania w nowych polach

Uszczelnienie i podsadzenie pól zapełnionych

Prowadzenie potwierdzających testów

badawczych

Wynik testów negatywnyWynik testów pozytywny

Całkowity lub częściowy

odzysk odpadów

Zamykanie, uszczelnianie,

podsadzanie wyrobisk

podziemnych, likwidacja

Czas trwania:

około 5 lat

Czas trwania:

nie powinien

przekraczać 25 lat

Czas trwania:

krótszy od czasu

ewentualnego

odzysku odpadów

Czas trwania:

około 25 lat

Czas trwania:

do 50 lat od

rozpoczęcia składowania

Rodzaje wyrobisk na składowiska

• otwory wiertnicze i szyby,
• komory i wyrobiska korytarzowe,
• inne wolne przestrzenie i gruzowisko

zawałowe (w starych zamkniętych kopalniach i
czynnych),

• specjalnie wykonane robotami górniczymi

komory,

• kawerny solne,
• wolne przestrzenie i spękania w górotworze

porowatym.

Podziemne składowanie odpadów

w zlikwidowanych kopalniach

Miejsce

Rodzaj odpadów

szyb

chodnik
komory

odpady kopalniane, muły,
szlamy, odpady z elektrowni
odpady niebezpieczne
(azbest, zanieczyszczone
wody, ścieki, popioły ze

spalonych odpadów itp.)

obszar zrobów

odpady poflotacyjne, popiół
lotny, słone wody

zatłaczanie (iniekcja)

solanki, wody o dużej
zawartości soli, wody
odpadowe (zanieczyszczone

wody), odpady z eksploatacji
ropy naftowej

Zalety lokowania odpadów w

podziemnych wyrobiskach

górniczych

• ograniczenie bezpośredniej możliwości

szkodliwego oddziaływania odpadów na
otoczenie człowieka (atmosferę i hydrosferę);

• odzyskanie powierzchni terenów

przeznaczonych na lub zajmowanych przez
składowiska powierzchniowe;

• zmniejszenie deformacji górotworu i

powierzchni terenów górniczych;

• usprawnienie technologii wydobycia, np.

zmniejszenie zagrożenia pożarowego;

Wady lokowania odpadów w

podziemnych wyrobiskach

górniczych

• nieodwracalność procesu lokowania odpadów

pod ziemią oraz częsty brak możliwości
kontroli i ewentualnej interwencji w procesy
zachodzące w składowisku;

• możliwość zanieczyszczenia wód

podziemnych, które mogą kontaktować się z
wodami gruntowymi;

• możliwość powstawania w wyrobiskach

górniczych zagrożeń dla ludzi i urządzeń
wywołanych niewłaściwym składowaniem i
chemizmem odpadów.

MONITORING PODZIEMNEGO

SKŁADOWANIA ODPADÓW

Prowadzenie monitoringu podziemnego
składowania odpadów powinno:
• zapewnić bezpieczeństwo załodze
prowadzącej składowanie;
• zminimalizować negatywne wpływy procesu
składowania odpadów na środowisko;
• sprawdzić racjonalność stosowanego
sposobu i lokalizacji składowania odpadów.

Monitorowanie podziemnych

składowisk w czasie trwania procesu

składowania powinno obejmować:

• ilość i rodzaj składowanych odpadów;
• przebieg technologii składowania,
• odstępstwa od wymogów przyjętej technologii i

techniki składowania,

• ilość i jakość wód mogących oddziaływać na

bryłę składowiska,

• ilość i jakość wód, które miały kontakt ze

składowiskiem,

• deformacje górotworu wokół składowiska i

pomiar oddziaływania ich na odpady,

• temperaturę, wilgotność i skład powietrza w

rejonie prowadzenia składowania.

Odpady możliwe do lokowania w

górotworze i podziemnych

wyrobiskach górniczych w ramach

gospodarczego wykorzystania:

• odpady mogące stanowić surowiec

produkcyjny,

• odpady mogące być stosowane do

podniesienia jakości i efektywności procesu
produkcji lub stanu bezpieczeństwa,

• odpady mogące być stosowane do

zmniejszenia negatywnego oddziaływania
procesu produkcyjnego na środowisko.

Z punktu widzenia możliwości

składowania odpadów w wyrobiskach

podziemnych kopalń można wydzielić

trzy grupy:

• odpady możliwe do składowania - odpady, które

nie zawierają szkodliwych związków chemicznych
oraz są odporne na działanie wód podziemnych i
ciśnienie górotworu;

• odpady warunkowo możliwe do składowania -

odpady mogą być składowane pod warunkiem
dopuszczających badań oraz opracowanej
dokumentacji sposobu transportowania i
składowania;

• odpady nie spełniające wymogów do

składowania - odpady silnie toksyczne,
radioaktywne lub ulegające procesom rozkładu i
gnilnym.

Odpady dopuszczone do składowania

w wyrobiskach podziemnych

• popioły lotne i pyły

neutralne,

• żużel

wielkopiecowy,

• popioły ze spalania

węgla brunatnego,

• żużel kotłowy

(paleniskowy),

• odpady włókna

(waty) szklanego,

• odpady azbestowe,
• pył węglowy,
• pyły azbestowe,
• odpady gipsowe,
• materiały ścierne,
• szlamy z produkcji

betonów,

• szlamy z

szlifowania
kamieni,

Odpady dopuszczone do składowania

w wyrobiskach podziemnych - cd.

• odpady ceramiczne,
• odpady szklane,
• gruz budowlany,
• ziemia z wykopów,
• odpady azbestowo-

cementowe,

• odpady glin

formierskich,

• pyły skalne, proszki

polernicze.

• zawiesiny iłowe,
• szlamy z produkcji

cementu,

• szlamy z produkcji

cegieł wapienno-
piaskowych,

• szlamy wapienne,
• szlamy ziemne i

piaskowe.

Odpady warunkowo dopuszczone do

składowania w wyrobiskach

podziemnych

• gruz hutniczy i

odlewniczy,

• odpady krzemowe

z tygli hutniczych,

• odpady z pieców z

procesów
metalurgicznych

• dolomit,
• popioły lotne i

pyły,

• żużel i popioły ze

spalania śmieci.

• pył z przeróbki żużli,
• mineralne produkty

oczyszczania gazów,

• zanieczyszczone odpady

włókien mineralnych,

• zanieczyszczone odpady

gipsowe,

• odpady węgla

aktywnego,

• płyty z obróbki drewna,
• popioły lotne i pyły ze

spalania śmieci.

Odpady nie nadające się do

składowania

w wyrobiskach podziemnych

• odpady roślinne i zwierzęce,
• odpady z przetwórstwa chemicznego,
• odpadu radioaktywne,
• odpady komunalne.

ODPADY (Z WYŁĄCZENIEM ODPADÓW

KOMUNALNYCH) WYTWORZONE I NAGROMADZONE

WEDŁUG RODZAJÓW

WYSZCZEGÓLNIENIE

Odpady wytworzone w ciągu roku

Odpady

nagromadzon

e

b)

(stan w końcu

roku)

Ogółe
m

Wykorzystan
e

Unieszkodliwione

Przejściowo
gromadzon
e

Razem

W tym

składowan

e

a)

W tys. t

OGÓŁEM
2000R
W tym:

125484,

1

96468,5

c)

25117,7

22346,7

3897,9

2011034,5

Odpady przeróbcze ze wzbogacania węgla

35437,6

30396,8

5017,9

5017,9

22,9

723318,8

Odpady z flotacji węgla

2123,8

1746,2

377,6

377,6

-

39469,8

Odpady z flotacyjnego wzbogacania rud
metali nieżelaznych

28311,0

21122,1

6597,2

6597,2

591,7

551761,7

Popioły lotne z węgla kamiennego

4559,3

4260,5

209,9

209,7

88,9

46357,0

Żużle (z elektrowni i innych zakładów
energetycznego spalania paliw)

2473,5

2126,6

26,6

20,1

320,3

18307,8

Żużle z procesów wypalania

3333,7

2786,0

68,1

68,1

479,6

31677,0

Skruszone skały

2595,9

2532,6

36,7

36,7

26,6

39419,2

Mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego
odprowadzania odpadów paleniskowych

9076,4

4829,5

4190,2

4179,6

56,7

244285,6

Stałe odpady z wapniowych metod
odsiarczania spalin

3104,1

3032,1

44,8

44,8

27,2

2057,3

Fosfogipsy

1898,7

8,4

1890,3

1890,3

-

62236,1

Żelazo i stal

841,1

702,4

22,4

21,1

116,3

-

a) Na terenach własnych zakładów b)na terenach własnych zakładów i terenach obcych c) w tym 48872,9 tys.t stanowiły odpady wykorzystane w celach nieprzemysłowych

ODPADY Z WYŁĄCZENIEM ODPADÓW KOMUNALNYCH

WEDŁUG RODZAJ ÓW W 2003 R

fosfogipsy

odpady z flotacji węgla

żużle (z elektrowni i innych zakładów energetycznego spalania paliw)

skruszone skały

stałe odpady z wapniowych metod odsiarczania spalin

żużle z procesów wytapiania

popioły lotne z węgla kamiennego

mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych

odpady z flotacyjnego wzbogacania rud metali nieżelaznych

odpady przeróbcze ze wzbogacania węgla

pozostałe

Odpady składowane i wykorzystywane

gospodarczo w kopalniach

głębinowych

• odpady górnicze (skały płonne, szlamy),
• odpady z elektrowni,
• odpady z hut (masy formierskie, odpady z

piaskowania),

• odpady ze spalania śmieci i szlamów przemysłu

chemicznego i rafineryjnego,

• odpady specjalnie przygotowane do składowania, np.:

odpady włókien azbestowych zalane zaprawą

cementową.

Odpady stałe

Zanieczyszczone wody i ścieki –

wody dołowe,

wody z zakładów przeróbczych itp.