GNILNE I SWOISTE
ZAKAŻENIA
CHIRURGICZNE
STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA
W CHIRURGII
ZGORZEL GAZOWA
(GANGRAENA
EMPHYSEMATOSA)
• Zakażenie wywołane przez bakterię
Clostridium perfringens, która rośnie i
rozwija się bardzo szybko w środowisku ubogim
w tlen.
• Clostridium perfringens jest Gram-dodatnią,
beztlenową laseczką, wytwarzającą zarodniki
należącą do rodzaju Clostridium.
• C. perfringens jest wszechobecna w
środowisku i może być odnaleziona jako
normalny składnik kompostu, osadu dennego,
układu pokarmowego człowieka i innych
kręgowców, a także u owadów oraz w glebie
POSTACIE ZGORZELI GAZOWEJ:
1. W TKANCE PODSKÓRNEJ:
–
wytwarzany gaz z obumarłych i
obumierających tkanek wywołuje obrzęk,
bladość lub zasinienie, ochłodzenie skóry
–
charakterystyczne trzeszczenie podczas
dotyku
2. W MIĘŚNIACH POD POWIĘZIAMI:
–
skóra może być nie zmieniona
–
z rany wydziela się skąpa brunatna wydzielina
(pęcherzyki gazu można wykryć RTG)
ZGORZEL GAZOWA
Rozwija się ona w ciągu kilku
godzin lub dni.
OBJAWY ZGORZELI GAZOWEJ
• OBJAWY MIEJSCOWE: w okolicy rany
pojawia się obrzęk i zaczerwienienie, dookoła
występują pęcherze wypełnione gazem i
wysiękiem ropnym o zapachu gnilnym.
Pęcherzyki gazu są wyczuwalne palpacyjnie i
widoczny w badaniu RTG
• OBJAWY OGÓLNE: przyspieszenie tętna,
spadek ciśnienia krwi, zamroczenie,
zaburzenia świadomości, wstrząs, twarz
ziemista, gorączka może nie występować.
ZAPOBIEGANIE ZGORZELI
GAZOWEJ
– dokładne wycięcie tkanek martwych podczas
chirurgicznego opracowania rany
– pozostawienie podejrzanej rany do powtórnego
zeszycia lub gojenia się przez ziarninowanie,
– drenowanie rany
– usunąć ciała obce i unieruchomić kończynę
– kontrolować okolicę rany
– duże dawki penicyliny krystalicznej,
cefalosporyny II i III generacji
LECZENIE ZGORZELI GAZOWEJ
– antybiotyki
– nacięcie obumarłych tkanek
– szerokie nacięcie tkanek sąsiednich by stworzyć jak
największy dopływ tlenu z powietrza
– niekiedy odjęcie kończyny
– leczenie tlenem w komorze hiperbarycznej (wytwarzane
nadciśnienie tlenowe)
– duże dawki surowicy przeciwzgorzelinowej
– izolacja
– stosowanie reżimu sanitarnego aby nie przenieść
zakażenia na rany innych pacjentów
– kontrola parametrów życiowych (tętno, ciśnienie,
oddech, świadomość, temperatura ciała)
– wysokoenergetyczne odżywianie
ZAKAŻENIA SWOISTE
Są to zakażenia wywołane przez
drobnoustroje, z których każdy
jest swoisty dla danego rodzaju
schorzenia.
RODZAJE ZAKAŻEŃ:
A.
OSTRE:
- tężec
B. PRZEWLEKŁE:
- gruźlica, promienica, kiła
TĘŻEC (TETANUS)
• schorzenie powstające na skutek zarażenia
laseczkami beztlenowych bakterii Clostridium tetani.
Znajdują się one w postaci zarodników w ziemi,
kurzu, kale zwierząt i ludzi.
• bakterie rozwijające się w ranie. nie przedostają się
do krwi, tylko wydzielają toksyczne związki, które
uszkadzają układ nerwowy.
• okres wylęgania, czyli czas od momentu zakażenia
do wystąpienia pierwszych objawów wynosi od 3 do
50 dni. najczęściej mieści się w przedziale od 5-10
dni
• toksyna tężcowa (tetanospazmina) wywołuje skurcze
mięśni, dochodzi do zaburzeń oddychania i połykania
a wreszcie do uogólnionego skurczu wszystkich
mięśni
OBJAWY ZWIASTUJĄCE ZAKAŻENIE
TĘŻCEM (objawy poprzedzające
wystąpienie choroby)
– niepokój,
– bezsenność,
– złe samopoczucie,
– bóle głowy
– pocenie się, ziębnięcie, gorączka
– bóle w ranie, mrowienie
OBJAWY KLINICZNE TĘŻCA
wzmożone napięcie mięśni szyi i karku- pierwsze
objawy;
skurcz żwaczy, który utrudnia otwarcie ust
(szczękościsk);
skurcz mięśni mimicznych, co nadaje twarzy
charakterystyczny wyraz szyderczego uśmiechu
(risus sarconicus);
skurcz mięśni tułowia- przewaga mięśni grzbietu nad
mięśniami zginającymi tułów (łukowate wygięcie
kręgosłupa- oparcie na potylicy i pośladkach)
zaburzenia połykania
kurcze mięśni oddechowych i zapalenie płuc
bolesne skurcze mięśni prążkowanych całego ciała
PAMIĘTAJ!
U OSOBY ZAKAŻONEJ TĘŻCEM NALEŻY
ZASTOSOWAĆ OCHRONĘ PRZED
BODŹCAMI WZROKOWYMI I
ŚWIETLNYMI- ponieważ nawet
niewielki bodźce wzrokowe i
słuchowe mogą wywołać skurcze
wielu mięśni i drgawki.
ZAPOBIEGANIE ZAKAŻENIU TĘŻCEM
– wycięcie rany – wycięcie martwych lub
niedokrwionych tkanek w granicach żywych i
dobrze ukrwionych
– właściwe miejscowe leczenie rany
– usprawnienie usuwania wydzieliny z rany
– antybiotyki
– anatoksyna tężcowa
– antytoksyna tężcowa
– preparaty immunoglobuliny ludzkiej pochodzące
z krwi zdrowych dawców czynnie uodpornionych
przeciw tężcowi (zawierają gotowe przeciwciała
przeciw tężcowi) – TETABULIN, TETAGAM
ANATOKSYNA I ANTYTOKSYNA
TĘŻCOWA
Anatoksyna tężcowa - odzjadliwiona toksyna tężcową,
powodującą czynne powstawanie przeciwciał w organizmie
ludzkim dając trwałą, czynną i wieloletnią odporność.
ANTYTOKSYNA TĘŻCOWA KOŃSKA
(ANTITOXINUM TETANICUM EQUINUM) – SUROWICA
PRZECIWTĘŻCOWA
antytoksyna tężcowa w postaci liofilizowanej 3000 j. m.
ampułka z rozpuszczalnikiem – woda do iniekcji po 2 ml
CEL STOSOWANIA – swoista zdolność zobojętniania toksyny
wytwarzanej przez CLOSTRIDIUM TETANI.
Powoduje ona wystąpienie odporności nabytej biernej (podanie
gotowych przeciwciał).
PROFILAKTYKA TĘŻCA
• Profilaktyka pierwotna - zgodnie z kalendarzem szczepień
• Profilaktyka wtórna - po zaistnieniu zranienia
– jeśli od zakończenia pełnego szczepienia podstawowego lub
ostatniej dawki przypominającej minął mniej niż rok, a rana
jest nieduża i nie zanieczyszczona, nie stosuje się
profilaktyki swoistej.
– jeśli odstęp ten wynosi 1-8 lat, podaje się dawkę
przypominającą anatoksyny (1 ml podskórnie).
– wobec osób, które:
- nie były uprzednio szczepione lub szczepienie podstawowe
było niepełne,
- nie znają terminów szczepień,
- ostatnią dawkę szczepienia podstawowego lub
przypominającego otrzymały przed ponad 8 laty,
- uległy zranieniom szczególnie ciężkim lub podejrzanym o
masywne zakażenie obowiązuje szczepienie anatoksyną i
antytoksyną.
LECZENIE TĘŻCA
– surowica przeciwtężcowa (antytoksyna
tężcowa)
– leki zwiotczające
– oddech zastępczy
– żywienie do- i pozajelitowe
– antybiotyki
– chirurgiczne opracowanie rany
WŚCIEKLIZNA (RABIES)
1. ETIOLOGIA
- wywołana przez reowirus zawierający RNA
- choroba jest przenoszona przez zakażoną
ślinę lub kontakt z tkanką nerwową zwierząt
2. PATOGENEZA
- wirus wścieklizny rozprzestrzenia się
poprzez płytkę ruchową wzdłuż nerwów
obwodowych do rdzenia kręgowego, a
następnie do OUN, gdzie się namnaża
- okres wylegania wynosi średnio 35-64 dni
OBJAWY ZAKAŻENIA WŚCIEKLIZNĄ
• mrowienie, kłucie, pieczenie w miejscu
pokąsania;
• gorączka,
• bóle głowy,
• zaburzenia mowy,
• omamy wzrokowe i słuchowe,
• naprzemienne napady szału lub
depresji.
Choroba kończy się śmiercią
POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POGRYZIENIA
PRZEZ NIEZNANE ZWIERZĘ
– chirurgiczne opracowanie rany
– uodpornienie czynne – szczepionka- s
zczepionka z
ludzkich komórek diploidalnych(hDCV)- jest podawana w
pięciu dawkach- w 0, 3. 7. 14. 28 dniu
– uodpornienie bierne – surowica przeciw
wściekliźnie
immunoglobulina hiperimmmunizowana przeciwko
wściekliźnie (RIG) podawana jest: 20 j. m./ kg m. c.,
połowę dawki podaje się nasiękowo w miejsce
narażenia na zakażenie oraz pozostałą połowę
domięśniowo.
- profilaktyka przeciwtężcowa
ZALECENIE
KAŻDY PACJENT PODEJRZANY O
WŚCIEKLIZNĘ POWINIEN ZOSTAĆ
PRZYJĘTY NA ODDZIAŁ PRZYPADKÓW
NAGŁYCH NA LECZENIE
PODTRZYMUJĄCE.