Zakażenia

chirurgiczne

III Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej CMUJ

Kliniczne postaci zakażeń

•

Czyrak

•

Róża

•

Ropień

•

Ropniak

•

Ropowica

•

Zastrzał

•

Zanokcica

•

Ropne zapalenie sutka

Zakażenia chirurgiczne

Cechy

•

Związek z urazem (w tym działaniem lekarskim)

•

Wytworzenie

się treści ropnej

Obraz kliniczny

•

tumor

•

calor

•

dolor

•

rubor

•

functio laesa

•

gorączka

Zasady postępowania w

stanach ropnych

•

Nacięcie

•

Drenaż

•

Unieruchomienie



Antybiotyk?

Tak

/ Nie

Antybiotyki

•

Antybiotyk nie penetruje do jamy
ropnia

•

Pozwala na ograniczenie szerzenia
się procesu

•

DZIAŁANIE WSPOMAGAJĄCE, NIE
ZASTĘPUJE LECZENIA
CHIRURGICZNEGO

Leczenie

•

Nacięcie w miejscu
maksymalnego
rozmiękania

•

przeciwnacięcie
(contrincisio)

•

Kontrola jamy ropnia,
rozerwanie przegród

•

Zapewnienie drenażu
treści ropnej:

•

SĄCZEK w miejscu
umożliwiającym
grawitacyjny

odpływ

wydzieliny

Unieruchomienie,

uniesienie kończyny

•

Dotyczy kończyn

•

Przyspiesza
wchłanianie odczynu
zapalnego

•

Skraca okres gojenia

Czyrak

/furunculus/

•

ropne gronkowcowe
zakażenie mieszka
włosowego

•

bolesne stwardnienie z
czopem martwiczym na
szczycie



Postępowanie: usunięcie

czopa martwiczego (nie
nacinać)

•

lokalizacja czyraka,
a sposoby leczenia

•

Czyraczność - Furunculosis

Czyrak gromadny

/carbunculus/

•

Równoczesne

występowanie

kilku czyraków w
jednej okolicy
(np. kark)

•

Postępowanie

•

wycięcie lub

nacięcie

krzyżowe

Róża

/erysipelas/

•

Ropne paciorkowcowe
zakażenie skóry

•

Droga:

•

drobne uszkodzenia
naskórka

•

często z towarzyszącym
zapaleniem naczyń chłonnych

•

Wyraźne, dobrze
odgraniczone
zaczerwienienie, zwykle
uniesione ponad poziom
otaczającej skóry

•

Wysoka gorączka, dreszcze,
bóle głowy, wymioty

Róża

- leczenie

• Antybiotykoterapia

(penicyliny)

• Unieruchomienie

(kończyny)

Ropień

/abscessus/

•

Ograniczony proces ropny,
toczący się zarówno w
powłokach jak w narządach
miąższowych

•

Posiada ograniczenie
nieanatomiczne

Leczenie:

•

Otwarcie /nacięcie/

•

Drenaż /sączkowanie/

•

Unieruchomienie

Ropień klepsydrowaty
Ropnie wewnątrzotrzewnowe

•

następstwo procesu zapalnego w j. brzusznej

•

powikłanie zabiegu operacyjnego

•

następstwo urazu drążącego



okolica podprzeponowa



okolica podwątrobowa



miednica mniejsza



ropnie

międzypętlowe

Objaw kliniczne

:

gorączka, opór w jamie brzusznej, obniżenie
zachyłka Douglasa

Diagnostyka

: USG, TK, MRI

Leczenie

:

operacja klasyczna lub drenaż pod

kontrolą USG

Ropnie płuc:

•

Pojedyncze: zachłyśnięcie się

•

Mnogie: zejście zapalenia płuc

•

Leczenie zachowawcze

•

drenaż ułożeniowy

•

antybiotyki

•

fizjoterapia

•

leki

zmniejszające lepkość wydzieliny i rozszerzające

oskrzela

•

Skuteczność leczenia ok. 80%

•

Niepowodzenie LZ

=>

zabieg operacyjny

Ropniak

/empyema/

•

Ograniczony anatomicznie
proces ropny

•

Leczenie chirurgiczne

•

punkcje (stawy)

•

operacyjne

Zastrzał

/panaritium/

•

Ropne zakażenie toczące
się na dłoniowej
powierzchni palców

•

Postaci

•

Skórny

•

Podskórny

•

Ścięgnisty

•

Kostny

•

Stawowy

Zastrzał

-

objawy

•

Bardzo

silny ból budzi

chorego ze snu

•

Obrzęk

•

Zaczerwienienie

•

Bolesność punktowa

•

Upośledzenie ruchów

Zastrzał

-

postępowanie

•

Zdjęcie RTG
(

możliwość zajęcia

kości)

•

Nacięcia osobno w
obrębie każdego
paliczka.

•

Unieruchomienie

•

ANTYBIOTYK

Zanokcica

/paronychia/

•

Ropne zakażenie wału
paznokciowego

•

Objawy:

•

obrzęk

•

zaczerwienienie

•

bolesność fałdu okołopaznokciowego

Zanokcica -

leczenie

•

Uniesienie / nacięcie
wału paznokciowego

•

Usunięcie paznokcia w
całości lub części jeśli
proces przechodzi na
łożysko paznokcia

Ropne zapalenie sutka

/mastitis purulenta

puerperalis/

• Powstaje w czasie karmienia
• Związane z wnikaniem

bakterii z jamy ustnej dziecka
przez uszkodzoną skórę,
najczęściej etiologia
gronkowcowa

Wygląd:

zaczerwienienie, stwardnienie,
bolesność uciskowa

ROZMIĘKANIE JEST PÓŹNYM

OBJAWEM

Ropne zapalenie sutka -

postępowanie

• Antybiotyk

• JEŚLI OBJAWY

ROPNIA

,

TO

NACIĘCIE

I

PODWIESZENIE

SUTKA

• NIE MA KONIECZNOŚCI

HAMOWANIA LAKTACJI

Ropowica

/phlegmone/

•

Szerzący się w

powłokach ostry,
ropny stan tkanki

łącznej wiotkiej

•

Postępujący przebieg

•

Nieostre ograniczenie

•

Obrzęk,
zaczerwienienie,

bolesność

•

Ogólne objawy stanu
zapalnego

Torbiel włosowa

/cystis sacralis vel

pilonidalis/

•

M > K

•

etiologia nieznana

•

częściej u ludzi młodych

•

jeden lub więcej

otworków w szparze

międzypośladkowej

może ulec zropieniu

•

Leczenie

•

nacięcie

•

poźniej (po ustąpieniu

objawów infekcji)

wycięcie całej torbieli

Zapalenie kości

/steomyelitis/



Pourazowe



Po

zespoleniach złamań metalem



Krwiopochodne

•

W początkowej fazie zapalenie kości pochodzenia pourazowego i
krwiopochodnego wymaga różnicowania z zakrzepowym zapaleniem żył

•

RTG:

•

zmiany

widoczne po upływie ok. 2 tyg, zmiany struktury kości, później

tworzenie martwaków.

•

Leczenie:

•

antybiotyk

, drenaż przepływowy, usunięcie martwaków.

•

Proces długotrwały, nawracający, może stanowić stan przedrakowy
(długo utrzymujące się przetoki ropne - rak płasko- lub
kolczystokomórkowy skóry), uszkodzenie narządów miąższowych
(nerki). Ew. amputacja kończyny.

Zgorzel gazowa

/gangraena

emphysematosa/

Rzadkie, niezwykle ciężkie zakażenie beztlenowcowe (Clostridium
perfringens), mogące w krótkim czasie doprowadzić do śmierci
chorego

•

Gwałtowny rozwój choroby w pierwszych 24 - 48 godz.
(czasem już do 6 godz.)

•

ból w miejscu rany lub urazu

•

wytwarzanie gazu w zniszczonych tkankach (trzeszczenie,
obecność gazu w RTG)

•

obrzęk i bolesność rany, wyciek brunatnej, wodnistej
wydzieliny

•

szybko rozwijające się obj. wstrząsu oligowolemicznego

Zapobieganie: staranne oczyszczenie rany, antybiotyki

Leczenie zgorzeli

gazowej:

•

duże dawki
antybiotyków

•

szerokie nacięcia
tkanek

•

wycinanie tkanek
martwiczych

•

zwalczanie wstrząsu

•

tlenowa kuracja
hiperbaryczna