ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

W CHIRURGII

W CHIRURGII

DROGI ROZPRZESTRZENIANIA

DROGI ROZPRZESTRZENIANIA

SIĘ ZAKAŻEŃ

SIĘ ZAKAŻEŃ

powietrzno-pyłkowa

powietrzno-pyłkowa



wirusy grypy, zapaleń dróg oddechowych –

wirusy grypy, zapaleń dróg oddechowych –

w stomatologii aerozole wodno-powietrzne

w stomatologii aerozole wodno-powietrzne

kontaktowa

kontaktowa



bezpośrednio, pośrednio

bezpośrednio, pośrednio

parenteralna

parenteralna



naruszenie ciągłości tkanek, transfuzje,

naruszenie ciągłości tkanek, transfuzje,

preparaty krwiozastępcze

preparaty krwiozastępcze

Uwaga: Każdy materiał biologiczny należy

Uwaga: Każdy materiał biologiczny należy

traktować jako potencjalnie zakaźny

traktować jako potencjalnie zakaźny

NAJCZĘSTSZE ZAKAŻENIA

NAJCZĘSTSZE ZAKAŻENIA

Wirusowe zapalenie wątroby typu B –

Wirusowe zapalenie wątroby typu B –

HBV

HBV



Częstość zachorowań na wzw u stomatologów wynosi około

Częstość zachorowań na wzw u stomatologów wynosi około

14%. Do zakażenia wystarczy 4/100000 ml krwi. Ważne

14%. Do zakażenia wystarczy 4/100000 ml krwi. Ważne

szczepienia ochronne.

szczepienia ochronne.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C –

Wirusowe zapalenie wątroby typu C –

HCV

HCV



Najczęściej droga parenteralna, wszystkie wydzieliny i

Najczęściej droga parenteralna, wszystkie wydzieliny i

wydaliny, brak profilaktyki swoistej, marskość i rak wątroby

wydaliny, brak profilaktyki swoistej, marskość i rak wątroby

Wirusowe zapalenie wątroby typu D –

Wirusowe zapalenie wątroby typu D –

HDV

HDV



Najczęstsze wśród narkomanów. Ważne szczepienia ochronne.

Najczęstsze wśród narkomanów. Ważne szczepienia ochronne.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A –

Wirusowe zapalenie wątroby typu A –

HAV

HAV



Droga pokarmowa

Droga pokarmowa

Zakażenia

Zakażenia

HIV

HIV

–

–

human immunodeficiency wirus

human immunodeficiency wirus



Zakażenia możliwe przez: kontakty seksualne, zakażenia płodu,

Zakażenia możliwe przez: kontakty seksualne, zakażenia płodu,

przetaczanie krwi i jej pochodnych, używanie zakażonego

przetaczanie krwi i jej pochodnych, używanie zakażonego

sprzętu np. igieł, strzykawek itp.

sprzętu np. igieł, strzykawek itp.

ZAPOBIEGANIE

ZAPOBIEGANIE

ZAKAŻENIOM

ZAKAŻENIOM

HIV

HIV

Brak szczepionki.

Brak szczepionki.

Najważniejsza profilaktyka.

Najważniejsza profilaktyka.

Gdy dojdzie do narażenia na zakażenie należy:

Gdy dojdzie do narażenia na zakażenie należy:



natychmiast po ekspozycji skórę przemyć ciepłą wodą

natychmiast po ekspozycji skórę przemyć ciepłą wodą

z mydłem, woda utleniona 3%, nie tamować krwawienia

z mydłem, woda utleniona 3%, nie tamować krwawienia



błonę śluzową jamy ustnej przepłukać obficie wodą – nie

błonę śluzową jamy ustnej przepłukać obficie wodą – nie

stosować środków odkażających

stosować środków odkażających



spojówki przemyć wodą

spojówki przemyć wodą

W placówce specjalistycznej wdrożenie leków

W placówce specjalistycznej wdrożenie leków

antywirusowych powinno nastapić w 1–2 godzin,

antywirusowych powinno nastapić w 1–2 godzin,

najpóźniej 24–36 godz. od ekspozycji. (Retrovir,

najpóźniej 24–36 godz. od ekspozycji. (Retrovir,

AZT i Lamiwudyna 3 TC lub preparat Combivir).

AZT i Lamiwudyna 3 TC lub preparat Combivir).

Kontrola serologiczna na początku leczenia,

Kontrola serologiczna na początku leczenia,

po 6 tygodniach, a następnie w 3, 6 i 12 miesiącu

po 6 tygodniach, a następnie w 3, 6 i 12 miesiącu

PROFILAKTYKA SWOISTA W ZALEŻNOŚCI

PROFILAKTYKA SWOISTA W ZALEŻNOŚCI

OD RODZAJU EKSPOZYCJI NA ZAKAŻENIE HIV

OD RODZAJU EKSPOZYCJI NA ZAKAŻENIE HIV

DZIAŁANIA

DZIAŁANIA

PROFILAKTYCZNE

PROFILAKTYCZNE

Stosowanie rękawiczek, osłona

Stosowanie rękawiczek, osłona

twarzy, maseczki – okulary ochronne

twarzy, maseczki – okulary ochronne

Gdy występują zmiany na skórze –

Gdy występują zmiany na skórze –

rękawiczki podwójne

rękawiczki podwójne

Uwaga: wirus HIV ginie szybko, ale

Uwaga: wirus HIV ginie szybko, ale

może utrzymać się dłużej w

może utrzymać się dłużej w

zaschniętych kroplach np. krwi

zaschniętych kroplach np. krwi

Czystość !!!

Czystość !!!

NIESWOISTE METODY

NIESWOISTE METODY

ZAPOBIEGANIA ZAKAŻENIOM

ZAPOBIEGANIA ZAKAŻENIOM

Mycie i odkażanie rąk

Mycie i odkażanie rąk

Odzież ochronna

Odzież ochronna

Sprzęt jednorazowy

Sprzęt jednorazowy

Dekontaminacja narzędzi i

Dekontaminacja narzędzi i

sprzętu wielorazowego

sprzętu wielorazowego

Sprzątanie – czystość

Sprzątanie – czystość

Usuwanie i utylizacja odpadów

Usuwanie i utylizacja odpadów

MYCIE RĄK

MYCIE RĄK

Sposób najefektywniejszy

Sposób najefektywniejszy

Mycie zwykłe

Mycie zwykłe



woda z mydłem, czas min. 10 sekund

woda z mydłem, czas min. 10 sekund

Mycie higieniczne

Mycie higieniczne



mydło + środek dezynfekcyjny

mydło + środek dezynfekcyjny

Stosować przed i po wykonaniu zabiegów

Stosować przed i po wykonaniu zabiegów

inwazyjnych, dotykaniu ran, użyciu fartucha i

inwazyjnych, dotykaniu ran, użyciu fartucha i

rękawiczek, kontakcie

rękawiczek, kontakcie

z materiałem pochodzącym od pacjenta

z materiałem pochodzącym od pacjenta

Chirurgiczne

Chirurgiczne



2–5 minut woda z mydłem + środki dezynfekcyjne

2–5 minut woda z mydłem + środki dezynfekcyjne

(np. alkohol etylowy, Sterisol)

(np. alkohol etylowy, Sterisol)

ODZIEŻ OCHRONNA

ODZIEŻ OCHRONNA

Rękawiczki ochronne, jednorazowe,

Rękawiczki ochronne, jednorazowe,

lateksowe

lateksowe

Fartuchy ochronne, przy dużym ryzyku

Fartuchy ochronne, przy dużym ryzyku

jednorazowe. Przy zabrudzeniu ubrania

jednorazowe. Przy zabrudzeniu ubrania

krwią pacjenta – ubranie zmienić

krwią pacjenta – ubranie zmienić

Środki ochrony twarzy: maski i okulary

Środki ochrony twarzy: maski i okulary

ochronne. Maski zmieniać, okulary myć

ochronne. Maski zmieniać, okulary myć

i dezynfekować po pracy, również w

i dezynfekować po pracy, również w

czasie pracy

czasie pracy

DEKONTAMINACJA

DEKONTAMINACJA

NARZĘDZI

NARZĘDZI

(USUNIĘCIE LUB ZABICIE

(USUNIĘCIE LUB ZABICIE

DROBNOUSTROJÓW)

DROBNOUSTROJÓW)

MYCIE NARZĘDZI I

MYCIE NARZĘDZI I

SPRZĘTU

SPRZĘTU

Myjnie automatyczne

Myjnie automatyczne

Gdy mycie ręczne, wcześniej

Gdy mycie ręczne, wcześniej

dezynfekcja (zamoczenie w

dezynfekcja (zamoczenie w

aldehydzie glutarowym). Po wyjęciu

aldehydzie glutarowym). Po wyjęciu

sprzętu – mycie ręczne szczotką,

sprzętu – mycie ręczne szczotką,

płukanie wodą, wysuszenie

płukanie wodą, wysuszenie

i zapakowanie do sterylizacji

i zapakowanie do sterylizacji

DEZYNFEKCJA

DEZYNFEKCJA

Niszczy drobnoustroje, ale nie spory

Niszczy drobnoustroje, ale nie spory

bakteryjne

bakteryjne

Metoda termiczna 70–100

Metoda termiczna 70–100

o

o

C

C



np. gotowanie przez 35 minut

np. gotowanie przez 35 minut

Metoda chemiczna – sprzęt termolabilny

Metoda chemiczna – sprzęt termolabilny



stosować środki zaopiniowane przez Państwowy

stosować środki zaopiniowane przez Państwowy

Zakład Higieny, odpowiednie stężenie i czas.

Zakład Higieny, odpowiednie stężenie i czas.

Roztwory przygotowywać codziennie.

Roztwory przygotowywać codziennie.

Najczęściej stosowane są preparaty zawierające

Najczęściej stosowane są preparaty zawierające

aldehyd glutarowy – popularne Cidex i Aldesan

aldehyd glutarowy – popularne Cidex i Aldesan

(2% roztwór – 10 godzin spłukiwanie wodą

(2% roztwór – 10 godzin spłukiwanie wodą

destylowaną)

destylowaną)

DEZYNFEKCJA POWIERZCHNI

DEZYNFEKCJA POWIERZCHNI

I PRZEDMIOTÓW

I PRZEDMIOTÓW

Przykrywanie serwetami, pokrowcami

Przykrywanie serwetami, pokrowcami

Dezynfekcja powierzchni metodą

Dezynfekcja powierzchni metodą

ścierania,

ścierania,

a nie rozpylania

a nie rozpylania

Miejsca o podwyższonym ryzyku:

Miejsca o podwyższonym ryzyku:

dezynfekcja środkami np. Aerodesin

dezynfekcja środkami np. Aerodesin

2000

2000

Zbiorniki płynów, przewody wodne

Zbiorniki płynów, przewody wodne

i powietrzne: nie zostawiać pełnych na

i powietrzne: nie zostawiać pełnych na

noc, suszyć sprężonym powietrzem,

noc, suszyć sprężonym powietrzem,

okresowo dezynfekować np.

okresowo dezynfekować np.

Sanepidexem

Sanepidexem

Spluwaczki po każdym pacjencie

Spluwaczki po każdym pacjencie

dezynfekować środkami aldehydowymi

dezynfekować środkami aldehydowymi

STERYLIZACJA

STERYLIZACJA

Jest to proces całkowitego zniszczenia wszystkich

Jest to proces całkowitego zniszczenia wszystkich

drobnoustrojów włącznie ze sporami bakterii. Stosuje się:

drobnoustrojów włącznie ze sporami bakterii. Stosuje się:

parę wodną, gorące powietrze, gaz, środki chemiczne.

parę wodną, gorące powietrze, gaz, środki chemiczne.

Metody termiczne

Metody termiczne



sterylizacja parowa

sterylizacja parowa



autoklawy 121 stopni, 1 atmosfera min. 15 minut

autoklawy 121 stopni, 1 atmosfera min. 15 minut



sterylizacja suchym powietrzem

sterylizacja suchym powietrzem



praktycznie metoda wycofywana

praktycznie metoda wycofywana



sterylizacja w oleju silnikowym

sterylizacja w oleju silnikowym



temp. 180

temp. 180

o

o

C 30 minut

C 30 minut

Metody chemiczne

Metody chemiczne



środki sporobójcze bakterii (Aldesan, Cidex)

środki sporobójcze bakterii (Aldesan, Cidex)

Metody gazowe

Metody gazowe



100% tlenek etylenu (sprzęt termolabilny)

100% tlenek etylenu (sprzęt termolabilny)

PRZECHOWYWANIE

PRZECHOWYWANIE

NARZĘDZI I SPRZĘTU

NARZĘDZI I SPRZĘTU

Czas przechowywania zależy od rodzaju

Czas przechowywania zależy od rodzaju

i sposobu opakowania oraz warunków

i sposobu opakowania oraz warunków

magazynowania

magazynowania

Narzędzia w puszkach wyłożone papierem

Narzędzia w puszkach wyłożone papierem

i zabezpieczone workiem foliowym: 1-2

i zabezpieczone workiem foliowym: 1-2

tygodnie

tygodnie

Drobne instrumenty na płytkach Petriego

Drobne instrumenty na płytkach Petriego

– sterylizowane codziennie

– sterylizowane codziennie

Użycie specjalnych tuneli papierowo-

Użycie specjalnych tuneli papierowo-

foliowych nawet do 2 lat

foliowych nawet do 2 lat

KONTROLA ZAKAŻEŃ

KONTROLA ZAKAŻEŃ

Kontrolowanie skuteczności sterylizacji:

Kontrolowanie skuteczności sterylizacji:

wskaźniki fizyczne

wskaźniki fizyczne



termometry, ciśnieniomierze, karty kontrolne

termometry, ciśnieniomierze, karty kontrolne

wskaźniki biologiczne

wskaźniki biologiczne



fiołkowe wskaźniki biologiczne – wynik po 24–

fiołkowe wskaźniki biologiczne – wynik po 24–

48 godzinach

48 godzinach

wskaźniki chemiczne

wskaźniki chemiczne



substancje zmieniające barwę

substancje zmieniające barwę

Zewnętrzne – umieszczane na zewnątrz pakietu

Zewnętrzne – umieszczane na zewnątrz pakietu

Wewnętrzne w pakietach – zmiana barwy

Wewnętrzne w pakietach – zmiana barwy

świadczy

świadczy

o prawidłowości przebiegu sterylizacji

o prawidłowości przebiegu sterylizacji