ZAKAŻENIA

CHIRURGICZNE

DEFINICJA SKAŻENIA

• SKAŻENIE – oznacza obecność

drobnoustrojów na powierzchni skóry
lub błon śluzowych, lub w tkankach
ustroju bez wywoływania choroby.

• ZAKAŻENIE jest zawsze

poprzedzone skażeniem.

DEFINICJA ZAKAŻENIA

• ZAKAŻENIE (INFECTIO) – OKREŚLONY

STAN CHOROBOWY W USTROJU LUDZKIM

WYWOŁANY PRZEZ DROBNOUSTROJE

(BAKTERIE, WIRUSY, GRZYBY)

• ZAKAŻENIE CHIRURGICZNE – zakażenie

nosi określenie chirurgicznego, gdy

powstaje samoistnie i wymaga leczenia

chirurgicznego, lub gdy powstaje jako

powikłanie w następstwie operacji.

ROZWÓJ ZAKAŻENIA ZALEŻY OD:

1. CZYNNIKA WYWOŁUJĄCEGO ZAKAŻENIE:

–

Zakażenie ziarenkowcami (paciorkowce, gronkowce,

dwoinka zapalenia płuc),

–

Gram-ujemne pałeczki jelitowe (pałeczka ropy

błękitnej, pałeczka okrężnicy),

–

Beztlenowcami (beztlenowce zarodnikujące Gram-

dodatnie- Clostridium, beztlenowce Gram-ujemne

–

Wirusy

–

Grzyby

2. PODATNOŚCI CHOREGO NA ROZWÓJ

INFEKCJI

3. ŚRODOWISKA TKANKOWEGO, W KTÓRYM

ZAKAŻENIE ROZWIJA SIĘ.

PODZIAŁ ZAKAŻEŃ

CHIRURGICZNYCH

ZAKAŻENIE CHIRURGICZNE

-PIERWOTNE -MIEJSCOWE -ROPNE -MIESZANE
-WTÓRNE -UOGÓLNIONE -GNILNE
-SWOISTE

OBJAWY ZAKAŻENIA RANY

MIEJSCOWE:
- Zaczerwienienie (RUBOR)
- Obrzęk (TUMOR)
- Miejscowe podniesienie temperatury

ciała (CALOR)

- Bolesność (DOLOR)
- Upośledzenie czynności (FUNKTIO

LAESA)

OBJAWY ZAKAŻENIA RANY

OGÓLNE:
- Podniesienie ogólnej temperatury

ciała

- Przyspieszenie tętna
- Wzmożenie leukocytozy
- Ogólne osłabienie, bolesność

ZAKAŻENIA ROPNE

Wywołane przez drobnoustroje

ropotwórcze:

 łańcuszkowce (Streptococcus)
 gronkowce (Staphylococcus).

W przebiegu zakażenia wytwarza się ropa-

gęsty płyn, barwy żółtozielonkawej,
zwierający dużo krwinek białych,
drobnoustrojów, strzępków tkankowych
oraz fermentów.

CZYRAK (FURUNCULUS)

STAN ZAPALNY TOCZĄCY SIĘ W OBRĄBIE

MIESZKA WŁOSA

.

PRZYCZYNA- zakażenie gronkowcami, wnikającymi od

zewnątrz przez mieszek włosa i ujścia przyległych do włosa

gruczołów łojowych.

MIEJSCA SZCZEGÓLNIE PODATNE NA ZAKAŻENIE-

obszary ocierane przez odzież- głównie kark i plecy.

OBJAWY:

- mały, czerwony bolesny guzek

- pęcherz ropny, w jego środku tkwi włos

- duże napięcie śródtkankowe

- czop- wydzielający się po kilku dniach

- zagłębienie kraterowate, sączące- płyn z domieszką ropy

CZYRAK (FURUNCULUS)

ZAPOBIEGANIE:

- czystość ciała

- częsta zmiana bielizny

- stosowanie mydeł zawierających środki dezynfekcyjne

LECZENIE:

- głównie profilaktyka tworzenia się nowych czyraków:

• szeroka dezynfekcja skóry okolicy i nad samym

czyrakiem (niszczenie drobnoustrojów wyciekających

z otworu na szczycie czyraka)

• założenie suchego, jałowego, luźnego opatrunku

(pochłania wydzielinę)

- antybiotykoterapia- gdy: gorączka lub zagrożenie

poszerzenia się na narządy, w których mogą powstać

powikłania

CZYRAK (FURUNCULUS)

NIE NALEŻY!
- wyciskać czyraków- wciskanie zakażonej

treści głębiej w tkanki- poszerzenie i

zaostrzenie zmian zapalnych

- rozcinać czyraków- nie przyspiesza leczenia,

występuje wprowadzenie mieszanej flory

bakteryjnej i powstanie brzydkiej blizny.

Szczególne groźne czyraki okolicy wargi

górnej (przeniesienie zakażenia przez żyły

do wnętrza czaszki)

CZYRAK GROMADNY

(CARBUNCULUS)

ZBIOROWISKO WIELU ZLEWAJĄCYCH

SIĘ CZYRAKÓW, NAJCZĘŚCIEJ NA

KARKU, POD GRUBĄ, NIEELASYCZNĄ,

NACIECZONĄ SKÓRĄ.

POWODUJE:
- gorączkę
- leukocytozę
- ból
- osłabienie

CZYRAK (FURUNCULUS)

Występuje u starszych, zaniedbanych

ludzi.

Nacięcie i drenaż- ulga, materiał dla

antybiotykogramu.

Niekiedy leczenie szpitalne.

ROPIEŃ (ABSCESSUS)

OSTRO ODGRANICZONE ZBIOROWISKO ROPY W

PRZESTRZENI TKANKOWEJ.

• PRZYCZYNA: zakażenie mieszane

spowodowane gronkowcami i beztlenowcami.

• ROPA - powstaje na skutek rozpuszczenia

mas martwiczych oraz bakterii przez

granulocyty i makrofagi, które następnie

same ulegają lizie doprowadzając do

uwolnienia do otoczenia aktywnych form

enzymów proteolitycznych.

ROPIEŃ (ABSCESSUS)

• OBJAWY- gdy znajduje się w pobliżu

powłok ciała rozpoznaje się go po:

- ból,

- uwypuklenie

- zaczerwienienie

- ucieplenie

- objaw chełbotania (wyczuwa się pod

palcami przesuwanie się płynu).

Przy głębszym umiejscowieniu ropnia –

objawy te mogą nie występować.

ROPIEŃ (ABSCESSUS)

Może nastąpić samoistne wyleczenie

poprzez przebicie się i opróżnienie

– przez skórę
– do światła jelita w przypadku ropnia brzucha

Przebicie się ropnia do jam ciała może

prowadzi do znacznego pogorszenia stanu
chorego

– Zapalenie otrzewnej
– Zapalenie opłucnej
– Zapalenie przestrzeni zaotrzewnowej

ROPIEŃ (ABSCESSUS)

LECZENIE ROPNIA:

– nacięcie i założenie drenów i sączków by

umożliwić odpływ ropy

– podawanie metronidazolu i pochodnych

penicyliny lub innych antybiotyków-

zgodnie z antybiotykogramem

– powtarzać w trakcie leczenia badania

bakteriologiczne- możliwość zmiany pod

wpływem leczenia szczepów

bakteryjnych, lub ich wrażliwości.

ROPOWICA (PHLEGMONE)

OSTRE ROPNE ZAPALENIE SZERZĄCE SIĘ W

WIOTKIEJ PRZESTRZENI MIĘDZYTKANKOWEJ,

BEZ WYRAŹNYCH GRANIC. TKANKI ULEGAJĄ

ZNISZCZENIU NA SZEROKIEJ PRZESTRZENI.

PRZYCZYNA- zakłucie się brudnym przedmiotem.

OBJAWY:

- gorączka

- ból

- bolesność

- obrzęk

- zaczerwienienie

ZASTRZAŁ (PANARITIUM)

ROPNE ZAPALENIE TKANEK DŁONIOWEJ

POWIERZCHNI PALCÓW RĘKI I ŚRÓDRĘCZA.

Wyróżnia się zastrzały: skórny, podskórny,

ścięgnisty, kostny, stawowy.

Szczególnie niebezpieczny jest zastrzał

ścięgnisty, rozwijający się w pochewce

ścięgnistej i ścięgnie mięśnia zginacza palców.

Jego OBJAWY to: wybiórcza bolesność w przebiegu

pochewki ścięgnistej, przykurcz palca, ostry ból

przy próbie prostowania palca.

LECZENIE: nacięcie, drenowanie, szyna do

unieruchomienia palca, antybiotyki.

ZANOKCICA (PANORYCHIA)

ROPNE ZAPALENIE TOCZĄCE SIĘ

POD WAŁEM PAZNOKCIOWYM.

OBJAWY:
- na skutek skaleczenia, manicure
- zniszczenie części rozrodczej paznokcia
- oddzielenie paznokcia od podłoża i

jego wysunięcie

- odrasta nowy, zniekształcony i krzywy

paznokieć

RÓŻA (ERISIPELAS)

OSTRA ZAKAŹNA CHOROBA SKÓRY WYWOŁANA PRZEZ

PACIORKOWCE.

UMIEJSCOWIENIE się na twarzy, a jeśli punktem wyjścia róży jest zakażenie

rany urazowej lub chirurgicznej – umiejscowienie w każdym miejscu skóry.

OBJAWY:

- nagły początek

- gorączka (około 40 stopni) poprzedzona dreszczami

- osłabienie

- wymioty

- ból głowy

- czerwone zabarwienie pewnego obszaru skóry ostro odgraniczone

od otaczającej zdrowej skóry- najbardziej charakterystyczne

- uniesienie brzegów zmienionego chorobowo obszaru, mogą

powstawać pęcherze i strupy; gdy obwód zmiany jest

żywoczerwony środek może zblednąć.

CZAS TRWANIA- około tygodnia.

RÓŻA (ERISIPELAS)

LECZENIE:
- penicylina lub inne antybiotyki
- reżim sanitarny – łatwość

przeniesienia na innych chorych lub
operowanych

- konieczność zgłoszenia choroby

zakaźnej

ZAKAŻENIE ROPNE OGÓLNE

ZAKAŻENIE ROPNE OGÓLNE

-dochodzi do niego drogą limfatyczną

lub krwionośną w przypadku

zwiększonej zjadliwości

drobnoustrojów, albo wzrostu zaburzeń

odporności chorego.

Zakażenie ogólne powstaje z:
-ognisk ropnych w migdałkach, skórze,

płucach, narządach jamy brzusznej i

drogach oddechowych.

ZAKAŻENIE ROPNE OGÓLNE

Rozwojowi zakażenia sprzyja:

– znaczna zjadliwość bakterii
– zaburzenia odporności organizmu
– długotrwałe leczenie steroidami
– stosowanie leków immunosupresyjnych

ZAKAŻENIE ROPNE OGÓLNE

Rodzaje zakażeń ropnych

uogólnionych:

1.BAKTERIEMIA – przejściowe

wykazanie obecności drobnoustrojów
we krwi, które nie rozmnażają się i
zwykle nie powodują objawów
chorobowych.

ZAKAŻENIE ROPNE OGÓLNE

2. POSOCZNICA (SEPSIS) – stan, w którym

występują patogenne drobnoustroje we krwi, gdzie

rozmnażają się i przebywają przez dłuższy okres

czasu co powoduje następujące objawy kliniczne:

– wysoka, skacząca gorączka
– przyspieszone tętno
– dreszcze
– zaburzenia oddawania moczu i stolca
– utrata łaknienia
– ogólna utrata sił
– zaburzenia świadomości

Konsekwencją posocznicy może być wstrząs

septyczny, kończący się śmiercią.