GNILNE I SWOISTE

ZAKAŻENIA

CHIRURGICZNE

PIELĘGNIARSTWO

CHIRURGICZNE-

SEMINARIUM

ZGORZEL GAZOWA

(GANGRAENA

EMPHYSEMATOSA)

• Zakażenie wywołane przez bakterię

Clostridium perfringens, która rośnie i

rozwija się bardzo szybko w środowisku ubogim

w tlen.

• Clostridium perfringens jest Gram-dodatnią,

beztlenową laseczką, wytwarzającą zarodniki

należącą do rodzaju Clostridium.

• C. perfringens jest wszechobecna w

środowisku i może być odnaleziona jako

normalny składnik kompostu, osadu dennego,

układu pokarmowego człowieka i innych

kręgowców, a także u owadów oraz w glebie

POSTACIE ZGORZELI GAZOWEJ:

1. W TKANCE PODSKÓRNEJ:

–

wytwarzany gaz z obumarłych i
obumierających tkanek wywołuje obrzęk,
bladość lub zasinienie, ochłodzenie skóry

–

charakterystyczne trzeszczenie podczas
dotyku

2. W MIĘŚNIACH POD POWIĘZIAMI:

–

skóra może być nie zmieniona

–

z rany wydziela się skąpa brunatna wydzielina
(pęcherzyki gazu można wykryć RTG)

ZGORZEL GAZOWA

Rozwija się ona w ciągu kilku

godzin lub dni.

OBJAWY ZGORZELI GAZOWEJ

• OBJAWY MIEJSCOWE: w okolicy rany

pojawia się obrzęk i zaczerwienienie, dookoła

występują pęcherze wypełnione gazem i

wysiękiem ropnym o zapachu gnilnym.

Pęcherzyki gazu są wyczuwalne palpacyjnie i

widoczny w badaniu RTG

• OBJAWY OGÓLNE: przyspieszenie tętna,

spadek ciśnienia krwi, zamroczenie,

zaburzenia świadomości, wstrząs, twarz

ziemista, gorączka może nie występować.

ZAPOBIEGANIE ZGORZELI

GAZOWEJ

– dokładne wycięcie tkanek martwych podczas

chirurgicznego opracowania rany

– pozostawienie podejrzanej rany do powtórnego

zeszycia lub gojenia się przez ziarninowanie,

– drenowanie rany
– usunąć ciała obce i unieruchomić kończynę
– kontrolować okolicę rany
– duże dawki penicyliny krystalicznej,

cefalosporyny II i III generacji

LECZENIE ZGORZELI GAZOWEJ

– antybiotyki
– nacięcie obumarłych tkanek
– szerokie nacięcie tkanek sąsiednich by stworzyć jak

największy dopływ tlenu z powietrza

– niekiedy odjęcie kończyny
– leczenie tlenem w komorze hiperbarycznej (wytwarzane

nadciśnienie tlenowe)

– duże dawki surowicy przeciwzgorzelinowej
– izolacja
– stosowanie reżimu sanitarnego aby nie przenieść

zakażenia na rany innych pacjentów

– kontrola parametrów życiowych (tętno, ciśnienie,

oddech, świadomość, temperatura ciała)

– wysokoenergetyczne odżywianie

ZAKAŻENIA SWOISTE

Są to zakażenia wywołane przez

drobnoustroje, z których każdy

jest swoisty dla danego rodzaju

schorzenia.

RODZAJE ZAKAŻEŃ:
A.

OSTRE:

- tężec
B. PRZEWLEKŁE:
- gruźlica, promienica, kiła

TĘŻEC (TETANUS)

• schorzenie powstające na skutek zarażenia

laseczkami beztlenowych bakterii Clostridium tetani.

Znajdują się one w postaci zarodników w ziemi,

kurzu, kale zwierząt i ludzi.

• bakterie rozwijające się w ranie. nie przedostają się

do krwi, tylko wydzielają toksyczne związki, które

uszkadzają układ nerwowy.

• okres wylęgania, czyli czas od momentu zakażenia

do wystąpienia pierwszych objawów wynosi od 3 do

50 dni. najczęściej mieści się w przedziale od 5-10

dni

• toksyna tężcowa (tetanospazmina) wywołuje skurcze

mięśni, dochodzi do zaburzeń oddychania i połykania

a wreszcie do uogólnionego skurczu wszystkich

mięśni

OBJAWY ZWIASTUJĄCE ZAKAŻENIE

TĘŻCEM (objawy poprzedzające

wystąpienie choroby)

– niepokój,
– bezsenność,
– złe samopoczucie,
– bóle głowy
– pocenie się, ziębnięcie, gorączka
– bóle w ranie, mrowienie

OBJAWY KLINICZNE TĘŻCA

 wzmożone napięcie mięśni szyi i karku- pierwsze

objawy;

 skurcz żwaczy, który utrudnia otwarcie ust

(szczękościsk);

 skurcz mięśni mimicznych, co nadaje twarzy

charakterystyczny wyraz szyderczego uśmiechu

(risus sarconicus);

 skurcz mięśni tułowia- przewaga mięśni grzbietu nad

mięśniami zginającymi tułów (łukowate wygięcie

kręgosłupa- oparcie na potylicy i pośladkach)

 zaburzenia połykania
 kurcze mięśni oddechowych i zapalenie płuc
 bolesne skurcze mięśni prążkowanych całego ciała

PAMIĘTAJ!

U OSOBY ZAKAŻONEJ TĘŻCEM NALEŻY

ZASTOSOWAĆ OCHRONĘ PRZED
BODŹCAMI WZROKOWYMI I
ŚWIETLNYMI- ponieważ nawet
niewielki bodźce wzrokowe i
słuchowe mogą wywołać skurcze
wielu mięśni i drgawki.

ZAPOBIEGANIE ZAKAŻENIU TĘŻCEM

– wycięcie rany – wycięcie martwych lub

niedokrwionych tkanek w granicach żywych i

dobrze ukrwionych

– właściwe miejscowe leczenie rany
– usprawnienie usuwania wydzieliny z rany
– antybiotyki
– anatoksyna tężcowa
– antytoksyna tężcowa
– preparaty immunoglobuliny ludzkiej pochodzące

z krwi zdrowych dawców czynnie uodpornionych

przeciw tężcowi (zawierają gotowe przeciwciała

przeciw tężcowi) – TETABULIN, TETAGAM

ANATOKSYNA I ANTYTOKSYNA

TĘŻCOWA

Anatoksyna tężcowa - odzjadliwiona toksyna tężcową,

powodującą czynne powstawanie przeciwciał w organizmie

ludzkim dając trwałą, czynną i wieloletnią odporność.

ANTYTOKSYNA TĘŻCOWA KOŃSKA
(ANTITOXINUM TETANICUM EQUINUM) – SUROWICA

PRZECIWTĘŻCOWA

antytoksyna tężcowa w postaci liofilizowanej 3000 j. m.
ampułka z rozpuszczalnikiem – woda do iniekcji po 2 ml
CEL STOSOWANIA – swoista zdolność zobojętniania toksyny

wytwarzanej przez CLOSTRIDIUM TETANI.

Powoduje ona wystąpienie odporności nabytej biernej (podanie

gotowych przeciwciał).

PROFILAKTYKA TĘŻCA

• Profilaktyka pierwotna - zgodnie z kalendarzem szczepień

• Profilaktyka wtórna - po zaistnieniu zranienia

– jeśli od zakończenia pełnego szczepienia podstawowego lub

ostatniej dawki przypominającej minął mniej niż rok, a rana

jest nieduża i nie zanieczyszczona, nie stosuje się

profilaktyki swoistej.

– jeśli odstęp ten wynosi 1-8 lat, podaje się dawkę

przypominającą anatoksyny (1 ml podskórnie).

– wobec osób, które:

- nie były uprzednio szczepione lub szczepienie podstawowe

było niepełne,

- nie znają terminów szczepień,

- ostatnią dawkę szczepienia podstawowego lub

przypominającego otrzymały przed ponad 8 laty,

- uległy zranieniom szczególnie ciężkim lub podejrzanym o

masywne zakażenie obowiązuje szczepienie anatoksyną i

antytoksyną.

LECZENIE TĘŻCA

– surowica przeciwtężcowa (antytoksyna

tężcowa)

– leki zwiotczające
– oddech zastępczy
– żywienie do- i pozajelitowe
– antybiotyki
– chirurgiczne opracowanie rany

WŚCIEKLIZNA (RABIES)

1. ETIOLOGIA

- wywołana przez reowirus zawierający RNA

- choroba jest przenoszona przez zakażoną

ślinę lub kontakt z tkanką nerwową zwierząt

2. PATOGENEZA

- wirus wścieklizny rozprzestrzenia się

poprzez płytkę ruchową wzdłuż nerwów

obwodowych do rdzenia kręgowego, a

następnie do OUN, gdzie się namnaża

- okres wylegania wynosi średnio 35-64 dni

OBJAWY ZAKAŻENIA WŚCIEKLIZNĄ

• mrowienie, kłucie, pieczenie w miejscu

pokąsania;

• gorączka,
• bóle głowy,
• zaburzenia mowy,
• omamy wzrokowe i słuchowe,
• naprzemienne napady szału lub

depresji.

Choroba kończy się śmiercią

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POGRYZIENIA

PRZEZ NIEZNANE ZWIERZĘ

– chirurgiczne opracowanie rany

– uodpornienie czynne – szczepionka- s

zczepionka z

ludzkich komórek diploidalnych(hDCV)- jest podawana w

pięciu dawkach- w 0, 3. 7. 14. 28 dniu

– uodpornienie bierne – surowica przeciw

wściekliźnie

immunoglobulina hiperimmmunizowana przeciwko

wściekliźnie (RIG) podawana jest: 20 j. m./ kg m. c.,

połowę dawki podaje się nasiękowo w miejsce

narażenia na zakażenie oraz pozostałą połowę

domięśniowo.

- profilaktyka przeciwtężcowa

ZALECENIE

KAŻDY PACJENT PODEJRZANY O

WŚCIEKLIZNĘ POWINIEN ZOSTAĆ

PRZYJĘTY NA ODDZIAŁ PRZYPADKÓW

NAGŁYCH NA LECZENIE

PODTRZYMUJĄCE.