Zakażenia chirurgiczne

Przykłady:

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego –

appendicitis auta

Ropniak pęcherzyka żółciowego – empyema

vesicae felleae

Ropień pośladka – abscessus glutei

Do zakażenia dochodzi gdy:

1. bakterie w zamkniętej przestrzeni np. w zszytej zanieczyszczonej ranie

2. gdy tkanki są podatne na zakażenie z powodu:

   1. niedożywienia

   2. zaburzenia odporności (AIDS)

   3. po operacjach

   4. gdy częste transfuzje krwi

   5. zaburzeń ukrwienia tkanek (miażdżyca, cukrzyca)

Drogi szerzenia zakażenia:

1. przez ciągłość – cellulitis, zgorzel gazowa

2. drogą chłonną – zapalenie naczyń chłonnych (lymphangitis)

3. drogą krwionośną – ogniska zapalne w migdałkach, w nerkach , w sercu (zapalenie wsierdzia - endocarditis)

Rozpoznanie zakażenia następuje poprzez:

1. badanie fizykalne (zaczerwienienie-rubor, wzmożone ocieplenie – calor, obrzęk - tumor ból -dolor, zaburzenie czynności -functio laesa

2. objawy ogólne – gorączka, dreszcze

3. badania dodatkowe – leukocytoza, posiew, USG, Rtg, TK

Leczenie zakażeń:

1. leczenie chirurgiczne

   1. nacięcie, drenaż → ropień

   2. wycięcie, usunięcie→ wyrostek robaczkowy, tkanki objęte zgorzelą

2. leczenie wspomagające → antybiotyki, środki przeciwbakteryjne

Rodzaje zakażeń chirurgicznych:

Czyrak (furunculus) – ropne zakażenie mieszka włosowego, przyczyną najczęściej gronkowce, zmiany częstsze przy zaburzeniach hormonalnych, w cukrzycy;

lokalizacja- skóra owłosiona, na karku, w okolicach pośladków;

Czyrak gromadny – carbunculus

Zapalenie gruczołów potowych – hydradenitis, lokalizacja – głównie pod pachami, dezodoranty

Zastrzał (panaritium) – zakażenie dłoniowej powierzchni palca przez zakłucie gwoździem, ością rybią itp., lokalizacja – śródskórny, podskórny, chrzęstny, kostny i stawowy,

→silne dolegliwości bólowe,

→może doprowadzić do zniszczenia ścięgien

chrząstki i kości,

→zastrzał ścięgnisty obejmujący torebkę zginaczy I lub V palca może się przemieścić na drugi z tych palców.

Zanokcica (paronychia) – zakażenie wału okołopaznokciowego wskutek: zbyt ciasnego obuwia, obgryzania paznokci

Ropień (abscessus) – ograniczone zakażenie tkanek ; ograniczony błoną ropotwórczą, nieprzepuszczalną dla antybiotyków (paciorkowce, escherichia coli)

Ropowica (phlegmonae) - rozlane zakażenie tkanek – przyczyną najczęściej są paciorkowce, przykładem róża przyranna

►leczenie → ewentualne nacięcie,

unieruchomienie, antybiotyk.

Ropniak (empyema) – zbiornik ropy w fizjologicznie istniejącej jamie ciała np. ropniak opłucnej, osierdzia, pęcherzyka żółciowego

Ropnica (pyemia) – obecność ropy we krwi

Zakażenia rany pooperacyjnej

Wyróżniamy:

Rany czyste (zwykle zakażenia nie przekraczają 1%) np.. po operacji przepukliny, tarczycy, operacje laparoskopowe

Rany czyste zanieczyszczone (zakażenia 5 – 10%) np. po operacji żołądka, klasyczne usunięcie pęcherzyka żółciowego

Rany zanieczyszczone (zakażenia 15 - 30%) operacje ze wskazań nagłych, operacje jelita grubego

Zapobieganie zakażeniom obejmuje:

► profilaktykę antybiotykową

► szew odroczony skóry

► wykonanie zabiegu techniką laparoskopową (zakażenia w 0,1%)

► delikatne wykonywanie zabiegów operacyjnych, bez miażdżenia tkanek

Leczenie infekcji rany pooperacyjnej obejmuje:

►otwarcie rany (usunięcie 1-2 szwów)

► płukanie rany

► stosowanie antybiotyków ogólnie i miejscowo

Tężec (tetanus) bardzo ciężka infekcja ogólnoustrojowa, spowodowana laseczkami tężca (clostridium tetani) uwalniającymi neurotoksyny. Laseczki bytują w przewodzie pokarmowym konia, mogą być obecne w jelicie ludzkim

→Okres wylęgania wynosi 1-58 dni (średnio 8 dni) im czas wylęgania dłuższy tym lżejszy przebieg choroby

Objawy:

→obecność głębokiej nieczyszczonej rany,

→ bóle rany, bolesne kurcze mięśni

→ drgawki , skurcz mięsni twarzy→uśmiech sardoniczny (risus sardonicus) →szczękościsk, →skurcze zwieraczy, np. pęcherza moczowego, →sztywność karku,

→kurcze mięśni krtani i mięśni oddechowych, →zlewne poty.

Zapobieganie:

۷ Ustalenie czy zgłaszający się do Izby Przyjęć z powodu rany pacjent był w ostatnim okresie szczepiony przeciw tężcowi?

۷Jeśli nie był lub są wątpliwości – należy zaszczepić i poinformować o konieczności zaszczepienia się dawką przypominającą po upływie 4 tygodni.

۷Anatoksyna tężcowa – szczepionka przeciw tężcowi

۷Antytoksyna (surowica) przeciwtężcowa końska – obce białko może powodować uczulenia, konieczna próba uczuleniowa.

Surowica końska może być zastąpiona surowicą wołową

Leczenie:

→ najważniejsze jest leczenie porażenia mięśni oddechowych

→ zobojętnienie toksyny tężcowej podając im ludzką globulinę odpornościową

→ oczyszczenie rany i dalsze pozostawienie jej do gojenia na otwarto

→ izolacja chorego w ciemnym pomieszczeniu

→śpiączka barbituranowa

→podawanie kurary i prowadzenie chorego na oddechu kontrolowanym

→ leczenie zaburzeń rytmu

→ w ciężkich przypadkach tracheotomia i oddech zastępczy

→antybiotykoterapia

Ozdrowieńcy nie są odporni na ponowne zakażenie.

Zakażenia beztlenowe ( zakażenia laseczkami

beztlenowymi)

Zgorzel gazowa (myonecrosis clostridialis, gas gangrene)

Bakterie:

clostridium perfringens,

clostridium. Welchii,

clostridium. Novyi,

clostridium septicum

●Laseczki mogą bytować w drogach żółciowych i w okrężnicy, bytują w glebie w środowisku ubogotlenowym, do tkanek mogą się dostać wskutek następstw wypadków komunikacyjnych, amputacji.

●Namnażają się z przetrwalników w warunkach sprzyjających np. tkanki obrzęknięte, uciśnięte np. przez ciasno zawinięte bandaże, opatrunki gipsowe itp.

● Infekcja rozwija się w okresie do 3 dni, postępuje bardzo szybko

● toksyny uszkadzają mikrokrążenie (lecytynaza – hemoliza, ά-toksyna, lipaza, kolagenoza, proteazy, hemolizyny

● Wstrząs septyczny, żółtaczka, osłabienie, brunatna musująca wydzielina z martwiczo zmienionej tkanki mięśniowej, mięsnie wyglądają „jak ugotowane” trzeszczenie podczas badania

●Rozpoznanie – podobny obraz ropowicy gazowej jak i zgorzeli gazowej → jak najszybsze rozpoznanie i leczenie

Leczenie :

► jak najszybsze wycięcie martwiczo zmienionych mięśni , wysokie gilotynowe amputacje,

► antybiotykoterapia –PNC 2x 20 mln,

► leczenie hiperbaryczne.

Śmiertelność około 20 %

7