WYKŁA D IV. TENDENCJE ZMIAN

WYKŁA D IV. TENDENCJE ZMIAN

NA RYNKACH FINANSOWYCH

NA RYNKACH FINANSOWYCH

 Globalizacja rynków finansowych.
 Sekurytyzacja aktywów na

finansowych rynkach globalnych.

 Integracja rynków finansowych w Unii

Europejskiej

 Ryzyko systemowe na globalnym

rynku finansowym

 Reakcja na globalny kryzys finansowy

GLOBALIZACJA RYNKÓW

GLOBALIZACJA RYNKÓW

FINANSOWYCH

FINANSOWYCH

 proces ich integracji w skali

międzynarodowej,

 konsekwencja globalizacji rynków

towarowych,

 efekt postępującej specjalizacji

usług finansowych,

 skutek dynamicznego rozwoju

komponentów i łączy

telekomunikacyjnych; całodobowych

systemów informacyjnych.

UWAGA: Rynki kapitałowe i

UWAGA: Rynki kapitałowe i

pieniężne są otwarte, nie mają

pieniężne są otwarte, nie mają

już adresów ani narodowych

już adresów ani narodowych

afiliacji.

afiliacji.

PRZESŁANKI GLOBALIZACJI:

 liberalizacja przepływów pieniężnych

i kapitałowych

 deregulacja systemu finansowego
 Rozwój telekomunikacji i informatyki

CECHY GLOBALNYCH

CECHY GLOBALNYCH

RYNKÓW FINANSOWYCH

RYNKÓW FINANSOWYCH

 zróżnicowanie pod względem stopnia natężenia

zawieranych transakcji na poszczególnych

rynkach, co uzewnętrznia się w asymetrii

przepływu kapitału.

 segmenty rynku stają się coraz bardziej

homogeniczne w światowym wymiarze czego

konsekwencją jest upodobnianie się struktur i

produktów (te same rynki i produkty w różnych

miejscach świata),

 wysokie ryzyko finansowe wynikające z wysokiej

niestabilność rynków finansowych i ich

oderwania się od sfery realnej

SKUTKI GLOBALIZACJI

SKUTKI GLOBALIZACJI

RYNKÓW FINANSOWYCH

RYNKÓW FINANSOWYCH

 wzrost liczby i różnorodności instrumentów

finansowych,

 ekspansja innowacji finansowych,
 specjalizacja pośredników finansowych
 rynki finansowe ulegają wyraźnemu

podziałowi na: międzynarodowe rynki

finansowe i na rynki lokalne

 Inwestorzy dyskontują ryzyko poprzez

dywersyfikację portfela lokacyjnego i

wykorzystanie instrumentów pochodnych.

Globalizacja dotyczy

Globalizacja dotyczy

wszystkich instytucji

wszystkich instytucji

pośrednictwa finansowego

pośrednictwa finansowego

A. BANKÓW:

 wyraźna specjalizacja,

 zmniejszenie zakresu oddziaływania banku

centralnego na przepływ kapitału finansowego

(spekulacyjnego i portfelowego),

 operacje typu all finanse; rozszerzenie ofert

bankowych z wyłączeniem usług finansowych

innych instytucji np. ubezpieczeń,

 postępująca sekurytyzacja, tj.

odpośredniczenie: odejście od kredytów

bankowych na rzecz emisji papierów

wartościowych.

B. POZABANKOWYCH INSTYTUCJI
FINANSOWYCH:

 zwiększona konkurencja na rynku usług

finansowych,

 pojawienie się specjalistycznych instytucji

finansowych np. agencje ratingowe.

C. GIEŁD PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH:

 powstanie instytucji regulujących rynek

giełdowy (SEC - USA, KPWiG - Polska),

 giełdy elektroniczne; transakcje bezpośrednie z

biur maklerskich.

SEKURYTYZACJA

SEKURYTYZACJA

 Dezintermediacja ,
 technika pozyskiwania kapitału

finansowego,

 obrót wierzytelnościami

zabezpieczonymi na aktywach
przynoszących dochód.

Sekurytyzacja obecnie

Sekurytyzacja obecnie

przeprowadzana jest przez:

przeprowadzana jest przez:

 przedsiębiorstwa jako osoby prawne i fizyczne,
 instytucje finansowe, w tym głównie banki,
 rządy państw gospodarki rynkowej.

Zasadniczy cel:

Zasadniczy cel:

Oddzielenie ryzyka aranżera od ryzyka

Oddzielenie ryzyka aranżera od ryzyka

emitowanych papierów wartościowych.

emitowanych papierów wartościowych.

Sekurytyzowane aktywa:

Sekurytyzowane aktywa:

 różnego rodzaju kredyty, w tym głównie

kredyty hipoteczne,

 różnego rodzaju pożyczki (np. na zakup

samochodu),

 należności z tytułu umów ubezpieczeniowych,
 należności handlowe,
 surowce (zapasy),
 derywaty,
 różnego rodzaju tantiemy, itp.

4. Wpływy

z emisji

2. Sprzedaż aktywów

5. Spłata

zobowiązań

wg ceny nabycia

aktywów

SEKURYTYZACJA

SEKURYTYZACJA

POZABILANSOWA

POZABILANSOWA

Aranżer - podmiot

sprzedający aktywa

Dłużnicy

Spółka celowa -

emitent

sekurytyzowanych

papierów

wartościowych

Inwestorzy -

nabywcy

sekurytyzowanych

papierów

wartościowych

6. Spłata zobowiązań

1. Powstanie

zobowiązań

3. Emisja securities

7. Spłata odsetek i rat kredytów

SEKURYTYZACJA BILANSOWA-

SEKURYTYZACJA BILANSOWA-

SUBPARTYCYPACJA

SUBPARTYCYPACJA

umowa między aranżerami i
spółką celową (SPV), w ramach
której SPV przejmuje wyłącznie
ryzyko wynikające z
sekurytyzowanych wierzytelności,
a nie same wierzytelności.

SEKURYTYZOWANE

PAPIERY

WARTOŚCIOWE

:

 świadectwo udziałowe (pass through

securities),

 tradycyjne ABS (Asset backed

securities),

 nowoczesne instrumenty oparte na

długu - CDO - (collateralized debt
obligations).

Świadectwa udziałowe:

Świadectwa udziałowe:

 inwestor nabywa cząstkowe prawa własności,
 SPV - spółka celowa ma charakter funduszu

inwestycyjnego,

 efekt emisji - certyfikat inwestycyjny - papier

wartościowy emitowany przez fundusze

inwestycyjne. W Polsce zasady emisji i obrotu

reguluje Ustawa o funduszach inwestycyjnych

z dnia 27 maja 2004 r.,

 certyfikat inwestycyjny jest, zgodnie z prawem

polskim, papierem wartościowym emitowanym

przez zamknięte fundusze inwestycyjne.

Fundusz sekurytyzacyjny

 W myśl Ustawy fundusz dokonuje emisji

certyfikatów inwestycyjnych w celu
zgromadzenia środków na nabycie
wierzytelności .

 Może powstać jako standaryzowany/z

subfunduszami / i niestandaryzowany
fundusz sekurytyzacyjny.

 Umowa o nabycie puli wierzytelności lub

subpartycypację musi być pisemna.

Integracja rynków

Integracja rynków

finansowych w Unii

finansowych w Unii

Europejskiej

Europejskiej

 wykształcanie się wspólnych rynków

finansowych np : Euronex

 w ramach Europejskiej Unii Monetarnej:

wspólny pieniądz, wspólny rynek pieniężny,
wspólny rynek obligacji, integracja rynku
akcji- koncepcja jednolitego rynku
finansowego UE- bazująca na wspólnej
walucie euro.

Jednolity rynek finansowy w ramach

Unii Europejskiej (UE) funkcjonuje

od połowy 1994 r.

 Został on ustanowiony w wyniku

długotrwałego, bo trwającego kilkadziesiąt lat,
procesu dostosowywania ustawodawstwa
krajów członkowskich do wspólnie
uzgodnionych zasad.

 Podstawowym instrumentem tego

dostosowywania były dotychczas dyrektywy,
wydawane przez Radę (określaną poprzednio
jako Radę Ministrów, a obecnie jako Radę Unii
Europejskiej).

Podstawy regulacji

 Pierwsza dyrektywa dotycząca znoszenia

ograniczeń w przepływie kapitałów między tymi
krajami została wydana przez Radę Ministrów
ówczesnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej już
w 1960 r.

 Dyrektywy te umożliwiły praktyczną realizację

zapisanych jeszcze w Traktacie Rzymskim trzech
swobód kluczowych dla funkcjonowania rynku
finansowego w obrębie UE: swobody osiedlania
się, swobody świadczenia usług oraz swobody
przepływu kapitałów.

Trzy podstawowe

swobody

 swoboda osiedlania się oznacza prawo do podejmowania i

prowadzenia działalności (zarówno w formie przedstawicielstwa,
agencji, filii, jak i oddziału) na obszarze innych krajów członkowskich
na warunkach określonych przez ustawodawstwo tych krajów, w
odniesieniu do ich własnych obywateli.
Swoboda świadczenia usług oznacza natomiast prawo świadczenia
usług przez podmiot mający swą siedzibę w jednym z krajów UE na
rzecz podmiotów z pozostałych krajów członkowskich, bez potrzeby
posiadania w tych krajach jakiegokolwiek stałego zakładu. Usługi
finansowe, w tym także bankowe, przy dzisiejszej nowoczesnej
technologii (zwłaszcza przy zastosowaniu Internetu), szczególnie
nadają się do tego rodzaju sprzedaży na odległość (można ją też
określić jako sprzedaż korespondencyjna).

swoboda przepływu

kapitałów między

krajami UE.

 Istotne znaczenie dla ustanowienia jednolitego rynku

finansowego miało też zapewnienie Trudno bowiem sobie
wyobrazić, by instytucje finansowe, w tym w szczególności
banki, mogły działać swobodnie na całym obszarze Unii,
gdyby istniały bariery w dokonywaniu płatności, zarówno w
odniesieniu do transakcji występujących w bilansie obrotów
bieżących, jak i w bilansie obrotów kapitałowych. Krajom
członkowskim nie wolno stosować jakichkolwiek ograniczeń
dewizowych, zarówno w rozliczeniach wzajemnych, jak i w
stosunku do krajów trzecich. W połowie 1994 r. Grecja, jako
ostatni kraj ówczesnej UE, zniosła wszelkie ograniczenia
dewizowe w obrocie zagranicznym.

zasada tzw. jednolitej

licencji

 Stosowanie tej zasady oznacza, że instytucja finansowa, która

uzyskała zezwolenie na prowadzenie działalności w jednym kraju
członkowskim, może prowadzić tę działalność również w
pozostałych krajach Unii i sprzedawać tam swe usługi. Instytucja ta
nie musi ubiegać się od dodatkowe zezwolenie w kraju
goszczącym, wystarczy zezwolenie, które otrzymała w kraju
macierzystym. W kraju goszczącym, instytucja finansowa może
świadczyć swe usługi korzystając z pozostałych swobód

 Oznacza to, że jeśli np. bank uzyskał we Francji zezwolenie na

działalność, to może on rozwijać tę działalność także np. we
Włoszech. Nie ma przy tym znaczenia to, czy banki włoskie mogą
świadczyć w swoim kraju takie usługi, na świadczenie których
uzyskał zezwolenie bank francuski.

KRYTERIA Z

KRYTERIA Z

MAASTRICHT- warunek

MAASTRICHT- warunek

przyjęcia euro prze kraje

przyjęcia euro prze kraje

członkowskie

członkowskie

 deficyt budżetowy nie przekracza 3% PKB, chyba że

przekroczenie jest niewielkie i przejściowe,

 zadłużenie rządu nie przekracza 60 % PKB, chyba że do

poziomu 60% podąża się w zadowalającym tempie,

 inflacja nie przekracza o więcej niż 1,5 punktu

procentowego poziomu z trzech krajów o najniższej inflacji.

 dochód z obligacji - stopa od długoterminowych obligacji

rządowych nie przekracza o więcej niż 2 punkty procentowe
poziomu z trzech krajów o najniższej inflacji,

 kurs walutowy musi, bez dużych napięć, mieścić się w

zakresie normalnych wahań ERM przez dwa ostatnie lata.
Nie jest dopuszczalna jakakolwiek jednostronna
dewaluacja centralnego kursu walutowego w tym okresie

Ryzyko systemowe na

współczesnym rynku finansowym

 Rośnie w warunkach globalizacji,

liberalizacji , deregulacji rynków i
instytucji finansowych

 Trudno go ograniczyć
 Teoretycznie może go spowodować

nieistotna przyczyna

 W efekcie zarażania powstają poważne

skutki finansowe i ekonomiczne

.

Ryzyko systemowe na

współczesnym rynku

finansowym

 Było znane ale w okresie globalnego kryzysu

finansowego okazało swą moc.

 Ryzyko wynikające ze współzależności działania

instytucji , rynków finansowych i instrumentów

 Potencjalna możliwość, że pojedyncze

wydarzenie spowoduję „zarażenie „ wielu
instytucji , instrumentów i rynków finansowych

 Ryzyko systemowe dotyka silnie UE

Globalny kryzys

finansowy w strefie euro

 Efekt „zarażenia” – wysokiego ryzyka

systemowego

 Zróżnicowany w skali zarażenia państw

członkowskich

 Kryzys zaufania na rynku

międzybankowym

 Kryzys zadłużenia strefy euro ;

publicznego i prywatnego

Kierunki zmian wobec

doświadczeń globalnego

kryzysu finansowego

 S

zczyt G20 Waszyngton 2008 rok- przesłanie ; z

globalnym kryzysem należy walczyć podejmując
działania na szczeblu międzynarodowym.

 Wyznaczono trzy kierunki działań ;
•

Wzmocnienie transparentności i
odpowiedzialności rynków finansowych

•

Zwiększenie współdziałania państw,

•

Wzmocnienie zdrowych regulacji w gospodarce
światowe

Komunikat planu Działań

marzec 2009

 Przegląd i ujednolicenie międzynarodowych

standardów rachunkowości

 Wzmocnienie elastyczności i przejrzystości

rynków kredytowych instrumentów pochodnych

 Redukcja ryzyka systemowego

 Przegląd praktyk odszkodowawczych za

podejmowane ryzyko innowacyjność produktową

 Kontrola nad zasobami międzynarodowych

instytucji finansowych

 Zdefiniowanie zakresu działań instytucji ważnych

systemowo

Kolejne działania

 Jeszcze w roku 2009 w Londynie i

Pittsburgu, 2010 w Toronto, w 2011 we
Francji stanowią uszczegółowienie
poprzednich propozycji zmian

 Powstaje Rada Stabilności Finansowej
 Uzewnętrzniają się nowe regulacje

ostrożnościowe – Bazylea III

 Wiele zmian powstaje w strefie euro i UE

Środki zaradcze na

ryzyko systemowe

 Na poziomie pojedynczych instytucji i rynków – podejście

mikroostrożnościowe

 Podejście makrostrożnościowe; na poziomie dużych

wzajemnie powiązanych instytucji finansowych;

- SIFI- znaczące instytucje finansowe –” too big to fail”-
instytucje ważne systemowo
- rada Mędrców z Niemiec – fundusz stabilizacyjny
- FSB (Financial Stability Board)- mechanizm
likwidacyjny dużych instytucji finansowych
• Nadzór makroostożnościowy - ochrona przed ryzykiem

systemowym w płaszczyźnie niestabilności gospodarki