INNOWACJE NA RYNKACH FINANSOWYCH- W. Gradoń

WYKŁAD I (15.10.2014 r.)

1. Kalinowski, Pronobis: Innowacje na rynkach finansowych. CeDeWu, W-wa 2010 r.

2. Mikołajczyk: Innowacyjność w systemach finansowych.

3. Antkiewicz, Kalinowski: Innowacje finansowe. CeDeWu, W-wa 2009 r.

4. Korenik: Innowacyjne usługi banków.

Egzamin:

Ołówek HB. Możliwe, że zerówka.

Około 20 pytań WIELOkrotnego wyboru. Jeżeli jest 5 z ćwiczeń to ma o stopień wyżej z egazminu. 4 poprawia o pół. 3 nic nie zmienia. MUSI być z egzaminu co najmniej 3!!!

Znaczenie systemu finansowego we współczesnej gospodarce

Współczesna gospodarka nie może funkcjonować bez efektywnego systemu finansowego.

System finansowy-  zbiór rynków, instytucji, instrumentów i regulacji, za pomocą których dokonywany jest obrót papierami wartościowymi, ustalane są stopy procentowe i świadczone są usługi finansowe. Innymi słowy jest to mechanizm współtworzenia i przepływu siły nabywczej między niefinansowymi podmiotami gospodarczymi. System finansowy można podzielić na: rynkowy system finansowy i bankowy system finansowy (pośrednikiem jest bank- on daje kredyty i bierze depozyty). Pierwsze był bankowy system finansowy, a później rynkowy system finansowy Główny podmiot nadwyżkowy- gospodarstwa domowe; główny podmiot deficytowy- przedsiębiorstwa.

System finansowy uważany jest za jedno z najważniejszych osiągnięć współczesnego społeczeństwa, a stanowiąc integralną część systemu ekonomicznego, staje się istotną częścią systemu społecznego

System finansowy

• Wyznacza koszt kapitału i wielkość funduszy dostępnych w gospodarce wykorzystywanych w codziennych transakcjach kupna- sprzedaży

• Tworzy mechanizmy przepływu funduszy pomiędzy różnymi podmiotami gospodarczymi

• Wspiera rozwój gospodarczy

Funkcje systemu finansowego:

Podstawowe funkcje finansowe to:

1. Funkcja monetarna- związana jest z kreacją pieniądza przez sektor bankowy, a następnie przepływem pieniądza pomiędzy różnymi podmiotami za pomocą zorganizowanego systemu płatniczego, m. in. można tu mówić o systemach typu Elixir, EuroElixir, Sorbnet

2. funkcja alokacyjna- realizowana jest zarówno poprzez rynkowy, jak i publiczny system finansowy. Rynkowy system zapewnia przepływ wolnych środków pieniężnych od podmiotów posiadających nadwyżki funduszy do najbardziej obiecujących podmiotów poszukujących funduszy. Publiczny system finansowy z kolei umożliwia gromadzenie funduszy niezbędnych do sfinansowania dóbr publicznych, usług i świadczeń społecznych

3. funkcja kontrolna- pozwala na monitorowanie przepływu funduszy w gospodarce pod kątem efektywności ich wykorzystania.

Inne podejście do funkcji systemu finansowego wyodrębnia następujące:

1. Transfer środków finansowych

2. Zarządzanie ryzykiem

3. Rozliczanie transakcji handlowych

4. Gromadzenie zasobów

5. Podejmowanie decyzji na podstawie informacji o poziomie cen

6. Rozwiązywanie problemów wynikających z asymetrii informacji i konfliktu agencji

• Co to jest asymetria informacji i konflikt agencji- sylwia

Cechy rynków finansowych:

1. Wiarygodność- związana jest ze sposobem przekazywania informacji do inwestorów przez emitentów papierów wartościowych

2. Przejrzystość- dotyczy sposobu rozliczania transakcji i informowania o tym uczestników rynku

3. Efektywność- może być rozpatrywana w 3 wymiarach: alokacyjnym, transakcyjnym (operacyjnym) i informacyjnym. Efektywność alokacyjna oznacza, że kapitał jest przekazywany do sfinansowania najlepszych projektów. Efektywność transakcyjna oznacza, że transakcje kupna- sprzedaży są realizowane po najniższym koszcie. Efektywność informacyjna oznacza, że wszyscy uczestnicy rynku mają taki sam dostęp do informacji, na podstawie których dokonują wyceny instrumentów

4. Płynność- definiowana jest jako możliwość realizacji transakcji kupna- sprzedaży w dowolnym momencie po ustalonej cenie, bez dodatkowych kosztów

5. Integralność- wynika z powiązań występujących pomiędzy instytucjami tworzącymi tzw. infrastrukturę instytucjonalną

6. Innowacyjność- znajduje odzwierciedlenie w liczbie nowych rozwiązań finansowych wdrażanych na rynkach finansowych

WYKŁAD II (29.10.2014 r.)

Pojęcie innowacji

Cechą współczesnego systemu finansowego oraz rynków finansowych jest wzmożony proces globalizacji oraz dynamiczny rozwój innowacji finansowych.

Innowacje finansowe wskazywane są również jako jedna z głównych przyczyn kryzysu finansowego.

Znaczenie innowacji

• Innowacje (nowe pomysły, rozwiązania, instrumenty) są wprowadzane w celu zmiany warunków działania podmiotu gospodarczego i poprawy jego sytuacji

• Innowacje zwiększają konkurencyjność podmiotu gospodarczego i kreują wartość dla jego właścicieli

• Zrównoważony rozwój współczesnego podmiotu gospodarczego jest praktycznie niemożliwy bez właściwego zarządzania innowacjami (włączonego w proces zarządzania wiedzą, informacją, reputacją oraz zaufaniem)

Źródłosłów pojęcia innowacje

• Wywodzi się z łacin (innovatio) i oznacza odnowienie lub (innovare) odnawiać.

• Innowacja może zatem oznaczać bądź to nowość (np. rzecz nowo wprowadzoną), bądź też proces wprowadzenia czegoś nowego lub cechę nowatorstwa.

Innowacja vs imitacja

• Istotą innowacji jest nowość, natomiast imitacja wiąże się z upowszechnianiem innowacji

Innowacja vs wynalazek

• Innowacja jest wcielana w życie, wynalazek nie zawsze przekształca się w innowację, gdyż nie zostaje wdrożony

Pojęcie innowacji

Początkowo pojęcie „innowacja” stosowano do opisania zmian w rozwiązaniach technologicznych tworzących nowe kombinacje środków produkcji, generujących ponad przeciętne stopy zwrotu i w rezultacie wspierające dynamiczny rozwój całej gospodarki.

Tradycyjne podejście do innowacji technologicznych (wprowadzone przez J. Schumpetera) wyróżnia następujące grupy innowacji:

• Nowe produkty

• Nowe metody produkcji

• Nowe rynki zbytu

• Nowe źródła surowców

• Nowe formy i struktury organizacyjne

• Nowe metody zarządzania

Organizacja OECD opracowała własną metodologię wyróżniając cztery typy innowacji:

• Produktowe

• Procesowe

• Marketingowe

• Organizacyjne

Innowacje produktowe

• To wprowadzenie wyrobu lub usługi, które są nowe lub znacząco udoskonalone w zakresie swoich cech lub zastosowań

• Zalicza się do nich znaczące udoskonalenia pod względem specyfikacji technicznych, komponentów i materiałów, wbudowanego oprogramowania, łatwości obsługi lub innych cech funkcjonalnych

• Np. innowacje w postaci obligacji zamiennych/ przychodowych, instrumenty pochodne, CDS, ABS, MBS

Innowacje procesowe

• To wdrożenie nowej lub znacząco udoskonalonej metody produkcji lub dostawy

• Są to znaczące zmiany w zakresie technologii, urządzeń oraz oprogramowania

• Celem ich jest obniżenie kosztów jednostkowych produkcji lub dostawy, podniesienie jakości, bądź też produkcja lub dostarczenie nowych lub znacząco udoskonalonych produktów

• Np. płatności przez telefon komórkowy, breloczki, karty zbliżeniowe

Innowacje marketingowe

• To wdrożenie nowej metody marketingowej wiążącej się ze znacznymi zmianami w projekcie/ konstrukcji produktu lub w opakowaniu, dystrybucji, promocji lub strategii cenowej

• Ich celem jest lepsze zaspokajanie potrzeb klientów, otwarcie nowych rynków zbytu lub nowego pozycjonowania produktu danego podmiotu na rynku dla zwiększenia sprzedaży

• Np. wykorzystanie możliwości Internetu do promowania usług i produktów

Innowacje organizacyjne

• To wdrożenie nowej metody organizacyjnej w przyjętych przez firmę zasadach działania, w organizacji miejsca pracy lub w stosunkach z otoczeniem

• Ich celem jest:

  • Osiągnięcie lepszych wyników finansowych (poprzez redukcję kosztów administracyjnych lub kosztów transakcyjnych, a także obniżenie kosztów dostaw)

  • Podniesienie poziomu satysfakcji pracowników ( a w konsekwencji podniesienia wydajności pracy)

  • Uzyskanie dostępu do aktywów niebędących przedmiotem wymiany handlowej

Indywidualizacja podejścia do kategorii innowacji

Nowe rozwiązania w tych czterech kategoriach uznawane są za innowacyjne, jeśli w ten sposób są traktowane przez podmiot stosujący je

Oznacza to, że stosowane rozwiązania mogą być już znane i wykorzystane wcześniej w innych podmiotach

Źródła innowacji

Mogą być analizowane z dwóch perspektyw teorii innowacji:

• Popytową

• Podażową

Teoria popytowa

• Innowacje tworzone są w odpowiedzi na potrzeby zgłaszane przez podmioty gospodarcze poszukujące źródeł przewagi konkurencyjnej w otoczeniu biznesowym (ten rodzaj nowych rozwiązań określany jest terminem innowacji sterowanych popytem)

• Zapotrzebowani na innowacje może wynikać z wewnętrznych potrzeb podmiotu gospodarczego zmierzającego do poprawy swojej sytuacji lub też konieczności dostosowania strategii działania do zmian zachodzących w jego otoczeniu

Teoria podażowa

• Innowacje tworzone są przez jedną grupę podmiotów ( twórców, dostawców innowacji), a następnie wprowadzane są do drugiej grupy podmiotów- użytkowników innowacji

Innowacje sterowane podażą

Powstają w trakcie procesu składającego się z 3 faz:

• Fazy kreatywności

• Fazy innowacyjności

• Fazy dyfuzji realizowanej w drodze imitacji lub komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań

Pojęcie innowacji finansowych

Innowacje finansowe nie są nowym zjawiskiem, ponieważ od początku były one związane z innowacjami technologicznymi, rozwijając się równolegle z nimi.

Związek innowacji finansowych z innowacjami technologicznymi

• Z jednej strony rozwój technologiczny i gospodarczy byłby wolniejszy, a poziom zamożności społeczeństwa niższy bez innowacji finansowych

• Z drugiej strony zastosowanie innowacji finansowych byłoby ograniczone, gdyby nie popyt na nie wynikający z postępu technicznego

Definicja innowacji finansowych

W większości stosowanych definicji innowacje finansowe przedstawiane są w wąskim ujęciu jako innowacje produktowe.

Innowacje finansowe można definiować jako:

tworzenie nowych instrumentów i usług finansowych oraz nowych form organizacyjnych na bardziej wyrafinowanych rynkach finansowych

cechy innowacji finansowych

• Są nietrwałe

• Są łatwe do kopiowania

• Są obarczone dużym ryzykiem

• Nie zapewniają osiągnięcia w dłuższym okresie przewagi konkurencyjnej

• Najpierw są wprowadzane na mały (lokalny) rynek, gdzie poddawane są „testowi”, a gdy okaże się efektywna wprowadzana jest na rynek międzynarodowy

Klasyfikacja innowacji finansowych Banku Rozliczeń Międzynarodowych (1986 r)

• Innowacje transferujące ryzyko (risk-transferring innovations)- innowacje te redukują ryzyko wbudowane w poszczególne instrumenty

• Innowacje zwiększające płynność (liquidity-enhancing innovations) – te (sekurytyzowane aktywa) umożliwiają sprzedaż aktywów kredytowych na rynku wtórnym, poprawiając płynność i strukturę instytucji kredytującej

• Innowacje tworzące produkty mające w efekcie cechy papierów wartościowych(equity-generating innovations), gdzie stopa zwrotu nowego produktu jest uzależniona od kondycji emitenta, tj. equity swap

Inny podział innowacji finansowych bazujący na ich naturze

• Innowacje systemu finansowego- obejmują zmiany w strukturze systemu finansowego, tworząc nowe rodzaje pośredników finansowych pod względem prawnym i sposobem zarządzania

• Innowacje procesowe- które obejmują wdrażanie nowych procesów biznesowych, prowadzących do wzrostu efektywności i poszerzanie rynku nowych klientów

• Innowacje produktowe- tworzenie nowych produktów kredytowych, oszczędnościowych, ubezpieczeniowych, pochodnych, mających na celu poprawę efektywności systemu finansowego

Finansowe innowacje produktowe mogą być scharakteryzowane jako:

• Całkowicie nowe rozwiązania lub tradycyjne instrumenty, w których nowe elementy konstrukcyjne zostały wprowadzone w celu zwiększenia ich płynności oraz zakresu potencjalnych zastosowań ze względu na lepsze dostosowanie do warunków funkcjonowania

• Substytuty tradycyjnych instrumentów poprawiające sytuację podmiotów stosujących je

• Instrumenty, które nie mogą być jednoznacznie przypisane do jednego segmentu synku finansowego

• Instrumenty, które mogą być stosowane jako zabezpieczenie przed zwiększoną zmiennością parametrów rynkowych

• Instrumenty złożone z kilku prostych, tradycyjnych instrumentów finansowych

• Instrumenty stosowane w ramach nowych procesów, technik lub strategii finansowych podmiotów stosujących je po raz pierwszy

Inne podejście do innowacji finansowych

Innowacje finansowe można podzielić na:

• Innowacje produktowe- czyli nowe finansowe instrumenty, kontrakty, techniki, rynki

• Innowacje procesowe- związane z usprawnieniami w procesach dystrybucji papierów wartościowych, rozliczeniach transakcji czy wyceny aktywów

• Innowacje zmieniające ryzyko- są tworzone poprzez wyodrębnienie lub połączenie różnych instrumentów w celu otrzymania nowych rozwiązań o zmiennym profilu ryzyka

Kategoria innowacji zmieniających ryzyko obejmuje:

• Instrumenty (nowy instrument jest projektowany i tworzony w taki sposób, aby posiadał z góry określona charakterystykę- innowacje ex ante)

• Innowacje post-kontraktowe (profil ryzyka ulega zmianie dopiero po zawarciu kontraktu, po wykorzystaniu pierwotnego instrumentu- innowacje ex-post)

WYKŁAD III 12.11.2014 r.)

Innowacje finansowe w szerokim ujęciu

Innowacje mogą być definiowane jako nowe rozwiązania oraz zmiany w działalności:

• Rynków finansowych

• Instytucji finansowych

• Instrumentów finansowych

• Regulacji określających ich funkcjonowanie

Spirala innowacji finansowych

Związki zachodzące pomiędzy poszczególnymi grupami innowacji finansowych są różnorodne i mogą być określane terminem spirali innowacji finansowych

Ogniwa spirali innowacji finansowych

1. Ogniwo- nowe instytucje finansowe kreują nowe instrumenty finansowe (produkty i usługi)

2. Ogniwo- stają się one przedmiotem obrotu na nowych rynkach finansowych

3. Ogniwo- wymusza to nowe regulacje prawne

4. Ogniwo- zmiany w warunkach rynkowych oraz otoczeniu prawnym prowadzą do powstawania nowych instrumentów finansowych

5. Ogniwo- pojawiają się nowe rynki i instytucje finansowe specjalizujące się w tych nowych rozwiązaniach

Innowacje finansowe w wąskim i szerokim ujęciu

Innowacje finansowe mogą być zatem stosowane w dwóch znaczeniach

• W wąskim ujęciu

  • Innowacje finansowe definiowane są jako nowe rozwiązania w instrumentach finansowych( całkowicie nowe instrumenty, kombinacje kilku tradycyjnych instrumentów, nowe zastosowania istniejących instrumentów)

• W szerokim ujęciu

  • Innowacje finansowe obejmują nowe rozwiązania w którymkolwiek z elementów systemu finansowego (w obrębie rynków, instytucji, instrumentów i regulacji finansowych)

Elementy systemu finansowego	Rodzaje innowacji finansowych	Przykłady innowacji finansowych
Instytucje finansowe	Nowe formy i typy instytucji finansowych	Konglomeraty finansowe, zakłady emerytalne
Rynki finansowe	Nowe segmenty rynku finansowego	Rynek instrumentów pochodnych, rynek inwestycji alternatywnych
Instrumenty finansowe	Nowe produkty i usługi finansowe*	CIRS, CDS, sekurytyzacja (MBS, ABS), odwrócony kredyt hipoteczny
infrastruktura	Nowe rozwiązania infrastrukturalne	Systemy płatności (np. mobilnych), międzyinstytucjonalne platformy obrotu (MTFs)
Normy i regulacje	Nowe regulacje prawne i normy środowiskowe	Nowe regulacje rachunkowości(np. zasady wyceny instrumentów finansowych), nowe regulacje dotyczące adekwatności kapitałowej (np. zasady szacowania ryzyka)

Okoliczności mające wpływ na pojawianie się innowacji finansowych

• Gdy tradycyjne rozwiązania są już dłużej niedostępne

• Gdy koszty związane z wprowadzeniem innowacji finansowych są niższe od kosztów związanych z wykorzystaniem starych, tradycyjnych rozwiązań

• Niedoskonałości rynku finansowego wynikające głównie z asymetrii informacji, kosztów agencji oraz kosztów transakcyjnych

• Niedoskonałości rynkowe kreują popyt na rozwiązania pozwalające uczestnikom rynku na ograniczenie ich negatywnych konsekwencji (teoria popytowa)

• Niekorzystne rozwiązania podatkowe zmuszające uczestników rynku finansowego do poszukiwania rozwiązań umożliwiających unikanie konieczności płacenia zbyt wysokich podatków

• Rosnąca zmienność parametrów rynkowych skłania uczestników systemu finansowego do poszukiwania instrumentów ograniczających poziom ryzyka

• Nowe regulacje prawne zmuszające uczestników rynku finansowego do ich zastosowania (czyli do zastosowania innowacji)

Czynniki mające wpływ na pojawianie się innowacji finansowych

• Innowacje finansowe sterowane popytem- innowacje finansowe są tworzone w odpowiedzi na potrzeby uczestników rynku finansowego w celu jak najlepszego dopasowania do ich indywidulanych potrzeb i celów

• Innowacje finansowe sterowane podażą- innowacje finansowe są oferowane klientom instytucji finansowych (są to zwykle innowacje agresywne dotyczące różnych obszarów finansów: nowe instrument i narzędzia inwestowania, oszczędzania, finansowania czy realizacji płatności)

Czynniki mające wpływ na pojawianie się innowacji finansowych

• Czynniki wewnętrzne

Wynikają z potrzeb i celów oraz decyzji i zmian w stylu zarządzania uczestników systemu finansowego (zarówno instytucji finansowych, jak i pozostałych podmiotów)

• Czynniki zewnętrzne

Wynikają z:

• Niedoskonałości rynku finansowego (np. zmiany w środowisku finansowym)

• Zmienności otoczenia gospodarczego (regulacje, zmiany oczekiwań klientów, nowe rozwiązania technologiczne)

• Wyzwań współczesnej gospodarki

Czynniki kształtujące proces powstawania innowacji finansowych

WYKŁAD IV 26.11.2014 r.)

Skutki zastosowania innowacji finansowych zależą od ich rodzaju

• Innowacje zrównoważone (pozytywne, właściwe)

• Innowacje szkodliwe (negatywne, niewłaściwe)

Innowacje właściwe

• Z jednej strony powinny eliminować niekorzystne cechy systemu finansowego, czyli: ograniczać poziom ryzyka, zmniejszać lukę informacyjną, obniżać koszty transakcyjne oraz minimalizować płatności podatkowe

• Z drugiej strony powinny wzmacniać jego pozytywne cechy: utrzymywać stabilność, podnosić efektywność realizacji głównych funkcji, dostarczać usług i instrumentów lepiej dopasowanych do potrzeb i celów uczestników systemu finansowego,

Czyli:

• Pomagają systemowi finansowemu wypełniać jego główne funkcje przy obniżonych kosztach i podwyższonej efektywności działania

Innowacje szkodliwe (niewłaściwe)

• Przynoszą korzyści dla pojedynczych uczestników i jednocześnie szkodzą pozostałym, stąd też wywierają negatywny wpływ na system finansowy i całą gospodarkę, w związku z tym powinno się ich unikać

• Wiążą się z nieprzewidzianymi i niepożądanymi skutkami prowadzącymi do niestabilności systemu finansowego i zwiększonego poziomu ryzyka finansowego

• Powinny być dokładnie kontrolowane i eliminowane poprzez odpowiednie działania instytucji nadzorczych i regulacyjnych

Skutki zastosowania innowacji finansowych zależą od ich rodzaju

• Innowacje finansowe krótkoterminowe (przejściowe)- oferują swoim użytkownikom okresowe korzyści, jednocześnie generując często negatywne skutki dla pozostałych uczestników systemu finansowego

• Innowacje długoterminowe (trwałe)- prowadzą do poprawy efektywności całego systemu finansowego

Klasyfikacja i funkcje innowacji finansowych

Kryteria klasyfikacyjne innowacji finansowych i ich rodzaje

kryterium	Rodzaje innowacji finansowych
Źródła innowacji	Innowacje sterowane podażą Innowacje sterowane popytem
Czynniki innowacji	Innowacje sterowane czynnikami zewnętrznymi Innowacje sterowane czynnikami wewnętrznymi
Motywy innowacji	Innowacje adaptacyjne Agresywne Defensywne Ochronne reaktywne
Elementy systemu finansowego	nowe rynki finansowe nowe instytucje finansowe nowe instrumenty finansowe nowe regulacje finansowe
Typy innowacji	innowacje produktowe innowacje procesowe innowacje zmieniające poziom ryzyka
Efekt innowacji	innowacje zrównoważone (właściwe) innowacje szkodliwe (niewłaściwe)
Moment powstania innowacji	innowacje ex- ante innowacje ex- post
Aktywa bazowe	innowacje związane z instrumentami dłużnymi innowacje związane z instrumentami udziałowymi

Klasyfikacja funkcji innowacji finansowych

Rada Ekonomiczna Kanady uwzględnia trzy kategorie innowacji finansowych wynikających z ich funkcji:

1)instrumenty poszerzające rynek

• zwiększają płynność rynków finansowych

• poprawiają dostępność funduszy dla podmiotów poszukujących środki finansowe

• umożliwiają korzystanie z nowych możliwości inwestycyjnych przez podmioty posiadające nadwyżki finansowe

2. instrumenty zarządzania ryzykiem

   • umożliwiają transfer ryzyka finansowego do tych podmiotów, które charakteryzują się mniejszą awersją do ryzyka lub są lepiej przygotowane do radzenia sobie z nim

3. instrumenty i procesy arbitrażowe

   • osiągnięcia zysku na różnicach w poziomie kosztów i stóp zwrotu na różnych rynkach ( CO TO JEST TRANSAKCJA ARBITRAŻOWA- znaleźć…)

Klasyfikacja funkcji innowacji finansowych opracowana przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS)

Innowacje finansowe podzielono na pięć grup:

• umożliwiające transfer ryzyka cenowego

• umożliwiające transfer ryzyka kredytowego

• zwiększające płynność

• zwiększające dostępność kapitału obcego

• zwiększające dostępność kapitału własnego

Bardziej rozbudowane podejście wyróżnia następujące rodzaje innowacji finansowych

1. innowacje transferu ryzyka

2. innowacje wyceny ryzyka

3. innowacje wspomagające płynność

4. innowacje zwiększające dostępność finansowania dłużnego

5. innowacje zwiększające dostępność finansowania udziałowego

6. innowacje ubezpieczeniowe

7. innowacje w zarządzaniu aktywami i pasywami

8. innowacje w finansowaniu instytucji finansowych

funkcje innowacji finansowych

• funkcja płatnicza (innowacje podnoszące płynność systemu finansowego)

• funkcja inwestycyjna (innowacje zwiększające gamę dostępnych możliwości inwestycyjnych lepiej dopasowanych do profilu zysk- ryzyko inwestora)

• funkcja finansowania ( innowacje zwiększające dostępność źródeł finansowania zarówno dłużnego, jak i własnego, na dłuższy lub krótszy okres)

• funkcja wyceny ( innowacje poprawiające proces wyceny aktywów i szacowania pasywów)

• funkcja zarządzania ryzykiem ( innowacje zwiększające możliwości transferu ryzyka pomiędzy uczestnikami systemu finansowego)

Model innowacji finansowych TRICK

• auto J.F. Sinkey

• umożliwia zrozumienie procesu zmian i dyfuzji innowacji finansowych

  • T-transparency- przejrzystość

  • R- risk exposure--narażenie na ryzyko

  • I-information technology- technologia informatyczna

  • C- competition for customers- konkurencyjność

  • K- kapital adequacy-adekwatność kapitałowa

Przejrzystość

• Produkty, procesy i polityka są zrozumiałe, jasne, łatwe do opisania i wyjaśnienia

• Warunkuje możliwość wyceny produktów finansowych oraz oszacowanie ryzyka z nimi związanego

Narażenie na ryzyko

• Innowacje finansowe z jednej trony mogą rodzić dodatkowe ryzyko, a z drugiej mogą być związane z ulepszaniem systemu zarządzania ryzykiem

Technologia informatyczna

• Umożliwia i warunkuje wdrażanie innowacji

• Odnosi się zarówno do:

  • Możliwości tworzenia i dostarczania produktów

  • Gromadzenia i przetwarzania danych

  • Generowania informacji umożliwiających zarządzanie procesami ( w tym ryzykiem)

Konkurencyjność

• Innowacje finansowe umożliwiają:

  • Zdobycie przewagi konkurencyjnej (konkurencja przejawia się w cenie, wygodzie dla klienta i bezpieczeństwie)

  • Pozyskanie i utrzymanie klientów

Adekwatność kapitałowa

• Kapitał jest kluczowym aspektem umożliwiającym zachowanie bezpieczeństwa finansowego banku

• Innowacje finansowe z jednej strony mogą podwyższać wymogi kapitałowe ( w kontekście zwiększonego ryzyka), a z drugiej mogą stanowić sposób na ich obniżenie (niektóre innowacje powstają w efekcie nieszczelności regulacji ustanawiających wymogi kapitałowe)

Etapy wdrażania innowacji finansowych

• Geneza innowacji

• Generowanie produktów

• Wzbogacanie i ocena pomysłów

• Rozwój produktu

• Zastrzeżenie innowacji (tylko w odniesieniu do niektórych typów innowacji)

• Wdrożenie innowacji

• Rozpowszechnienie i utrwalenie innowacji

• Ewentualnie tworzenie i wsparcie powiązań kooperacyjnych (celem utrwalenia pozycji konkurencyjnej)

Instrumenty pochodne

Instrument pochodny

• To inaczej instrument pozabilansowy (derywatyw, derywatyw)

• Specyficzne instrumenty finansowe, których wartość (cena) jest pochodną wartości innych, rzeczywistych, bazowych w stosunku do nich, aktywów. Instrumentem bazowym może być dowolna wielkość, którą można, w sposób nie budzący wątpliwości, wyrazić ilościowo

• Instrumenty pochodne nie stanowią zatem samoistnego bytu

• Pod tą nazwą kryje się wiele instrumentów łączących w sobie jedną cechę:

  • Cena tych instrumentów , w sposób bezpośredni lub pośredni, zależy od wartości tzw. instrumentu bazowego, podstawowego

Główne cechy:

• Wartość instrumentu pochodnego jest wyprowadzana z ceny określonego instrumentu pierwotnego

• Instrument pochodny opiewający na aktywa finansowe nazywamy finansowym instrumentem pochodnym

• Instrument oparty na fizycznym towarze nazywamy towarowym instrumentem pochodnym

Podstawowe rodzaje instrumentów pochodnych:

• Kontrakty forward

• Kontrakty futures

• Opcje

• Swapy

• Pochodne pochodnych, np. opcje na kontrakty futures

• Nietypowe instrumenty pochodne, jak np. warranty

Rodzaje instrumentów pochodnych

1. Instrument symetryczne- obie strony kontraktu mają takie same prawa i obowiązki oraz ponoszą podobne ryzyko. Zaliczamy do tej grupy kontrakty forward, futures, swap

2. Instrumenty niesymetryczne- brak równości praw i obowiązków stron kontraktu oraz różny profil ryzyka ponoszonego przez strony kontraktu. Do tej grupy należą opcje i warranty

Ze względu na skomplikowane budowy wyróżnia się rodzaje instrumentów pochodnych:

• Plain Vanilla – o prostej konstrukcji, standardowe, znajdujące się w powszechnym obrocie

• Egzotyczne- instrumenty pochodne o złożonej konstrukcji, niestandardowe, znajdujące się w ograniczonym obrocie

Kontrakty terminowe

Kontrakt terminowy to inaczej zakład o to, jaka będzie cena instrumentu bazowego w terminie rozliczenia kontraktu terminowego

Czym są kontrakty terminowe?

• Najprostszy pod względem konstrukcji instrument pochodny

• Kontrakt terminowy jest umową, w której kupujący zobowiązuje się do zakupienia w przyszłości określonego towaru, zwanego instrumentem bazowym

• Sprzedający zobowiązuje się natomiast do sprzedania określonego w kontrakcie instrumentu bazowego

• Bezwarunkowy charakter oznacza, że strony w dniu realizacji kontraktu muszą bezwarunkowo wykonać zobowiązanie wynikające z zawartej umowy

• Instrumentami bazowymi mogą być towary, akcje, waluty, indeksy giełdowe, stopy procentowe, czyli właściwie dowolne wartości ekonomiczne, które można wyliczyć i wyrazić w jednostkach pieniężnych w sposób nie budzący wątpliwości

WYKŁAD V (10.12.2014 r.)

W terminie wygaśnięcia kontrakty terminowe mogą zostać rozliczane na 2 sposoby:

• Dostawa instrumentu bazowego

• Rozliczenie pieniężne (na rynkach giełdowych, regulowane)

Przykład (rozliczenie pieniężna)

• Jeżeli kurs instrumentu bazowego będzie wyższy od kursu kontraktu, kwotę rozliczenia płaci wystawca kontraktu na rzecz nabywcy kontraktu – ZARABIA NABYWCA

• Jeżeli kurs instrumentu bazowego będzie niższy od kursu terminowego, wówczas kwotę rozliczenia płaci nabywca kontraktu terminowego na rzecz wystawcy kontraktu- ZARABIA WYSTAWCA

Rozliczenie pieniężne

• Brak konieczności posiadania instrumentu bazowego, aby kontrakt terminowy rozliczyć w terminie wygaśnięcia

• Możliwe jest więc notowanie kontraktów, które są wystawione na instrumenty bazowe niemające swojej fizycznej postaci, takie jak: indeksy giełdowe, ceny energii elektrycznej czy też wielkości ekonomiczne (np. stopa inflacji)

Dotyczy kontraktów terminowych:

• O inwestorze, który kupił lub sprzedał kontrakt terminowy mówi się , że ma otwartą pozycję. Może on ją utrzymać do dnia wykonania kontraktu lub też w każdej chwili wycofać się z rynku( zamknąć pozycję)

• Jeżeli kupił kontrakt z terminem wykonania w grudniu 2014, aby zamknąć pozycję musi sprzedać kontrakt z tym samym terminem wykonania. Jeżeli sprzedał kontrakt, aby zamknąć pozycję musi go kupić.

• Kupno przez inwestora kontraktu to inaczej otworzenie pozycji DŁUGIEJ

• Sprzedaż kontraktu to zajęcie pozycji KRÓTKIEJ

• Nabywca kontraktu (tzn. ten, który zajmuje tzw. długą pozycję) zobowiązuje się do zakupu instrumentu bazowego i zapłacenia ustalonej w kontrakcie ceny

  • Spodziewa się wzrostu ceny, dzięki czemu będzie mógł sprzedać przedmiot kontraktu z zyskiem

• Sprzedający kontrakt (tzn. ten, który zajmuje tzw. krótką pozycję, czyli wystawca kontraktu) zobowiązuje się do sprzedaży instrumentu bazowego w określonym terminie

  • Spodziewa się spadku ceny i liczy na zarobek z tytułu sprzedaży przedmiotu po cenie wyższej od rynkowej

Profil zysku (straty) dla wystawcy kontraktu terminowego- sprzedaż kontraktu terminowego

zysk

kurs w momencie realizacji kontraktu

strata ustalony w kontrakcie kurs terminowy

Profil zysku (straty) dla nabywcy kontraktu terminowego- kupno kontraktu terminowego

zysk

kurs w momencie realizacji kontraktu

strata ustalony w kontrakcie kurs terminowy

rozliczenie transakcji terminowej dla jednej ze stron będzie korzystniejsze niż zawarcie analogicznej transakcji bezpośrednio na rynku.

Jeżeli cena terminowa będzie wyższa niż bieżąca cena instrumentu bazowego, wówczas korzyść odniesie wystawca kontraktu, ponieważ w transakcji terminowej sprzedaje instrument bazowy drożej niż mógłby to zrobić na rynku.

Jeżeli cena terminowa będzie niższa niż bieżąca cena instrumentu bazowego, wówczas korzyść odniesie nabywca kontraktu, ponieważ w transakcji terminowej kupi instrument bazowy taniej niż mógłby to zrobić na rynku.

Rodzaje kontraktów terminowych:

• Forward- w tym przypadku rozliczenie transakcji kończy się rzeczywistą fizyczną dostawą lub zakupem określonej kwoty waluty w przyszłości.

Forwardy są wykorzystywane przez firmy w celu zabezpieczenia rzeczywistych i przewidywanych ekspozycji tak, aby zabezpieczyć marżę zysku lub cenę sprzedaży

Nie jest to kontrakt wystandaryzowany, czyli:

• Może być zawarty na dowolną ilość towaru z dostawą na dowolny dzień

• Handluje się nim na rynku pozagiełdowym

• Nie podlega codziennej operacji marking to market (czyli procesowi korygowania cen)- strony transakcji uzgadniają rozliczenie transakcji w dniu dostawy

• Futures- ścisła standaryzacja warunków kontraktów. Jedyne, co jest określane przez rynek to cena kontraktu.

Ta podstawowa cecha odróżnia kontrakt futures od kontraktu forward, w którym wszystkie elementy podlegają negocjacji.

Obrót kontraktami futures odbywa się na giełdzie, do której należy standaryzacja kontraktu, czyli:

• Przedmiot kontraktu

• Wielkości wartości bazowej, na którą opiewa kontrakt

• Terminu realizacji kontraktu

Rodzaje kontraktów FUTURES

• Towarowe kontrakty futures- gdzie przedmiotem kontraktu są szeroko rozumiane towary

• Finansowe kontrakty futures- które opiewają na aktywa finansowe, które dzielą się na:

  • Walutowe

  • Procentowe

  • Indeksowe- instrumentem bazowym jest indeks giełdowy

  • Akcyjne- dotyczą konkretnych akcji

Kontrakty forward	Kontrakty futures
Występują w obrocie pozagiełdowym, na rynku nieregulowanym	Występuje z reguły na giełdzie, na rynku regulowanym
Kontrakt niestandaryzowany (tailor-made), dwie strony kontraktu ustalają ilość przedmiotu kontraktu i termin dostawy	Kontrakt standaryzowany, przedmiot kontraktu i termin dostawy określa giełda, cena jest negocjowana na rynku
Rozliczany na zakończenie ważności kontraktu	Rozliczany codziennie(procedura marking to market)
Zawarcie kontraktu nie wymaga wniesienia depozytu	Wnoszony depozyt (margin), stanowiący zabezpieczenie: dep. Początkowy i zabezpieczający- stanowiący procent wartości kontraktu, lub określany kwotowo przez giełdę, na której jest notowany
Trudniejszy obrót z powodu braku standaryzacji, mniej płynne	Bardziej płynne ze względu na standaryzację i fakt, że stanowią przedmiot obrotu giełdowego
Prawie zawsze dochodzi do dostawy przedmiotu kontraktu- fizyczna dostawa	W większości przypadków dostawa przedmiotu kontraktu nie występuje, gdyż pozycja przyjęta w kontrakcie jest likwidowana poprzez zajęcie pozycji odwrotnej na rynku giełdowym lub pozycja jest rozliczna finansowo
Ściśle określony termin dostawy (wygaśnięcia)	Termin dostawy (wygaśnięcia) określony przedziałem dat
Brak ograniczeń transakcji	Istnieją dzienne limity zmiany cen, określona maksymalna ilość pozycji-> ustalana przez giełdę
Większe ryzyko niewypłacalności strony kontraktu	Izba rozrachunkowa ogranicza ryzyko niewypłacalności strony kontraktu

Przykład:

Walutowy kontrakt terminowy opiewający na 10000 euro. Cena kontraktu, po jakiej strony go zawarły to 1 euro za 4,50 zł, termin rozliczenia za miesiąc

3 warianty:

1. Kurs wynosi 1 euro=4,60 zł- zyskuje nabywca

2. Kurs wynosi 1 euro= 4,45zł- zyskuje wystawca

3. Kurs wynosi 1 euro= 4,50 zł- nikt nikomu nic nie płaci

Depozyty zabezpieczające

• Służą zabezpieczeniu zobowiązań kupującego/sprzedającego- zabezpieczeniu ryzyka dziennej zmiany ceny kontraktu

• Stanowią tylko część wartości kontraktu- określony % wartości (efekt dźwigni finansowej !)

• Wartość depozytu ustalana jako określony procent wartość kontraktu( od ostatniego kursu rozliczeniowego)

• Wnoszone(wpłacane) na rachunek inwestora w DM

• Dwa poziomy depozytów:

  • Wstępny- wnoszony w momencie zawarcia transakcji (Dom Maklerski)

  • Właściwy (minimalny)- poziom, który zawsze musi być utrzymywany (izba rozliczeniowa, np. KDPW)

Marking to market, czyli codzienne rozliczenie transakcji- mechanizm działania:

• po zakończeniu każdego dnia sesyjnego kalkulowane są zyski i straty stron transakcji, które są codziennie rozliczane pomiędzy rachunkami inwestorów

• w tym celu wykorzystywane są środki znajdujące się w depozytach zabezpieczających. Wartość środków w depozytach może zatem rosnąć lub spadać

• w efekcie operacji równania do rynku, jeżeli po kilku sesjach finansowa gwarancja złożona przez inwestora (czyli wartość środków w depozycie) spadnie poniżej określonego poziomu, wówczas inwestor będzie poproszony o uzupełnienie środków w depozycie

• jeżeli tego nie zrobi, jego pozycja po prostu zostanie zamknięta

• kwota rozliczenia jest pobierana od stron transakcji na bieżąco w cyklu dziennym. Wyznaczane są dzienne kwoty rozliczenia, które zsumowane dają kwotę rozliczenia z całej inwestycji

• taki system gwarantuje, że nie dojdzie do sytuacji niewypłacalności inwestora.

Przykład:

Kontrakt terminowy na 10000 euro po 4,50 zł, termin rozliczenia za miesiąc, depozyt zabezpieczający wynosi 10% wartości kontraktu, sprzedający to podmiot A, kupujący to podmiot B. w kolejnych 5 dniach kurs walutowy kształtował są następująco: 4,51 zł, 4,38 zł, 4,32 zł, 4,53 zł.

W piątym dniu strony zamknęły kontrakt poprzez zajęcie tzw. pozycji odwrotnych, tj. podmiot A kupił kontrakt, zaś podmiot B sprzedał go. W ten sposób kontrakt został rozliczony po 5 dniach, pomimo, że termin rozliczenia kontraktu przypada na za miesiąc.

Depozyt minimalny (margine call) ustalono na poziomie 3 tys zł.

dzień	Podmiot A (sprzedający)	Podmiot B(kupujący)
1.	4500	4500
2.	4400 (100 zł różnicy, bo 0,01* 10 000)	4600
3	(0,12 różnicy z 5,51 do 4,38) 5700	3300
4	6300	2700 + 1800 =4500 (dopłacamy do poziomu wyjściowego, bo jak nie to zamkną nam kontrakt= 1800 to ta dopłata)
5	4200	6600 (4800+ kwota dopłacona 1800)->podmiot może wypłacić te 1800 i dodatkowo 300 zł z 4800 (żyby utrzymać te 4500)

Depozyty zabezpieczające

• wyznaczanie depozytów zabezpieczających przez KDPW CCP odbywa się przy zastosowaniu modelu SPAN (Standard Portfolio Analysis of Risk), opracowany przez Chicago Mercantile Exchange w 1988r. (powszechnie uznawany na świecie standard)

• KDPW CP określa minimalny poziom depozytu zabezpieczającego, w skład którego wchodzi gotówka oraz papiery wartościowe określane przez KDPW CCP oraz ich tzw. stopy uznania (czyli jaka część rynkowej wartości danego papieru jest uznawana na depozyt)

• Każdy inwestor może sprawdzić wysokość wymaganego depozytu zabezpieczającego przy wykorzystaniu arkusza kalkulacyjnego dostępnego na stronach internetowych KDPW CCP

• Wyniki obliczeń arkusza należy traktować jedynie poglądowo

• Szczegółowe zasady wyznaczania depozytów zabezpieczających dla inwestorów określają biura/ domy maklerskie, które określają również jego ostateczną wysokość

Dźwignia finansowa

Duża procentowa zmiana środków na rachunku mała zmiana kursu kontraktu

• W celu zawarcia kontraktu konieczne jest wniesienie jedynie depozytu zabezpieczającego.

• Zyski i straty z inwestycji są natomiast wyznaczane w oparciu o pełną wartość kontraktu terminowego

• Efekt dźwigni finansowej działa na niekorzyść inwestujących w kontrakty w przypadku, gdy cena instrumentu zmieni się niezgodnie z ich oczekiwaniami

WYKŁAD VI (07.01.2015r.)

Sekurytyzacja

Pojęcie:

• Alternatywny sposób umożliwiający podmiotom gospodarczym pozyskanie kapitału

• Nie jest to pojęcie prawne a ekonomiczne

• Proces, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu scalonych wierzytelności podobnego rodzaju w wyniku czego powstają papiery wartościowe nadające się do sprzedaży z aktywów niezbywalnych

• Pierwsze transakcje tego typu miały miejsce w 1970 r. w USA

• W Europie sekurytyzacja pojawiła się w 1987 r. w Wielkiej Brytanii, a na kontynencie europejskim w 1989 we Francji

Uczestnicy sekurytyzacji

• Inicjator sekurytyzacji (aranżer)

• Doradca

• SPV (spółka specjalnego przeznaczenia)

• Agencje ratingowe

Inicjator sekurytyzacji (aranżer)

• Podmiot zamierzający pozyskać kapitały, który wyodrębnia pakiet jednorodnych wierzytelności (aktywów finansowych) znajdujących się w jego posiadaniu

• Aktywa te reprezentują prawa do płatności mających nastąpić w przyszłości lub które dopiero powstaną w przyszłości

Doradca

• Wyspecjalizowana kancelaria prawnicza albo instytucja finansowa (np. bank inwestycyjny), najbardziej aktywny podmiot spośród wszystkich- planuje, organizuje i tworzy całą strukturę sekurytyzacyjną

SPV

• Spółka celowa, podmiot utworzony przez inicjatora lub doradcę, będący prawnie wyodrębnioną jednostką, który nabywa wyodrębnione aktywa od aranżera

• Aby móc za nie zapłacić SPV emituje na rynku kapitałowym wierzycielskie papiery wartościowe

• Podstawowym źródłem zaspokojenia roszczeń ich nabywców są wyodrębnione wierzytelności, stąd walory te określane są papierami wartościowymi zabezpieczonymi aktywami (ABS- asset backed securities).

• SPV co do zasady jest powoływana tylko dla wyemitowania i obsługi papierów wartościowych opartych na jednej puli wierzytelności, jednak dopuszcza się możliwość organizowania przez jedną SPV kilku emisji opartych na więcej niż jednym pakiecie aktywów, pod warunkiem, że są to wierzytelności tego samego rodzaju jednego i tego samego aranżera i nie występuje negatywny wpływ na bezpieczeństwo spłaty walorów wcześniejszych emisji przez dokonywanie kolejnych

• SPV powinna być tak skonstruowana, by zakres działalności zapobiegał powstawaniu roszczeń wobec SPV ze strony innych osób niż nabywcy papierów wartościowych

Agencje ratingowe

• Dokonują analizy prawdopodobieństwa pełnej spłaty wyemitowanych papierów wartościowych (rating- syntetyczna ocena ryzyka związanego z danymi walorami), inwestorzy chcą znać poziom pewności, że nabywane przez nich papiery wartościowe będą wykupione

aktywa ABS/ ABS/cena ABS

cena aktywów

modele sekurytyzacji

• Umowa sprzedaży wierzytelności zawarta między aranżerem a SPV

• Umowa między aranżerem a SPV jest tak skonstruowana, że SPV nie nabywa wierzytelności, a jedynie związane z nimi ryzyko(tzw. sekurytyzacja przez subpartycypację)

1-szy model

Skutek:

• Dochodzi do przelewu wierzytelności z inicjatora na SPV, dzięki czemu eliminuje się ryzyko niewypłacalności inicjatora, a utrata płynności przez aranżera nie ma wpływu na terminowość i wysokość spłat rat kapitałowych i odsetek od papierów wartościowych, które są spłacane z wpływów z przelanych wierzytelności

2-gi model

Skutki:

• Nie dochodzi do oddzielenia ryzyka upadłości inicjatora od ryzyka ponoszonego przez nabywców papierów wartościowych emitowanych przez SPV, ponieważ nie są one przedmiotem przelewu, a SPV przejmuje ryzyko związane z sekurytyzowanymi wierzytelnościami

Cele sekurytyzacji

• Poprawa płynności finansowej aranżera

• Poprawa zarządzania ryzykiem stopy procentowej

• Poprawa adekwatności kapitałowej

• Dywersyfikacja aktywów

• Poprawa wyników finansowych

Zalety sekurytyzacji

• Poprawa wyników osiąganych przez aranżera

• W wyniku obniżenia poziomu aktywów przy niezmienionej wartości kapitałów własnych następuje poprawa (wzrost) wskaźników finansowych, a w przypadku banków współczynnika wypłacalności

• Bilans aranżera jest „czyszczony”

• Wystawiającym papiery wartościowe (tj. zobowiązania) jest SPV, która jednocześnie kupuje aktywa od aranżera

• Uwalniany jest kapitał aranżera (wpływy z tytułu sprzedaży papierów wartościowych wpływają do niego za pośrednictwem spółki celowej), który może być przeznaczony na dalsze operacje

• Obniżenie kosztu pozyskania funduszy przez kapitałobiorców i zmniejszenie wymaganej przez kapitałobiorców stopy zwrotu poprzez ograniczenie i strukturyzację ryzyka

Ograniczenie ryzyka

• Redukcja ryzyka związana jest z oddzieleniem ryzyka związanego z działalnością aranżera od ryzyka kredytowego dotyczącego wyodrębnianych aktywów powoduje, że absorbowane przez nich ryzyko ograniczone jest jedynie do sekurytyzowanych należności, wierzytelności są ściśle określone stąd można dokładnie określić poziom ryzyka z nimi związanego

Strukturyzacja ryzyka

• Polega na podziale emisji papierów wartościowych opartych na aktywach na transze charakteryzujące się różnym poziomem ryzyka, stopy zwrotu oraz terminem spłaty- nabywcy mają możliwość wyboru odpowiedniego profilu inwestycyjnego dopasowanego do ich oczekiwań

Podstawowa wada sekurytyzacji

• Brak możliwości zwrócenia się inwestorów ze swoimi roszczeniami do aranżera w przypadku trudności płatniczych dłużników

Rodzaje ryzyka, na jakie narażony jest inwestor:

• Ryzyko kredytowe- dłużnik nie spłaci w całości lub w części swych zobowiązań

• Ryzyko płynności- spłata zobowiązań następuje z opóźnieniem, co zagraża terminowej spłacie wierzytelności inwestorów

• Ryzyko reinwestycji- na ogół występuje odstęp czasu między wpływem należności od dłużników a wypłatą odsetek lub rat kapitałowych nabywcom papierów wartościowych, w którym środki te są inwestowane. W przypadku spadku stóp procentowych występuje niebezpieczeństwo, że obniżone z tego powodu dochody okażą się niewystarczające do zaspokojenia roszczeń inwestorów

Sekurytyzacja w Polsce

• Została uregulowana jedynie w zakresie dotyczącym wierzytelności bankowych

• Odpowiednie zapisy zawarte są w Prawie Bankowym i Ustawie o funduszach inwestycyjnych

• Regulacje te nie rozwiązały jednak wszystkich problemów prawnych związanych z sekurytyzacją

• Wątpliwości budzą kwestie związane z zakresem tajemnicy bankowej, koniecznością uzyskania zgody dłużnika na przelew wierzytelności, czy też procedurą przenoszenia zabezpieczeń rzeczowych

• Wprowadzona została nowe kwalifikowana forma podmiotu emisyjnego- fundusz sekurytyzacyjną

• Fundusz sekurytyzacyjny jest zamkniętym funduszem inwestycyjnym, który może być tworzony jako:

  • Fundusz z wyodrębnionymi subfunduszami (fundusze standaryzowane)-> fundusz parasolowy

  • Fundusz jednolity bez wyodrębnionych subfunduszy (fundusze niestandaryzowane). Jego głównym zadaniem jest inwestowanie w portfele wierzytelności. Jednocześnie podlega on nadzorowi ze strony KNF

• Wprowadzone regulacje w zakresie sekurytyzacji nie objęły swym zakresem sekurytyzacji aktywów niebankowych

• Sekurytyzacja wierzytelności niebankowych w dalszym ciągu dokonywana jest w oparciu o regulacje ogólne

• Z jednej strony ta istniejąca niedookreśloność środowiska prawnego może stanowić pewną zaletę; z drugiej jednakże strony wiąże się z istnieniem znacznych czynników ryzyka, przede wszystkim na gruncie regulacji podatkowych

• Najpopularniejszym wariantem jest przeprowadzenie sekurytyzacji w oparciu o sprzedaż (cesję) wierzytelności, niejednokrotnie sprzedaż wierzytelności z różnych względów nie jest możliwa

• Na przykład ograniczenia wynikające z tajemnicy bankowej lub ochrony danych osobowych, czy skomplikowane zasady przenoszenia zabezpieczeń rzeczowych

• Możliwie jest oparcie sekurytyzacji o tzw. subpartycypację- nie dochodzi wówczas do zbycia samej wierzytelności, lecz jedynie praw do przepływów pieniężnych, które ta wierzytelność generuje

• W rezultacie inicjator w dalszym ciągu pozostaje wierzycielem dłużnika i jako taki jest zobowiązany do administrowania i windykowania tej wierzytelności, a następnie do przekazywania uzyskanych z windykacji środków na rzecz podmiotu emisyjnego

• Nie dostarcza inicjatorowi środków pieniężnych, lecz służy wytransferowaniu ryzyka kredytowego praz wypełnieniu wymogów prawnych w zakresie adekwatności kapitałowej, co jest przydatne zwłaszcza w przypadku kredytów bankowych. Ponadto nie powoduje to utraty zaufania do banku wśród klientów i nie narusza tajemnicy bankowej

• W obecnym kształcie prawnym przeprowadzenie sekurytyzacji pozostaje oczywiście możliwe

• Ze względu na istniejące czynniki ryzyka, sekurytyzacja może okazać się dla inicjatora nieopłacalna

• Przed podjęciem decyzji o wykorzystaniu tego mechanizmu, należy bardzo szczegółowo określić cenę, które mają zostać osiągnięte oraz przeanalizować dostępne na rynku instrumenty i zastanowić się, w jakim zakresie cele te mogą zostać osiągnięte

WYKŁAD VII (21.01.2015r.)

Inwestycje alternatywne

Istota inwestycji alternatywnych

• Rynek ten powstał w połowie XX w.

• Brak jednoznacznej definicji

Pojęcie inwestycji alternatywnych

Dwa podejścia:

• Wyliczenie przedmiotów inwestycji, które są uważane za niestandardowe

• Zaliczenie do inwestycji alternatywnych tych inwestycji, które nie mieszczą się w definicji inwestycji tradycyjnych

Porównanie inwestycji alternatywnych i tradycyjnych

cecha	Inwestycje alternatywne	Inwestycje tradycyjne
Poziom ryzyka inwestycyjnego	wysokie	Niskie
Korelacja stóp zwrotu z rynkiem	Ujemna lub brak	dodatnia
Cel inwestycyjny	Maksymalizacja stopy zwrotu	Maksymalizacja stopy zwrotu
Specjalistyczna wiedza	wymagana	Niekoniecznie wymagana
Płynność inwestycji	niska	wysoka
Horyzont czasowy	dłuższy	krótszy
Docelowa grupa inwestorów	Inwestor zamożny	Inwestor indywidualny
Bariera wejścia	występuje	Brak
Charakter inwestycji	prywatny	Prywatny lub publiczny
Przejrzystość rynku	Mała	duża

Zielona Księga Komisji Wspólnot Europejskich

• Inwestycje alternatywne to możliwość dywersyfikacji portfela, zachęcająca inwestorów możliwością wygenerowania większych niż przeciętne zysków

Inwestycje alternatywne

• Dotyczą oddzielnej grupy aktywów

• Stanowią jedynie podzbiór pewnej istniejącej już klasy aktywów

Aktywa alternatywne:

• Fundusze hedge

• Fundusze funduszy

• Private equity

• Nieruchomości

• Instrumenty pochodne

• Produkty strukturyzowane

• Surowce

• Inwestycje emocjonalne

Rodzaje inwestycji alternatywnych:

• Bezpośrednie- samodzielne lokowanie posiadanego kapitału w dane aktywa (inwestycje fizyczne lub emocjonalne)

• Pośrednie- bierze w nich udział pośrednik, który w zamian za profesjonalne usługi (np. doradztwo lub przechowywanie) pobiera opłaty

Cechy charakterystyczne inwestycji alternatywnych:

• Potencjał do otrzymania wyższych stóp zwrotu

• Relatywnie niska korelacja z instrumentami tradycyjnymi

• Zazwyczaj obrót na rynkach typu OTC- trudności w obiektywnej wycenie i bark wiarygodnych cen historycznych

• Niska płynność

• Długi horyzont inwestycyjny

• Mniejszy zakres regulacji finansowych

• Wysokie koszty oraz ograniczona dostępność do inwestycji

• Skupienie się na otrzymaniu absolutnej stopy zwrotu, bez odniesienia do sprecyzowanego, stałego benchmarku

• Realny, użytkowy charakter inwestycji

Zalety inwestycji alternatywnych:

• Zwiększenie dywersyfikacji portfela

• Niska korelacji z tradycyjnymi składnikami portfela inwestycyjnego

• Obniżenie całkowitej zmienności portfela

• Poprawa wyników portfela inwestycyjnego

• Dostęp do innowacji na rynkach finansowych (instrumentów i rynków)

Teoria Markowitza

• Ograniczenie ryzyka inwestycyjnego bez konieczności przyjmowania niższych stóp zwrotu jest możliwe dzięki zgromadzeniu w jednym portfelu aktywów, które mają niską korelację stóp zwrotu z pozostałymi składnika portfela

• Dywersyfikacja jest efektywnym narzędziem zarządzania ryzykiem portfela (zmniejsza się jego zmienność)

Nowoczesny portfel inwestycyjny

• Portfel eklektyczny- kombinacja aktywów tradycyjnych i alternatywnych uwzględniających takie kryteria ich doboru jak przewidywany czas inwestycji, zamożność inwestora czy też jego pasje kolekcjonerskie

Teoria portfela a inwestycje alternatywne

dochód portfele efektywne z aktywami alternatywnymi

portfele efektywne- inwestycje klasyczne

ryzyko

Ryzyko inwestycji alternatywnych

• Brak transparentności na rynku

• Niska płynność inwestycji

• Obniżone wymogi informacyjne oraz niski stopień kontroli (rynki offshore)

• Problem ceny/wyceny (rynek aukcji/ licytacji, niska częstotliwość wyceny/ewentualnie szacowanie ceny)

• Brak możliwości jednoznacznego zmierzenia wyników (brak benchmarku)

• Stosowanie dźwigni finansowej

• Największe ryzyko ponoszą inwestycje sentymentalne (mało znani artyści, ryzyko autentyczności)

Ogólne cechy rynku inwestycji alternatywnych

• W przypadku pasji = rynek 3D

  • Death – śmierć kolekcjonera. Spadkobiercy dokonują sprzedaży odziedziczonych aktywów

  • Debts- długi. Kolekcjoner w obliczu bankructwa decyduje się na sprzedaż dzieła

  • Divorce- rozwód. Przedmiot kolekcjonerski pojawia się na aukcji w momencie przeprowadzania przez parę rozwodu i podziału majątku

Inwestorzy na rynku dzieł sztuki

(piramida i lecimy od góry)

1. Niemaksymalizujący zysku (muzea)

2. Inwestorzy indywidualni i instytucjonalni

3. Fundusze inwestycyjne

4. Korporacje kupujące dzieła sztuki do wystroju wnętrz firmy- wyznacznik klasy firmy/ właściciela + sygnał dla kontrahentów

Rynek dzieł sztuki- początek

• Pod koniec XIX w. amerykański magnat stalowy i kolekcjoner dzieł sztuki Henry Clay Frick stwierdził, że: „zdarza się…”wikipedia

Ogólna zasada na rynku dzieł sztuki

• Wraz z :

  • Wiekiem

  • Wzrost poziomu zamożności

  • Poziomu wykształcenia inwestora

Rośnie jego zainteresowanie rynkiem inwestycji alternatywnych, w tym dzieł sztuki

Światowy rynek funduszy inwestycyjnych- roczny napływ środków do funduszy dzieł sztuki w mln USD

• W 2011 i 2012 napływ dzieł sztuki chińskiej

• Liczba nowych funduszy inwestycyjnych od 2001 mało a dużo w 2011 i 2012

Wartość obrotów na rynku dzieł sztuki

• Wartość obrotów na globalnym rynku dzieł sztuki w 1012 r. wynosiła ok 43 mld euro, co stanowiło o 3,1 mld mniej niż w 2011 r.

Media

• Media mają duży wpływ na modę na rynku dzieł sztuki- zwłaszcza współczesnej

• Kreują gusta wśród osób rozpoczynających swoją przygodę ze sztuką