INNOWACJE NA RYNKACH FINANSOWYCH

ĆWICZENIA 1 01.10.2014

Literatura:

Kalinowski, Pronobis: Innowacje na rynkach finansowych

Innowacyjne usługi banku

Finansowe instrumenty pochodne. Ryzyko, wycena i strategie.

Na następne ćwiczenia przygotować:

• pojęcie ryzyka i niepewności, klasyfikacja ryzyka

• pojęcie instrumentu pochodnego

• znaleźć przykłady instrumentów bazowych (np. cebulki tulipana - czyli na co może być wystawiany instrument pochodny)

• klasyfikacja instrumentów pochodnych (różne kryteria klasyfikacji)

• motywy zawierania transakcji instrumentami pochodnymi (3 motywy: hedging, spekulacja i arbitraż)

Ryzyko – to statystyczne prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia losowego o charakterze negatywnym (lub też pozytywnym In plus) dla dotkniętego nim podmiotu. Ryzyko jest mierzalne, można je oszacować, jest powszechne, tym się różni od niepewności że jej policzyć się nie da.

Niepewność występuje, gdy podejmujący decyzje wie że wszystkie zdarzenia są dopuszczalne, lecz nie jest możliwe określenie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia losowego. Niepewność jest niepoliczalna, bo brak jest statystycznych parametrów dla oszacowania tego zdarzenia losowego. Niepewność dotyczy głównie zdarzeń pojedynczych, nietypowych.

Klasyfikacja ryzyka:

• ryzyko właściwe- związane z działaniem prawa wielkich liczb i odnoszące się do zjawisk o charakterze katastroficznym, jak pożary i powodzie itp.,

• ryzyko subiektywne- związane z niedoskonałością człowieka, który subiektywnie ocenia prawdopodobieństwo wystąpienia pewnych zjawisk w przyszłości,

• ryzyko obiektywne- forma absolutna niepewności, która jest związana z niemożliwością przewidzenia rozwoju niektórych zjawisk.

• ryzyko stałe (niezmienne)- dotyczy całego systemu gospodarczego (poziom inflacji, bezrobocia itp.),

• ryzyko niestałe (zmienne)- dotyczy danego przedsiębiorstwa (strajki, zagrożenie upadłością),

Kolejna klasyfikacja związana jest bezpośrednio z decyzjami rozwojowymi firmy:

• ryzyko projektu- związane z technicznymi warunkami realizacji projektu ( np. rozwiązanie sprawdzone w jednej firmie nie sprawdzi się w drugiej, gdzie jest większa skala produkcji),

• ryzyko firmy - związane z błędną oceną przez firmę inwestującą przyszłych warunków rynkowych (np. przyjęcie nierealnego poziomu rotacji należności w dniach wskutek błędnych kalkulacji),

• ryzyko właścicieli- wynikające z braku zainteresowania właścicieli różnicowaniem kierunków rozwoju firmy, które prowadzi do zminimalizowania ryzyka działalności gospodarczej

Całkowite ryzyko dzieli się na systematyczne i specyficzne:

• ryzyko systematyczne (zewnętrzne)-determinowane przez siły zewnętrzne i nie podlegające kontroli podmiotu, który jest w jego zasięgu; ryzyko to jest związane z siłami przyrody, a także z warunkami ekonomicznymi danego rynku oraz rynku globalnego (np. zmianą pogody, inflacją czy bezrobociem); ten typ ryzyka nie może być wyeliminowany przez inwestora, a za zasadnicze jego źródła uznaje się zmiany stopy procentowej, inflacji, przepisów podatkowych, sytuacji polityczno- ekonomicznej,

• ryzyko specyficzne (niesystematyczne, wewnętrzne)- obejmuje obszar działania danego podmiotu i może być przez ten podmiot kontrolowane (przyszłe zdarzenia, które można przynajmniej częściowo kontrolować); za najważniejsze przyczyny tego ryzyka uznaje się: zarządzanie firmą, konkurencję, dostępność surowców, płynność, bankructwo firmy

• ryzyko czyste (purerisk)- występuje wówczas, gdy alternatywą do obecnego stanu jest wystąpienie straty,

• ryzyko spekulacyjne (speculativerisk)- występuje wtedy, gdy nie znane przyszłe zdarzenia mogą spowodować zarówno straty jak i zyski.

• Ryzyko finansowe- Cechą charakterystyczną ryzyka finansowego jest jego mierzalność oraz możliwość bezpośredniego uchwycenia jego wpływu na wynik finansowy

• Ryzyko pozafinansowe- trudność bezpośredniego uchwycenia i zmierzenia jego wpływu na zysk realizowany przez podmiot

• Ryzyko w inwestycjach

• Ryzyko w przedsiębiorstwach

• Ryzyko bankowe

Instrument pochodny (derywat) - papier wartościowy powiązany, będący pochodną aktywów, zdarzeń lub innych charakterystyk odniesienia (nazywanych instrumentami pierwotnymi lub bazowymi), od wielkości których zależna jest jego wartość. To rodzaj instrumentu finansowego, niebędącego papierem wartościowym, którego wartość uzależniona jest od instrumentu bazowego.

Przykłady instrumentów pochodnych:

1. Opcje: kupna i sprzedaży

2. Kontrakty terminowe: futur es, forward

3. Kontrakty SWAP: procentowe, walutowe

4. Instrumenty hybrydowe

Przykłady instrumentów bazowych: kursy akcji, rentowność obligacji, wysokość stopy procentowej, wartość indeksu giełdowego, a także tak nietypowych wskaźników, jak liczba dni słonecznych, wielkość opadu śniegu czy deszczu – derywatów pogodowych, ceny towarów (surowce: ropa, miedź, płody rolne).

Klasyfikacja instrumentów pochodnych

Do najpopularniejszych instrumentów pochodnych należą:

• opcje

  • opcja amerykańska

  • opcja europejska

  • opcja azjatycka

  • opcja egzotyczna

  • opcja barierowa

• kontrakty terminowe

  • futures

  • forward (w tym m.in. kontrakty Forward Rate Agreement (FRA))

• swapy

  • swap walutowy (ang. currencyswaps)

  • IRS (ang. interest rate swap)

  • CIRS (ang. currency interest rate swap)

  • swap towarowy (ang. commodity swap)

  • CMS (ang. constant maturity swap)

  • swap inflacji (ang. inflation swap)

  • swap akcyjny (ang. equity swaps)

• kredytowe instrumenty pochodne

  • CDS (ang. credit default swap)

• opcje na stopy procentowe

  • IR Caps / Floors (ang.interest rate caps / floors) opcjena LIBOR/EUROBOR

  • Inflation Caps / Floors (ang.inflation caps / floors) opcjenazrealizowanainflacje

  • CMS Caps / Floors (ang.CMS caps / floors) opcjena rate swapu

  • opcja swapowa (ang. Swaptions)

• warranty

Motywy zawierania transakcji instrumentami pochodnymi (hedging, spekulacja i arbitraż):

1) Funkcja ubezpieczeniowa (hedging) - Transakcje terminowe, w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem niekorzystnych zmian cen lub wartości dóbr na rynku kasowym, określane są mianem transakcji hedgingowych. Głównym celem hedgingu jest przesunięcie owego ryzyka przez osobę, która chce się go pozbyć, na tę, która bierze je na siebie.

• Hedging - To strategia zabezpieczająca przed nadmiernymi wahaniami cen papierów wartościowych, polegająca na doborze do portfela aktywów o przeciwnie skorelowanych trendach.

2) Funkcja spekulacyjna- definicyjnie spekulacja jest oceną i formułowaniem oczekiwań odnośnie przyszłości określonego instrumentu, a w konsekwencji dokonania na nim transakcji. Podstawowym motywatorem do podejmowania działań spekulacyjnych na instrumentach pochodnych jest efekt dźwigni finansowej, który pozwala przy niewielkim zaangażowaniu kapitału uczestniczyć w wielokrotnie większych zyskach (w porównaniu do inwestycji w papiery wartościowe). Należy jednak mieć na uwadze, że ewentualne tempo pomnażania pieniędzy jest równoważne tempu ponoszenia straty w przypadku nietrafionej inwestycji.

• Spekulacja – jeden z motywów transakcji kupna-sprzedaży. Celem spekulacji jest osiągnięcie określonego dochodu poprzez wykorzystanie przewidywanych zmian cenowych. Przedmiotami tych transakcji są najczęściej instrumenty finansowe, dobra materialne lub nieruchomości.

Cechą spekulacji, w odróżnieniu od np. klasycznych strategii arbitrażu, jest podejmowanie ryzyka. Ponieważ podstawową funkcją rynków finansowych jest transfer ryzyka, istnienie inwestorów spekulacyjnych jest niezbędne dla ich prawidłowego funkcjonowania. Przejmują oni bowiem ryzyko od uczestników rynku pragnących się go pozbyć (zabezpieczyć ryzyko).

Co do zasady, istnienie uczestników rynku o nastawieniu spekulacyjnym, dzięki ich pozytywnemu wpływowi na wielkość obrotów, poprawia jego płynność oraz efektywność wyceny (spekulacja stabilizująca). Okresowo, ze względu na czynniki behawioralne (takie jak chciwość i strach), spekulacja może jednak przyczyniać się do pogarszania efektywności wyceny (spekulacja destabilizująca).

3) Funkcja arbitrażowa - sytuacja, w której dokonywana jest transakcja na tym samym instrumencie na dwóch lub więcej rynkach w celu wykorzystania różnic cen instrumentu i osiągnięcia zysków bez ponoszenia ryzyka. Działanie to ma na celu wykorzystanie chwilowej nierównowagi na rynkach i zgodnie z teorią niwelowanie różnicy i przyłączanie się kolejnych inwestorów wykorzystujących sytuację przyczynia się do wyrównania cen.

• Arbitraż to:

W ekonomii, łączona transakcja giełdowa kupna/sprzedaży towarów lub papierów wartościowych, umożliwiająca uzyskanie zysku bez ponoszenia ryzyka. Istotą arbitrażu jest zauważenie różnicy cen tego samego produktu na różnych rynkach lub na tym samym rynku, ale pod różnymi postaciami. W przypadku, gdy owa różnica jest większa od kosztów transakcyjnych, inwestor kupując produkt na rynku tańszym, a sprzedając na droższym osiąga zysk.

Przykład:

• kurs EUR/PLN = 4

• kurs USD/PLN = 3

• kurs EUR/USD = 1,30

• Inwestor, który posiadając np. 3000 zł kupi 1000 USD następnie wymieni je na 769,23 EUR (1000/1,30), aby w końcu zamienić 769,23 EUR na 3076,92 zł (769,23*4), osiągnie zysk (w wysokości 3076,92-3000=76,92zł). W tym wypadku dość istotną składową kosztów transakcyjnych są różnice pomiędzy ceną kupna a ceną sprzedaży waluty, które w powyższym przykładzie zostały celowo pominięte.

W bankowości, wykup papierów wartościowych na rynkach, na których notowania danych walorów są korzystne, w celu ich odsprzedaży z zyskiem na innych rynkach.

ĆWICZENIA 2 15.10.2014

Ryzyko a niepewność:

Ryzyko - niepewność mierzalna, złożona ze zdarzeń, których istnienie można zmierzyć za pomocą rachunku prawdopodobieństwa

Niepewność - przyszłe możliwości i szanse ich wystąpienia nie są znane.

Rodzaje ryzyka:

• Ryzyko czyste – w stosunku do stanu obecnego alternatywną jest wystąpienie straty (np. ryzyko kredytowe)

• Ryzyko spekulacyjne – nieznane przyszłe zdarzenia mogą spowodować zyski i straty (np. ryzyko kursu walutowego, ryzyko stopy procentowej – mogą być straty ale też zyski)

Klasyfikacja ryzyka:

1. Efekt:

• Ryzyko rynkowe – zewnętrzne wobec podmiotu gospodarującego

• Ryzyko specyficzne – wewnętrzne wobec podmiotu gospodarującego i wynikające wprost z samego podmiotu, co oznacza, że on ma lepszą możliwość oddziaływania na to ryzyko (np. ryzyko kredytowe)

1. Alternatywy wyniku

• Ryzyko czyste

• Ryzyko spekulacyjne

1. Horyzont czasu

• Ryzyko operacyjne – jest związane z bieżącą działalnością podmiotu, odnosi się do krótkiego okresu czasu

• Ryzyko strategiczne – będzie widoczne w długim okresie czasu

1. Postęp technologiczny

• Ryzyko statyczne – niezależne od postępu technologicznego (np. ryzyko kredytowe)

• Ryzyko dynamiczne – zależne od postępu technologicznego

1. Mierzalność skutków

• Ryzyko finansowe – czyli ilościowe albo mierzalne. Można je wyrazić liczbowo i starać się mierzyć to ryzyko.

• Ryzyko pozafinansowe – inaczej jakościowe albo niemierzalne.

Ryzyko rynkowe:

• Ryzyko stopy procentowej

• Ryzyko walutowe

• Ryzyko rynku

• Ryzyko siły nabywczej

• Ryzyko polityczne

• Ryzyko wydarzeń

Ryzyko specyficzne:

• Ryzyko niedotrzymania warunków

• Ryzyko zarządzania

• Ryzyko biznesu

• Ryzyko finansowe

• Ryzyko płynności

• Ryzyko bankructwa

Innowacje finansowe:

1. Instytucjonalne:

• Oddziałują na sektor finansowy jako całość

• Związane ze zmianą jego struktury, powstawaniem nowych form organizacyjnych, typów pośredników finansowych, nowych rynków bądź zmianami regulacyjnymi i nadzorczymi

• Np. banki wirtualne, fundusze venture capital

1. Procesowe:

• Przeważnie związane z postępem technologicznym

• Nowe procesy (techniki) branżowe, prowadzące do zwiększenia efektywności, ekspansji rynkowej itd., takie jak nowe rozwiązania w zakresie wyceny transakcji finansowych

• Np. Value At Risk, wykupy lewarowane (LBO), credit-scoring

1. Nowe produkty:

• Nowe lub zmodyfikowane usługi (instrument) finansowe o charakterze kredytowym, depozytowym, ubezpieczeniowym, leasingowym, itd.

• Wprowadzane w odpowiedzi na zmiany w popycie rynkowym

• Np. ETF, instrumenty pochodne, e-banking

Źródła powstania innowacji:

• Niestabilność finansowa – nieoczekiwana zmienność otoczenia finansowego

• Rozwój technologii informacyjnej – obniżenie kosztu dostarczenia nowych usług

• Zmiany w warunkach rynkowych – m.in. wzrost integracji krajowych i zagranicznych rynków finansowych

• Zmiany w regulacjach prawnych ( najczęściej zmiany w systemach podatkowych)

Finansowe instrumenty pochodne:

Instrument pochodny (derywat) – jest rodzajem uprawnienia do zrealizowania w przyszłości pewnej operacji ekonomicznej po z góry ustalonej cenie, której przedmiotem jest określony instrument bazowy.

Instrument bazowy:

• Towar (surowce, energia elektryczna)

• Zdarzenie faktyczne 9zjawiska klimatyczne)

• Instrument finansowy (np. papier wartościowy)

• Inna kategoria finansowa, ekonomiczna (kurs walutowy, stopa procentowa)

1997 r. – wprowadzono pogodowe instrumenty pochodne w USA

Podział instrumentów pochodnych – rodzaj:

• Na instrumenty finansowe

• Walutowe

• Kredytowe

• Towarowe

Podział instrumentów pochodnych – sposób konstrukcji:

• Klasyczne – ma charakter standardowy i znajduje się w powszechnym obrocie (np. kontrakty terminowe lub opcje)

• Egzotyczne – np. walutowe instrumenty pochodne – jakieś niestandardowe instrumenty bazowe, albo sposób funkcjonowania tego kontraktu albo jego przebieg, czyli mają takie specyficzne cechy

Podział instrumentów pochodnych – charakter relacji między stronami:

• Symetryczne / bezwarunkowe – prawa i obowiązki są takie same (np. kontrakt terminowy)

• Niesymetryczne, warunkowe – prawa i obowiązki będą różne (np. opcja)

Podział instrumentów pochodnych - miejsce i warunki zawierania transakcji:

• Giełdowe – mają charakter wystandarowany

• Pozagiełdowe (OTC) – poza rynkiem regulowanym.

Podział instrumentów pochodnych – sposób rozliczenia kontraktu:

• Z rozliczeniem rzeczywistym – polega na tym, że w dniu rozliczenia kontraktu następuje fizyczna dostawa aktywu bazowego

• Z rozliczeniem nierzeczywistym – nie ma fizycznej dostawy aktywu bazowego, a rozliczeniu podlegają jedynie różnice między ceną aktywu na rynku bazowym a ceną przyjętą w kontrakcie

Kontrakty terminowe:

Transakcja terminowa – jej przedmiotem jest kontrakt terminowy. Obie strony transakcji są zobligowane do bezwarunkowego kupna / sprzedaży określonego aktywu w ściśle określonym momencie w przyszłości.

Kontrakt forward – ma charakter niestandaryzowany i występuje poza obrotem giełdowym. Strony kontraktu zawierają umowę, której warunki ustalane są indywidualnie i dotyczą:

• Przedmiotu kontraktu

• Jego wielkości

• Ceny wykonania kontraktu

• Miejsca i terminu dostawy

• Sposobu rozliczenia

Kontrakt futures – znormalizowana forma kontraktu forward. Jest przedmiotem obrotu na rynkach regulowanych i podlega standaryzacji

Kontrakt forward a futures:

Kategoria	Forward	Futures
Miejsce obrotu	Rynek nieregulowany	giełda
Uczestnicy rynku	Instytucje finansowe i ich klienci	Inwestorzy instytucjonalni i indywidualni
Standaryzacja kontraktu	Brak	Standaryzowany
Zabezpieczenie kontraktu	Zaufanie handlowe	Depozyt zabezpieczający
Koszty transakcji	Spread między cenami bid i offer	Prowizja

.

Przygotować:

1. Co to jest w przypadku kontraktów terminowych – cena terminowa

2. Co to jest pozycja długa i krótka w kontrakcie terminowym

3. Kiedy mamy zysk i stratę na długiej i krótkiej pozycji

Będziemy liczyć zadania i przynieść kalkulator !

Kontrakt terminowy - jest to dwustronna umowa, w której kupujący zobowiązuje się do kupna a sprzedający do sprzedaży określonej ilości towaru (akcji, obligacji), zwanego instrumentem bazowym, w ściśle określonym terminie i po określonej cenie. W przypadku kontraktów terminowych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie nie następuje fizyczna dostawa instrumentu bazowego lecz rozliczenie pieniężne (rozliczane są jedynie zyski i straty z zajmowanych pozycji). W tym celu każda ze stron kontraktu, kupujący i sprzedający musi wpłacić depozyt zabezpieczający, stanowiący jedynie określony procent jego wartości na poczet ewentualnych strat (depozyt ten jest utrzymywany na rachunku klienta, na oddzielnym subkoncie).

Cena terminowa kontraktu (futures/forward price) –cena określana przez dwie strony na rynku, oznacza cenę dostawy, jaka zostałaby wynegocjowana gdyby umowę podpisano w danym momencie; zmienia się na rynku każdego dnia. Cena, według której strony przeprowadzą transakcje w przyszłości.

Podstawowa formuła wyceny kontraktu futures jest następująca:

• – cena terminowa

• – wartość bieżąca instrumentu bazowego

• – stopa procentowa wolna od ryzyka w stosunku rocznym

• – czas do wygaśnięcia kontraktu terminowego w latach

W zależności od typu kontraktu i przewidywanych wydarzeń powyższa formuła może ulegać modyfikacjom – jednym z często wykorzystywanych wzorów jest m.in.

gdzie – czas do wygaśnięcia kontraktu terminowego w latach, przy innych oznaczeniach jak powyżej.

Pozycja długa (long):

Otwierającym i posiadaczem długiej pozycji jest nabywca kontraktu terminowego, przez co zobowiązuje się on do przyjęcia (kupna) w przyszłości określonej ilości instrumentu bazowego po ustalonej cenie. Zajmując długą pozycję inwestor oczekuje więc wzrostu ceny instrumentu bazowego licząc, że w momencie wygaśnięcia kontraktu będzie ona wyższa niż zapłacona w momencie zawarcia transakcji. Jeżeli przewidywania te okażą się słuszne, inwestor nabywa (przyjmuje) instrument bazowy po cenie ustalonej w transakcji, czyli mniejszej niż aktualna na rynku kasowym, w postaci fizycznej bądź rozliczenia finansowego. Powstała w ten sposób różnica stanowi zysk posiadacza długiej pozycji. Jeżeli cena na rynku kasowym w momencie rozliczenia jest niższa niż ustalona w chwili zawarcia kontraktu, wówczas kupujący zobowiązany jest nabyć instrument bazowy drożej niż wynosi jego rzeczywista cena ponosząc tym samym stratę.

Pozycja krótka (short):

Otwierającym i posiadaczem krótkiej pozycji jest sprzedający kontrakt terminowy, przez co zobowiązuje się on do dostarczenia (zbycia) w przyszłości określonej ilości instrumentu bazowego po ustalonej cenie. W tym wypadku oczekiwania inwestora są więc przeciwne do otwierającego długą pozycję i spodziewa się on, że w momencie wygaśnięcia rzeczywista cena instrumentu bazowego będzie niższa w stosunku do ustalonej w kontrakcie. Jeżeli założenia te sprawdzą się, realizując swe zobowiązania inwestor nabywa instrument bazowy na rynku kasowym, po czym sprzedaje go (dostarcza) po wyższej cenie wynikającej z kontraktu osiągając tym samym zysk równy iloczynowi różnicy kursów i ilości instrumentu bazowego. Jeżeli natomiast rzeczywisty kurs w momencie wygaśnięcia jest wyższy niż ustalony w kontrakcie, sprzedający zmuszony jest nabyć instrument bazowy i dostarczyć go po niższej cenie, zgodnie z umową, ponosząc tym samym stratę równą iloczynowi tej różnicy i ilości instrumentu.

ĆWICZENIA 3 29.10.2014

Cena terminowa

• Cena bieżąca- dla transakcji natychmiastowym

• Cena terminowa- w przypadku transakcji realizowanych na tych aktywach w czasie przyszłym

Kontrakt terminowy- ma charakter bezwarunkowy; musi być zrealizowany po cenie terminowej bez względu na to czy jest ona korzystniejsza czy nie

Zajmowanie pozycji na kontraktach terminowych

• Pozycja długa

• Pozycja krótka

Pozycja długa

• Zakup kontraktu terminowego i zobowiązanie do kupna w przyszłości określonej ilości aktywu bazowego o cenie terminowej

• Inwestor zakłada więc wzrost ceny instrumentu bazowego, oczekując, że w momencie rozliczenia kontraktu będzie ona wyższa od ceny wynikającej z zawartej transakcji terminowej

Np.

Walutowy kontrakt terminowy USD/PLN

Pozycja długa	Pozycja krótka
Importer 100 000 USD t=0 1M t=1 USD/PLN KK1 3,3000 3,2000 (boi się wzrostu) KT 3,2000 KK2 3,1000 KK- kurs kasowy KT- kurs terminowy - Kurs terminowy obowiązuje importera zawsze, nawet, gdy kurs będzie niższy (2,1000), wtedy importer poniesie stratę.	Eksporter 100 000 USD t=0 1M t=1 USD/PLN KK1 3,3000 3,2000 (obawia się spadku kursu) KT 3,2000 KK2 3,1000 Spadek(z 3,2000 do 3,1000) więc KT 3,2000 to zysk. Gdyby został przy KK2 to miałby stratę - Eksporter boi się spadku kursu. Gdy kurs będzie wyższy (3,3000) poniesie stratę, bo musi zrealizować transakcję po kursie terminowym.

Profil wypłat

Strona kontraktu	Wzrost ceny instrumentu podstawowego	Spadek ceny instrumentu podstawowego
Pozycja długa	Zysk (byk)	Strata (niedźwiedź)
Pozycja krótka	strata	zysk

Pozycja krótka

• Sprzedaż kontraktu terminowego

• Sprzedaż w przyszłości określonej ilości instrumentu bazowego

• Inwestor spodziewa się spadku ceny instrumenty bazowego

• Oczekuje się, że cena instrumentu bazowego będzie niższa od ustalonej ceny terminowej

Nowoczesne instrumenty płatnicze

Płatność

• Transfer środków pieniężnych z rachunku dłużnika na rachunek wierzyciela

• Wypełnienie i uwolnienie się od zobowiązania przez nieodwołalne złożenie przez dłużnika(płatnika) bezwarunkowego roszczenia wobec strony trzeciej(np. baku komercyjnego lub centralnego) akceptowalnego dla wierzyciela (beneficjenta).

Podział płatności ze względu na wartość płatności

• Detaliczne (mniej niż 1 mln zł); przekazywane przy wykorzystaniu KIR lub krajowych banków komercyjnych

• Wysokokwotowe (ponad 1 mln); rozliczane przy dużym wykorzystaniu infrastruktury banku centralnego

Podział płatności ze względu na regularność:

• Regularne

• Nieregularne

Podział płatności ze względu na zaangażowanie gotówki

• Płatności gotówkowe(fizyczny udział gotówki w przeprowadzaniu transakcji):

  • Płatności z rozliczeniem gotówkowym - na etapie i inicjacji i finalizacji pojawia się pieniądz gotówkowy

  • Płatności z rozliczeniem bezgotówkowym- na etapie inicjacji pojawia się pieniądz gotówkowy, a na etapie finalizacji już tego pieniądza nie ma

• Płatności bezgotówkowe

Płatność- etapy:

• Inicjacja (inicjalizacja) płatności- dokonanie polecenia zapłaty

• Finalizacja płatności- druga strona otrzymuje środki

Zadanie 1: Dokonaj podziału następujących rodzajów płatności na gotówkowe (z rozliczeniem gotówkowym i bezgotówkowym) oraz bezgotówkowe:

• Banknoty i monety - płatności gotówkowe, rozliczenie gotówkowe

• Gotówkowa wpłata na rachunek bankowy - płatność gotówkowa, rozliczenie bezgotówkowe

• Przekaz pieniężny - płatność gotówkowa, rozliczenie gotówkowe

• Polecenie przelewu - płatność bezgotówkowa

• Płatność telefonem komórkowym - płatność bezgotówkowa

• Płatność gotówką przy odbiorze towaru na poczcie lub u kuriera - płatność gotówkowa, rozliczenie gotówkowe / płatność gotówkowa, rozliczenie bezgotówkowe

• Kupony internetowe typu pre-paid - płatność bezgotówkowa(jeżeli kupujemy w Internecie i realizujemy go też w Internecie) lub płatność gotówkowa z rozliczeniem bezgotówkowym

• Polecenie zapłaty - płatność bezgotówkowa (odwrotność polecenia przelewu - stroną inicjującą jest wierzyciel)

• Płatność gotówką przy odbiorze towaru w wyznaczonym punkcie - płatność gotówkowa, rozliczenie gotówkowe / płatność gotówkowa, rozliczenie bezgotówkowe

• Serwisy obsługujące płatności internetowe (np. pay pal) - płatność bezgotówkowa

• Czek podróżny - płatność gotówkowa, rozliczenie gotówkowe

Rodzaje płatności ze względu na zaangażowanie gotówki

(tabela do tej publikacji) można ściągnąć

**Michał Polasik, Krzysztof Maciejewski- Innowacyjne usługi płatnicze w Polsce i na świecie. Materiały i studia nbp, zeszyt nr 241 z 2009 r. -> tam są dostępne tabele i można je ściągnąć (tylko pierwsza część nas interesuje)

Innowacyjne usługi płatnicze

Usługi wnoszące istotną nowość do obecnie powszechnie wykorzystywanych usług płatniczych, w szczególności usługi dopiero wprowadzane na rynek

Kryterium podziału instrumentów płatniczych ze względu na różnicę czasu pomiędzy dokonaniem transakcji a zapłaty:

• Instrumenty przedpłacone (zapłać wcześniej – pay before), np. karta przedpłacona, kupony pre-paid

• Instrumenty opłacane w chwili użycia ( zapłać teraz- pay now), np. karta debetowa- w momencie dokonania płatności, schodzą nam pieniądze z rachunku

• Instrumenty opłacane po dniu użycia (zapłać później- pay later), np. karta kredytowa – później spłacamy zadłużenie (można płatność rozłożyć na raty), karta obciążeniowa- powiązana z ROR-em, a spłata następuje jednorazowo z RORu w określonym momencie w przyszłości- nie można na raty rozłożyć; sms-premium

Podział instrumentów płatniczych ze względu na ich fizyczną formę:

• Papierowe( np. polecenie przelewu składane na papierze w banku)

• Kartowe

• Uniwersalne urządzenia komunikacyjne (np. tablet, telefon komórkowy)

• Stricte elektroniczne( np. karta do płatności w Internecie, serwisy do płatności wirtualnych, aplikacje umożliwiające dokonanie płatności)

Stopień innowacyjności wybranych form płatności

(tabela z publikacji)

• Karta debetowa- rozwiązanie nieinnowacyjne, gdyż funkcjonuje ona od około lat 90tych

Karta zbliżeniowa

• W przypadku płatności do 50 zł nie jest wymagane potwierdzenie płatności kodem PIN

• Musi być w sklepie odpowiedni terminal

• Autoryzacja ma charakter off-line (brak zapytania do centrum rozliczeniowego i banku) – można nią płacić nawet gdy nie ma środków na koncie, ale jest ot nielegalne wówczas zazwyczaj płaci się odsetki karne od przekroczenia salda

• Możliwość dokonywania transakcji kradzioną kartą

• Pierwszy bank BZWBK wprowadził kartę zbliżeniową w 2007r.

Karta 3D-Secure

• Karta, w której dodatkowym zabezpieczeniem transakcji jest kod generowany przez token lub hasło otrzymane smsem

• Zabezpieczenie to jest stosowane przy płatnościach zdalnych, niewymagających fizycznego użycia karty

• Hasło nigdy nie jest identyczne z kodem PIN

• Dodatkowe potwierdzenie transakcji ma miejsce w systemie bankowym

Zadanie domowe:

• Jakie jest historyczne uzasadnienie karty wypukłej

• Co to jest serwis płatności wirtualnych

• Serwis płatności wirtualnych połączonych z rachunkiem ESCROW (jakie jest wykorzystanie tego rachunku w transakcjach zdalnych)

• Co to jest integrator płatności

• Co jest charakterystyką płatności mobilnych

Pobrać: - Michał Polasik, Krzysztof Maciejewski – Innowacyjne usługi płatnicze w Polsce i na świecie, materiały i studia NBP, zeszyt nr 241 z 2009 r. w PDF

• Rodzaje płatności ze względu na zaangażowanie gotówki (tabelka)

• Stopień innowacyjności wybranych form płatności

Dane jakie trzeba podać płacąc kartą w internecie:

- nr karty; - data ważności; - rodzaj karty; - imię i nazwisko posiadacza karty

Ale też kod: - CVV2 (dla VISA)

- CVC2 (dla MasterCard)

Jakie jest historyczne uzasadnienie karty wypukłej ?

Wypukłe (embosowane) – informacje o karcie, takie jak nazwa posiadacza, numer karty, data ważności są wytłoczone na karcie. Obecnie "czyste" karty wypukłe są praktycznie niespotykane. Zwykle posiadają również pasek magnetyczny lub chip. Wypukłość liter pozwala na zastosowanie karty w imprinterach (tzw. żelazkach) umożliwiających dokonanie transakcji płatniczej manualnie, tj. bez urządzeń elektronicznych.

Imprinter – urządzenie służące do ręcznej akceptacji tłoczonych kart bankowych. Zwane są również żelazkami bądź ręcznymi powielaczami. Obecnie prawie całkiem zastąpione przez nowocześniejsze urządzenia elektroniczne, wykorzystywane w sytuacjach awaryjnych.

Rodzaje płatności ze względu na zaangażowanie gotówki:

Stopień innowacyjności i obszar zastosowania wybranych metod płatności:

Serwisy płatności wirtualnych (np. paypal lub PayU):

• Opierają się na własnych (pozabankowych) systemach rozliczeń, są to płatności realizowane za pośrednictwem serwisów płatności wirtualnych.

• Obsługują one głównie transakcje pomiędzy osobami fizycznymi handlującymi na internetowych aukcjach, ale także zakupy w niewielkich sklepach internetowych.

• Działalność serwisów płatności wirtualnych opiera się zazwyczaj na oferowaniu specjalnych kont, które są w istocie portmonetkami elektronicznymi (niebędącymi rachunkami bankowymi), za pomocą których następuje transfer środków pomiędzy nadawcą i odbiorcą płatności.

• Osoba dokonująca transakcji (po wcześniejszej rejestracji) loguje się do serwisu i zleca płatność, podając jedynie kwotę, tytuł transakcji oraz e-mail odbiorcy (nie jest wymagana znajomość danych osobowych odbiorcy).

• Konieczne jest wskazanie przez zleceniodawcę źródła pochodzenia środków, które posłużą do dokonania płatności. Środki te można wprowadzić do systemu za pośrednictwem karty kredytowej, przelewu bankowego lub e-przelewu, a także można wykorzystać w tym celu środki zgromadzone wcześniej na koncie portmonetki elektronicznej (przy czym klient nie musi mieć konta bankowego).

• Serwisy płatności wirtualnych są bardziej otwarte i elastyczne w porównaniu z innymi metodami płatności internetowych, gdyż środki można przesłać dowolnej osobie, która ma e-mail, nawet jeśli nie jest jeszcze uczestnikiem systemu.

• Wadą serwisów płatności wirtualnych jest stosunkowo niski poziom bezpieczeństwa, wynikający ze stosowania w większości przypadków prostych metod uwierzytelniania (adres e-mail i hasło statyczne).

Serwis płatności wirtualnych połączonych z rachunkiem ESCROW

(jakie jest wykorzystanie tego rachunku w transakcjach wirtualnych):

- Efektywną metodą zabezpieczania transakcji internetowych przed ryzykiem nieuczciwego zachowania kontrahenta okazało się innowacyjne zastosowanie koncepcji tzw. rachunku Escrow i zintegrowanie go z funkcjonalnością serwisu płatności wirtualnych. Pierwotnie Escrow to określenie stosowane w języku angielskim na depozyt lub pisemne zobowiązanie wręczone osobie trzeciej celem wydania osobie upoważnionej (po spełnieniu przez nią określonych warunków lub po upływie określonego czasu). Rachunki Escrow zaczęły być stosowane już kilkadziesiąt lat temu w Stanach Zjednoczonych do zabezpieczania transakcji na rynku nieruchomości. Cechą charakterystyczną transakcji na tym rynku jest ryzyko wynikające z długiego okresu realizacji umów o dużej wartości. Rachunek Escrow pozwala zabezpieczyć interesy inwestora i dewelopera, poprzez otwarcie w banku specjalnego rachunku powierniczego, na którym kupujący gromadzi środki na inwestycję. Środki są zablokowane na rachunku do momentu wywiązania się przez dewelopera z umowy, po czym są mu przekazywane. Zachęca to dewelopera do właściwego i terminowego wykonania kontraktu, a jednocześnie gwarantuje mu, że inwestor jest wypłacalny. Od kilku lat również w Polsce rachunek Escrow (często pod nazwą „rachunek powierniczy” lub „zastrzeżony”) jest oferowany przez banki klientom korporacyjnym, głównie w celu finansowania inwestycji na rynku nieruchomości, chociaż nie jest on jak na razie tak powszechny jak jest w Stanach Zjednoczonych. Rachunki (bądź usługi) Escrow oferowane przez banki są związane ze znacznymi opłatami stałymi, ze względu na bezpośrednie zaangażowanie banku w weryfikację wykonania kontraktu, a zatem ich stosowanie jest opłacalne tylko przy transakcjach o dużej wartości. Rozwój technologii internetowych pozwolił na zastosowanie koncepcji rachunku Escrow w transakcjach elektronicznych, w tym transakcjach o niewielkiej wartości. Jako pierwsze zastosowały ją serwisy płatności wirtualnych pod koniec lat 90. XX w. (w Polsce był to serwis PayU w 2001 r.). W ten sposób powstało całkowicie nowe rozwiązanie służące do zabezpieczania transakcji elektronicznych, działające na podstawie zautomatyzowanego serwisu internetowego w czasie rzeczywistym. Internetowe usługi Escrow są wykorzystywane głównie do obsługi płatności detalicznych dokonywanych na aukcjach internetowych (segment C2C), a w mniejszym stopniu także w sklepach internetowych

(segment B2C). Internetowy rachunek Escrow jest rodzajem trójstronnej umowy zawieranej pomiędzy kupującym, sprzedającym oraz pośrednikiem, w tym przypadku serwisem płatniczym. Realizacja płatności w systemie Escrow przebiega zazwyczaj w pięciu etapach:

(1) Następuje uzgodnienie warunków transakcji pomiędzy kupującym a sprzedającym , którzy ustalają wykorzystanie systemu Escrow. Kupujący definiuje płatność określając wysokość kwoty i sposób zapłaty oraz otwiera rachunek Escrow. Sprzedający otrzymuje informację z systemu o otwarciu rachunku Escrow, weryfikuje zgodność danych z umową i zatwierdza kwotę zdefiniowaną przez kupującego.

(2) Kupujący dokonuje wpłaty na rachunek Escrow środków przeznaczonych na realizację płatności (zazwyczaj za pomocą przelewu bankowego lub obciążenia karty kredytowej). Środki zostają zablokowane na rachunku i nie są dostępne ani dla kupującego ani dla sprzedającego. Sprzedający otrzymuje przez internet potwierdzenie z serwisu płatniczego, że środki zostały zdeponowane.

(3) Sprzedający jest zobowiązany do wysłania towaru do kupującego (przesyłką poleconą za potwierdzeniem odbioru) lub spełnienia innego świadczenia na rzecz kupującego w terminie ustalonym w umowie. Pośrednik może sprawdzić nadanie przesyłki przez sprzedawcę oraz jej otrzymanie przez kupującego.

(4) Kupujący sprawdza czy dostarczony mu towar (lub wykonana usługa) jest zgodny z warunkami umowy, a jeżeli tak, to akceptuje wykonanie zobowiązania przez sprzedającego za pośrednictwem internetowego systemu rachunku Escrow. Natomiast jeżeli otrzymany towar jest niezgodny z warunkami umowy, kupujący ma prawo do zgłoszenia reklamacji i żądania zwrotu pieniędzy zablokowanych na rachunku Escrow.

(5) Środki na rachunku Escrow zostają odblokowane i przekazane sprzedającemu.

Czyli są trzy strony: Kupujący, sprzedawca oraz rachunek Escrow.

Integrator płatności:

(Systemy integrujące płatności internetowe)

- Bardzo duża liczba dostępnych metod płatności w handlu internetowym powoduje, że dla wielu sklepów internetowych zarządzanie ich obsługą jest kłopotliwe i kosztowane, zwłaszcza że w przypadku niektórych metod (np. kart płatniczych) występują stałe koszty utrzymywania gotowości do akceptacji. W związku z tym podmioty o niewielkich obrotach często ograniczają liczbę akceptowanych metod płatności do kilku najpopularniejszych wśród klientów lub takich, których akceptację są w stanie samodzielnie prowadzić(organizacyjnie i technicznie). Wiąże się to jednak z utratą części potencjalnych klientów, którzy preferują inne metody płatności. Sytuacja ta powodowała powstanie podmiotów specjalizujących się w integracji wielu metod płatności.

Zintegrowany serwis płatności internetowych (ZSPI) - to firma pośrednicząca w wielu rodzajach płatności na rzecz sklepów i usługodawców internetowych. Na podstawie jednej (lub kilku) umów ze sklepem serwis ten zapewnia automatyczną obsługę wielu kanałów płatności, w sposób nieangażujący w ten proces sklepu. Sklep internetowy otrzymuje środki na rachunek istniejący w systemie lub przelewem na konto bankowe i nie musi samodzielnie obsługiwać kanałów płatności. Zazwyczaj wszystkie kanały płatności (lub większość) są w ofercie zintegrowanego serwisu płatności objęte taką samą prowizją od wartości (przeważnie 2,8–3,5%), w związku z czym z punktu widzenia sklepu wybór konkretnego kanału przez klienta nie ma znaczenia. Z kolei klient uzyskuje dostęp do wszystkich metod płatności za towar lub usługę w sklepie internetowym. W szczególności akceptowane są płatności: kartami kredytowymi, e-przelewem, Premium SMS, płatności mobilne, kuponami internetowymi i w kasie sklepu oraz tradycyjnym przelewem lub poprzez wpłatę na poczcie. Najważniejszymi integratorami płatności działającymi na polskim rynku są: eCard SA, Płatności.pl (serwis należący do firmy PayU, działającej jako agent rozliczeniowy) i BLUEPAY oraz firmy Dotpay (firma brytyjska działająca dawniej jako AllPay) i Przelewy24. Przykładowa transakcja z punktu widzenia klienta przebiega w następujących etapach:

1. Po wybraniu towaru w sklepie internetowym klient wybiera z listy dostępnych metod płatności zapłatę poprzez zintegrowany serwis płatności internetowych (zazwyczaj podana jest marka konkretnego integratora).

2. Następnie klient zostaje przekierowany na stronę tego serwisu.

3. Wybiera tam jedną z wielu dostępnych metod płatności, które obsługuje serwis.

4. Kolejne etapy transakcji przebiegają odpowiednio dla danej metody płatności.

5. Po dokonaniu płatności serwis informuje sklep internetowy o jej realizacji w ciągu kilku minut. Środki są przekazywane na konto bankowe sklepu następnego dnia lub co kilka dni.

Charakterystyka płatności mobilnych:

Płatności mobilne (m-płatności) to wszelkie operacje płatnicze dokonywane przy użyciu urządzeń mobilnych (przenośnych), takich jak telefony komórkowe czy palmtopy (komputery kieszonkowe), jednak ze względu na szybki rozwój technologii informatycznych i ich zastosowań użytkowych można oczekiwać, że także inne urządzenia będą wykorzystywane w celach płatniczych. Zgodnie z definicją podawaną przez Europejski Bank Centralny są to takie płatności, przy których urządzenie przenośne (np. telefon komórkowy) jest używane przynajmniej do zainicjowania polecenia płatności, a potencjalnie także do przekazywania środków pieniężnych. Urządzenie przenośne staje się w tym przypadku narzędziem płatności elektronicznej, które umożliwia realizację płatności w dowolnym miejscu. Mogą to być transakcje zarówno w tradycyjnym punkcie sprzedaży (w sklepie, na stacji benzynowej, itp.), jak i realizowane zdalnie, np. z wykorzystaniem Internetu (e-commerce). Płatności mobilne mogą mieć w związku z tym dużo szersze zastosowanie od płatności internetowych, gdyż można ich dokonywać wszędzie tam, gdzie można ze sobą zabrać dane urządzenie (np. w komunikacji miejskiej, urzędach publicznych oraz pozostałych lokalizacjach).

ĆWICZENIA 4 12.11.2014

Płatność Pay-By-Link:

• Płatność przelewem elektronicznym

• Przelew automatycznie generowany i przedstawiony klientowi do akceptacji (nie trzeba wpisywać wszystkich danych do przelewu)

• Najczęściej klient jest przekierowywany na stronę swojego banku i tam realizuje transakcje

Serwisy płatności wirtualnych (np. PayPal lub PayU):

• Opierają się na własnych (pozabankowych) systemach rozliczeń, są to płatności realizowane za pośrednictwem serwisów płatności wirtualnych.

• Obsługują one głównie transakcje pomiędzy osobami fizycznymi handlującymi na internetowych aukcjach, ale także zakupy w niewielkich sklepach internetowych.

• Działalność serwisów płatności wirtualnych opiera się zazwyczaj na oferowaniu specjalnych kont, które są w istocie portmonetkami elektronicznymi (niebędącymi rachunkami bankowymi), za pomocą których następuje transfer środków pomiędzy nadawcą i odbiorcą płatności.

• Osoba dokonująca transakcji (po wcześniejszej rejestracji) loguje się do serwisu i zleca płatność, podając jedynie kwotę, tytuł transakcji oraz e-mail odbiorcy (nie jest wymagana znajomość danych osobowych odbiorcy).

• Konieczne jest wskazanie przez zleceniodawcę źródła pochodzenia środków, które posłużą do dokonania płatności. Środki te można wprowadzić do systemu za pośrednictwem karty kredytowej, przelewu bankowego lub e-przelewu, a także można wykorzystać w tym celu środki zgromadzone wcześniej na koncie portmonetki elektronicznej (przy czym klient nie musi mieć konta bankowego).

• Serwisy płatności wirtualnych są bardziej otwarte i elastyczne w porównaniu z innymi metodami płatności internetowych, gdyż środki można przesłać dowolnej osobie, która ma e-mail, nawet jeśli nie jest jeszcze uczestnikiem systemu.

• Wadą serwisów płatności wirtualnych jest stosunkowo niski poziom bezpieczeństwa, wynikający ze stosowania w większości przypadków prostych metod uwierzytelniania (adres e-mail i hasło statyczne).

Serwis płatności wirtualnych:

• Przeznaczony do transakcji internetowych

• Opiera się na pozabankowym systemie rozliczeń

• Opiera się na funkcjonowaniu kont (nie są to konta bankowe), będących elektronicznymi portmonetkami, za pomocą których dokonuje się transfer środków między stronami transakcji.

Przebieg transakcji:

• Klient wybiera towar ora metodę płatności (serwis transakcji wirtualnych)

• Klient wchodzi na stronę serwisu, podaje e-mail i hasło

• Klient wypełnia formularz, podaje e-mail sprzedawcy i kwotę

• Klient podaje źródło pieniędzy i otrzymuje e-mail z potwierdzeniem transakcji

• Sprzedawca wysyła towar

Rachunek Escrow:

• Zintegrowany z serwisem płatności wirtualnych

• Rodzaj rachunku powierniczego, powiernikiem jest bank (zastosowany po raz pierwszy w USA na rynku nieruchomości)

• Wykorzystywane przede wszystkim na aukcjach internetowych

• Trójstronna umowa (kupujący, sprzedający, pośrednik)

Powierzający (kupujący, dłużnik) wpłaca środki zgodnie z umową kupna na rachunek powierniczy do banku, a bank wypłaca te środki beneficjentowi, gdy wykona on usługę zgodnie z umową, czyli bank mu zapłaci gdy wykona określone świadczenie kupującemu i kupujący będzie zadowolony.

Etapy:

1. Uzgodnienie warunków transakcji

2. Otwarcie rachunku ESCROW

3. Otrzymanie informacji o otwarciu rachunku Escrow

4. Dokonanie wpłaty na rachunek Escrow

5. Otrzymanie informacji, że środki zostały zdeponowane na rachunku Escrow

6. Wysyłka towaru

7. Akceptacja wykonania zobowiązania (np. stwierdzenie, że towar jest zgodny z umową)

8. Środki na rachunku są przekazywane sprzedającemu

Integratory płatności:

• Zapewnienie automatycznej obsługi wielu kanałów płatności bez angażowania sklepu internetowego

• W szczególności akceptuje się płatności:

• Kartami płatniczymi

• E-przelewem

• Premium SMS

• Kuponami internetowymi, tradycyjnym przelewem

Przebieg:

• Po wybraniu towaru w sklepie internetowym klient wybiera z listy dostępnych metod płatności zapłatę poprzez zintegrowany serwis płatności internetowych 9zazwyczaj podana jest marka konkretnego integratora)

• Następnie klient zostaje przekierowany na stronę tego serwisu

• Wybiera tam jedną z wielu dostępnych metod płatności, które obsługuje serwis

• Kolejne etapy transakcji przebiegają odpowiednio dla danej metody płatności

• Po dokonaniu płatności serwis informuje sklep internetowy o jej realizacji w ciągu kilku metod. Środki są przekazywane na konto bankowe sklepu następnego dnia lub co kilka dni,

Płatności mobilne:

• Płatności przy użyciu urządzenia przenośnego

• Modele płatności mobilnych:

• Oparte o połączenie telekomunikacyjne w standardzie GSM

• Oparte o technologię krótkiego zasięgu NFC (ta sama technologia co w karcie zbliżeniowej)

• Oparte o łączność internetową

PayPal Moblie – kanały komunikacji:

• Poprzez mobilny Internet (przesłanie środków na nr telefonu bądź e-mail odbiorcy odbywa się przy użyciu przeglądarki internetowej

• W formie wiadomości tekstowej wysyłanej specjalny nr telefonu PayPal; wiadomość zawiera nr telefonu odbiorcy i kwotę

• Poprzez połączenie głosowe (automatyczny serwis telefoniczny PayPal)

mPay (2007 r.):

Podmioty: Klient, sprzedawca, agent rozliczeniowy, bank

KLIENT Sprzedawca

Agent rozliczeniowy Bank Pomijając pierwszy etap

To wszystko dokonuje się bez banku

1. Trzeba założyć konto albo rachunek, gdzie będziemy gromadzić środki, a więc pierwszy etap to zasilenie rachunku w systemie mPay

2. Przekazanie nr telefonu na którym jest realizowana płatność

3. Inicjacja transakcji i wprowadzenie danych tej transakcji

4. Otrzymanie informacji zwrotnej z potwierdzeniem danych transakcji i prośbą o weryfikację

5. Autoryzacja transakcji kodem pin

6. Agent rozliczeniowy czyli mPay przekazuje informację o realizacji transakcji sprzedawcy i w tym samym czasie przesyła jej potwierdzenie

Bankowość prywatna:

Rodzaje bankowej obsługi klienta indywidualnego:

• Bankowość detaliczna – retail banking

• Bankowość osobista – personal banking

• Bankowość prywatna – private banking

Istota bankowości prywatnej:

• Zindywidualizowany i kompleksowy system finansowej obsługi przez bank zamożnych klientów indywidualnych.

• Żeby zostać zaklasyfikowanym do klientów z segmentu bankowości prywatnej trzeba dysponować majątkiem w wysokości przeważnie 1 mln zł

Oferta private banking:

• Prowadzenie rachunków bankowych

• Wydawanie kart płatniczych

• Przyjmowanie depozytów

• Udzielanie \kredytów

• Zakup na zlecenie papierów wartościowych

• Zakup tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych

• Programy emerytalne

• Doradztwo inwestycyjne

• Art. Banking (związane z dziełami sztuki)

• Not-art. Luxury collectibles investment (inwestycje dotyczące przedmiotów kolekcjonerskich, które nie są sztuką)

Na następne zajęcia przygotować:

1. będziemy pracowali w grupach i przygotowywali profil usług jakie bank oferuje

W wybranych przez nas bankach przygotować materiały dotyczące specyfiki usług z private banking. Będą nas interesowały takie specyficzne usługi, nietypowe dla normalnej oferty, tylko takiej która jest charakterystyczna tylko dla klientów zamożnych, co jest specyficzne w tym private banking.

1. Produkty strukturyzowane – co to jest i ogólnie co jest jego specyfiką, co ma na celu

Instrument strukturyzowany (też produkt strukturyzowany lub produkt inwestycyjny) – instrument finansowy będący złożeniem kilku instrumentów prostszych.

Instrumenty strukturyzowane umożliwiają osobom fizycznym inwestowanie na rynkach, do których nie mają oni bezpośredniego dostępu. Przeznaczone są dla inwestorów posiadających określone preferencje odnośnie rynków bazowych bądź zainteresowanych zwiększoną stopą zwrotu, którzy jednocześnie akceptują odpowiednio większe ryzyko.

W Polsce najpopularniejsze produkty strukturyzowane mają charakter oszczędnościowo-inwestycyjny, a występują w formie lokaty, polisy ubezpieczeniowej, obligacji bądź certyfikatu inwestycyjnego. Zazwyczaj są one połączeniem lokaty bankowej bądź inwestycji w papier dłużny oraz instrumentu pochodnego (np. opcji lub forward), którego wartość zależy od ceny różnorodnych instrumentów bazowych, takich jak waluty, akcje, indeksy giełdowe czy surowce.

Produkty strukturyzowane oferowane w Polsce zwykle charakteryzują się następującymi cechami:

• pełna lub częściowa ochrona kapitału – w definicji instrumentu zawarta jest gwarancja zwrotu całości lub części zainwestowanej kwoty,

• zdefiniowany czas trwania inwestycji,

• określenie stopy zwrotu z inwestycji w produkt w zależności od różnych scenariuszy rozwoju sytuacji gospodarczej, opisane za pomocą formuły zadającej wartość wypłacanej kwoty w określonych warunkach.

ĆWICZENIA 5 26.11.2014

Cele bankowości prywatnej:

1. Zabezpieczenie aktywów:

• Zdarzenia o charakterze politycznym

• Zdarzenia o charakterze gospodarczym

• Zdarzenia o charakterze kryminalnym

• Zdarzenia o charakterze losowym

  1. Zachowanie lub zwiększenie realnej wartości aktywów:

• Cel minimum – zachowanie realnej wartości aktywów

• Cel maksimum – zwiększenie realnej wartości aktywów

Private banking – podział: (ksero – private banking ! )

1. Ze względu na:

• Klienta

• Instytucję

• Ofertę

• Rynek

Private banking – podział ze względu na:

1. Cechy klientów:

• Np. najzamożniejsi

• Pochodzący z danego kraju (obszaru)

• Zainteresowaniu określonymi usługami i produktami

1. Instytucje:

• Banki:

globalne, regionalne, krajowe

uniwersalne, inwestycyjne, wyspecjalizowane w private banking

• Pozabankowe

1. Ofertę:

• Klasyczna i masowa:

liczba oferowanych produktów i usług

rodzaj produktów i usług

jakość produktów i usług

specjalizacja (wąska, szeroka)

1. Rynki:

• Kryterium geograficzne:

globalne

kontynentalne

regionalne

krajowe

• Kryterium funkcjonalno-prawne:

off-shore

on shore

Private banking a health management:

• Pojęcia private banking nie należy utożsamiać z pojęciem health management

• Pojęcie private banking jest pojęciem starszym

• Wealth management – zaakcentowanie kompleksowego ujęcia kwestii zarządzania majątkiem zamrożonego klienta, szersza oferta, również instytucje niebankowe

• Może dotyczyć także instytucji

Obszary off-shore:

• Stabilność polityczna i ekonomiczna

• Ścisła tajemnica bankowa i finansowa

• Brak restrykcji dewizowych

• Sprawna łączność

• Dogodny system prawny

• Orientacja na zaspokojenie indywidualnych potrzeb i oczekiwań inwestorów

Klient a oferta private banking:

Ksero – private banking !

Art Banking:

• Doradztwo, wycena dzieł sztuki, przyjmowanie zleceń kupna/sprzedaży dzieł sztuki, reprezentowanie klienta w zawieraniu transakcji

• Serwis posprzedażowy (zabezpieczenie, wysyłka, renowacja)

• Zarządzanie kolekcją

Produkty i usługi pozafinansowe:

• Dają możliwość dywersyfikacji ryzyka i źródeł przychodu

• Inwestycje m.in. w nieruchomości (private real estate management), metale i kamienie szlachetne, dzieła sztuki, wina (fine-wine investment), antyki

Strategie doboru produktów:

• 1) Value addend creation (kreacja wartości dodanej)

• 2) Core-sattelite asset allocation framework (podstawowa i rozszerzona struktura alokacji aktywów)

• 3) Open-product architecture (otwarta oferta produktowa)

• 4) Cempetence center (centra kompetencji)

• 5) Family Office (zarządzanie majątkiem rodziny)

Ad. 1) Value addend creation (kreacja wartości dodanej):

• Eksponowanie kluczowego znaczenia zaawansowanych produktów i usług finansowych

• Najprostsze produkty mają dla klientów niższą wartość niż produkty zaawansowane

Ad. 2) Core-sattelite asset allocation framework (podstawowa i rozszerzona struktura alokacji aktywów):

• Podział oferty na podstawową i rozszerzoną

• W podstawowej strukturze dochodów znajdują się produkty o niskim ryzyku, produkty z grupy rozszerzonej dają wyższe dochody w zamian za wyższe ryzyko

Oferta podstawowa	Oferta rozszerzona
Inwestycje o stałym dochodzie, akcje i udziały	Nieruchomości, instrumenty pochodne, fundusze hedgingowe, waluty

Ad. 3) Open-product architecture (otwarta oferta produktowa):

• Koncepcja sprzedaży nie tylko własnych produktów i usług (on-house0 ale również usług innych instytucji (third-party)

• Powody takiego doboru produktów:

świadomość występowania we własnej ofercie mniej konkurencyjnych produktów

konieczność oferowania najlepszych produktów

Ad. 4) Cempetence center (centra kompetencji):

• Tworzenie zespołów ludzi, mających wiedzę i doświadczenie w obszarze rozumienia potrzeb klienta

Ad. 5) Family Office (zarządzanie majątkiem rodziny):

• Kompleksowe zarządzanie majątkiem całej rodziny (funkcje finansisty, doradcy podatkowego czy zarządcy nieruchomości)

ĆWICZENIA 6 10.12.2014

Produkty ustrukturyzowane

Definicja:

• Produkty ustrukturyzowane to aktywa finansowe, które obejmują różne składniki elementarne, połączone w celu utworzenia określonego, dopasowanego do potrzeb inwestora, profilu relacji ryzyka do zysku.

Produkty ustrukturyzowane:

• Instrumenty o charakterze inwestycyjnym składające się z części bezpiecznej i ryzykownej.

Część bezpieczna	Część ryzykowana	Marża
Lokata w instrumenty, które przynoszą z góry zadaną stopę zwrotu (np. obligacje skarbowe, lokaty na rynku międzybankowym)	Opcja, która umożliwia wypłatę zysku klientowi według ustalonej formuły	Różnica między sumą środków wpłaconą przez klienta a zgromadzoną łącznie w części bezpiecznej i ryzykowanej

Warunki uznania instrumentu za instrument ustrukturyzowany:

1. Ochrona kapitału (pełna lub częściowa)

2. Ustalony czas trwania inwestycji

3. Stopa zwrotu oparta na z góry określonej formule

4. Wbudowany instrument pochodny

Ad. 1) Ochrona kapitału:

• Kapitał chroniony w 100%

• Częściowa ochrona kapitału (np. 90%)

• Warunkowa ochrona kapitału (soft protection), kapitał jest chroniony do momentu z góry określonych warunków, np. jeśli wartość instrumentu bazowego spadnie poniżej określonej wartości początkowej, inwestor w pełni partycypuje w spadku wartości instrumentu bazowego

• Gwarancja minimalnej stopy zwrotu (np. 10%)

Ad. 2) Ustalony czas trwania inwestycji:

• Ściśle określony

• Z reguły nabywca ma prawo do wcześniejszego wycofania środków ale może stracić odsetki, częśc kapitału lub ponieść kar umowną

Ad. 3) Stopa zwrotu oparta na z góry określonej formule:

• Ściśle określona formuła naliczania stóp procentowych z produktu

• Informacja na której formule zarabia inwestor: na spadku, wzroście czy stabilizacji ceny aktywu finansowego

Ad. 4) Wbudowany instrument pochodny (opcja):

• Zakup opcji zarabiających na wzroście (call) bądź spadku (put) instrumentu bazowego.

Instrumenty finansowe, od których zależy wysokość zysku z inwestycji:

• Indeksy giełdowe

• Ceny akcji

• Ceny towarów, surowców

• Kursy walut

• Wysokość stóp procentowych

Formy produktów strukturyzowanych:

• Lokata strukturyzowana

• Certyfikat depozytowy

• Ubezpieczenia na życie i dożycie

• Ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym

• Fundusz inwestycyjny

• Obligacja

Lokata dwuwalutowa:

Definicja:

• Produkt lokacyjny, w którym bank ma obowiązek zwrotu zdeponowanych środków wraz z odsetkami, jednak zwrot ten może nastąpić w jednej z dwóch określonych wcześniej walut.

• Klient lokujący środki w depozycie dwuwalutowym wystawia jednocześnie bankowi opcję walutową, która daje bankowi prawo do przewalutowania kwoty depozytu wraz z odsetkami po z góry ustalonym kursie tzw. kursie wymiany.

Elementy umowy:

• Waluta podstawowa (waluta, w której zakłada się lokatę)

• Waluta alternatywna (waluta, w której może być zwrócona kwota lokaty, jeśli dojdzie do przewalutowania)

• Okres lokaty

• Kurs wymiany (kurs po jakim kwota lokaty zostanie przewalutowana)

Zadanie 1:

ĆWICZENIA 7 07.01.2015

Zadanie 2:

Lokata na stabilizację kursu walutowego

• Instrument z ochroną kapitału

• Odsetki wypłacane w zależności od ilości pożądanych fixingów NBP

• Pożądany fixing występuje wtedy, gdy kurs wymiany pary walutowej ustalony zostaje w określonych granicach

Odsetki: wartość kuponu = maksymalny kupon x (liczba fixingów w zakresie / całkowita liczba fixingów)

1 Przykład:

2 przykład:

Zalety produktów ustrukturyzowanych:

• Bezpieczeństwo i przejrzystość obrotu, pełna informacja o produkcie i emitencie

• Możliwość osiągania zysków przewyższających tradycyjne formy oszczędzania

• W przypadku produktów ustrukturyzowanych notowanych na Giełdzie, możliwość sprzedaży na rynku wtórnym.

Wady produktów strukturyzowanych:

• Brak możliwości wcześniejszego wycofania się z inwestycji bez ponoszenia kosztów

• Skomplikowana formuła wypłaty zysku

• Brak regulacji prawnych dotyczących instrumentów ustrukturyzowanych

• Różne czynniki ryzyka:

- zmiany cen, stóp zwrotu aktywów bazowych

- zmiany kursów walut

- zmiany stóp procentowych

- destabilizacja sytuacji politycznej

- kryzys ekonomiczny

- zmiany prawa

Kolokwium: opracować jedno zagadnienie dodatkowo:

- z Globalne rynku finansowe skserować z rozdziału 7 opracować podpunkty 7.4 i 7.5 (str. 279-305)

Test wielokrotnego wyboru, P/F, pytania otwarte i zadania (na pewno z depozytu dwuwalutowego, albo stabilizacyjnego)