Układ endokrynny-

Układ endokrynny-

hormonalny

hormonalny

W porównaniu do układu nerwowego:

W porównaniu do układu nerwowego:



Kontrola narządów poprzez hormony

Kontrola narządów poprzez hormony



Dłuższy czas dotarcia do narządów

Dłuższy czas dotarcia do narządów



Dłużej utrzymują się skutki działania

Dłużej utrzymują się skutki działania



Nie rozpoczyna nowych czynności

Nie rozpoczyna nowych czynności

modyfikacja /+ -/

modyfikacja /+ -/

Hormon

Hormon

-

fizjologicznie czynny związek chemiczny

fizjologicznie czynny związek chemiczny

wytwarzany w specjalnych komórkach

wytwarzany w specjalnych komórkach

dokrewnych

dokrewnych

-

wydzielany do otaczającego środowiska

wydzielany do otaczającego środowiska

transportowany do komórek docelowych

transportowany do komórek docelowych

- reaguje z kk receptorowymi poprzez

- reaguje z kk receptorowymi poprzez

swoisty receptor

swoisty receptor

-

Wywołuje reakcje

Wywołuje reakcje

fizjologiczną, morfologiczną i

fizjologiczną, morfologiczną i

biologiczną

biologiczną

-

nie podlega zużyciu ani jako

nie podlega zużyciu ani jako

źródło energii, ani jako produkt

źródło energii, ani jako produkt

metaboliczny

metaboliczny

Podział hormonów wg miejsca

Podział hormonów wg miejsca

działania i wydzielania

działania i wydzielania

Hormony autokrynne

Hormony autokrynne

- działanie na kk

- działanie na kk

własne, zmiana aktywności

własne, zmiana aktywności

Hormony parakrynne

Hormony parakrynne

działają na przylegającą komórki w której jest dla nich

działają na przylegającą komórki w której jest dla nich

receptor)

receptor)

Hormony endokrynne

Hormony endokrynne

(przenoszone drogą krwi do

(przenoszone drogą krwi do

odległych komórek w których znajduje się dla nich receptor)

odległych komórek w których znajduje się dla nich receptor)

Hormony neurokrynne

Hormony neurokrynne

(wydzielany przez komórkę

(wydzielany przez komórkę

wydzielniczą hormon – neurotransmiter do przestrzeni

wydzielniczą hormon – neurotransmiter do przestrzeni

synaptycznej lub na łączach synaptycznych działa na

synaptycznej lub na łączach synaptycznych działa na

przylegającą do niej komórkę w której jest dla niego

przylegającą do niej komórkę w której jest dla niego

receptor)

receptor)

Podział cd

Podział cd

Hormony miejscowe

Hormony miejscowe

(autakoidy)

(autakoidy)

–np.

–np.

Ach,Serotonina, PG

Ach,Serotonina, PG

-

działają w najbliższym sąsiedztwie

działają w najbliższym sąsiedztwie

miejsca uwalniania

miejsca uwalniania

-

uwalniane w różnych komórkach

uwalniane w różnych komórkach

Podział cd

Podział cd

Hormony tkankowe

Hormony tkankowe

–

–

-

wytwarzane w komórkach nie skupionych

wytwarzane w komórkach nie skupionych

w podzielnych gruczołach

w podzielnych gruczołach

-

wpływaja a czynność innych narządów w

wpływaja a czynność innych narządów w

miejscu swego uwalniania

miejscu swego uwalniania

(parakrynne,

(parakrynne,

neurokrynne)

neurokrynne)

-

lub poprzez układ krążenia

lub poprzez układ krążenia

(endokrynne)

(endokrynne)

np.gastryna /p.pok/

np.gastryna /p.pok/

renina /nerki/

renina /nerki/

przedsionkowy czynnki natiuretyczny

przedsionkowy czynnki natiuretyczny

/serce/

/serce/

-

Hormony ogólnodziałające

Hormony ogólnodziałające

(

(

endokrynne)

endokrynne)

–

–

wydzielane są przez swoiste

wydzielane są przez swoiste

gruczoły dokrewne

gruczoły dokrewne

-

działają na komórki docelowe

działają na komórki docelowe

wyłącznie za pośrednictwem układu

wyłącznie za pośrednictwem układu

krążenia krwi

krążenia krwi

Podział chemiczny

Podział chemiczny

Hormony aminokwasowe:

Hormony aminokwasowe:

Adrenalina

Adrenalina

Dopamina

Dopamina

Tyroksyna (T

Tyroksyna (T

3

3

)

)

Tróijodotyronina (T

Tróijodotyronina (T

4

4

)

)

Melatonina

Melatonina

-

rozpuszczalne są w wodzie

rozpuszczalne są w wodzie

(za wyjątkiem

(za wyjątkiem

T

T

3

3

i T

i T

4

4

),

),

-

z trudnością przenikają przez bariery

z trudnością przenikają przez bariery

lipidowe

lipidowe

-

po zastosowaniu doustnym albo są

po zastosowaniu doustnym albo są

aktywne

aktywne

(T

(T

3

3

i T

i T

4

4

),

),

-

lub tracą swą aktywność

lub tracą swą aktywność

(adrenalina,

(adrenalina,

noradrenalina)

noradrenalina)

Podział chemiczny cd

Podział chemiczny cd

Hormony polipeptydowe

Hormony polipeptydowe

-

od trójpeptydów do złożonych

od trójpeptydów do złożonych

białek

białek

-

są rozpuszczalne w wodzie

są rozpuszczalne w wodzie

-

działają na receptory błony

działają na receptory błony

komórkowej

komórkowej

-

nieskuteczne po podaniu doustnym

nieskuteczne po podaniu doustnym



Np..TSH,STH

Np..TSH,STH

Hormony steroidowe

Hormony steroidowe

-

poch.cholesterolu

poch.cholesterolu

-

wytwarzane są przez korę nadnerczy,

wytwarzane są przez korę nadnerczy,

gonady i łożysko

gonady i łożysko

-

są rozpuszczalne w tłuszczach,

są rozpuszczalne w tłuszczach,

-

łatwo przenikają przez barierę lipidową

łatwo przenikają przez barierę lipidową

-

wywierają wpływ na OUN

wywierają wpływ na OUN



np. aktywna hormonalna postać vit.

np. aktywna hormonalna postać vit.

D

D

3 ,

3 ,

ch.płciowe

ch.płciowe

BIOSYNTEZA HORMONÓW

BIOSYNTEZA HORMONÓW

HORMONY
POLIPEPTYDOWE

HORMONY STEROIDOWYCH

1) Synteza w ziarnistej
siateczce
śródplazmatycznej w
postaci prohormonu lub

preprohormonu

2) Przemieszczany do
aparatu Golgiego gdzie
przekształca się w postać
hormonu ostatecznego

3) Ostatecznie
magazynowany w

ziarnistościach komórki
dokrewnej

1) Pobudzenie komórki
gruczołowej przez hormon
tropowy przysadki

2) Przemiany cholesterolu w
mitochondriach w pregnenolol i
hormony ostateczne

MECHANIZMY UWALNIANIA

MECHANIZMY UWALNIANIA

HORMONÓW

HORMONÓW

Różne mechanizmy wewnątrzkomórkowe

Różne mechanizmy wewnątrzkomórkowe

wspólne dla wielu różnych gruczołów :

wspólne dla wielu różnych gruczołów :



Cykliczny adenozynomonofosforan

Cykliczny adenozynomonofosforan

(cAMP)

(cAMP)



Jony Ca

Jony Ca

2+

2+



Kurczliwe elementy mikrotubularne

Kurczliwe elementy mikrotubularne

(mikrofilamenty, mikrotubule)

(mikrofilamenty, mikrotubule)

MECHANIZM DZIAŁANIA

MECHANIZM DZIAŁANIA

HORMONÓW O BUDOWIE

HORMONÓW O BUDOWIE

PEPTYDOWEJ

PEPTYDOWEJ

Receptor w błonie

komórkowej

Hormon

polipeptydowy

Receptor

związany z
hormonem

Cykleaza

adenylowa

aktywna

Cykleaza

adenylowa nie

aktywna

Kinazy białkowe

aktywne

cAMP

ATP

Kinazy białkowe

nieaktywne

mRNA siateczki

śródplazmatycznej

ziarnistości

DNA jądra

komórkowego

System polipepydów w

rybosomach

Aminokwasy

w

cytoplazmie

MECHANIZM DZIAŁANIA

MECHANIZM DZIAŁANIA

HORMONÓW O BUDOWIE

HORMONÓW O BUDOWIE

STEROIDOWEJ

STEROIDOWEJ

Receptor

cytoplazmatyczny

wolny

Hormon steroidowy

Receptor

cytoplazmatyczny z

hormonem

Obszar chromosomu

aktywny a jądrze

komórkowym

Obszar chromosomu

nieaktywny w jądrze

komórkowym

m RNA siateczki

śródplazmatycznej

ziarnistej

DNA jądra

komórkowego

Synteza polipeptydów w

rybosomach

Aminokwasy w

cytoplazmie

RODZAJE KONTROLI

RODZAJE KONTROLI

WYDZIELANIA DOKREWNEGO

WYDZIELANIA DOKREWNEGO



Nerwowa

Nerwowa



Hormonalna

Hormonalna



Metaboliczna

Metaboliczna

NERWOWA KONTROLA WYDZIELANIA

NERWOWA KONTROLA WYDZIELANIA

DOKREWNEGO

DOKREWNEGO

komórka gruczołowa
wydzielania
wewnętrznego

Neuron

przedzwojowy

Neuron

pozazwojowy

komórka rdzenia
nadnerczy

ACh

ACh

Podwzgórzow
e czynniki
uwalniające

AVP

Płat tylny

Płat przedni

Hormon tropowy

Neurony poza zwojowe bezpośrednio

działają na komórki dokrewne

Neurony

neurosekrecyjne

uwalniają

wazopresynę

argininową w tylnym

płacie przysadki

Czynniki uwalniane przez

neurony podwzgórza

przedostają się do

przedniego płata przysadki i

stymulują uwalnianie

hormonów tropowych

METABOLICZNA KONTROLA

METABOLICZNA KONTROLA

WYDZIELANIA DOKREWNEGO

WYDZIELANIA DOKREWNEGO

Insulina

Glukoza
(+)

Glukagon

(-
)

Insulina

Glukagon

W

y

d

zi

e

la

n

ie

h

o

rm

o

n

u

Stężenie glukozy we krwi

Komórki B

Komórki A

W

ą

tr

o

b

a

HORMONALNA KONTROLA WYDZIELANIA

HORMONALNA KONTROLA WYDZIELANIA

DOKREWNEGO

DOKREWNEGO

Przysadkowy

hormon

tropowy

Hormon gruczołu

docelowego

(wolny)

Płat

przedni

Gruczoł

docelow

y

Podwzgórz

e

+

-

+

-

-

Hormony

podwzgórzo

we

Neuron bioaminergiczny

Neuron peptydergiczny

Ujemne sprzężenie

Ujemne sprzężenie

zwrotne

zwrotne



Ultrakrótka pętla/hamowanie przez

Ultrakrótka pętla/hamowanie przez

hormony podwzgórza swojego

hormony podwzgórza swojego

wydzielania/

wydzielania/



Krótka pętla/podwzgórze-

Krótka pętla/podwzgórze-

przysadka- podwzgórze/

przysadka- podwzgórze/



Długa pętla /wzrost stężenia

Długa pętla /wzrost stężenia

hormonów – hamowanie

hormonów – hamowanie

wydzielania podwzgórza, przysadki

wydzielania podwzgórza, przysadki

CECHY WSPÓLNE HORMONÓW

CECHY WSPÓLNE HORMONÓW



Okres utajonego pobudzenia (letencji)od kilku sek

Okres utajonego pobudzenia (letencji)od kilku sek

do dni

do dni



Zapewniają homeostazę/ sprzężenie zwrotne

Zapewniają homeostazę/ sprzężenie zwrotne



Kontrolują reakcje lub procesy o kluczowym

Kontrolują reakcje lub procesy o kluczowym

znaczeniu dla metabolizmu komórkowego

znaczeniu dla metabolizmu komórkowego



Działanie występuje przy przy stosunkowo

Działanie występuje przy przy stosunkowo

niskim stężeniu (10

niskim stężeniu (10

-7

-7

-10

-10

–12

–12

mol/l)

mol/l)



Działanie przez swoiste receptory

Działanie przez swoiste receptory



Pojedynczy hormon może wywierać wpływ na

Pojedynczy hormon może wywierać wpływ na

wiele tkanek i odwrotnie

wiele tkanek i odwrotnie



Prawidłowo istnieje równowaga hormonalna

Prawidłowo istnieje równowaga hormonalna

(wytwarzanie -metabolizm)

(wytwarzanie -metabolizm)

Wydzielanie

Wydzielanie



Istnieje charakterystyczny rytm

Istnieje charakterystyczny rytm

wydzielania

wydzielania



Np..okołogodzinowy

Np..okołogodzinowy



Okołodobowy

Okołodobowy



Okołomiesięczny

Okołomiesięczny

Transport hormonów

Transport hormonów

1.

1.

Związane; z białkami osocza:

Związane; z białkami osocza:

Ruchomy magazyn

Ruchomy magazyn

Zabezpieczenie przed wydaleniem

Zabezpieczenie przed wydaleniem

Zabezpieczenie przed

Zabezpieczenie przed





metabolizmem

metabolizmem

2. Wolne, niezwiązane

2. Wolne, niezwiązane

Transport hormonów

Transport hormonów

1.

1.

Związane; z białkami osocza:

Związane; z białkami osocza:

Ruchomy magazyn

Ruchomy magazyn

Zabezpieczenie przed wydaleniem

Zabezpieczenie przed wydaleniem

Zabezpieczenie przed

Zabezpieczenie przed





metabolizmem

metabolizmem

2. Wolne, niezwiązane

2. Wolne, niezwiązane

Receptory

Receptory



Działanie:

Działanie:

1.

1.

Rozpoznawanie

Rozpoznawanie

2.

2.

Transdukcja/ przekazywanie –

Transdukcja/ przekazywanie –

zmiana biochemiczna/

zmiana biochemiczna/

Receptory - cechy

Receptory - cechy

1.

1.

Swoistość strukturalna

Swoistość strukturalna

2.

2.

Wysycenie/ określona gęstość/

Wysycenie/ określona gęstość/

3.

3.

Duże powinowactwo

Duże powinowactwo

4.

4.

Odwracalność kinetyczna

Odwracalność kinetyczna

Rodzaje receptorów

Rodzaje receptorów



Błonowe/np.dla insuliny/

Błonowe/np.dla insuliny/



Cytoplazmatyczne

Cytoplazmatyczne





tzw.ruchowe

tzw.ruchowe



Jądrowe

Jądrowe





Przechodzenie hormonów

Przechodzenie hormonów

przez błony

przez błony

1.

1.

Dyfuzja bierna

Dyfuzja bierna

2.

2.

Transport ułatwiony

Transport ułatwiony

3.

3.

Transport aktywny

Transport aktywny

4.

4.

Pinocytoza

Pinocytoza

5.

5.

Egzocytoza

Egzocytoza

MECHANIZM DZIAŁANIA

MECHANIZM DZIAŁANIA

HORMONÓW O BUDOWIE

HORMONÓW O BUDOWIE

PEPTYDOWEJ

PEPTYDOWEJ

Receptor w błonie

komórkowej

Hormon

polipeptydowy

Receptor

związany z
hormonem

Cykleaza

adenylowa

aktywna

Cykleaza

adenylowa nie

aktywna

Kinazy białkowe

aktywne

cAMP

ATP

Kinazy białkowe

nieaktywne

mRNA siateczki

śródplazmatycznej

ziarnistości

DNA jądra

komórkowego

System polipepydów w

rybosomach

Aminokwasy

w

cytoplazmie

MECHANIZM DZIAŁANIA

MECHANIZM DZIAŁANIA

HORMONÓW O BUDOWIE

HORMONÓW O BUDOWIE

STEROIDOWEJ

STEROIDOWEJ

Receptor

cytoplazmatyczny

wolny

Hormon steroidowy

Receptor

cytoplazmatyczny z

hormonem

Obszar chromosomu

aktywny a jądrze

komórkowym

Obszar chromosomu

nieaktywny w jądrze

komórkowym

m RNA siateczki

śródplazmatycznej

ziarnistej

DNA jądra

komórkowego

Synteza polipeptydów w

rybosomach

Aminokwasy w

cytoplazmie

EFEKT DZIAŁANIA HORMONÓW

EFEKT DZIAŁANIA HORMONÓW

NA KOMÓRKI DOCELOWE

NA KOMÓRKI DOCELOWE



Zmiany aktywności enzymów

Zmiany aktywności enzymów



Zmiany syntezy enzymów

Zmiany syntezy enzymów



Zmiany działania receptorów błony

Zmiany działania receptorów błony

komórkowej

komórkowej



Zmiany działania receptorów

Zmiany działania receptorów

cytoplazmatycznych lub jądrowych

cytoplazmatycznych lub jądrowych

Podwzgórze

Jądro przykomorowe

Jądro nadwzrokowe

Hormony
podwzgórzowe
uwalniające

Wyniosłość
pośrodkowa

Wazo

pres

yna

Wchłanian
ie
zwrotne
wody

Skurcz

Gruczoł
sutkowy

Skurcz

Macica

Oksytocyna

Komórki
kwasochłonne

Hormon
melanotropowy

Melanocyty

Wzrost

Somatomedyny

Mięśnie

Hiperglikemia

Tkanka tłuszczowa

Czynnik
hipoglikeniczny

Gruczoł
sutkowy

Wydzielanie

Prolaktyna

LH

FSH

TSH

ACTH

Androgeny

Progesteron

Estrogeny

T

3

/T

4

Kortyzol

(-) Chromofobne

Komórki
zasadochłonne

Hormony
Podwzgórzowe
uwalniające

Układ
wrotny

Kora nadnerczy

Gruczoł tarczowy

Jajniki

Jajniki

Jądra

Jądra

Owulacja

H

o

rm

o

n

w

zr

o

st

u

(-)

HORMONY PODWZGÓRZA I PRZYSADKI I ICH

HORMONY PODWZGÓRZA I PRZYSADKI I ICH

KONTROLA PRZEZ HORMONY GRUCZOŁÓW

KONTROLA PRZEZ HORMONY GRUCZOŁÓW

OBWODOWYCH

OBWODOWYCH

Hormony podwzgórza-

Hormony podwzgórza-

fizjotropowe dla przedniego

fizjotropowe dla przedniego

płata przysadki

płata przysadki



Uwalniające

Uwalniające

RH

RH

liberyny

liberyny



TRH

TRH

– tyreoliberyna

– tyreoliberyna



GnRH

GnRH

- gonadoliberyna

- gonadoliberyna



CRH /ACTH-RH

CRH /ACTH-RH

kortykoliberyna

kortykoliberyna



GH-RH

GH-RH

uwalniający hormon wzrostu

uwalniający hormon wzrostu



PRH

PRH

uwalniający prolaktynę

uwalniający prolaktynę



MSH-RH

MSH-RH

uwalniający h.melanotropowy

uwalniający h.melanotropowy

Hormony podwzgórza

Hormony podwzgórza



Hamujące

Hamujące

IH –

IH –



SRIF –

SRIF –

hamujący uwalnianie

hamujący uwalnianie

hormonu wzrostu tzw.somatostatyna

hormonu wzrostu tzw.somatostatyna



PIH

PIH

– hamujący uwalnianie

– hamujący uwalnianie

prolaktyny

prolaktyny



MRIH

MRIH

–

–

hamujący uwalninie

hamujący uwalninie

h.melanotropowego

h.melanotropowego

PRZYSADKA

PRZYSADKA

Przedni płat

przysadki o

budowie

gruczołowej

(adenihypophysis)

Tylny płat

przysadki

będący częścią

mózgowia

(neurohypophisis)

Na postawia badania imunocytochemicznego

tkanki przysadki wyróżniono pięć typów
komórek:

1. Somatotropowe
2.K ortykotropowe
3.Tyreotropowe
4.Gonado tropowe
5.Laktotropowe

Na podstawie zwykłego barwienia tkanki

przysadki wyróżniono

:

1. Komórki barwnikooporne (chromofobowe)
2. Komórki barwnikochłonne (chromofilne)



Komórki kwasochłonne (alfa)



Komórki zasadochłonne (beta)

HORMONY PRZYSADKI – płat

HORMONY PRZYSADKI – płat

przedni

przedni



GH

GH

hormon wzrostu

hormon wzrostu



PRL

PRL

prolaktyna

prolaktyna



LH

LH

hormon luteinizujący

hormon luteinizujący



FSH

FSH

hormon folikulotropowy

hormon folikulotropowy



TSH

TSH

hormon tyreotropowy

hormon tyreotropowy



ACTH

ACTH

hormon

hormon

adrenokortykotrpowy

adrenokortykotrpowy

Hormony przysadki – płat

Hormony przysadki – płat

tylny

tylny

1.

1.

Wazopresyna

Wazopresyna

2.

2.

Oksytocyna

Oksytocyna

Hormony części pośredniej

Hormony części pośredniej



POMC

POMC

proopiomelanokortyna

proopiomelanokortyna

z

z

której powstaje

której powstaje



LPH

LPH

hormon beta

hormon beta

lipotropowy

lipotropowy



MSH

MSH

hormony

hormony

melanotropowe

melanotropowe



beta endorfina

beta endorfina

Jądro
przykomoroweWłókna nerwowe

eferentne

Wazopresyna
Oksytocyna

Ciało
suteczkowate

Lejek

Hormony podwzgórzowe
uwalniające

Tętnica

Część nerwowa
przysadki

Wazopresywne
Oksytocyna

Hormon wzrostu
Prolaktyna
ACTH
Hormon tyreotropowy
Hormon folikulotropowy
+ hormon luteinizujący

Jądro
nadwzrokowe

Skrzyżowanie
nerwów
wzrokowych

Tętnica przysadkowa
górna

Część gruczołowa
przysadki

SCHEMAT UKŁADU PODWZGÓRZOWO-

PRZYSADKOWEGO

Jądro przykomorkowe

Jądro nadwzrokowe

Wyniosłość
pośrodkowa

Przedni płat
przysadki

Gruczoł tarczowy

Gruczoł sutkowy

Kora nadnerczy

Melanocyty

Kości MięśnieTkanka

tłuszczowa

Jądro

Jajnik

TSH

ACTH

Prolaktyna

MSH

Hormon
wzrostu

Gonadotropiny

FSH

LH

Podwzgórze

Układ wrotny

Lejek

Tylny płat przysadki

DZIAŁANIE HORMONÓW PRZEDNIEGO PŁATA

DZIAŁANIE HORMONÓW PRZEDNIEGO PŁATA

PRZYSADKI NA GRUCZOŁY DOKREWNE I TKANKI

PRZYSADKI NA GRUCZOŁY DOKREWNE I TKANKI

DOCELOWE

DOCELOWE

Wazopresyna – Hormon

Wazopresyna – Hormon

antydiuretyczny

antydiuretyczny



9 aminokwasów

9 aminokwasów



Z kk podwzgórza

Z kk podwzgórza



Magazynowana w płacie tylnym

Magazynowana w płacie tylnym



T

T

½

½

– 16- 20 min

– 16- 20 min

GŁÓWNE CZYNNIKI POBDZAJĄCE

GŁÓWNE CZYNNIKI POBDZAJĄCE

WYDZIELANIE WAZOPRESYNY

WYDZIELANIE WAZOPRESYNY



Wzrost ciśnienia osmotycznego osocza

Wzrost ciśnienia osmotycznego osocza

krwi i płynu mózgowo rdzeniowego o 1-

krwi i płynu mózgowo rdzeniowego o 1-

2% ponad wartość prawidłową

2% ponad wartość prawidłową



Zmniejszenie objętości krwi i ciśnienia

Zmniejszenie objętości krwi i ciśnienia

tętniczego o 5-10%

tętniczego o 5-10%



Działanie angiotensyny II

Działanie angiotensyny II



Pobudzenie OUN w stanach

Pobudzenie OUN w stanach

,,stressowych” w wyniku urazu fizycznego

,,stressowych” w wyniku urazu fizycznego

lub bodźców emocjonalnych

lub bodźców emocjonalnych



Działanie prostaglandyn

Działanie prostaglandyn



Działanie nikotyny

Działanie nikotyny

Działanie VP

Działanie VP



Działanie antydiuretyczne :

Działanie antydiuretyczne :

kanaliki nerkowe – wzrost

kanaliki nerkowe – wzrost

reabsorbcji H2O

reabsorbcji H2O

Mniej moczu o większym

Mniej moczu o większym

zagęszczeniu

zagęszczeniu

Zaburzenia

Zaburzenia

wydzielania tzw.

wydzielania tzw.

zatrucie wodne

zatrucie wodne

Wzrost VP /

Wzrost VP /

zatrzymywanie wody

zatrzymywanie wody

Moczówka prosta

Moczówka prosta



Brak lub zmniejszone wydzielania

Brak lub zmniejszone wydzielania

VP

VP



Brak odpowiedzi w kanalikach na

Brak odpowiedzi w kanalikach na

VP

VP



Objawy: wydalanie moczu do

Objawy: wydalanie moczu do

kilkunastu litrów/24 godz

kilkunastu litrów/24 godz

Oksytocyna

Oksytocyna



9 aa

9 aa



J.przykomorowe podwzgórza

J.przykomorowe podwzgórza

Efekty działania

Efekty działania

oksytocyny

oksytocyny



Skurcz kk.mioepitelilnych w czasie laktacji

Skurcz kk.mioepitelilnych w czasie laktacji



Skurcz mm.gładkich macicy

Skurcz mm.gładkich macicy



Prowokowanie porodu

Prowokowanie porodu



/wzrost wrażliwości macicy wraz z

/wzrost wrażliwości macicy wraz z

rozwojem ciąży/

rozwojem ciąży/



Rozciąganie macicy –poród – uwalnianie

Rozciąganie macicy –poród – uwalnianie

oksytocyny – nasilenie skurczu

oksytocyny – nasilenie skurczu



Bierze udział w akcie płciowym

Bierze udział w akcie płciowym

WYDZIELANIE OKSYTOCYNY

WYDZIELANIE OKSYTOCYNY

Bodźce
wzrokowe,
Słuchowe i inne

Jądro
przykomorkowe

Tylny płat przysadki

Uwalnianie oksytocyny

Ogólne krążenie

Komórka
mioepitelialna

Stres

Neuron
podwzgórzowy

Neuron Rdzeniowy

Czuciowa komórka
zwojowa

Bodziec ssania

Brodawka sutka

Oksytocyna – czynniki

Oksytocyna – czynniki

stymulujące uwalnianie

stymulujące uwalnianie



Podrażnienie brodawek sutkowych

Podrażnienie brodawek sutkowych



Pobudzenie narządów

Pobudzenie narządów

płciowych/poród, stosunek/

płciowych/poród, stosunek/



Czynniki psychiczne

Czynniki psychiczne

Oksytocyna – czynniki

Oksytocyna – czynniki

hamujące uwalnianie

hamujące uwalnianie



Stress, czynniki psychiczne

Stress, czynniki psychiczne



Etanol/ zmniejszenie kurczliwości

Etanol/ zmniejszenie kurczliwości

mm.macicy, zmniejszenie

mm.macicy, zmniejszenie

wydzielania

wydzielania

Hormon wzrostu GH -

Hormon wzrostu GH -

somatotropina

somatotropina



191 aa

191 aa



Swoisty gatunkowo

Swoisty gatunkowo



Wydzielany w zwiększonej ilości w

Wydzielany w zwiększonej ilości w

nocy 1-2 godz po fazie snu głębokiego

nocy 1-2 godz po fazie snu głębokiego



Cyklicznie co 20 – 30 min

Cyklicznie co 20 – 30 min



Wydzielanie regulowane : GRRH - SRIF

Wydzielanie regulowane : GRRH - SRIF

Pobudzanie wydzielania

Pobudzanie wydzielania



Stress,

Stress,



Głód

Głód



Wysiłek

Wysiłek



Gorączka

Gorączka



Spadek cukru we krwi

Spadek cukru we krwi



Wzrost aa we krwi

Wzrost aa we krwi

Działanie fizjologiczne:

Działanie fizjologiczne:



Przemiana białek:

Przemiana białek:

1.Wzrost transportu aa do komórki

1.Wzrost transportu aa do komórki

2.Wzrost synetezy białek

2.Wzrost synetezy białek

3.Wzrost anabolizmu

3.Wzrost anabolizmu



Przemiana

Przemiana

węglowodanów:/odwrotnie niż

węglowodanów:/odwrotnie niż

insulina/

insulina/

1.

1.

Podwyższa poziom glukozy

Podwyższa poziom glukozy

2.

2.

Zmniejsza syntezę glikogenu w

Zmniejsza syntezę glikogenu w

mięśniach

mięśniach

3.

3.

Zmniejsza zużycie glukozy

Zmniejsza zużycie glukozy



Przemiana tłuszczowa:

Przemiana tłuszczowa:

1.

1.

Wzrost spalania

Wzrost spalania

tłuszczów/działanie lipolityczne/

tłuszczów/działanie lipolityczne/

Przemiana mineralna:

Przemiana mineralna:

1.

1.

Zatrzymywanie Ca

Zatrzymywanie Ca

2.

2.

Rozrost kk chrzęstnych

Rozrost kk chrzęstnych

Czynniki wzrostu

Czynniki wzrostu



IGF- 1

IGF- 1



IGF-2

IGF-2



Insulinopodobne

Insulinopodobne

tzw.somatomedyny

tzw.somatomedyny



Produkowane gł.w wątrobie

Produkowane gł.w wątrobie



Pośredniczą w działaniu GH

Pośredniczą w działaniu GH



Niedobór - karłowatość

Niedobór - karłowatość

Tkanki

IGF – 1
IGF – 2

GH

SRIF GH – RH

Podwzgórze

Przysadka

Wątroba
I inne narządy

KONTROLA WYDZIELANIA HORMONU WZROSTU

KONTROLA WYDZIELANIA HORMONU WZROSTU

Zaburzenia wydzielania

Zaburzenia wydzielania

GH –brak niedobór

GH –brak niedobór



U dzieci –

U dzieci –

karłowatość /

karłowatość /

prawidłowy

prawidłowy

rozwój, niedoczynność tarczycy,

rozwój, niedoczynność tarczycy,

niewydolność nadnerczy

niewydolność nadnerczy



Dorośli – przyśpieszenie starzenia

Dorośli – przyśpieszenie starzenia

Zaburzenia wydzielania -

Zaburzenia wydzielania -

nadmiar

nadmiar



U dzieci, w okresie dojrzewania –

U dzieci, w okresie dojrzewania –

gigantyzm, nadmierny rozrost

gigantyzm, nadmierny rozrost

kkdługich

kkdługich

Wzrost > 240 cm

Wzrost > 240 cm



Dorośli – akromegalia –rozrost części

Dorośli – akromegalia –rozrost części

chrzęstnych kości

chrzęstnych kości



Duże usta, gruby język, wielkie dłonie

Duże usta, gruby język, wielkie dłonie

, stopy ,powiększenie wątroby , serca,

, stopy ,powiększenie wątroby , serca,

śledziony

śledziony

Prolaktyna PRL

Prolaktyna PRL



198 aa

198 aa



Hormon laktogeniczny,

Hormon laktogeniczny,

mmammotropowy

mmammotropowy



Nie działa na inne gruczoły

Nie działa na inne gruczoły



Wydzielanie kontrolowane PRF –

Wydzielanie kontrolowane PRF –

PIF

PIF

Wzrost wydzielania PRL –

Wzrost wydzielania PRL –

zależny od PRF

zależny od PRF



Stężenie wzrasta we krwi

Stężenie wzrasta we krwi

systematycznie po godzinie od

systematycznie po godzinie od

zaśnięcia

zaśnięcia



Wzrasta w stresie, przy wysiłku

Wzrasta w stresie, przy wysiłku

fizycznym, operacjach, nakłuciach

fizycznym, operacjach, nakłuciach



W ciąży od 8 do 38 tyg

W ciąży od 8 do 38 tyg



Przy karmieniu piersią, drażnieniu

Przy karmieniu piersią, drażnieniu

brodawek sutkowych

brodawek sutkowych

Działanie fizjologiczne

Działanie fizjologiczne



Rozwój gruczołów sutkowych

Rozwój gruczołów sutkowych



Wzrost produkcji mleka w ciąży, w

Wzrost produkcji mleka w ciąży, w

czasie karmienia

czasie karmienia



Pobudzenie syntezy laktozy

Pobudzenie syntezy laktozy



Zahamowanie owulacji w czasie

Zahamowanie owulacji w czasie

karmienia/zahamowanie LH/

karmienia/zahamowanie LH/



Wzrost instynktu macierzyńskiego

Wzrost instynktu macierzyńskiego

Ssanie brodawki
sutka

Sen

Stres

Podwzgórze

PRH
(+)

TRH
(+)

Dopamina?
PF
(-)

Komórki
laktrotropowe

Estrogeny

Prolaktyna

(-)

(+)

(+)

(-)

KONTROLA WYDZIELANIA PROLAKTYNY

KONTROLA WYDZIELANIA PROLAKTYNY

B

Okres ciąży

Poród

Okres karmienia

PRH

Prolaktyna

Progesteron

(+)

Łożysko

Brak
wydzielania
mleka

Łożysko

Odruchy
z kanału
rodnego

Wydziela-
nie mleka

PRH

CRF

Kortyzol

Prolaktyna

Odruchy
z brodawki
sutka

A

Podwzgórze

Kora
nadnerczy

(+) (+)

(-) (-)

Przysadka

WPŁYW HORMONÓW ŁOŻYSKA NA WYDZIELANIE

WPŁYW HORMONÓW ŁOŻYSKA NA WYDZIELANIE

PROLAKTYNY I JEGO ZNIESIENIE PO JEGO

PROLAKTYNY I JEGO ZNIESIENIE PO JEGO

WYDALENIU

WYDALENIU