Uczenie się i nauczanie

Uczenie się i nauczanie

czynności ruchowych.

czynności ruchowych.



Nabywanie i doskonalenie

Nabywanie i doskonalenie

umiejętności ruchowych zachodzi w dość

umiejętności ruchowych zachodzi w dość

uporządkowany sposób, jednak opinie na ten temat nie są jednoznaczne.

uporządkowany sposób, jednak opinie na ten temat nie są jednoznaczne.

Wyrazem tego są liczne sprzeczne teorie na temat sposobu kształtowania

Wyrazem tego są liczne sprzeczne teorie na temat sposobu kształtowania

się umiejętności ruchowych i drogi ich osiągania. Kiedy niemowlę

się umiejętności ruchowych i drogi ich osiągania. Kiedy niemowlę

opanowuje zupełnie nowe umiejętności oraz wtedy, gdy człowiek

opanowuje zupełnie nowe umiejętności oraz wtedy, gdy człowiek

dysponuje już pewnym zasobem umiejętności ruchowych uczenie się

dysponuje już pewnym zasobem umiejętności ruchowych uczenie się

ruchów w tych dwóch okresach przedstawia teoria Conollyego, sugerująca

ruchów w tych dwóch okresach przedstawia teoria Conollyego, sugerująca

nabywanie najpierw częściowych umiejętności tzw. podsprawności, które

nabywanie najpierw częściowych umiejętności tzw. podsprawności, które

później wbudowywane są w bardziej ogólny program ruchowy, stanowiący

później wbudowywane są w bardziej ogólny program ruchowy, stanowiący

zestaw tych podsprawności. Chodzi tu o wbudowywanie ruchów prostych

zestaw tych podsprawności. Chodzi tu o wbudowywanie ruchów prostych

w bardziej złożone akty ruchowe. Pozostałe teorie (Np. Piageta czy

w bardziej złożone akty ruchowe. Pozostałe teorie (Np. Piageta czy

Poppera) ukazują proces uczenia się ruchów na zasadzie prób i błędów.

Poppera) ukazują proces uczenia się ruchów na zasadzie prób i błędów.

Podczas kolejnych prób eliminowane są błędy i wybierane najlepsze

Podczas kolejnych prób eliminowane są błędy i wybierane najlepsze

rozwiązania. Powtarzanie czynności ma na celu nie tylko eliminowanie

rozwiązania. Powtarzanie czynności ma na celu nie tylko eliminowanie

błędów, ale także utrwalenie się nabytej umiejętności. Najbardziej

błędów, ale także utrwalenie się nabytej umiejętności. Najbardziej

czasochłonne pod tym względem są akty ruchowe wymagające sporej

czasochłonne pod tym względem są akty ruchowe wymagające sporej

koordynacji, zwłaszcza gdy później mają być wykonywane automatycznie.

koordynacji, zwłaszcza gdy później mają być wykonywane automatycznie.



Zaprzestanie wykonywania jakiejś czynności zwłaszcza trudniejszej,

Zaprzestanie wykonywania jakiejś czynności zwłaszcza trudniejszej,

bardziej złożonej prowadzi natomiast do zapomnienia sposobu jej

bardziej złożonej prowadzi natomiast do zapomnienia sposobu jej

wykonywania. Utrata umiejętności wykonywania jakiejś czynności

wykonywania. Utrata umiejętności wykonywania jakiejś czynności

ruchowej może być różnego stopnia- od całkowitego zaniku po tylko

ruchowej może być różnego stopnia- od całkowitego zaniku po tylko

mniej sprawne jej wykonywanie. Przyczyny takiego stanu mogą być

mniej sprawne jej wykonywanie. Przyczyny takiego stanu mogą być

różne, ale w tej sytuacji pojawia się konieczność PONOWNEGO

różne, ale w tej sytuacji pojawia się konieczność PONOWNEGO

NAUCZENIA danej osoby pewnych czynności ruchowych czyli

NAUCZENIA danej osoby pewnych czynności ruchowych czyli

REEDUKACJI RUCHOWEJ. Z sytuacją taką mamy często do czynienia w

REEDUKACJI RUCHOWEJ. Z sytuacją taką mamy często do czynienia w

rehabilitacji medycznej, której składową jest fizjoterapia.

rehabilitacji medycznej, której składową jest fizjoterapia.

Sposoby uczenia danego

Sposoby uczenia danego

ruchu

ruchu



METODA SYNTETYCZNA- uczenie danego ruchu od razu w całości

METODA SYNTETYCZNA- uczenie danego ruchu od razu w całości



METODA ANALITYCZNA- opanowywanie poszczególnych fragmentów

METODA ANALITYCZNA- opanowywanie poszczególnych fragmentów

uczonego ruchu i złożenie ich w całość w końcowym etapie nauczania

uczonego ruchu i złożenie ich w całość w końcowym etapie nauczania



METODY KREATYWNE- (twórcze) oparte są na dążeniu do zdobycia

METODY KREATYWNE- (twórcze) oparte są na dążeniu do zdobycia

pewnej wiedzy, poznania rzeczywistości i poszukiwania sposobu

pewnej wiedzy, poznania rzeczywistości i poszukiwania sposobu

rozwiązania problemu

rozwiązania problemu



METODY USAMODZIELNIAJĄCE- (proaktywne) chodzi tu głównie o

METODY USAMODZIELNIAJĄCE- (proaktywne) chodzi tu głównie o

zwiększenie efektywności kształcenia ruchowego poprzez

zwiększenie efektywności kształcenia ruchowego poprzez

zaktywizowanie ćwiczących, istotną rolę odgrywa tu motywacja do

zaktywizowanie ćwiczących, istotną rolę odgrywa tu motywacja do

ćwiczeń. W metodach tych ćwiczący nie ma pełnej swobody działania,

ćwiczeń. W metodach tych ćwiczący nie ma pełnej swobody działania,

gdyż zadania ruchowe są tutaj częściowo określone przez nauczyciela

gdyż zadania ruchowe są tutaj częściowo określone przez nauczyciela

lub fizjoterapeutę.

lub fizjoterapeutę.



METODY REPRODUKTYWNE- (odtwórcze) zadania są tu ściśle

METODY REPRODUKTYWNE- (odtwórcze) zadania są tu ściśle

określone, mamy tu zwykle do czynienia z odtwarzaniem przez

określone, mamy tu zwykle do czynienia z odtwarzaniem przez

ćwiczącego pokazanego mu lub opisanego wzorca ruchu

ćwiczącego pokazanego mu lub opisanego wzorca ruchu

Etapy kształcenia umiejętności

Etapy kształcenia umiejętności

ruchowych

ruchowych



DIAGNOZA- (diagnosis= rozpoznanie) jest punktem wyjścia, który polega na

DIAGNOZA- (diagnosis= rozpoznanie) jest punktem wyjścia, który polega na

określeniu tego, co dana osoba potrafi w konfrontacji z tym, co powinna.

określeniu tego, co dana osoba potrafi w konfrontacji z tym, co powinna.

Wymaga to zatem pewnej znajomości przebiegu rozwoju motorycznego

Wymaga to zatem pewnej znajomości przebiegu rozwoju motorycznego

człowieka i jego uwarunkowań, a z drugiej strony potrzebna jest umiejętność

człowieka i jego uwarunkowań, a z drugiej strony potrzebna jest umiejętność

przeprowadzania badania.

przeprowadzania badania.



PROGNOZA- (prognosis= przewidywanie skutków) to określenie możliwych do

PROGNOZA- (prognosis= przewidywanie skutków) to określenie możliwych do

uzyskania rezultatów, które ułatwia sprecyzowanie kolejnych celów

uzyskania rezultatów, które ułatwia sprecyzowanie kolejnych celów

postępowania, Podstawą prognozowania jest trafność diagnozy, znajomość

postępowania, Podstawą prognozowania jest trafność diagnozy, znajomość

przebiegu różnych dysfunkcji i związanych z nimi możliwości regeneracyjnych,

przebiegu różnych dysfunkcji i związanych z nimi możliwości regeneracyjnych,

kompensacyjnych, adaptacyjnych.

kompensacyjnych, adaptacyjnych.



ORDYNACJA- (ordinatio= przepisywanie, zarządzanie) dotyczy doboru środków

ORDYNACJA- (ordinatio= przepisywanie, zarządzanie) dotyczy doboru środków

najwłaściwszych, aby uzyskać złożone rezultaty kształcenia ruchowego.

najwłaściwszych, aby uzyskać złożone rezultaty kształcenia ruchowego.



REALIZACJA- oznacza stosowanie odpowiednich środków zgodnie z przyjętym

REALIZACJA- oznacza stosowanie odpowiednich środków zgodnie z przyjętym

planem, a jej skuteczność, choć uzależniona głównie od wiedzy i umiejętności

planem, a jej skuteczność, choć uzależniona głównie od wiedzy i umiejętności

instruktora, jest także wypadkową współdziałania z podopiecznymi.

instruktora, jest także wypadkową współdziałania z podopiecznymi.



OCENA UZYSKIWANYCH REZULTATÓW- powtarzanie co pewien czas badań,

OCENA UZYSKIWANYCH REZULTATÓW- powtarzanie co pewien czas badań,

pomiarów, testów diagnostycznych, zwykle za pomocą tych samych narzędzi co

pomiarów, testów diagnostycznych, zwykle za pomocą tych samych narzędzi co

w diagnostyce podstawowej. Zadaniem tej oceny jest ustalenie, czy zamierzone

w diagnostyce podstawowej. Zadaniem tej oceny jest ustalenie, czy zamierzone

cele zostały zrealizowane.

cele zostały zrealizowane.



Kształcenie umiejętności ruchowych odbywa się etapowo, zwłaszcza w

Kształcenie umiejętności ruchowych odbywa się etapowo, zwłaszcza w

procesie rehabilitacji. Osiągnięcie jakiegoś etapu stanowi z kolei punkt

procesie rehabilitacji. Osiągnięcie jakiegoś etapu stanowi z kolei punkt

wyjścia do następnego, a w wielu przypadkach stanowi też warunek

wyjścia do następnego, a w wielu przypadkach stanowi też warunek

konieczny (nauka chodu wymaga wcześniejszego osiągnięcia pozycji

konieczny (nauka chodu wymaga wcześniejszego osiągnięcia pozycji

stojącej)

stojącej)



Każdy etap jest ściśle powiązany z celem. Najważniejszy jest tzw.

Każdy etap jest ściśle powiązany z celem. Najważniejszy jest tzw.

Nadrzędny cel rehabilitacji, zakładający przywrócenie pełnej lub możliwie

Nadrzędny cel rehabilitacji, zakładający przywrócenie pełnej lub możliwie

maksymalnej sprawności fizycznej i psychicznej, umożliwiającej

maksymalnej sprawności fizycznej i psychicznej, umożliwiającej

niepełnosprawnemu czynny udział w życiu społecznym.

niepełnosprawnemu czynny udział w życiu społecznym.



Wraz z celami są powiązane zadania które w odniesieniu do

Wraz z celami są powiązane zadania które w odniesieniu do

fizjoterapeuty obejmują kolejno: ustalenie rodzaju i stopnia dysfunkcji;

fizjoterapeuty obejmują kolejno: ustalenie rodzaju i stopnia dysfunkcji;

określenie bliższego i dalszego celu usprawniania; dobór form środków i

określenie bliższego i dalszego celu usprawniania; dobór form środków i

metod postępowania oraz przeprowadzanie odpowiednich ćwiczeń;

metod postępowania oraz przeprowadzanie odpowiednich ćwiczeń;

okresową kontrolę stanu usprawnianego; modyfikowanie na podstawie

okresową kontrolę stanu usprawnianego; modyfikowanie na podstawie

rezultatu wspomnianej kontroli bliższego i dalszego celu usprawniania;

rezultatu wspomnianej kontroli bliższego i dalszego celu usprawniania;

zmianę form środków i metod; prowadzenie odpowiedniej dokumentacji

zmianę form środków i metod; prowadzenie odpowiedniej dokumentacji



Zasady stanowią regulator postępowania osoby zajmującej się edukacją i reedukacją

Zasady stanowią regulator postępowania osoby zajmującej się edukacją i reedukacją

ruchową w procesie rehabilitacji

ruchową w procesie rehabilitacji



ZASADA NIESZKODZENIA- oznacza konieczność unikania ćwiczeń, które u danej

ZASADA NIESZKODZENIA- oznacza konieczność unikania ćwiczeń, które u danej

osoby mogą spowodować niekorzystne skutki.

osoby mogą spowodować niekorzystne skutki.



ZASADA WCZESNOŚCI- dotyczy z jednej strony kontrolowania przebiegu rozwoju, a z

ZASADA WCZESNOŚCI- dotyczy z jednej strony kontrolowania przebiegu rozwoju, a z

drugiej możliwie jak najwcześniejszej ingerencji w razie stwierdzenia jakiejś

drugiej możliwie jak najwcześniejszej ingerencji w razie stwierdzenia jakiejś

nieprawidłowości lub stanu związanego z urazem lub chorobą.

nieprawidłowości lub stanu związanego z urazem lub chorobą.



ZASADA KOMPLEKSOWOŚCI- zakłada konieczność wszechstronnego oddziaływania.

ZASADA KOMPLEKSOWOŚCI- zakłada konieczność wszechstronnego oddziaływania.

Chodzi o człowieka jako całość, ale także o oddziaływanie na sferę psychiczną.

Chodzi o człowieka jako całość, ale także o oddziaływanie na sferę psychiczną.



ZASADA SYSTEMATYCZNOŚCI- zasada ciągłości. W procesie kształcenia ruchowego

ZASADA SYSTEMATYCZNOŚCI- zasada ciągłości. W procesie kształcenia ruchowego

konieczne jest ciągłe powtarzanie danej czynności oraz nadbudowywanie jednej

konieczne jest ciągłe powtarzanie danej czynności oraz nadbudowywanie jednej

sprawności na poprzednią, a przerwy powodują wyjście z wprawy.

sprawności na poprzednią, a przerwy powodują wyjście z wprawy.



ZASADA PODMIOTOWEGO TRAKTOWANIA OSOBY USPRAWNIANEJ- określa pożądane

ZASADA PODMIOTOWEGO TRAKTOWANIA OSOBY USPRAWNIANEJ- określa pożądane

postawy osób poddawanych temu procesowi z czym wiąże się ich aktywność, od

postawy osób poddawanych temu procesowi z czym wiąże się ich aktywność, od

której głównie zależą uzyskiwane rezultaty.

której głównie zależą uzyskiwane rezultaty.



ZASADA DOSTĘPNOŚCI- określa konieczność dostosowania całokształtu

ZASADA DOSTĘPNOŚCI- określa konieczność dostosowania całokształtu

postępowania do możliwości ćwiczącej osoby. Punktem wyjścia jest zawsze aktualny

postępowania do możliwości ćwiczącej osoby. Punktem wyjścia jest zawsze aktualny

poziom rozwoju motorycznego sprawności i wydolności danej osoby.

poziom rozwoju motorycznego sprawności i wydolności danej osoby.



ZASADA POGLĄDOWOŚCI- podstawą jest tutaj pokaz ćwiczenia i chęć

ZASADA POGLĄDOWOŚCI- podstawą jest tutaj pokaz ćwiczenia i chęć

naśladowania, ale wykorzystuje się również pewne pomoce

naśladowania, ale wykorzystuje się również pewne pomoce

techniczne- lustra, oraz urządzenia umożliwiające kontrolowanie i

techniczne- lustra, oraz urządzenia umożliwiające kontrolowanie i

krygowanie ruchu podczas jego wykonywania.

krygowanie ruchu podczas jego wykonywania.



ZASADA KOLEKTYWNOŚCI- oznacza konieczność przeprowadzania

ZASADA KOLEKTYWNOŚCI- oznacza konieczność przeprowadzania

ćwiczeń zbiorowych w tych przypadkach w których jest to możliwe.

ćwiczeń zbiorowych w tych przypadkach w których jest to możliwe.

Ćwiczenia takie kształtują pozytywne postawy współzawodnictwo.

Ćwiczenia takie kształtują pozytywne postawy współzawodnictwo.



ZASADA TRWAŁOŚCI- postępowanie ma na celu przyniesienie

ZASADA TRWAŁOŚCI- postępowanie ma na celu przyniesienie

trwałych rezultatów

trwałych rezultatów



ZASADA WSPÓŁPRACY Z OTOCZENIEM- od postaw najbliższych zależy

ZASADA WSPÓŁPRACY Z OTOCZENIEM- od postaw najbliższych zależy

stosunek dziecka czy osoby niepełnosprawnej do ćwiczeń

stosunek dziecka czy osoby niepełnosprawnej do ćwiczeń



ZASADA INDYWIDUALIZACJI- indywidualne podejście do każdego

ZASADA INDYWIDUALIZACJI- indywidualne podejście do każdego

ćwiczącego, w kontekście jego potrzeb możliwości czynionych

ćwiczącego, w kontekście jego potrzeb możliwości czynionych

postępów.

postępów.



Formy dotyczą organizacyjnej strony procesu kształcenia ruchowego

Formy dotyczą organizacyjnej strony procesu kształcenia ruchowego

dzielą się na:

dzielą się na:



CZYNNIKI CZASOWE- określające czas trwania zajęć

CZYNNIKI CZASOWE- określające czas trwania zajęć



CZYNNIKI PRZESTRZENNE- dotyczące miejsca wykonywanych ćwiczeń

CZYNNIKI PRZESTRZENNE- dotyczące miejsca wykonywanych ćwiczeń



CZYNNIKI ORGANIZACYJNE- wiążą się z faktem indywidualnego lub

CZYNNIKI ORGANIZACYJNE- wiążą się z faktem indywidualnego lub

zbiorowego przeprowadzania ćwiczeń. Organizacyjnie wyróżnia się

zbiorowego przeprowadzania ćwiczeń. Organizacyjnie wyróżnia się

kilka form ćwiczeń zbiorowych: FORMA FRONTALNA ( wszyscy

kilka form ćwiczeń zbiorowych: FORMA FRONTALNA ( wszyscy

ćwiczący wykonują to samo i tak samo), FORMA GRUPOWA (ćwiczący

ćwiczący wykonują to samo i tak samo), FORMA GRUPOWA (ćwiczący

podzieleni są na grupy o różnym stopniu sprawności i realizują

podzieleni są na grupy o różnym stopniu sprawności i realizują

odmienne zadania), FORMA GRUPOWO- FRONTALNA( ćwiczący mają

odmienne zadania), FORMA GRUPOWO- FRONTALNA( ćwiczący mają

różne zadania na poszczególnych stanowiskach lecz w efekcie ćwiczą

różne zadania na poszczególnych stanowiskach lecz w efekcie ćwiczą

to samo), FORMA INDYWIDUALNA( polega na wykonywaniu swoich

to samo), FORMA INDYWIDUALNA( polega na wykonywaniu swoich

zadań przez poszczególnych ćwiczących), FORMA GRUPOWO-

zadań przez poszczególnych ćwiczących), FORMA GRUPOWO-

INDYWIDUALNA( łączy identyczne realizowanie zadań z przeplataniem

INDYWIDUALNA( łączy identyczne realizowanie zadań z przeplataniem

tego realizacją niektórych zadań w trybie indywidualnym)

tego realizacją niektórych zadań w trybie indywidualnym)



ŚRODKI jako kolejny element istotny dla kształcenia umiejętności

ŚRODKI jako kolejny element istotny dla kształcenia umiejętności

ruchowych:

ruchowych:



BAZA MATERIALNO TECHNICZNA( stanowią ją odpowiednie

BAZA MATERIALNO TECHNICZNA( stanowią ją odpowiednie

pomieszczenia do ćwiczeń wraz z ich wyposażeniem w odpowiedni

pomieszczenia do ćwiczeń wraz z ich wyposażeniem w odpowiedni

sprzęt)

sprzęt)



CWICZENIA( jako podstawowy środek do realizacji różnych metod)

CWICZENIA( jako podstawowy środek do realizacji różnych metod)



ŚRODKI METODYCZNE( tworzą rodzaj środków jakim operuje osoba

ŚRODKI METODYCZNE( tworzą rodzaj środków jakim operuje osoba

przeprowadzająca ćwiczenia)

przeprowadzająca ćwiczenia)