Co to jest dna
moczanowa?



Dna moczanowa to zapalna choroba stawów

powodowana przez wytrącanie się w płynie
stawowym oraz innych tkankach, szczególnie
słabo ukrwionych, kryształów kwasu
moczowego wywołujących stan zapalny, który
z biegiem czasu może prowadzić do
choroby zwyrodnieniowej.

c.d.



Dotyczy nie tylko stawów; późniejszym

okresie uszkadza inne układy i narządy, takie
jak nerki, serce, naczynia krwionośne i oczy.



Bardzo często chorobie tej towarzyszy

nadciśnienie tętnicze, zwiększony poziom
cholesterolu we krwi, cukrzyca oraz choroby
nerek.

c.d.



Dna występuje najczęściej u osób z

podwyższonymi stężeniami kwasu moczowego
we krwi- hiperurykemia.

(Stężenie kwasu moczowego przekraczające:
6 mg/dl u kobiet, 7 mg/dl u mężczyzn)

Epidemiologia:



Częstość występowania to:

5-28/1000 mężczyzn i 1-6/1000 kobiet.



Największą zapadalność na tą chorobę

obserwuje się u osób w wieku od 35-50

lat i w 90% przypadków są to

mężczyźni.

Czynniki ryzyka:



otyłość,



płeć męska,

diety bogatopurynowej,



alkohol,



przyjmowanie diuretyków

Objawy

Dna moczanowa jest niejednorodną jednostką chorobową, charakteryzującą

się występowaniem różnych objawów:



podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi,



Powtarzające się epizody ostrego zapalenia stawów,



Występowanie złogów moczanowych (tzw. guzków dnawych) w stawach i
tkankach okołostawowych,



zajęcia nerek, z objawami uszkodzenia kłębuszków nerkowych, cewek,
tkanki śródmiąższowej i naczyń nerkowych,



tworzenia się złogów moczanowych w drogach moczowych (kamica
nerkowa moczanowa).

Rozpoznanie



Z reguły napadowe zapalenia stawów, między

którymi występują okresy całkowitej remisji
choroby oraz stwierdzenie podwyższonego
poziomu kwasu moczowego u osób w wieku
około 45 lat pozwala postawić lekarzowi
właściwe rozpoznanie.

Jeśli są wątpliwości, to stwierdzenie dwóch z poniższych

objawów upoważnia do postawienia takiego rozpoznania:

1.

Dwukrotny napad silnego bólu i obrzęk stawu w obrębie jednej
kończyny

2.

Choroba umiejscawia się w pierwszych stawach śródstopno
paliczkowych

3.

Stwierdza się obecność guzków dnawych w zdjęciach RTG i w
badaniu palpacyjnym w chrząstkach małżowin usznych,
ścięgnach oraz łokciowej powierzchni przedramienia

4.

Ustępowanie napadu po włączeniu typowego leczenia.

POSTACIE DNY MOCZANOWEJ

POSTACIE DNY MOCZANOWEJ



Pierwotna



Wtórna

DNA PIERWOTNA

DNA PIERWOTNA



Może być spowodowana wrodzonymi

zaburzeniami enzymów odpowiedzialnych za
przemianę puryn lub wadami rozwojowymi
nerek.

DNA WTÓRNA

DNA WTÓRNA



Jest powikłaniem innych chorób np.

czerwienicy, niedokrwistośći hemolitycznej,
białaczki, szpiczaka mnogiego, wrodzonych
wad serca lub uszkodzenia nerek.



Może pojawiać się również w czasie leczenia

cytostatykami.



Dna wtórna stanowi większość wszystkich

przypadków tej choroby.

PRZEBIEG

PRZEBIEG

Choroba z reguły przebiega w trzech fazach:

1.

Faza bezobjawowa

2.

Faza zaostrzenia choroby

3.

Okres przewlekły choroby

FAZA BEZOBJAWOWA

FAZA BEZOBJAWOWA

Pomimo podwyższonego poziomu kwasu

moczowego we krwi, chory nie odczuwa

zadanych dolegliwości.

FAZA ZAOSTRZENIA CHOROBY

FAZA ZAOSTRZENIA CHOROBY

Dochodzi do wystąpienia napadów dny.
Czynnikami wywołującymi są najczęściej:
zabiegi operacyjne, niewłaściwa dieta,
spożycie alkoholu, duży wysiłek fizyczny,
niska temperatura i zażywanie niektórych
leków (salicylany, sulfonamidy, niektóre
leki moczopędne).

OKRES PRZEWLEKŁY CHOROBY

OKRES PRZEWLEKŁY CHOROBY

Dochodzi stopniowo do zapaleń wielu
stawów i ścięgien prowadzących stopniowo
do ich uszkodzenia.

NAPAD DNY

NAPAD DNY

MOCZANOWEJ

MOCZANOWEJ

Napad dny moczanowej najczęściej pojawia

się nagle, przeważnie w godzinach porannych
i towarzyszyć mu mogą inne
niecharakterystyczne objawy, jak:



podwyższona temperatura,



dreszcze,



uczucie grypopodobne.

c.d.



Przeważnie w początkowym okresie choroba

dotyczyć może jednego stawu- najczęściej jest
to staw śródstopno paliczkowy (palucha)- staje
się on obrzęknięty, zaczerwieniony i
wyjątkowo bolesny.

Przebieg choroby



Bardzo rzadko pierwszy atak choroby obejmuje

inne stawy.



Ostry rzut choroby może trwać nawet trzy

tygodnie, po czym z reguły ustępuje samoistnie.



Każdy następny rzut choroby trwa dłużej, a

okresy miedzy napadami stają się coraz krótsze.



Wytrącające się w przebiegu choroby kryształki

kwasu moczowego stopniowo powiększają się i
tworzą tzw. guzki dnawe.

Lokalizacja guzków

Najczęściej lokalizują się:



w pobliżu dotkniętych chorobą stawów,



małżowinach usznych,



ścięgnie Achillesa oraz innych, przeważnie słabo

ukrwionych tkankach ciała.



około 1/3 chorych podwyższone stężenie kwasu

moczowego może powodować zmiany zapalne w
nerkach i obserwuje się u nich zmiany w moczu
pod postacią białkomoczu oraz często dochodzi
do wytworzenia kamieni nerkowych.

Duży guzek dnawy na łokciu

mężczyzny

Badania laboratoryjne

I.W czasie okresu bezobjawowego choroby

wykazuje się:



podwyższenie stężenia kwasu moczowego w

surowicy krwi (badanie krwi)



wzrost jego wydalania z moczem

II. W czasie ostrego ataku choroby stężenie

kwasu moczowego może zwiększać się do
bardzo wysokich wartości, chociaż u
niektórych osób pozostaje on w zakresie
wartości prawidłowych.



Podwyższone OB.



wzrost liczby leukocytów we krwi(badanie

krwi)

III.W stadium przewlekłym choroby może

wystąpić niedokrwistość.



W moczu obserwuje się zwiększoną liczbę

leukocytów, obecność białka, a czasem
obecność krwinek czerwonych.



W płynie stawowym pobranym z zajętego

stawu stwierdza się pod mikroskopem
obecność cienkich i długich kryształów
moczanu sodowego.

Badania dodatkowe



Zdjęcia rentgenowskie (RTG) stawów w

początkowym okresie choroby uwidoczniają
obrzęk tkanek okołostawowych, a w
późniejszym okresie choroby obecność
guzków dnawych i zmian zwyrodnieniowych,
a czasem osteoporotycznych.



Można jeszcze wykonać badanie USG

pomocne w wykryciu kamieni nerkowych oraz
urografię oceniającą zdolność wydzielniczą
nerek.

Leczenie

W leczeniu można wyróżnić trzy zasadnicze

kierunki:

1.

Leczenie ostrego napadu dny polega na
zniesieniu reakcji zapalnej organizmu.



Lekiem z wyboru jest

kolchicynya,

a w razie

jej nietolerancji lub wspomagająco stosuje
sie

NLPZ.

Ponadto należy zapewnić

odpowiednią podaż płynów

aby wymusić

diurezę. Niektórzy zalecają dodatkowo
stosowanie

glikokortykosterydów.

2.

Leczenie dążące do obniżenia poziomu kwasu

moczowego we krwi:



Dieta polegająca na wykluczeniu produktów

bogatych w puryny i aminokwasy metabolizowane

do nich. Są to głównie mięso (zwłaszcza podroby

i dziczyzna), rośliny strączkowe, kawa, kakao

i niektóre gatunki ryb. Należy także dążyć do

utrzymywania stabilnej masy ciała, a także

zrezygnować z alkoholu, który powoduje kwasicę

mleczanową, przez co może wywołać atak dny.

Ponadto należy spożywać odpowiednią ilość

płynów, aby ułatwić eliminację kwasu moczowego

przez układ moczowy.



Równocześnie stosuje się leki zwiększające

wydalenie kwasu moczowego-

leki

urikozuryczne.

Działanie tych leków polega

przede wszystkim na zmniejszaniu resorpcji

zwrotnej kwasu moczowego w nerkach.

Przykłady:

benzbromaron, probenecid

.



Można też stosować leki moczopędne

3.

Leczenie powikłań



rehabilitacja narządu ruchu, operacyjne
usuwanie dużych guzków dnawych, leczenie
powikłań wynikających z uszkodzenia nerek.

Literatura

1.

Witold Marciniak, Andrzej Szulc „Wiktora Degi
ortopedia i rehabilitacja”, Warszawa 2004.

2.

Jadwiga Daniluk, Grażyna Jurkowska „Zarys
chorób wewnętrznych”, Lublin 2005.

3.

Gerd Herold „Medycyna wewnętrzna,
repetytorium dla studentów medycyny”,
Warszawa 2004.

4.

Fotografie(http://pl.wikipedia.org/wiki/Dna_mo
czanowa)